Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen Jaarverslag 2010

Het Metropolitan Museum of Art in New York vroeg Portret van een man, toegeschreven aan
een navolger van Jan Gossaert, in bruikleen voor de tentoonstelling Man, Myth and Sensual
Pleasures: Jan Gossart’s Renaissance. Het schilderij verkeerde niettemin in erbarmelijke
staat. Door de dikke, vergeelde vernislagen, de storend verkleurde retouches en de
overschilderde achtergrond was het schilderij nauwelijks nog toonbaar. Om het schilderij
optisch te verbeteren bood Maryan Ainsworth, curator van de tentoonstelling, aan het te laten
restaureren in het atelier van The Metropolitan. De behandeling door restaurator Karen
Thomas leverde een fantastisch resultaat op.
Nu de kwaliteit van het portret weer tot zijn recht komt beweert Gossaertspecialiste
Ainsworth dat het om een eigenhandig werk van de meester gaat. De geportretteerde is een
onbekende man in de modieuze klederdracht van het begin van de zestiende eeuw. Door het
wapenschild rechts werd lang gedacht dat het om Frank van Borselen ging, de vierde
echtgenoot van Jacoba van Beieren. Deze identificatie is onjuist want het wapen is pas later
aan het schilderij toegevoegd en dus niet origineel. Na de reiniging was het wapenschild
bijzonder storend geworden. Waar de kleuren, de contrasten en de plasticiteit van de vormen
door de reiniging juist aan kracht hadden gewonnen, bleek het blazoen slecht geschilderd en
deed het afbreuk aan de ruimtelijkheid van de compositie. In overleg werd daarom besloten
het te overschilderen. Op die manier is het wapen wel als historisch document bewaard
gebleven, maar verstoort het de monumentale en ruimtelijke illusie niet.
13
Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen - Jaarverslag 2010