Grondstoffenschaarste in drie dimensies - kivi niria
Grondstoffenschaarste in drie dimensies - kivi niria
Grondstoffenschaarste in drie dimensies - kivi niria
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Grondstoffenschaarste</strong><br />
<strong>in</strong> <strong>drie</strong> <strong>dimensies</strong><br />
Ton Manders<br />
Stephan Sl<strong>in</strong>gerland<br />
Kivi Niria jaarcongres,<br />
23 november 2011
Programma van deze Early Bird Sessie<br />
‘<strong>Grondstoffenschaarste</strong> <strong>in</strong> <strong>drie</strong> <strong>dimensies</strong>’<br />
<br />
Waar moeten we ons zorgen over maken?<br />
- Ton Manders (20 m<strong>in</strong>.)<br />
2. Wat kunnen we er aan doen?<br />
- Stephan Sl<strong>in</strong>gerland (20 m<strong>in</strong>.)<br />
3. Discussie (20 m<strong>in</strong>.)<br />
2<br />
<strong>Grondstoffenschaarste</strong> <strong>in</strong> <strong>drie</strong> <strong>dimensies</strong>, 23 november 2011
Kernboodschappen<br />
<br />
Ingewikkeld, geen eenvoudige oploss<strong>in</strong>gen<br />
<br />
Resource efficiency is geen silver bullet<br />
<br />
EU beleid staat nog aan het beg<strong>in</strong>, kan verder verbeterd<br />
3<br />
<strong>Grondstoffenschaarste</strong> <strong>in</strong> <strong>drie</strong> <strong>dimensies</strong>, 23 november 2011
<strong>Grondstoffenschaarste</strong>:<br />
Waar moeten we ons<br />
zorgen om maken?<br />
Ton Manders<br />
Kivi Niria jaarcongres,<br />
23 november 2011
Ingewikkeld, geen eenvoudige oploss<strong>in</strong>gen<br />
Schaarste aan hulpbronnen<br />
→ Hulpbronnen zijn te duur<br />
Overvloed (milieudegradatie)<br />
→ Hulpbronnen zijn te goedkoop<br />
Voorzien<strong>in</strong>gszekerheid<br />
Sociale dimensie<br />
Veel, verschillende hulpbronnen,<br />
sterke <strong>in</strong>teractie<br />
5<br />
<strong>Grondstoffenschaarste</strong> <strong>in</strong> <strong>drie</strong> <strong>dimensies</strong>, 23 november 2011
Drie <strong>dimensies</strong><br />
6<br />
<strong>Grondstoffenschaarste</strong> <strong>in</strong> <strong>drie</strong> <strong>dimensies</strong>, 23 november 2011
Geen uitputt<strong>in</strong>g van wereldwijde voorraden<br />
7<br />
<strong>Grondstoffenschaarste</strong> <strong>in</strong> <strong>drie</strong> <strong>dimensies</strong>, 23 november 2011
8<br />
<strong>Grondstoffenschaarste</strong> <strong>in</strong> <strong>drie</strong> <strong>dimensies</strong>, 23 november 2011
Grondstoffen zijn ongelijk verdeeld<br />
9<br />
<strong>Grondstoffenschaarste</strong> <strong>in</strong> <strong>drie</strong> <strong>dimensies</strong>, 23 november 2011
10<br />
<strong>Grondstoffenschaarste</strong> <strong>in</strong> <strong>drie</strong> <strong>dimensies</strong>, 23 november 2011
11<br />
<strong>Grondstoffenschaarste</strong> <strong>in</strong> <strong>drie</strong> <strong>dimensies</strong>, 23 november 2011
Vele factoren spelen een rol<br />
12<br />
<strong>Grondstoffenschaarste</strong> <strong>in</strong> <strong>drie</strong> <strong>dimensies</strong>, 23 november 2011
Prijzen doen er toe<br />
Hoge prijzen<br />
– Grootste gevolgen <strong>in</strong> ontwikkel<strong>in</strong>gslanden (x 10)<br />
› Voedsel honger<br />
› Energie armoede<br />
– Niet rechttoe rechtaan – perverse uitkomsten<br />
– Terugkoppel<strong>in</strong>gen<br />
Volatiele prijzen<br />
– M<strong>in</strong>der <strong>in</strong>vester<strong>in</strong>gen <strong>in</strong> exploratie<br />
– M<strong>in</strong>der structurele groei<br />
13<br />
<strong>Grondstoffenschaarste</strong> <strong>in</strong> <strong>drie</strong> <strong>dimensies</strong>, 23 november 2011
Vraag blijft groeien maar m<strong>in</strong>der<br />
14<br />
<strong>Grondstoffenschaarste</strong> <strong>in</strong> <strong>drie</strong> <strong>dimensies</strong>, 23 november 2011
Kritieke m<strong>in</strong>eralen<br />
15<br />
<strong>Grondstoffenschaarste</strong> <strong>in</strong> <strong>drie</strong> <strong>dimensies</strong>, 23 november 2011
Samenhang - de rol van energie<br />
Energie als <strong>in</strong>put<br />
– Kunstmest<br />
– Transport<br />
– Production proces<br />
Energie als substituut<br />
– Synthetische producten<br />
– Biofuels<br />
– Fuel switch<strong>in</strong>g<br />
Energie as kostenpost/<strong>in</strong>komensbron<br />
– Exporterende landen<br />
– Importerende landen<br />
16<br />
<strong>Grondstoffenschaarste</strong> <strong>in</strong> <strong>drie</strong> <strong>dimensies</strong>, 23 november 2011
Moeten we ons zorgen maken? - samengevat<br />
Geen uitputt<strong>in</strong>g wereldwijd<br />
Groeiende afhankelijkheden<br />
Complexe oorzaken, groeiende samenhang<br />
Grootste gevolgen <strong>in</strong> ontwikkel<strong>in</strong>gslanden<br />
17<br />
<strong>Grondstoffenschaarste</strong> <strong>in</strong> <strong>drie</strong> <strong>dimensies</strong>, 23 november 2011
<strong>Grondstoffenschaarste</strong>:<br />
Wat kunnen we er aan<br />
doen?<br />
Stephan Sl<strong>in</strong>gerland<br />
Kivi Niria jaarcongres,<br />
23 november 2011
Verschillende doelen voor grondstoffenbeleid<br />
<br />
Mogelijke doelen grondstoffenbeleid<br />
1.Voorzien<strong>in</strong>gszekerheid<br />
2.Prijs<br />
3.Milieu<br />
4.Ontwikkel<strong>in</strong>g<br />
19<br />
<strong>Grondstoffenschaarste</strong> <strong>in</strong> <strong>drie</strong> <strong>dimensies</strong>, 23 november 2011
Doelen kunnen conflicteren: keuzes nodig<br />
20<br />
<strong>Grondstoffenschaarste</strong> <strong>in</strong> <strong>drie</strong> <strong>dimensies</strong>, 23 november 2011
Maatregelen grijpen aan <strong>in</strong> verschillende <strong>dimensies</strong><br />
Resource<br />
efficiency<br />
21<br />
<strong>Grondstoffenschaarste</strong> <strong>in</strong> <strong>drie</strong> <strong>dimensies</strong>, 23 november 2011
Resource efficiency is niet de oploss<strong>in</strong>g<br />
Relatieve ontkoppel<strong>in</strong>g is geen<br />
absolute ontkoppel<strong>in</strong>g<br />
Rebound effect<br />
– Hogere arbeidsproductiviteit was<br />
nooit bedoeld om werkloosheid te<br />
bevorderen<br />
Andere noodzakelijke<br />
oploss<strong>in</strong>gsricht<strong>in</strong>gen<br />
– Substitutie<br />
– Gedragsverander<strong>in</strong>g<br />
22<br />
<strong>Grondstoffenschaarste</strong> <strong>in</strong> <strong>drie</strong> <strong>dimensies</strong>, 23 november 2011
Voor halen klimaatdoelen is efficiencybeleid alléén niet<br />
voldoende<br />
23<br />
<strong>Grondstoffenschaarste</strong> <strong>in</strong> <strong>drie</strong> <strong>dimensies</strong>, 23 november 2011
Europees grondstoffenbeleid <strong>in</strong> versnell<strong>in</strong>g <strong>in</strong> 2011<br />
Milieuspoor / Resource efficiency<br />
– Flagship <strong>in</strong>itiative ‘Resource Efficient Europe’ (januari 2011)<br />
– ‘Roadmap to a Resource Efficient Europe’ (oktober 2011)<br />
Voorzien<strong>in</strong>gszekerheidsspoor / Raw materials<br />
– ‘Tackl<strong>in</strong>g the challenges on commodity markets and on raw<br />
materials’ (februari 2011)<br />
24<br />
<strong>Grondstoffenschaarste</strong> <strong>in</strong> <strong>drie</strong> <strong>dimensies</strong>, 23 november 2011
De twee sporen passen bij elkaar
De twee sporen passen bij elkaar
Toch blijven er vraagtekens
Toch blijven er vraagtekens
Een derde spoor?<br />
Grondstoffen nu<br />
– Privaat<br />
– Nationale competentie<br />
Grondstoffen en ‘global public goods’ (klimaat,<br />
biodiversiteit, verdel<strong>in</strong>g/ontwikkel<strong>in</strong>g)<br />
– Mondiale afspraken over gebruik en beheer<br />
– Milieu- en sociale randvoorwaarden aan mondiale ketens,<br />
markten (certificer<strong>in</strong>g)<br />
29<br />
<strong>Grondstoffenschaarste</strong> <strong>in</strong> <strong>drie</strong> <strong>dimensies</strong>, 23 november 2011
Wat moeten we doen? - Samengevat<br />
Maak doelen expliciet en stel prioriteiten<br />
– Grondstoffen voor Europa, of grondstoffen voor iedereen?<br />
Niet alleen resource efficiency, maar ook<br />
– substitutie<br />
– gedragsverander<strong>in</strong>g<br />
Versterk beleids<strong>in</strong>strumenten<br />
– Van transparantie naar certificer<strong>in</strong>g ketens<br />
30<br />
<strong>Grondstoffenschaarste</strong> <strong>in</strong> <strong>drie</strong> <strong>dimensies</strong>, 23 november 2011
Bedankt voor de<br />
aandacht!<br />
www.pbl.nl<br />
Kivi Niria jaarcongres,<br />
23 november 2011
Change language