l9clshg

op het terugdringen van het recidiverisico (zie de ‘What Works’ principes) is het daarom belangrijk
om erop toe te zien dat in het proces van dossiervorming ook eventuele informatie over de relatie
tussen middelengebruik en het delict wordt vermeld.
Daarnaast zijn opvallend probleemgedrag voor het 12e jaar, een sterke criminele oriëntatie (omgang
met voornamelijk foute vrienden), autoriteitsproblematiek, een slechte schoolbinding en het niet
nakomen van afspraken met jeugdzorg / jeugdreclassering specifieke determinanten gerelateerd
aan een verhoogd risico op het voortzetten van crimineel gedrag.
Ook een ongunstig psychosociaal profiel, gekenmerkt door een relatief laag IQ, gebrekkige
empathie, een gebrek aan gevoelens van schaamte en schuld, beïnvloedbaarheid en een laag besef
van en inzicht in (achterliggende) problemen is een belangrijke determinant waarop extra gelet zou
moeten worden. Een antisociale persoonlijkheidsstructuur tenslotte, onder andere in combinatie met
een negatieve en wantrouwende ‘grondhouding’ en een uitdunnend pro-sociaal netwerk (te
herkennen aan onder andere teruglopende schoolgang en verminderde deelname aan
verenigingsleven zoals sporten of andere vrijetijdsbesteding) hangen sterk samen met verdere
escalatie van delictgedrag tot in de (jong)volwassenheid.
Zoals reeds eerder vermeld kan een inventarisatie van de manier en het moment waarop
determinanten en profielen zich manifesteren bijdragen aan betere signalering. Eventuele
problemen in de ontwikkeling van de empathische vermogen zouden pas moeten worden
geïnventariseerd vanaf een bepaalde leeftijd bijvoorbeeld. Bij een niet-schoolgaand kind van 8 jaar
oud spelen vermoedelijk andere zaken dan bij een jongen die op zijn 13e een winkeldiefstal pleegt.
Mogelijk kunnen daarom ‘sets’ van belangrijke risicofactoren worden samengesteld die bij
verschillende leeftijdsgroepen een relatief grote impact hebben.
Randvoorwaarden interventies borgen
Mogelijk kan de effectiviteit van hulpverlening worden verbeterd door te bevorderen dat meer
bekend wordt over randvoorwaarden voor een (potentieel) effectieve interventie en te zorgen dat
deze vervolgens optimaal geborgd worden. Bij de inkoop van jeugdhulpverlening, waarvoor
gemeenten binnenkort zelf verantwoordelijk worden, zou er bijvoorbeeld op moeten worden
toegezien dat aan deze randvoorwaarden wordt voldaan, alvorens een interventie ingezet kan
worden. Dat geeft de inkoper van deze zorg bovendien handvatten waar zij op kan letten bij het
selecteren van de juiste interventies. Continuïteit van (nieuw) ingezette zorg is een dergelijke
randvoorwaarde (bijvoorbeeld niet meer dan twee wisselingen van casemanager / gezinsvoogd per
jaar) waarop kan worden gezien. In het geval van vechtsport als interventie (bijvoorbeeld bij een
jeugdige delinquent met impulscontrole problematiek), zou deze alleen moeten worden ingezet mits
de sportschool is gecertificeerd en het pedagogisch klimaat op de sportschool aantoonbaar deugt.
De intensiteit van interventies moet hoog zijn
De ernst en omvang van problematiek was bij een grote meerderheid van de Top 600 erg groot en
verspreid over meerdere domeinen. Bovendien was de problematiek veel groter dan bij de Boefjes.
Gelet op de drie belangrijkste ‘What Works’ beginselen (Andrews et al., 1990; Andrews & Bonta,
2003) lijkt er dus veel mogelijk om te voorkomen dat jongeren, met een vergelijkbaar risicoprofiel als
de Top 600 destijds, verder afglijden richting gewelddadige criminaliteit.
69