l9clshg

jeugdzorgdossier) een MBO opleiding voltooid. De schoolbinding was al op jonge leeftijd zeer
slecht; er werd zeer veel verzuimd en voortijdig schoolverlaten kwam veel voor. Het onderzoek geeft
duidelijke aanwijzingen dat veel cliënten al op relatief jonge leeftijd (normatief) een enorme kloof
moesten overbruggen, hadden zij op enige wijze ‘mee willen draaien in de maatschappij’. Het is
daarom niet verwonderlijk dat een groot deel al snel aangewezen was op professionele hulp en
ondersteuning, waarvoor zij maar moeilijk te motiveren zijn gebleken.
5.4 Aanbevelingen
Een belangrijke vraag in dit onderzoek was wat de problematische achtergrond van de huidige Top
600 zou kunnen zeggen over hulpverlening die nodig is om te voorkomen dat jeugdigen, met een
vergelijkbaar risicoprofiel als de Top 600 destijds, het pad richting ernstige (gewelddadige)
jeugdcriminaliteit inslaan. De resultaten van dit onderzoek, en reeds bestaande kennis over
forensische (jeugd)doelgroepen, bieden in dit opzicht verschillende handvatten die in deze
paragraaf puntsgewijs zullen worden beschreven.
Nog eerder ingrijpen
Opvallend in dit onderzoek is dat de effectiviteit van opgelegde behandelingen, maatregelen en
interventies beperkt lijkt. Uit onderzoek weten we dat de impact van reeds bekende criminogene
factoren – waarop het reguliere aanbod van gedragsbeïnvloedende maatregelen ingrijpen – afneemt
gedurende de adolescentie; meteen na het 12 e jaar is er sprake van een sterke daling van het belang
van vrijwel alle dynamische risicofactoren (Van der Put et al., 2012). Ondanks dat bijna de helft van
de Top 600 al voor het 12 e levensjaar opviel in verband met (gedrag en attitude) problematiek
kwamen zij gemiddeld pas rond hun 14 e in beeld bij Bureau jeugdzorg. Dit zou kunnen verklaren
waarom gedragsbeïnvloedende maatregelen gedurende de periode van adolescentie minder
invloed hebben op het gedrag van de jongvolwassen delinquent, juist wanneer het gedrag een
hoogtepunt bereikt. Er zijn in deze leeftijdsfase dus minder aanknopingspunten voor een interventie
met recidivevermindering als hoofddoel. Het belang van (nog) eerder ingrijpen lijkt dus groot.
Verbeterde signalering en screening
Om nog eerder te kunnen ingrijpen is het nodig dat effectief wordt gesignaleerd en gescreend.
Verschillende partijen, onder andere scholen en de politie, spelen een belangrijke rol bij de
(vroeg)signalering van kinderen met een verhoogd risico op het (gaan) vertonen van crimineel
gedrag. Het verdient aanbeveling om te inventariseren hoe op dit moment wordt gesignaleerd en
op welke determinanten daarbij wordt gelet, zodat duidelijk wordt of signalering en screening kan
worden aangescherpt. Met name de in dit rapport gepresenteerde ‘risicoprofielen’ kunnen hierbij
handvatten bieden.
Qua delictgedrag tijdens de jeugd zijn specifieke determinanten gevonden die wijzen op een hoog
risico. Het gaat dan om jongens die, in groepsverband, vermogensdelicten plegen (weleens) met
geweld. Ook het plegen van delicten onder invloed van alcohol en/of cannabis is hiervoor een
belangrijke determinant. Zoals eerder opgemerkt, is uit de dossiers van BJAA en de WSG meestal
niet op te maken wat de relatie is tussen het middelengebruik en het delinquente gedrag. Een
dergelijk verband lijkt misschien evident, maar is dat allerminst. Uit onderzoek weten we namelijk dat
bij deviante jongeren ernstiger vormen van geweld vaak geen oorzakelijk verband hebben met
alcohol en/of drugs, hoewel delicten vaak wel drugsgerelateerd zijn (Korf et al., 2005). Met het oog
68