l9clshg

Samenvatting
In dit onderzoek zijn de jeugdzorgdossiers bestudeerd van ruim 200 jongvolwassen gewelddadige
veelplegers uit Amsterdam, afkomstig uit de Top 600. Deze dossiers werden bovendien vergeleken
met 300 dossiers van leeftijdsgenoten die in het verleden ook begeleid werden door jeugdzorg in
verband met jeugddelinquentie, maar anno nu veel minder crimineel gedrag vertonen (de
zogenaamde Boefjes). Het doel: inzicht krijgen in het ontstaan van ernstig delinquent gedrag en
aanbevelingen doen voor de begeleiding van jongens die nu, of in de toekomst, onder begeleiding
van jeugdzorg komen. De meest opvallende resultaten worden hier puntsgewijs samengevat.
Gezins- en opvoedingsproblematiek als belangrijke bron van en voor probleemgedrag
Kenmerkend voor de problematische opvoeding van zowel jongvolwassen gewelddadige
veelplegers als van de Boefjes was, naast de instabiliteit van grote gezinnen, de pedagogische
onmacht en/of -onwil van hun ouders (92% vs. 86%). Dit uitte zich in pedagogische en/of affectieve
verwaarlozing (34% vs. 29%), mishandeling (beide 45%) en/of beperkte fysieke aanwezigheid (beide
73%). Circa 40% van de gewelddadige veelplegers en de Boefjes werd blootgesteld aan (ernstig)
huiselijk geweld. In veel gevallen speelde psychiatrische, lichamelijke en/of verslavingsproblematiek
van de ouders een rol. Bijna de helft van de gewelddadige veelplegers vertoonde al op de
basisschool externaliserend probleemgedrag. Ook was de ouder-kind hiërarchie en ouder-kind
relatie vaker verstoord bij de gewelddadige veelplegers (45%) dan bij de Boefjes (23%).
Criminaliteit al op jonge leeftijd genormaliseerd
Gewelddadige veelplegers begonnen gemiddeld een jaar eerder dan de Boefjes met het plegen van
delicten (leeftijd 13 jaar) en geweldsdelicten (14 jaar). Ook bleken zij veel sterker georiënteerd op
criminaliteit en criminele leeftijdgenoten (95% vs. 56%). Opvallend veel gewelddadige veelplegers
(60%) hadden (oudere) gezinsleden met criminele antecedenten. Ook gebruikten meer
gewelddadige veelplegers al vroeg geweld (98% vs. 71%) dat bovendien ernstiger was dan dat van
de Boefjes. Vaker opereerden zij in groepsverband, de gewelddadige veelplegers werden dan ook
vaker gerekend tot lid van overlast gevende jeugdgroepen / bendes, 77% was een zogenaamde
harde kern jongere. Gewelddadige veelplegers pleegden ook vaker dan Boefjes delicten ‘onder
invloed’ (49% vs. 14%) en met een relationele component (31% vs. 21%).
Problematisch psychologisch functioneren en verharding gaan gepaard met afglijden
Qua sociaalpsychologisch functioneren werden bij gewelddadige veelplegers beduidend meer en
forsere problemen geconstateerd, zoals op het gebied van gewetensontwikkeling (99%), empathie
(89%), beïnvloedbaarheid (89%), impuls- en agressieregulatie (86%), probleembesef en –inzicht
(48%) en intelligentie (gemiddeld IQ 80). Zowel de gewelddadige veelplegers als de Boefjes hadden
veel problemen met het accepteren van autoriteit (thuis, op school, politie). Beide groepen, maar de
gewelddadige veelplegers in sterkere mate, bleken hierdoor moeilijk begeleidbaar (79% vs. 58%).
Daarnaast werd een verstoorde persoonlijkheidsontwikkeling richting type B (antisociaal)
geconstateerd bij driekwart van de gewelddadige veelplegers, bij 40% in ernstige mate. Meer dan
de helft van de gewelddadige veelplegers werd als wantrouwend en met een ‘negatieve
grondhouding’ richting volwassenen, ‘buitenstaanders’ en instituties beschouwd. Het graduele
verlies van aansluiting met positieve sociale contacten (school, verenigingsleven, sport) werd
gecompenseerd door intensievere omgang met criminele / antisociale vrienden. Voor een deel van
beide groepen (13% vs. 11%) stond problematisch blowen het dagelijks functioneren in de weg.
4