l9clshg

Verslavingsproblematiek, met uitzondering van cannabisgebruik, speelt een bescheiden rol in de
Top 600 doelgroep. Bij 2% wordt melding gemaakt van (problematisch) gokken, bij 29% van
alcoholgebruik, waarbij dit bij 6% als ernstig werd gekwalificeerd. Opvallend echter is het
cannabisgebruik. In totaal wordt in tweederde van de dossiers gesproken over cannabisgebruik:
cannabisgebruik is hiermee zeer prevalent. Een ernstige risicofactor wordt gescoord bij
harddrugsgebruik (wat sporadisch is aangetroffen in de dossiers) en/of bij problemen die ontstaan
door het veelvuldige blowen. Er werden met name veel ‘netwerkmeldingen’ omtrent problematisch
‘blowgedrag’ in de dossiers aangetroffen. Het ging hierbij bijvoorbeeld om ouders, leerkrachten,
buurtregisseurs en werkgevers die hun zorgen uitten over het blowgedrag van de jongere in
kwestie. Bij 13% van de cliënten is een ernstige risicofactor gescoord, met name gebaseerd op de
aanwezigheid van verontruste netwerkleden.
As-I problematiek (psychiatrie in engere zin en ontwikkelingsstoornissen, bijvoorbeeld depressie
(12%), angststoornissen / PTSS (7%), autisme (2%), psychoses (4%)) worden niet veel aangetroffen.
ADHD vormt daar de belangrijkste uitzondering op. Prevalentiecijfers van ADHD in Nederland zijn
niet eenduidig, maar variëren grofweg tussen de 2% en 5% (Verhulst et al., 1997). Vermoedens van
de aanwezigheid van ADHD werden in 15% van de dossiers aangetroffen. Officiële ADHD
diagnoses, of het gebruik van ADHD medicatie (Ritalin, Concerta (in hoge dosis)) werden in 8% van
de dossiers aangetroffen.
De prevalentie van As-II problematiek (persoonlijkheidsstoornissen en zwakzinnigheid) daarentegen
was hoog. Met name werden gediagnosticeerde antisociale persoonlijkheidsstoornissen (ernstig)
aangetroffen (39%), waarbij deze in een aantal gevallen zo ernstig was dat de toevoeging ‘met
trekken van psychopathie’ werd gedaan. Deze hoge prevalentie is niet erg verwonderlijk, aangezien
antisociaal- en crimineel gedrag symptomen zijn voor de diagnose antisociale persoonlijkheidsstoornis.
Hiernaast werd in 15% van de dossiers gesproken over problemen in de seksuele
ontwikkeling van de jongeren. Bij 10% ging het om seksuele angsten of ontremmingen, bij 5% om
normoverschrijdend seksueel gedrag of het seksualiseren van sociale relaties. In een aantal gevallen
werd hierop gescoord wegens seksuele intimidatie van vrouwelijke agenten en/of (psychiatrisch)
onderzoekers door de jongere (zie tabel 4.11).
4.8 Hoe is het sociale netwerk van de Top 600 te omschrijven?
De mate waarin de Top 600 cliënten (steun) konden putten uit hun sociale netwerk werd inzichtelijk
gemaakt door het toekennen van scores op de risicofactoren ‘emotionele steun’, ‘totaal netwerk’ en
‘secundair netwerk’. Met name het secundaire netwerk (het netwerk zonder familie/gezinsleden,
bijvoorbeeld lid zijn van (sport)vereniging en het hebben van niet-criminele of niet- antisociale
contacten) was vaak erg problematisch. Bij slechts 3% van de Top 600 cliënten werd deze
risicofactor als niet aanwezig gescoord. Daarmee was ook het ‘totale netwerk’ in veel gevallen (84%)
vaak beperkt, waarbij deze in 10% van de gevallen als ernstig beperkt is aangeduid. Deze cliënten
hadden naast directe familie niet of nauwelijks aansluiting met pro-sociale contacten door wie zij
ondersteund werden. Een gebrek aan emotionele steun, of het gebrek aan warm contact en
genegenheid met de meest belangrijke persoon van wie emotionele steun werd ontvangen is bij een
derde (32%) als risicofactor aangeduid. Ongeveer 3% heeft (minimaal een periode van) sociaal-
37