Brochure Eenzaamheid herkennen - Kerk in Actie

Maatschappelijke factoren
Inkomen en de mate waarin iemand deelneemt aan de maatschappij spelen een
rol. Een maatschappelijke factor kan bijvoorbeeld zijn dat iemand woont in een
omgeving waarin hij of zij zich niet op zijn plek voelt. Er zijn bijvoorbeeld weinig
leeftijdsgenoten in de buurt of weinig mensen met dezelfde culturele achtergrond.
Ook gevoelens van onveiligheid kunnen van invloed zijn.
7
Het risico van eenzaamheid bij ouderen is het grootst bij:
- Alleenstaande ouderen
- Vrouwen
- Ouderen die vinden dat ze een slechte gezondheid hebben
- Ouderen van 80 jaar en ouder
Het GGD onderzoek vond onder de groep eenzamen ook veel ouderen met angsten
depressieve klachten en ouderen die piekeren.
Wat kunnen de gevolgen zijn?
Leven in eenzaamheid kan gevolgen hebben voor iemands gezondheid, zowel
lichamelijk als geestelijk. Klachten als hoofdpijn, slecht slapen, vermoeidheid
en lusteloosheid zijn daar voorbeelden van. Iemand die eenzaam is kan terecht
komen in een vicieuze cirkel. Voor iemand met eenzaamheidsgevoelens kan het
aangaan en onderhouden van contacten steeds moeilijker worden. Een reactie
kan zijn dat iemand zich steeds meer terugtrekt of juist mensen claimt. Ook kan
iemand ten gevolge van eenzaamheid steeds negatiever over zichzelf gaan denken.
Eenzaamheid kan ook leiden tot een verandering van levenswijze. Mensen gaan
bijvoorbeeld minder goed voor zichzelf zorgen. Zo eet men minder gezond, slaapt
of beweegt onvoldoende. Dit kan zelfs extreme vormen van zelfverwaarlozing aannemen.
Langdurige eenzaamheid heeft dus grote gevolgen.
2008
Door een heupoperatie loopt mevrouw de Groot
moeilijk, ze voelt zich kwetsbaar. Haar huis
vindt ze te groot en te duur, en ze verhuist naar een kleiner huis. In de
nieuwe wijk heeft ze nog minder contacten dan voorheen. Mevrouw de
Groot kent haar buren niet en hoort over de wijk enkel via het wijkkrantje.
Zelf komt ze niet veel buiten. Ze voelt zich erg eenzaam.
Het herkennen van eenzaamheid: signaleren
Voordat gesproken kan worden over de aanpak van eenzaamheid bij iemand, moet
er het vermoeden zijn dat het om eenzaamheid gaat. Dit is nog niet zo eenvoudig.
Iemand die eenzaam is zal dit, in het bijzijn van een relatief vreemde niet direct zo
zeggen. Het herkennen van eenzaamheid, oftewel het signaleren ervan, is vaak de
eerste stap naar het bespreken ervan. Eigenlijk signaleert iedereen die in contact
komt met andere mensen, zonder er continu bij stil te staan. Het gebeurt vaak
onbewust. Signalen zijn vaak niet-pluis gevoelens en lang niet altijd duidelijk te
omschrijven. De hulp in de huishouding van mevrouw De Groot is vast al een paar
keer het huis uitgegaan met het gevoel dat er iets niet goed zat, zonder duidelijk
aan te kunnen geven wat dat is.
Signalen benoemen
Signaleren kent twee fasen. In de eerste fase gaat het om het benoemen van het
signaal. Dit begint met het waarnemen van een verandering. Iets is veranderd en
dat komt mogelijk doordat er iets niet goed gaat; het vermoeden van iets. Wanneer
dit inderdaad het geval blijkt te zijn, kan de vrijwilliger nagaan of er iets met het
signaal moet gebeuren. Dit is de tweede fase.