De kracht van de diaconie - Kerk in Actie

De kracht van de diaconie
25e jaargang, nummer 5 • oktober 2012
Een maatje voor mensen met schulden
diakonia | oktober 2012
1

van de redactie
Kracht
Inhoud
Dat hebben
diakenen.
En dan heb ik
het niet over
spierballen.
De kracht van
diakenen en van
de hele diaconie
zit ‘m in iets
anders. Keer op
keer blijkt namelijk
dat diakenen een unieke positie hebben
in het krachtenveld van hulpverlening
en ondersteuning van mensen die het
zwaar hebben.
Wat er zo uniek is aan die positie? Diakenen
ontmoeten mensen die anderen niet
tegenkomen. Eenzame ouderen, gezinnen
in schulden, kinderen, hier geboren,
maar al jarenlang aan het wachten op
het ‘ja’ om in ons land te mogen blijven.
Het zijn maar enkele voorbeelden.
En in die ontmoetingen hebben ze oog
voor het kwetsbare in de mens. Proberen
ze iets te doen aan hun situatie.
Lang niet al deze mensen staan op het
netvlies van reguliere hulpverleners. Juist
diakenen kennen hen. Vanuit de kerk en
via de kerk.
En dát is meteen hun kracht.
De burgerlijke gemeente erkent dat.
Zij vragen diaconieën dan ook om
samenwerking.
“Maar doe het niet alleen! Doe het
samen met andere kerken, vrijwilligersorganisaties,
professionele organisaties
voor zorg en welzijn, met bewonersorganisaties.
Zoek aansluiting, doe niet
wat anderen al doen, maar spring juist
in waar hiaten zijn. En signaleer knelpunten
die jullie tegenkomen, geef ze
aan ons door, want jullie zijn in contact
met mensen die vaak nergens anders in
beeld zijn.”
Zo staat het verwoord op pagina 8 en 9.
Maar de kracht van de diaconie komt
door het hele nummer in beeld. In de
woorden van geïnterviewde diakenen, in
foto’s, in uitkomsten van onderzoek.
Ik wens u veel inspiratie en leesplezier
met dit hersftnummer.
4 De Verbinding
Waberi weet niets zeker…
Diaken Jeannette Kortland ziet bredere functie van
kerk in samenleving
8 Op het spoor van
De kracht van de diaconie
10 Social media
Welke hulp kan een diaconie bieden bij schuldsanering?
11 Actueel
Vraag uit 1903
12 Op de stoep bij
Betty Halma - Bouius
14 Uit de praktijk
Noodfonds Uithoorn vergroot financiële slagkracht
hulpverlening
16 1 vraag 3 diakenen
Hoe breng je de diaconie onder de aandacht?
17 actueel
Kerken en Wmo - een eerste balans
19 campagne
Voorbereidingen 40dagentijdcampagne 2013
20 kerstcampagne
Syb van der Ploeg op de bres voor straatkinderen in Uganda
21 Collecte
Collecte Binnenlands Diaconaat 11 november
22 Berichten
24 Gebed in hoop op recht
Bij de voorplaat
De kracht van een maatje voor iemand die in schulden zit. Op pagina 21 een interview met
Corrie, die geholpen werd door schuldhulpmaatje Ilse.
Foto: SchuldHulpmaatje
2 diakonia | oktober 2012

inhoud
Kom naar de
Landelijke
Diaconale Dag
op 17 november
6 11
Syb van der Ploeg
op de bres voor
straatkinderen in
Uganda
Op de stoep bij
Betty Halma-
Bouius
820
13
16
Al 18 jaar in
onzekerheid
24
colofon
Diakonia, vakblad voor diakenen, 25e jaargang, nr. 5, oktober 2012
Tijdschrift voor hen die plaatselijk actief zijn op diaconaal gebied.
Uitgever
Diakonia verschijnt zesmaal per jaar en is een uitgave van de
dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland voor
het diaconale programma van Kerk in Actie.
Kerk in Actie is het missionaire en diaconale werk in binnen- en
buitenland van de Protestantse Kerk in Nederland.
Delen van dit werk worden uitgevoerd mede namens tien
oecumenisch georiënteerde kerken en organisaties in Nederland.
Redactieraad
Sjon Donkers, Cor van Groningen, Teus Hubert, Henk van IJken,
Martin Joosse (voorzitter), Ellen van der Kemp (bureauredactie),
Ingeborg Kriegsmann, Henny Nagelhout (eindredacteur), Irene
Stok, Carla van der Vlist (hoofdredacteur), Beppie van der Waal.
Opmaak en druk
Ontwerp: Reprovinci, Schoonhoven
Opmaak: Ladenius Communicatie B.V., Houten
Druk: Drukkerij de Groot, Goudriaan
Administratieadres
Adressen- en periodiekenadministratie,
Postbus 8504, 3503 RM Utrecht,
telefoon: (030) 880 17 25,
fax: (030) 880 15 84,
e-mail: abonnementen@pkn.nl
Redactieadres
Postbus 456, 3500 AL Utrecht,
tel. (030) 880 17 90,
fax (030) 880 14 57,
e-mail: diakonia@kerkinactie.nl
Abonnementen
De abonnementsprijs bedraagt bij
- de eerste vier abonnementen à e 13,00;
- vijf t/m negen abonnementen à e 9,85 (25% korting);
- tien abonnementen en meer à e 7,75 (40% korting).
Losse nummers kosten e 2,55 per stuk.
Gesproken Diakonia
Diakonia is ten behoeven van visueel gehandicapten ook
verkrijgbaar in gesproken vorm op daisy-cd’s.
Voor een abonnement of een proef-cd kunt u terecht bij de CBB,
Postbus 131, 3850 AC Ermelo, tel. (0341) 56 54 99.
Daar kunt u ook informatie krijgen over de uitgave in brailleschrift.
Website
www.kerkinactie.nl
Volg Kerk in Actie
Volg onze uitgezonden medewerkers: www.kerkinactie.nl/weblogs.
Volg Kerk in Actie op LinkedIn, Twitter en Facebook.
ISSN 0167 - 1472
diakonia | oktober 2012
3

Waberi:“Of ik familie heb? Geen idee. Misschien, ergens in Somalië.”
4 diakonia | oktober 2012

Pauluskerk een icoon van hoop voor Somalische vluchteling
Waberi weet niets zeker…
Geboren op 1 juli 1966. Tenminste, dat denkt hij. Want niks is zeker in het leven van Waberi
Gueddi. Een gevluchte Somalische asielzoeker die al achttien jaar leeft in Nederland en
bungelt tussen hoop en vrees. Dag in dag uit. Waberi overleeft in het Rotterdamse stadsleven
met hulp van de Pauluskerk.
Tekst en foto: Gerrit Groeneveld
de verbinding
Bijna elke dag kijkt Waberi
even naar de vorderingen van
de nieuwbouw Pauluskerk,
schuin tegenover het veel te kleine
noodonderkomen aan de Westersingel.
Als hij zijn ogen dicht doet,
stelt hij zich voor hoe de opstal er
straks uitziet met de koperen buitenwand.
De karakteristieke vormen
van de nieuwe kerk zijn voor Waberi
een icoon van hoop.
Daarom houdt hij het vol in Nederland;
elke dag de nieuwe kerk wat
naderbij zien komen. Waberi glimt
als hij naar de kerk kijk, maar dat zijn
schaarse momenten. Hij is bedroefd
van binnen. Van de borrelende hoop
die hij ooit had op een beter leven is
nog maar een schamel restje over.
Net voldoende om hem van dag
naar dag te brengen.
Nieuw leven
Halverwege de jaren negentig
besloot de toenmalige twintiger zijn
land te ontvluchten. De rivaliserende
stammen en provincies in zijn
vaderland waren al een paar keer zo
bedreigend voor Waberi geweest
dat hij om het vege lijf te redden
zijn vaderland wel moest verlaten
en maar moest hopen dat er elders
in de wereld een omgeving zou
zijn waar hij een nieuw leven kon
opbouwen.
Dat viel bar tegen. Na achttien jaar
Nederland moet Waberi nog elke
dag afwachten wat de dag van
morgen hem brengt. “Ik heb het
gevoel dat ik niet besta, heb geen
papieren, geen status, niks. Ik denk
dat ik een jaar of 46 ben, maar weet
het niet zeker. Het staat nergens
en niemand weet het. Of ik familie
heb? Misschien wel in Somalië.
Maar misschien leven ze ook niet
meer, al achttien jaar geen contact
gehad. Het Rode Kruis doet af en
toe een poging, maar Somalië is zo
chaotisch dat daar eigenlijk geen
beginnen aan is.”
Geen status
Ik zit tegenover de vermoeide
ogen van Waberi met mijn iPhone
en dure Canon spiegelreflex. En
ik voel me tamelijk beroerd. En
beschaamd. Want mijn land is niet
in staat om Waberi – mens net als
u en ik, niet meer en niet minder –
een fatsoenlijk bestaan te bieden.
Al achttien jaar lang laten we deze
jongen – al lang een man natuurlijk,
maar om de een of andere reden
onvrijwillig in de jongensfase blijven
steken – bungelen aan een onzeker
Gastvrijheid
Voor de Pauluskerk als Diaconaal Centrum
zijn drie kernwoorden van belang:
gastvrijheid, laagdrempeligheid en hulp.
Die overkoepelen twaalf ‘zuilen’: Huis,
Eethuis, Diaconaal en Maatschappelijk
Werk, Vluchtelingenhulp, Medische
Dienst, Geloofsgemeenschap, Stiltecentrum,
Centrum voor geloof, spiritualiteit
en bezinning (ook interreligieus), Podium
voor kunst, cultuur en debat, Centrum
voor versterking van de inwendige mens,
Maatschappelijke actie en Buurtcentrum.
In de nieuwe Pauluskerk zal van daaruit
concreet worden ingezet op vier dingen:
hulp aan mensen in de marge van de Rotterdamse
samenleving, het organiseren
van ontmoeting tussen ‘arm’ en ‘rijk’ in
de Rotterdamse samenleving, het organiseren
van daadwerkelijk engagement van
‘rijk’ voor ‘arm’, maar ook van ‘arm’ voor
‘rijk’ en het voeren van het gesprek over
‘die dingen die er werkelijk toe doen in
een mensenleven’.
en breekbaar touwtje. Geen status,
geen toekomst, geen perspectief. In
2007 viel Waberi naast het generaal
pardon. Hij kwam niet in aanmerking
omdat hij teneinde raad elders
in Europa had geprobeerd een
verblijfsvergunning te krijgen.
Lobby
Al jarenlang vragen we als Kerk in Actie en INLIA aan het Ministerie
van Integratie en Asiel om oplossingen voor Somaliërs (en Afghanen,
Irakezen en Iraniërs). Steeds opnieuw weerleggen we hun argumentatie
tot negatieve beschikkingen, om zodoende voor vooral Somaliërs
een verblijfsstatus te bewerkstelligen. Soms lukt dat voor een enkeling,
maar voor een groep is dat moeilijker. Op dit moment is Geesje
Werkman van Kerk in Actie bezig om een Duitse werkwijze toepasbaar
te maken in Nederland. Zodat we het nieuwe kabinet kunnen vragen
om een definitieve oplossing voor deze groep uitgeprocedeerden..
Het zijn de kerk en hier en daar een
particulier initiatief die er letterlijk
voor zorgen dat Waberi het leven
houdt. Een paar keer per week
warm eten, een slaapplek en wat
kleding. En nog steeds houdt
Waberi hoop dat hij hier ooit een
bestaan kan opbouwen. Nederlands
spreekt hij goed en hij zou niks
liever willen dan lotgenoten helpen
en adviseren.
Pagina 6 Diaken Jeannette Kortland:
“Pauluskerk voor alle Rotterdammers”
diakonia | oktober 2012
5

de verbinding
Diaken Jeannette Kortland ziet bredere functie van kerk in samenleving
“Pauluskerk voor
alle Rotterdammers”
Nog altijd neemt de Pauluskerk een bijzondere plek in binnen de Rotterdamse gemeenschap. En na
het betrekken van de nieuwbouw – zomer 2013 – moet dat alleen nog maar meer en beter worden.
Tekst en foto: Gerrit Groeneveld
Jeannette Kortland: “Mijn werk voor de
Pauluskerk hoop ik nog veel jaren te kunnen
doen.”
Jeannette Kortland (63), alweer
ruim vijftien jaar diaken van de
Pauluskerk, voelt zich thuis in
het noodgebouw aan de Westersingel.
“Al zal ik erg blij zijn wanneer
we naar de nieuwe kerk
kunnen. Want hier is het woekeren
met de ruimte. We moeten nogal
eens sjouwen met stoelen en tafels
omdat voor het open huis weer een
heel andere opstelling nodig is dan
voor een dienst of voor het kerkcafé.”
Twaalf betaalde krachten, een
handvol diakenen (onder wie
Jeannette) en 225 vrijwilligers
houden de Pauluskerk sinds jaar en
dag springlevend. De kerk is
dagelijks geopend van negen tot
negen en is een baken van rust en
veiligheid voor veel vluchtelingen
en asielzoekers. Mensen die
nergens anders terecht kunnen. In
de kerk vinden ze altijd wel iemand
om een praatje mee te maken, een
kop koffie, wat brood en twee keer
per week een warme maaltijd. En
uiteraard mentale steun.”
Jeannette: “We slagen er nog
steeds in om dat allemaal te doen
zonder financiële steun van de
overheid, maar dankzij giften en
donaties. We hebben bijvoorbeeld
een bakker uit het Westland die
iedere week brood dat overblijft bij
ons brengt. Dat komt hier natuurlijk
prima van pas. Verder bieden we
een luisterend oor en kunnen we
mensen adviseren over veel zaken.
Maar we willen meer doen. We
krijgen hier weleens een zak met
kleding, maar eigenlijk kunnen we
daar nu niet mee uit de voeten.
Daar hebben we de ruimte niet
voor. In de nieuwe kerk gaat dat
anders worden. Daar willen we
weer gelegenheid hebben om
gebruikte kleding aan te bieden.”
Kloof overbruggen
Maar de nieuwe kerk gaat meer
doen dan tegemoet komen aan
de materiële behoeften van de
bezoekers. De kerk moet vooral een
stevige plek (blijven) innemen in de
Rotterdamse samenleving. “Het
moet een kerk worden voor alle
Rotterdammers. Nu zie je nog wel
eens dat mensen hier voorbij lopen
en dat je ze bijna hoort denken:
‘gauw doorlopen’. Dat moet anders.
We denken aan het organiseren
van bijvoorbeeld literaire avonden
en discussie-avonden (Daverende
Debatten) waar we politici voor
uitnodigen. Meer groepen uit de
samenleving bij de kerk betrekken
en de kloof tussen arm en rijk overbruggen.
Dat zijn de doelstellingen
voor de komende jaren.”
Jeannette is van beroep activiteitenbegeleidster.
“Over anderhalf
jaar ga ik met pensioen. Maar het
werk voor de Pauluskerk hoop ik
nog heel veel jaren te kunnen doen.
Het is goed en dankbaar werk.
Een kopje koffie of thee schenken,
zorgen voor fijne muziek, gezelligheid,
laagdrempelig. Zeg maar de
herbergfunctie van de kerk. Zeker
in deze tijd waarin dit land erg
onbarmhartig omgaat met vluchte-
Met de opbrengst van
collectes en de bijdragen
van diaconieën steunt Kerk
in Actie het diaconaal
basiswerk van de Pauluskerk
in 2012 met € 35.000.
6 diakonia | oktober 2012

de verbinding
lingen en asielzoekers is dit hard
nodig.”
Kouder en killer
Een standpunt dat Dick Couvée,
dominee van de Pauluskerk, alleen
maar kan beamen: “Met name
door het steeds kouder en killer
wordende vreemdelingenbeleid van
de afgelopen kabinetten komen
steeds meer vreemdelingen in de
problemen. Meer en meer gaan
ze ‘ondergronds’. Het beroep op
het vluchtelingenspreekuur van de
Pauluskerk is daardoor sinds 2010
bijna verdriedubbeld.”
Tegenwoordig bezoeken zo'n
honderd mensen per week dat
spreekuur. “De achterban van
donateurs en sympathisanten
van de Pauluskerk is erg trouw en
vrijgevig, maar loopt door vergrijzing
terug. Gelukkig steunt een flink
aantal stichtingen en fondsen het
werk steeds meer. Maar draagvlak
en continuïteit zijn op termijn
niet onbedreigd. Het Oranjefonds
heeft het Vluchtelingenwerk van de
Pauluskerk dit jaar een flink bedrag
gegeven om de voortgang van het
werk voor de nabije toekomst te
verzekeren. Maar de steun – financieel,
moreel en spiritueel – van de
achterban, zowel lokaal als landelijk,
kunnen we niet missen.”
Onderaan
“Nederland bevindt zich wat
betreft de opvang en bijstand
aan vreemdelingen zo langzamerhand
onderaan in de rij van
Europese landen. We moeten toe
naar zorgvuldiger en veel kortere
procedures voor asiel en een verblijfsvergunning,
naar een effectief
en humaan uitzetbeleid en naar een
algemene zorgplicht voor vreemdelingen,
ongeacht de status van de
vreemdeling.”
De Pauluskerk wil het gezicht
en de stem zijn van die mensen
die hier wel zijn, maar die in de
samenleving geen gezicht en stem
hebben. “Dat veel vreemdelingen
en vluchtelingen in Nederland er zo
hopeloos aan toe zijn, is niet gevolg
van het lot of van toeval. Dat is het
gevolg van door mensen gemaakte
wetten en regels. Het gaat de
Pauluskerk niet alleen om barmhartigheid,
maar nadrukkelijk ook om
gerechtigheid.”
diakonia | oktober 2012
7

op het spoor van
De kracht van de diaconie:
ondersteunen en verbinden
Meer en meer ontdekken diaconieën hun kracht. Klein zijn is lang niet altijd een probleem.
Als je maar niet alles alleen doet, kan een diaconie zelfs veel. Dat ontdekte ook de overheid.
Door de komst van de Wmo raakte ‘samenwerken’ in een stroomversnelling. Met verrassende
nieuwe mogelijkheden als gevolg.
Tekst: Pieternel Ermen Foto's: Gerrit Groeneveld/Kerk in Actie
We bouwen met elkaar aan
een zorgzame samenleving,
waarin mensen
verantwoordelijkheid dragen
voor hun eigen welzijn en dat van
hun naasten. Nu de Wmo en de
verschraling van de AWBZ-voorzieningen
ons dwingen om meer zorg
zelf ter hand te nemen, beseffen
diaconieën dat hun rol groter wordt.
‘Kerken, blijf alsjeblieft doen
waar jullie goed in zijn. En als
wij onvoldoende weten over
noden, informeer ons dan.’
Kracht
Veel diaconieën kiezen ervoor om
de schaarse diakenen en vrijwilligers
vooral praktisch in te zetten.
Directe zorg voor naasten zoals
bezoekwerk, maaltijdprojecten,
inloopochtenden, vervoers- en
Praktische inzet in inloophuis
klussendiensten, voedselbanken,
kledingbanken, noodfondsen,
maatjesprojecten… Ze vormen het
vaste aanbod van de diaconie. Daar
zit de kracht van de kerken: ze zijn
een belangrijk sociaal vangnet.
Wethouders en ambtenaren zijn blij
met diaconieën, blijkt uit onderzoek.
In het hele land kregen acht totaal
verschillende gemeenten de vraag
voorgelegd welke rol zij zien voor de
kerken. Waar hebben zij als
burgerlijke gemeente behoefte aan?
De interviewers van het Centrum
voor Samenlevingsvraagstukken
constateren opmerkelijke overeenkomsten
in de antwoorden.
Doe waar je goed in bent
De ondervraagde gemeenten willen
dat kerken:
• directe nood lenigen van mensen
die tussen de wal en het schip
dreigen te vallen
• praktische hulp geven aan
mensen die daar behoefte aan
hebben
• zorgen voor eenzamen en sociale
verbanden versterken
• onrecht signaleren en opkomen
voor de belangen van
‘zwakkeren’.
In feite zeggen de geïnterviewden:
‘Kerken, blijf alsjeblieft doen waar
jullie goed in zijn. En als wij
onvoldoende weten over noden,
informeer ons dan.’
Maar let op. Ze voegen eraan toe:
‘Maar doe het niet alleen! Doe het
samen met andere kerken, vrijwilligersorganisaties,
professionele
organisaties op het terrein van zorg
en welzijn, met bewonersorganisaties.
Oriënteer je op wat er is, zoek
aansluiting, doe niet wat anderen al
Dieren
Het inloophuis in Dieren
biedt kwetsbare mensen
volop aandacht. De gemeente
Rheden ondersteunt
het Dierense inloophuis
met gratis huisvesting.
Nu kondigt de gemeente
aan dat de subsidiemogelijkheden
en de huisvesting
over twee jaar vervallen.
Wat blijkt: de gemeente is
onvoldoende op de hoogte
van aanbod en doelgroep
van het inloophuis. Er komen
niet ‘gewone’ mensen
uit de buurt, maar kwetsbare
mensen, ‘mensen
met een rugzakje’. En wel
365 dagen per jaar! Het
inloophuis wordt door de
gemeente Rheden uitgenodigd
met een beleidsplan
te komen, waaruit
het brede aanbod van het
inloophuis voor het voetlicht
komt. En waaruit de
meerwaarde vanuit Wmoperspectief
blijkt.
Bestuur en vrijwilligers van
het inloophuis beseffen dat
zij met hun beleidsplan duidelijk
moeten maken dat
hun werk een meerwaarde
geeft aan de sociale samenhang
in de samenleving.
Dat het inloophuis
opvang en begeleiding
biedt aan mensen die
buiten de boot dreigen te
vallen. Dat het inloopwerk
past binnen subsidiering
vanuit de Wmo.
8 diakonia | oktober 2012

doen, maar spring juist in waar
hiaten zijn. En signaleer knelpunten
die jullie tegenkomen, geef ze aan
ons door, want jullie zijn in contact
met mensen die vaak nergens
anders in beeld zijn.’
Wat veranderde er?
Na de komst van de Wmo kozen
diaconieën nogal eens voor een
nieuwe aanpak in hun werk. Ze
zoeken steeds vaker aansluiting bij
andere kerken of organisaties. Ze
denken goed na over optimale inzet
van de schaarse tijd van diakenen.
Verbinden, netwerken vormen,
projecten samen opzetten en
uitvoeren, samen sta je sterker.
Bestrijding van armoede, schuldhulpverlening,
ondersteuning van
vreemdelingen en anderen die
buitengesloten worden, bestrijding
van sociaal isolement… Het grijpt
allemaal in elkaar. Het is allemaal
belangrijk werk dat diakenen in hun
hart raakt.
Dat heeft praktische voordelen. Pak
je het ene thema op, dan doe je
tegelijk iets aan het andere. Een
maaltijdproject voor eenzame
wijkbewoners, biedt mensen met
een kleine beurs een voedzame
maaltijd, maar haalt hen tegelijkertijd
uit hun isolement.
Zo worden kleine netwerkjes
gebouwd. Door de inzet van vrijwilligers
beseffen ook zij het bestaan
van vaak onzichtbare noden. Zo
groeit ook solidariteit.
Nieuwe aanpak
Nog wat tips om uw ideeën te
scherpen:
Buurt- en wijkgericht werken is
topprioriteit van de overheid, maar
door bezuinigingen sluiten tal van
buurthuizen. Bied het kerkgebouw
of inloophuis aan. De bridgeclub of
de stichting ouderenwelzijn
hebben dan toch een onderkomen.
Huuropbrengsten zijn voor de kerk
ook welkom. Overleg wel even
met de lokale welzijnsstichting
want voor je het weet ben je
concurrent in plaats van partner.
Denk na en formuleer beleid hoe
de diaconie een rol kan vervullen
in buurt- en wijkgericht werken.
Houd in het oog dat je als diaconie
niet de zorg- en welzijnstaken van
de gemeente overneemt, maar
louter het sociale vangnet bent.
Gemeenten willen dat kerken zich praktisch inzetten voor mensen die daar behoefte aan
hebben.
Houd het klein. Doe de dingen
die passen bij je mogelijkheden.
Inventariseer wat er al is aan
voorzieningen, welke organisaties
actief zijn in de eigen buurt of
wijk en wat zij aanbieden. Gebruik
hierbij de sociale kaart van de
gemeente, die vaak op hun
website te vinden is. Sta je er zelf
niet bij? Benader de gemeente
voor een aanvulling.
Check of het werk van de
diaconie bekend is bij de
gemeente of in de wijk. Plaats
eens een artikel in de plaatselijke
krant.
Wat ontbreekt er in de wijk: is er
voldoende hulp en aandacht voor
diverse groepen kwetsbare
mensen in de wijk? Sluit het
aanbod van hulp- en welzijnsdiensten
op elkaar aan?
Beleg een dagdeel met mensen
die willen meedenken. Gebruik
gele plakbriefjes, het Kerk in
Actie-spel Diaconie op de kaart,
de diaconale activiteitenmonitor.
Meer weten? Neem eens contact
op met uw gemeenteadviseur. Zie
www.pkn.nl/gemeenteadviseur.
Al met al blijkt dat samenwerken in
de eigen wijk loont. Daar zit ook de
kracht van de diaconie.
In verbinden en ondersteunen van
bestaande initiatieven. In
ontplooien, aanwakkeren en
aanvullen van aandacht voor
mensen die het moeilijk hebben.
Pieternel Ermen is projectmedewerker
Kerk in Actie voor Kerk en Wmo.
Pagina 17 Kerken en Wmo een eerste
balans
Amsterdam
De Amsterdamse diaconie, stichting
Present en stichting HiP, bundelden hun
krachten in het Burennetwerk in Amsterdam.
In het Burennetwerk vinden vraag
en aanbod elkaar. Uitgangspunt is dat
veel mensen iets willen betekenen voor
hun buren, maar geen idee hebben wie
hun hulp kan gebruiken. De coördinator
brengt hulpvragers en hulpbieders met
elkaar in contact. Voor een klusje, voor
een wekelijkse inzet, voor 1 persoon of
voor een groep.
Matthias de Vries van de diaconie Amsterdam:
“De kracht van dit project zit
hem in het samenwerken met andere
kerken en organisaties. Het burennetwerk
draagt bij aan een beweging van
mensen die het normaal vinden om naar
hun buren om te zien. Juist in wijken
waar men elkaar niet van oudsher kent.”
De gemeente Amsterdam subsidieert het
project uit een budget voor vernieuwing
binnen de Wmo. Volgens wethouder
Freek Ossel zouden alle ambtenaren bij
de gemeente lid moeten zijn van dit netwerk
en zo ervaren waar de Wmo voor
staat. Verschillende partnerorganisaties
zoals het Rode Kruis en Leger des Heils
willen ook meewerken om hulpbieders
en hulpvragers aan te leveren.
diakonia | oktober 2012
9

Social Media
Volg de discussie via het Diaconaal Netwerk op LinkedIn
Welke hulp kan een diaconie
bieden bij schuldsanering?
Diaken Hans Brugman van de Protestantse Kerk Beuningen-Winssen krijgt een hulpvraag van een
agrariër, die door lage veilingprijzen in ernstige financiële problemen is gekomen. Hans vraagt
zich af of de diaconie naast hulp in levensonderhoud ook hulp moet bieden bij de
bedrijfsschulden. Welke reacties kwamen binnen op het diaconaal netwerk van LinkedIn?
Tekst: Florette Koning
Foto: Kerk in Actie
Volgens Carla van der Vlist,
teamleider Diaconaat bij
Kerk in Actie, krijgen mensen
na werkloosheid, overlijden of
echtscheiding ook te maken met
schulden als ze hun huis niet
kunnen verkopen en hun hypotheek
te hoog is. Kerk in Actie adviseert
diaconieën om hulp te bieden bij
hun levensonderhoud. Daarnaast
kunnen diakenen met de betrokkene
bespreken welke eigen netwerken
en financiële regelingen hen
ondersteuning kunnen bieden.
Aandacht en een luisterend oor
Jack Steeghs van het Aartsbisdom
Utrecht houdt zich bezig met Kerk
in Platteland. Hij vertelt dat ook de
Meedoen?
Wilt u met andere diakenen diaconale
vragen bespreken? Meld u aan op
www.linkedin.com. Vul in het zoekscherm
‘Kerk in Actie Diaconaal netwerk’ in. Meld
u aan als lid van dit netwerk. U kunt dan
bestaande discussies volgen en zelf
discussies starten.
katholieke kerken al jarenlang ervaring
hebben met dit soort situaties.
Aandacht en een luisterend oor zijn
volgens hem het allerbelangrijkste
dat een kerk te bieden heeft.
Broodnood en eigen netwerk
Henk Baars, manager van Stek
(Stad en Kerk) in Den Haag,
adviseert vanuit zijn ervaring
met zzp-ers in financiële problemen:
“Geef eerst gehoor aan de
broodnood, waarborg daarna de
huisvesting en de veiligheid. In
grote steden is het onhaalbaar
om meer verantwoordelijkheid te
nemen. Dat kan alleen samen met
andere fondsen, omdat het snel te
veel is. Het is beter om naar vriendennetwerken
door te verwijzen.”
Dreiging van incassobureaus
Ook Maarten de Vries vindt dat
diaconieën niet rijk genoeg zijn
om dit probleem op te lossen. Hij
maakt zich zorgen over de handel
in schulden: “Schuldeisers van
woningbouwcorporaties, leveranciers,
apotheken tot kindercrèches
verkopen hun vorderingen aan
(internationale) incassobedrijven,
die met deurwaarders achter
de schuldeisers aan gaan. De
bedragen lopen op door rentes,
incassokosten en boetes, terwijl
mensen weinig tijd krijgen om
financieel orde op zaken te
stellen.”
Budgetconsulent inschakelen
Johan de Visser vindt dat
diaconieën een gecertificeerde
budgetconsulent moeten
inschakelen om mensen met
betalingsproblemen te helpen. Zo'n
consulent heeft kennis van relevante
wetgeving en kan helpen de
financiële zaken op orde te krijgen
door mensen te leren onderhandelen
met deurwaarders en
incassobureaus.
Hulp bij schuldsanering via
schuldhulpmaatje, gemeente
en sociale dienst
Bernard Dijkdrenth: “Diaconieën
moeten zelf geen schulden gaan
saneren. Ondersteuning met een
gecertificeerd maatje is prima, want
dan kan men samen de gemeentelijke
schuldsanering inschakelen
en via de sociale dienst financiële
noodhulp organiseren. Dan kan er
bij de bank ook ruimte komen om
een doorstart te financieren. Via
de landelijke organisatie Schuld-
HulpMaatje, waar Kerk in Actie
deel van uitmaakt, kan plaatselijk
een SchuldHulpMaatje geregeld
worden.”
Meer info op: www.schuldhulpmaatje.nl.
Florette Koning is medewerkster
communicatie bij Kerk in Actie
10 diakonia | oktober 2012

actueel
Kom naar de Landelijke Diaconale Dag op 17 november
Vraag uit 1903
“Heeft de Diaconie het recht en de bevoegdheid een oude van dagen tegen zijn wil, doch in zijn belang te nopen tot het verpleegd
worden, hetzij bij particulieren, hetzij in een op te richten Huis voor Ouden van dagen?
Deze vraag van de diaconie in Alkmaar had de volgende aanleiding: “Een broeder van 74-jarigen leeftijd, die altijd als kluizenaar gewoond
heeft, kan niet meer werken. Nu zou de Diaconie hem gaarne bij een ander, b.v. bij een bejaarde weduwe, huisvesting verleenen, met het
oog op mogelijke ziekte, verpleging enz.
Blijft hij alleen in zijn woning, dan zou hij, zonder dat men het weet, hulpeloos kunnen nederliggen. Bovendien is het voordeeliger en beter,
dat hij bij een ander huisvesting krijgt. Doch onze kluizenaar wil blijven, waar hij is. Hoe daarmede nu te handelen?"
Uit het Diaconaal Correspondentieblad, voorloper van Diakonia, oktober 1903.
Oude kaarten en postzegels?
Lever ze in!
Al jarenlang zamelen vele
plaatselijke gemeenten en
gemeenteleden oude
postzegels en kaarten in.
Kerk in Actie verzamelt en
verkoopt de zegels en
kaarten. De opbrengst is
voor de zending.
Vrijwilligers zoeken alle
postzegels en kaarten uit en
verkopen ze op beurzen
en via Marktplaats. Neem
op 17 november uw verzamelde
postzegels en
kaarten mee naar de Landelijke
Diaconale Dag in de
Jaarbeurs en lever ze in bij
onze vrijwilligers. U kunt
hen meteen het hemd van
het lijf vragen over het inzamelingswerk
en de resultaten.
Zij staan klaar om u
te ontmoeten!
De vraag is al een eeuw oud.
Hij werd gesteld tijdens de 15e
Landelijke Diaconale Dag in 1903.
Nu, twee wereldoorlogen, diverse
crises en een millenniumwisseling
later, komen diakenen samen op de
117e Landelijke Diaconale Dag. In
Utrecht, 17 november.
Wij stellen nieuwe vragen, hebben
nieuwe dilemma’s en werkwijzen.
Maar zeker één ding bindt diakenen
van toen en nu. Dat is de inspiratie
en bemoediging die uitgaat van het
samenzijn. Bij het zien van zoveel
diakenen uit het hele land, die allemaal
met hetzelfde bezig zijn, gaat
je hart sneller kloppen. Je ziet dat je
er niet alleen voor staat.
Aan het einde van de dag maakt
Syb van der Ploeg (zanger van De
Kast, en ‘Jezus’ in The Passion) zijn
opwachting en doet zijn verhaal
over zijn Kerk in Actie-reis naar
Uganda.
Doe een onvergetelijke ervaring
op en kom naar de 117e Landelijk
Diaconale Dag!
Meer weten?
Kijk op www.kerkinactie.nl/ldd.
Henny Nagelhout,
eindredacteur Diakonia
Ook uw oude mobieltjes en
printercartridges kunt u op
deze dag inleveren.
De opbrengst daarvan is
voor het totale werk van
Kerk in Actie, zoals Werelddiaconaat
en Binnenlands
Diaconaat.
Mevrouw Boer met oude kaarten Foto: Kerk in Actie
diakonia | oktober 2012
11

op de stoep bij
Betty Halma-Bouius
Leeuwarden
Als ik Betty bel en vraag of ze mee wil doen aan een interview voor ‘Op de stoep’, is ze
terughoudend. “We zijn in Leeuwarden de laatste tijd alleen maar bezig met kerkgebouwen
sluiten. Dat is niet positief.” Als ik haar vertel dat het in het interview gaat om haarzelf als diaken,
als gelovig mens, wil ze meedoen.
Tekst: Irene Stok Foto: Alex J. de Haan
B
etty is een geboren Friezin.
Ze wil met haar beide achternamen
in Diakonia. Haar
vader is de laatste van het gezin.
Als Betty nu zou trouwen zou ze
misschien die achternaam dragen.
“Maar dat gebeurde niet toen ik
trouwde.” Ze vertelt dat ze druk
bezig is met beleid in de kerk.
Dat vindt ze prima; ze is zelf ook
beleidsmatig ingesteld. “Beleid is
belangrijk, het moet goed doorgaan.
Maar ik mis de diepgang, het
wezen van kerk-zijn. Het omzien
naar de ander. Mijn ouders hebben
kerkelijke ‘roots’, maar thuis deden
wij niets aan geloof. We lazen niet
uit de Bijbel, maar ik ging wel naar
een christelijke school. Met mijn
oma ging ik mee naar de Vrije
Evangelische Gemeente. Ik wilde
erbij horen. Die dominee kwam ook
bij mijn ouders. Zij vonden dat
prima, ook dat ik met mijn oma
naar de kerk ging. Mijn vader komt
van het platteland. Daar is veel
gebeurd. Zijn vader is jong overleden
en de kerk was niet present.
De kerk heeft toen niet omgezien
naar mijn vader.”
Wederkerigheid
Nu is dat omzien naar de ander
voor Betty het wezen van kerk-zijn.
Ze mist het huisbezoek door
diakenen. Gelukkig zijn er bezoekmedewerkers
die hun ogen en oren
open hebben staan als ze bij een
gemeentelid op bezoek komen. Ze
geven signalen door aan de
diaconie. “Daar hoef je geen diaken
voor te zijn. Iedereen kan zich
bekommeren om een ander. Een
preventiemedewerker, lid van onze
wijkgemeente is conciërge op een
school voor jongeren met ernstige
gedragsproblemen. Hij wordt door
de jongeren regelmatig bezocht in
verband met individuele problemen.
Hij biedt een luisterend oor, maar
voorziet ook dikwijls in persoonlijke
noden, zoals een stuk brood met
beleg¸ een sigaretje, een pen. De
diaconie werd daarop attent
gemaakt door de predikant. Ik heb
contact gezocht en een bezoek
gebracht aan de school. De
diaconie heeft een gift gegeven aan
deze school. Vanuit school werd de
leerlingen geleerd dat ze iets terug
konden doen, bijvoorbeeld een taart
bakken in de kookles en die naar de
diaconie brengen als de diakenen
een vergadering hebben. Een
prachtig voorbeeld van
wederkerigheid.”
Armoede op het spoor
Met een vriendin ging Betty mee
naar de gereformeerde kerk. Ze
vond het fijn om daar bij te horen
en ging vrijwillig naar catechisatie.
Ze leidde met de vriendin evangelisatieclubs.
“Ik heb geen ballast van
de kerk of het geloof meegekregen.
Ik leerde mijn man kennen die
gereformeerd was. Samen hebben
we belijdenis gedaan en ben ik
gedoopt.” Betty bleef actief in de
kerk, werd jeugdouderling, scriba
en zat in de zwo-commissie. Ze
heeft houvast aan haar geloof. “In
de kerk ontmoet ik andere mensen.
Ik hoor, ik voel dat God er is. Ik
houd van gedichten, maar de
gedichten die ik twintig jaar geleden
mooi vond en verzamelde, hebben
voor mij nu een andere betekenis.
Niet meer het individuele van ‘als
het geloof maar in mij zit’, nee, nu
is er rust om er iets mee te doen.
Niet meer alleen beleid, maar ook
de naaste. In de zwo-groep ging het
om de verre naaste. Nu kijk ik ook
naar mijn eigen omgeving. Hoe
kom ik armoede op het spoor in
Leeuwarden? Armoede vinden,
daar worstel ik mee. Het is er en het
komt steeds meer.”
Het gaat om zijn
Afgelopen zomer is Betty met de
VUT gegaan. “Nu heb ik meer tijd
om naar mensen om te zien.” Ze is
nog twee jaar diaken. In die twee
jaar wil ze zich gaan bezinnen op
wat ze daarna wil doen. “Ik ben
altijd druk met beleid geweest. Ik
wil graag helpen, maar je kunt niet
iedereen helpen. Je moet keuzes
maken. Dat leer ik steeds beter. Er
is een tekst die mij daar bij helpt:
Wat doet mij voortgaan
wat brengt mij tot stilstaan
en bij wie wil ik stilstaan?
Ik vraag me af: Voor wie wil ik er
zijn? Daarin heb ik geleerd om
afspraken te maken over wat ik kan
en wanneer ik kan komen. Ik wil
niet iets beloven en het vergeten.
Dan zie je iemand en dan denk je
aan je belofte die je niet bent
nagekomen. Dat geeft geen goed
gevoel.”
Betty verbaast zich er vaak over dat
diakenen doeners worden genoemd.
“Ik ben geen zorgtype. Ik
wil iets op poten zetten, een
structuur. Ik denk dat ik over twee
jaar, als ik geen diaken meer ben,
me in ga zetten voor bijvoorbeeld
de Voedselbank of de Arme Kant
van Leeuwarden. Ik ben ook
gevraagd om mee te gaan met een
vakantieweek als vrijwilliger.” In
12 diakonia | oktober 2012

Leeuwarden zijn vier van de zeven
PKN-kerkgebouwen gesloten. Voor
Betty gaat het niet om het kerkgebouw
maar om gemeente-zijn.
“Daar, in het contact met mensen,
zie ik een stukje van God. In
mensen ontmoeten en ontvangen,
zie je om naar elkaar en voor mij is
dat het wezen van kerk-zijn. Soms
kom je bij iemand en dan denk ik:
‘daar moest ik nou net zijn.’ Je
moet zijn daar waar je wezen moet.
Het gaat om zien, om zijn, niet zo
zeer om doen.”
Diaken-zijn is niet iets is wat je
alleen kunt doen, vindt Betty. Er zijn
meer mensen nodig. Betty zoekt
dan ook regelmatig naar mensen
die mee willen helpen. “Je moet
wel eerlijk zijn in wat het inhoudt.
Diakenen zoeken is moeilijk. Het
was dan ook heel verrassend dat ik
pas iemand vroeg voor diaken die
meteen ja zei!! Het is ook goed om
te merken dat gemeenteleden je
waarderen en dat tegen je zeggen.
Rond het sluiten van de gebouwen
vroegen mensen ‘lukt het allemaal
wel?’ Of over het diaconale werk
zeggen ze: ‘Fijn dat jullie dat allemaal
doen’. Ik voel heel duidelijk
dat ik namens een gemeenschap
diaken ben. Soms is het wel
moeilijk. Diaken zijn is een vak. Na
vier jaar diaken zijn viel het bij mij
op z’n plek. Toen wist ik meer wat
het is. Je moet vooral luisteren naar
mensen en verwijzen.”
Irene Stok is ouderenwerker in
dienst van het Diaconaal Missionair
Orgaan van de stad Utrecht en lid
van de redactie van Diakonia.
diakonia | oktober 2012
13

Uit de praktijk
Noodfonds Uithoorn
vergroot financiële
slagkracht hulpverlening
In Uithoorn functioneert een noodfonds naast de hulp die de diaconie geeft. Een mooie
aanvulling op elkaar, vindt diaken Martin Joosse, want het vergroot de financiële slagkracht
en verlaagt de drempel voor hulpvragers.
Martin Joosse is penningmeester
van noodfonds
Stichting Urgente Noden
Uithoorn en hij is sinds kort weer
diaken in de protestantse gemeente
van Uithoorn. Tijdens een eerdere
ambtsperiode als diaken richtte hij
het noodfonds op. Aanleiding waren
drie forse hulpvragen die bij de diaconie
binnenkwamen. “Eén hulpvraag
Je laat je medemens niet in de kou staan.
Foto: Marcel van den Bergh/HH
was zo fors dat we samen met onze
rooms-katholieke collega’s hulp geboden
hebben”, vertelt Martin. “Alle
drie de gezinnen waren bekend bij
de Sociale Dienst, maar er werd
geen hulp geboden, omdat ze net
niet aan de regels voldeden. Regels
zijn regels, maar een medemens in
de kou laten staan, soms letterlijk in
de winter, gaat tegen onze christelijke
regels in.”
“We hebben de drie gezinnen
geholpen, maar ik ben wel naar
de wethouder van Sociale Zaken
gegaan om te vertellen dat wij het
als kleine kerkelijke gemeente niet
kunnen opbrengen om alle mensen
te helpen die tussen wal en schip
vallen.
Een constructief overleg volgde,
inclusief een uitnodiging voor
een volgend gesprek. Daarbij had
ik vertegenwoordigers van twee
andere organisaties meegenomen.
Men schrok van wat we vertelden.
Uitgesproken is toen dat mensen
niet financieel tussen wal en schip
mogen vallen en dat de overheid
hier een taak heeft. Naar aanleiding
daarvan hebben we het noodfonds
opgericht, als vangnet.”
De praktijk
“Eind 2009 startten we. Het eerste
jaar kregen we vier aanvragen, het
jaar erop elf en nu zitten we op
zestien aanvragen per jaar.
De aanvraag komt binnen bij onze
secretaris, die het doorstuurt naar
alle bestuursleden. Daarna stellen
we een casemanager aan. Hij of zij
neemt contact op met de hulpverlener,
die de aanvraag indiende en de
begeleiding verzorgt. Daarna volgt
overleg in het bestuur: zijn er
bestaande voorzieningen? Nee? Is
er sprake van urgente nood, dan
gaan we over tot ondersteuning. We
proberen vlot te werken, meestal
lukt het binnen een week, soms
zelfs binnen 24 uur.”
“Een van de criteria is dat de
aanvraag moet worden ingediend
door een 'erkend' hulpverlener (zoals
het Maatschappelijk Werk of de
diaconie). Als er namelijk financiële
hulp nodig is, is ook begeleiding
zinvol. En als noodfonds willen we
niet op de stoel van de hulpverlener
gaan zitten. Vaak kunnen instanties
die begeleiding geven, geen financiële
hulp verstrekken. Dat kunnen wij
weer wel.”
Stichting Urgente Noden Uithoorn
is opgezet door zes personen. Drie
zijn actief bij de diaconie of caritas
instelling, de drie anderen via ander
vrijwilligerswerk of hun beroep in de
hulpverlening. Allen doen dit werk
op 'persoonlijk titel'. Dat voorkomt
dat het fonds zich als organisatie
zou moeten verantwoorden voor het
werk van SUNU.”
Verschillen
“Er zijn wel verschillen tussen de
hulp van de diaconie en die van het
noodfonds”, vertelt Martin. “De
diaconie heeft minder financiële
slagkracht. Het is voor een noodfonds
eenvoudiger dan voor een
diaconie om organisaties te benaderen
voor financiële steun. Zo hebben
we van de gemeente Uithoorn een
startkapitaal meegekregen.
Bovendien merken we dat we
(terechte) hulpvragen krijgen van
mensen voor wie de drempel van de
diaconie te hoog zou zijn. Via de
'onafhankelijke stichting' bereiken
14 diakonia | oktober 2012

‘Geld voor boodschappen’ is een van de meest voorkomende vragen.
Foto: Gerrit Groeneveld/Kerk in Actie
we dus meer mensen. Het gevolg
is wel dat er hulpvragen verschoven
zijn van de diaconie naar het
noodfonds.”
“Andersom kan ook. Sommige
hulpvragen kan het noodfonds niet
behandelen, maar de diaconie wel.
We hebben nog geen aanvraag van
illegalen gehad, maar dat zou voor
het noodfonds wel voor een
probleem kunnen zorgen, omdat
we een startkapitaal van de
overheid hebben gekregen. Voor de
diaconie is dat weer een stuk
makkelijker. Laatst kwam een van
de bestuursleden met een mantelzorger
die samen met de verzorgde
op vakantie zou moeten, om het
langer vol te kunnen houden. Voor
het noodfonds was de aanvraag
niet urgent genoeg. De diaconie
kon die aanvraag, samen met de
caritasinstelling, wel oppakken. Als
diaconie heb je ook meer vrijheid.
Het noodfonds maakt elk jaar een
financieel jaarverslag. De gemeente
Uithoorn controleert via onze
boekhouding of we ons geld
gebruiken voor hulpverlening.”
De aanvragen
Met welke aanvragen krijgt het
noodfonds in Uithoorn te maken?
Martin: “We hebben nu al driemaal
de kip-ei-vraag gekregen. Ik zal het
uitleggen. Iemand kwam bij de
sociale dienst en wilde een
uitkering aanvragen. De ID-kaart
bleek verlopen. Zonder een geldig
ID krijg je geen uitkering, maar voor
het verlengen van een ID is geld
nodig en dat geld had de aanvrager
niet omdat hij geen uitkering had.
Het noodfonds heeft de ID-kaart
betaald (45 euro) waardoor deze
persoon een ID-kaart en een
uitkering kon aanvragen.”
“De meest voorkomende aanvragen
zijn: geld om de ziektekostenverzekering
te betalen, of de huur
en geld voor boodschappen. Ook
overbruggen we soms de periode
tussen het aanvragen van een
uitkering en de uitbetaling. We
lossen geen schulden af en we
geven bij voorkeur geen geld, maar
in natura het artikel dat nodig is,
zoals bijvoorbeeld een bed. Als we
misstanden zien, gaan we praten
met de gemeente en we verwijzen
de hulpverlener soms door naar
bestaande voorzieningen of een
voedselbank. De aanvraag moet
gaan om een urgente nood van
tijdelijke aard. We hebben ook een
keer een aanvraag voor een
vaatwasser gehad. Omdat bleek dat
de hulpvrager zelf fysiek in staat
was om af te wassen, hebben we
de aanvraag niet gehonoreerd.”
Tips
Voor diakenen die ook een noodfonds
op willen richten heeft Martin
diverse tips. “Houd het simpel. Ons
kantoor bestaat uit een mobiele
telefoon. We staan ingeschreven bij
de Kamer van Koophandel en we
hebben een folder laten drukken die
we aan alle hulpverleners in
Uithoorn gestuurd hebben. Dat is
alles waar we geld aan uitgegeven
hebben.
De tweede tip: Probeer samen te
werken met andere organisaties,
ook buiten het kerkelijke circuit, en
met de gemeente. Wij hebben er
een startkapitaal door gekregen.
Sluit je aan bij de landelijke Stichting
Samenwerking voor Urgente
Noden. Je kunt overleggen over
werkwijze en criteria voor het
honoreren van een aanvraag. De
stichting houdt alle overheidswijzigingen
bij en kan reageren naar de
politiek."
“Verder is het handig om als jong
fonds gebruik te maken van kennis
en ervaring van oudere fondsen. Zo
konden wij een rol spelen bij de
oprichting van het fonds in Aalsmeer.
En wij hebben op onze beurt
dankbaar gebruik gemaakt van de
info die in Amsterdam beschikbaar
was voor het opstellen van een
statuut. Weer een ander noodfonds
gaf ons een lijstje met richtlijnen,
zoals hoeveel een bed mag
kosten?”
“Het noodfonds in Amsterdam
bestaat al sinds 1936, maar de
meeste noodfondsen zijn de
afgelopen jaren opgericht. Ze
schieten als paddestoelen uit de
grond, net als de voedselbanken.
Ook voor Uithoorn, dat toch een
redelijk gegoede gemeente is, blijkt
een noodfonds zinnig te zijn. Het
Maatschappelijk Werk, Stichting
Mee, Thuiszorg en de huisartsen
zetten zich in voor mensen, maar
hebben geen financieel potje, de
diaconie heeft niet voldoende
capaciteit. Door samen te werken
kunnen we onze slagkracht
vergroten.”
Meer weten?
Kijk op www.urgentenodenuithoorn.
nl of www.urgentenoden.nl.
Ellen van der Kemp is freelance
journaliste.
diakonia | oktober 2012
15

1 vraag, 3 diakenen
Hoe breng je de diaconie onder de aandacht?
Ruud Sweers
uit Lelystad
“Een goede vraag. Door middel
van ons kerkblad uiteraard en de
webpagina van onze kerk. Daarnaast
documentatie op het prikbord, folders
in de leeshoek en mededelingen tijdens
diensten. En natuurlijk de beamer die
gebruikt wordt tijdens het collecteren.
Daar blijft het niet bij. Ik maak sinds
kort gebruik van LinkedIn en Facebook.
Dat is wel even wennen hoor! Ik
gebruik ook nog ouderwets de telefoon
en doe huisbezoek. Dat vind ik wel zo
prettig en dat vinden diegenen ook met
wie ik spreek. De mail wordt natuurlijk
ook gebruikt.
Verder maken we dankbaar gebruik
van het startweekend om ons te laten
zien en dat doen we met meerdere
grootschalige kerkactiviteiten, zoals
Dankdag voor Gewas en zwo-acties.
Er is bijna altijd koffie drinken na
de diensten op zondag en dan is er
ook gelegenheid tot overdragen van
berichten.
Daarnaast is het voor mij belangrijk om
naar regionale of landelijke bijeenkomsten
te gaan. Daar is veel informatie te
halen en te delen. Zo ben ik vanuit mijn
werk in Leeuwarden naar een lokale
inspiratiebeurs geweest. En naar de
landelijke Pastorale dag in maart 2011
te Amersfoort. In november ga ik naar
de Landelijke Diaconale Dag in Utrecht.
Daar moet je als diaken toch een keer
zijn geweest.
Als je zo druk bezig bent als ik, dan
zoeken ze je vanzelf op met vragen. Je
bent als diaken makkelijk te vinden en
dan snijdt het mes aan twee kanten.”
Wilma Nijland-Lambers
uit Deventer
“Ik merk vaak dat er toch nog veel
onduidelijkheid is over het werk van
de diaconie. Vaak heerst nog het beeld
dat we ‘slechts’ geldinzamelaars zijn.
In het contact bij de koffie na dienst
kun je als diaken veel uitleggen!
Tijdens het jeugdweekend stond het
verhaal van de Barmhartige Samaritaan
centraal. Aan de hand van foto’s
en een plattegrond hebben we de stad
Deventer diaconaal verkend. Steeds de
vraag: wat is hier diaconaal en wat kun
jij zelf doen? De resultaten heb ik een
paar weken later meegenomen tijdens
een diaconale themadienst.
Verder wordt elke zondag de collecte
afgekondigd en in het programma
van Bezinning & Ontmoeting zal de
diaconaal werker een paar avonden
verzorgen. We betrekken gemeenteleden
bij concrete hulpvragen,
bijvoorbeeld als iemand een stofzuiger
nodig heeft. Een van onze diakenen
stuurt dan een e-mail rond en vaak
krijg ik die e-mail meerdere keren
binnen. Gemeenteleden sturen zo’n
mail dus telkens naar hun eigen bekenden
door. Geweldig toch!
Er zijn, denk ik, weinig mensen die op
eigen houtje de weg naar onze diaconie
(moeten) vinden. Predikanten en
ouderlingen sturen mensen door, maar
ook bijvoorbeeld het BAD (Budgetadviesbureau
Deventer) weet ons te
vinden. We hebben goede contacten
met de buitenkerkelijke hulpverleningsinstellingen.
Als er geen helper te
vinden is, helpen wij. En zo hoort het
ook.”
Hendrik-Jan Melissen
uit Rosmalen
“Wij schrijven uitgebreid over onze
activiteiten in ons kerkblad en we
hebben een eigen gedeelte op de
website van de kerk. We overwegen
om een eigen website te beginnen,
omdat we veel meer te vertellen
hebben dan we nu kwijt kunnen.
In de kerkdienst zijn we heel zichtbaar
in de 40-dagentijd, omdat we
dan samenwerken met de kindernevendienst
en omdat we dan in de
dienst de diaconale collecten
toelichten.
Daarnaast presenteren we de
diaconie elk jaar op de startzondag.
We vinden het erg leuk om dan met
gemeenteleden over de diaconie te
praten.
We hebben sinds een jaar het onderwerp
‘zichtbare diaconie’ op de
agenda staan. We willen ons werk
letterlijk meer zichtbaar maken. Dat
gaan we doen met (mogelijk) een
eigen website, met overleggen met
de pastorale wijkteams, met
diaconale inbreng bij de voorbeden,
met aansluiting bij thema’s van de
diensten (zoals de dankdag voor het
gewas) en met vaker een toelichting
bij de diaconale collectes.”
16 diakonia | oktober 2012

actueel
Kerken en Wmo - een eerste balans
Herman Noordegraaf, hoogleraar diaconaat, deed onderzoek naar de betrokkenheid van diaconieën bij de
Wmo in de jaren 2007-2011. Zijn bevindingen staan - in het kort - hieronder.
Tekst: Herman Noordegraaf Foto's: Gerrit Groeneveld/Kerk in Actie
De Wet Maatschappelijke
Ondersteuning (Wmo)
brengt belangrijke veranderingen
op het terrein van zorg
en welzijn. Dat stelt kerken voor
de vraag of zij in hun burgerlijke
gemeente mee zullen doen aan
de Wmo en zo ja, hoe. Om zicht
te krijgen op de tot nu toe opgedane
ervaringen heb ik onderzoek
gedaan over de periode 2007-2011
in zeven gemeenten: Bellingwedde,
Niedorp, Amsterdam/Amsterdam
Zuidoost, Den Haag, Boskoop, Ede
en Sittard. De criteria waren plattelandsgemeenten/middelgrote
en
grote steden en enige spreiding over
Nederland. Ik heb mij daarbij vooral
gericht op protestantse gemeenten.
De beperking van de gekozen
aanpak is dat geen representatief
beeld geschetst kan worden of en
zo ja, hoe kerken betrokken zijn bij
de Wmo. Het voordeel van dit type
onderzoek is dat een beeld verkregen
wordt dat verder reikt dan
cijfers. De meer verdiepende kennis
die het oplevert, kan hopelijk kerken
en diaconieën en andere betrokkenen
stimuleren om verder na te
denken over hun eigen situatie. Hoe
liggen daar de punten die in het
onderzoek naar voren zijn gekomen?
Als zij afwijken, waarom is
dat dan het geval? Ook hoop ik dat
lezers praktische suggesties, al dan
niet aangepast, opdoen voor eigen
gebruik.
Hoofdvraag
De hoofdvraag in het onderzoek
was: Hoe zijn kerken en in het
bijzonder diaconieën betrokken
bij de Wmo en welke ervaringen
zijn daarbij opgedaan? Om daarop
zicht te krijgen zijn interviews
gehouden met kerkelijke sleutelfiguren
en nota’s van de overheid
geanalyseerd.
Erkenning gemeentebestuur
Het onderzoek wijst uit dat vanuit
het perspectief van het gemeentebestuur
gezien de kerken één
De Wmo moet concreet gemaakt worden in zichtbare activiteiten.
van de vele organisaties op het
terrein van zorg en welzijn vormen,
naast professionele organisaties
en organisaties van mensen met
een handicap, ouderen, chronisch
zieken, psychische aandoeningen
en nog anderen. De kennis over
kerken is vaak beperkt. Dat betekent
dat kerken zichtbaar moeten
maken wie ze zijn en wat ze doen.
Het is niet vanzelfsprekend dat
kerken bij de Wmo betrokken
worden.
Kerken blijken interessant te zijn
vanwege de maatschappelijke
betekenis van hun activiteiten en de
kwaliteit van hun werk, de groepen
die zij bereiken en de vrijwilligers
en, in mindere mate, de gebouwen
waarover zij beschikken.
Erkenning van de betekenis van
kerken door de gemeente komt tot
uitdrukking door hen een plaats te
geven in de Wmo-adviesraad, hen
anderszins bij de Wmo te betrekken
en door subsidiëring van bepaalde
activiteiten. Het betreft dan projecten
waarin de inzet van vrijwilligers
prominent aanwezig is, die gericht
zijn op:
• het versterken van de sociale
samenhang en de leefbaarheid in
wijk of buurt en
• op specifieke groepen zoals
dak- en thuislozen, mensen met
psychische problemen, mensen
met een handicap, vereenzaamde
mensen of nog anderen.
Betekenis Wmo voor de kerken
De geïnterviewden hebben in een
vrij grote gezamenlijkheid een
aantal punten genoemd.
• De Wmo heeft kerken nader
bepaald bij de vraag over hoe
zij kerk zijn in de lokale en
regionale samenleving. En hoe
zij hun infrastructuur (vrijwilligers,
beroepskrachten, geld,
gebouwen, inspiratie, kennis,
netwerken) ten dienste kunnen
stellen van de lokale samenleving.
De doordenking hiervan
valt goed te verbinden met het
streven van nogal wat kerken om
kerk in en voor het dorp, de buurt
of de wijk te zijn.
• De Wmo heeft de interkerkelijke
samenwerking bevorderd. Dit
heeft het meest uitgesproken
vorm gekregen in Diaconale Platforms.
Deze ontstonden vooral
diakonia | oktober 2012
17

uit de behoefte om – gezien de
grote hoeveelheid lokale kerken
– overzichtelijk en doelmatig
met de gemeente te kunnen
communiceren.
Opvallend is de breedte van deze
forums, waarin kerken zitting
hebben die voorheen nauwelijks
contact met elkaar hadden
(reformatorisch, evangelicaal en
de kerken uit de ‘gewone’ oecumene).
In één geval is daarbij
ook interreligieuze samenwerking
(moskeevereniging) aan de orde.
In Amsterdam en Den Haag is er
oog voor migrantenkerken. Het is
minder gelukt om deze platforms
tot ‘achterban’ te maken van de
vertegenwoordiger in de Wmo,
die naast informatie te geven aan
de ‘achterban’ ook informatie en
signalen doorkrijgt. Daarbij wijst
de ervaring uit dat als de pastor
attent is op het signaleren van
sociale en materiële noden dit
erg waardevol is.
• De genoemde samenwerking
heeft in een aantal gevallen
geleid tot gezamenlijke projecten,
bijvoorbeeld in samenwerking
met de stichting HiP (het koppelen
van vrijwilligersaanbod en
hulpvragen) of SchuldHulpmaatjesprojecten.
Dit maakt het
mogelijk om de Wmo uit de sfeer
van abstracte beleidsdiscussies
te halen en een gezicht te geven.
Een leerpunt is dat de Wmo
concreet gemaakt moet worden
in zichtbare activiteiten. Anders
dreigt een platform in de sfeer
van het praten te blijven.
• De Wmo heeft ook het denken
Praktische inzet in inloophuis
van diaconieën beïnvloed: het
ontwikkelen en versterken van
netwerken, het werken vanuit
concrete praktijken, de aandacht
voor vragen van sociale samenhang,
samenwerking met andere
groepen en organisaties.
• De Wmo heeft ertoe bijgedragen
dat kerken meer zichtbaar
werden in de lokale samenleving,
zowel voor het gemeentebestuur
als voor andere organisaties.
Daarbij moeten kerken onderkennen
dat zij in de Wmo wel een
betekenisvolle rol kunnen vervullen,
maar dat deze vanuit het
grote geheel gezien bescheiden
zal zijn. In een aantal gevallen
hebben kerken via de Wmo-raad,
schriftelijke reacties en mondelinge
contacten bijgedragen aan
beleidsdiscussies.
• De inzet van ter zake kundige en
volhardende vrijwilligers waren
van doorslaggevende betekenis
voor het plaatselijk oppakken van
de Wmo door kerken. Waren zij
er niet, kreeg de Wmo minder
aandacht. Daarbij komt dat lokale
kerken krimpen en geconfronteerd
worden met gebrek aan
menskracht en financiën en
reorganisaties die tijd en energie
vergen. Samenwerking op lokaal
niveau is vereist. Duidelijk is ook
geworden dat er ‘trekkers’ moeten
zijn die zich toeleggen op de Wmo,
willen kerken deel kunnen nemen
aan de Wmo. Je kunt het er niet
maar even bij doen.
• Voor een aantal activiteiten
hebben kerken subsidie gekregen.
Dit is een punt om verder
uit te werken: het uitbouwen
van het systeem van ‘gemengde
financiering’ voor projecten in de
eigen burgerlijke gemeente - uit
eigen middelen, overheidsgelden
en fondsen. Wel zullen kerken
zich een goed beeld moeten
vormen van wat zij beogen met
de projecten om zo te kunnen
beoordelen of bepaalde subsidievoorwaarden
al dan niet
aanvaardbaar zijn.
Betekenisvol bijdragen
De Wmo is een ingrijpende en
veelomvattende wet waarvan de
verdere invoering bovendien plaatsvindt
in een tijd van zeer grote
bezuinigingen. Hoe het geheel
uiteindelijk zal uitpakken is moeilijk
te voorspellen. Kerken kunnen
bescheiden, maar betekenisvol
hun bijdrage leveren in activiteiten,
kritisch meedenken en opkomen
voor hen die tussen wal en schip
vallen.'
Herman Noordegraaf is hoogleraar
diaconaat aan de Protestantse Theologische
Universiteit.
Het complete onderzoeksverslag
is te vinden op
www.kerkinactie.nl/wmo.
De titel is Kerk en Wmo:
de eerste vijf jaren (2007-
2011). Een onderzoek naar
(kritische) participatie van
kerken in de Wmo. Uitgave
Stichting Rotterdam,
Groningen 2012.
18 diakonia | oktober 2012

campagne
Voorbereidingen
40dagentijdcampagne 2013
De voorbereidingen voor de 40dagentijdcampagne zijn bij Kerk in Actie in volle gang. Na
verschijning van dit nummer zijn er nog acht workshops over de 40dagentijdcampagne,
tijdens de inspiratiebeurzen die overal in het land worden gehouden. U bent er van harte
welkom! Zie www.kerkinactie.nl/40dagentijd voor de locaties en tijden.
De 40dagentijd is een belangrijke
periode in het kerkelijk
jaar, geschikt voor activiteiten
in de gemeente. Iedereen kan
meedoen aan vieren en vasten,
geloven en bidden rond diaconale
thema’s.
Hieronder staan verschillende handreikingen
voor gebruik in uw gemeente
zodat u niet alles zelf hoeft
uit te vinden. De eerste suggestie is
bijna vanzelfsprekend: werk samen
met predikant, zwo-commissie,
kindernevendienst- en liturgiecommissie.
Liturgiegids
Het thema van de 40dagentijdcamapgne
in 2013 Nieuw Leven!
sluit nauw aan bij het leesrooster.
Kerk in Actie heeft een liturgiegids
gemaakt, waarin voor elke
zondag suggesties zijn gedaan
voor gebeden, liederen en andere
teksten. Voor gebruik in kerkdiensten,
gemeenteavond of
vergaderopeningen.
Kindernevendienst
Speciaal voor de kindernevendiensten
in de 40dagentijd 2013
hebben Kind op Zondag en Kerk in
Actie een pakket ontwikkeld over
het thema ‘Nieuw leven’. Met o.a.
verhalen over David, een lied en
werkvormen. Ook de campagneprojecten
van Kerk in Actie krijgen
de aandacht. Vanaf eind november
is er meer te vinden op
www.kindopzondag.nl.
Ideeëngids
Kerk in Actie heeft dit jaar een
online ideeëngids gemaakt met tips
voor activiteiten over Nieuw Leven!
De ideeën bevatten stappenplannen
en om deze activiteiten te
promoten zijn posters beschikbaar
op onze website. Vul zelf plaats
en datum in, voordat u de poster
print. In de ideeëngids vindt u
bijvoorbeeld een stappenplan
voor een kledingruilbeurs of een
buurtrestaurant.
Nog meer
Dit jaar kunt u de 40dagentijdeditie
van Vandaar bestellen om
aan gemeenteleden uit te delen
bij de start van de 40dagentijd.
Dit nummer is extra dik en staat
vol met persoonlijke verhalen en
achtergronden over campagneprojecten
in deze weken.
Tip: kijk op www.kerkinactie.nl/
40dagentijd voor nog veel meer
Datum
Collectebestemming
materialen en informatie. Het
zijn powerpointpresentaties,
persoonlijke verhalen en foto’s van
projecten, pdf-bestanden van alle
campagnematerialen zoals collectefolders
en de liturgiegids. En
natuurlijk de online ideeëngids.
Praktische informatie
De 40dagentijd begint op aswoensdag
13 februari en eindigt op stille
zaterdag 30 maart 2013.
Voor alle zondagen zijn collectefolders
beschikbaar.
Annemieke van der Horst, Kerk in Actie-
40dagentijdcampagne 2013
17 februari Zending hiv/aidspatiënten in China
24 februari Diaconaal werk voor ex-gedetineerden
3 maart Zendingsproject Bangladesh voor christenen met in
Bangladesh moslimachtergrond (Voorjaarszendingsweek)
10 maart Diaconale projecten voor kinderen in Nederland
(Collecte Binnenlands Diaconaat)
17 maart Werelddiaconaal project via kerkelijke partner
Mencoldes
24 maart: Collecte voor het totale werk van Kerk in Actie
diakonia | oktober 2012
19

kerstcampagne
Syb van der Ploeg op de bres
voor straatkinderen in Uganda
Syb van der Ploeg, bekend als zanger van De Kast en als Jezus in The Passion, reisde
voor Kerk in Actie naar Uganda. In de hoofdstad Kampala zag hij met eigen ogen hoe
kwetsbare kinderen op straat leven en wat de organisatie Dwelling Places voor hen
doet. Dwelling Places staat centraal tijdens de kerstcollecte die bestemd is voor het
werk van Kinderen in de Knel. Collecteert u mee? Er zijn mooie materialen beschikbaar
waarmee u de collecte op een aansprekende manier onder de aandacht van uw
gemeente kunt brengen.
Tekst: D&DJ Communicatie
Syb was erg onder de indruk. “Het
leed dat ik hier op straat heb
gezien, heeft mij diep geraakt. Het
hoort niet dat een kind moet
bedelen en op staat leeft. Een kind
heeft een warm thuis nodig waar hij
of zij onbezorgd kan spelen. De
kinderen die ik hier in Kampala heb
ontmoet hebben al zo ontzettend
veel meegemaakt. Hun leven is zo
anders en zoveel harder dan hoe
kinderen in Nederland opgroeien.
Maar ieder kind verdient een kans
op een hoopvolle toekomst.”
Dwelling Places biedt deze kinderen
een veilige plaats door ze te
voorzien van een slaapplaats, eten
en ze naar school te laten gaan.
Het uiteindelijke doel is de kinderen
weer een thuis te geven bij
hun familie. Syb: “Dankzij Dwelling
Places is dit niet alleen een
droom, maar is het voor hen
gelukkig ook haalbaar geworden.
De mensen van Dwelling Places
werken met heel veel liefde en
zorgzaamheid aan een betere
toekomst voor deze kinderen.
En dat met een passie die op mij
grote indruk heeft gemaakt.”
Uw gemeente doet toch ook
mee?
Van Sybs reis is een indrukwekkende
tv-reportage gemaakt die de
IKON op zondag 16 december
uitzendt om 12.00 uur op Nederland
2. (Tip: organiseer een adventsbrunch
en kijk na de kerkdienst
samen naar deze uitzending!) Naast
de uitzending is er natuurlijk ook
een kort collectefilmpje beschikbaar.
Zoals u gewend bent, zijn alle
materialen op de website www.
kerkinactie.nl/kerst te vinden. Naast
het collectefilmpje vindt u hier ook
een kant-en-klare PowerPointpresentatie,
achtergrondinformatie over
Dwelling Places en een artikel voor
in uw kerkblad. Wilt u ook kinderen
betrekken bij de collecte? Er is weer
een gratis kerstspaarboxje te
bestellen en JOP maakte een zelfmaak-kerststal
die voor € 2,- te
koop is en waar ook een kind uit
Dwelling Places een thuis vindt.
Syb van der Ploeg zal ook op de Landelijke Diaconale Dag over zijn Ugandese ervaringen
vertellen. Meer op www.kerkinactie.nl/ldd. Foto: Rob Hodselmans
Speciale kerstactie
Dit jaar heeft u nog een reden
om de collecte warm aan te
bevelen. Wie 5 euro of meer
doneert aan de kerstcampagne
ontvangt als bedankje drie Fair
Trade winterhangers. De actie
geldt alleen voor giften die
gegeven worden via de machtigingskaart
in de collectefolder
of online (vanaf 6 december)
via www.kerkinactie.nl.
En op = op! Wie liever geen
cadeautje wil ontvangen kan
dat aangeven.
20 diakonia | oktober 2012

collecte
Collecte Binnenlands Diaconaat
11 november
Op 11 november vraagt Kerk in Actie u te collecteren voor het Binnenlands Diaconaat.
Het diaconale werk in Nederland geeft onder andere financiële steun aan SchuldHulpMaatje. Dat project
leidt vrijwilligers op tot ‘maatje’ van mensen die in schulden verkeren.
Tekst: Renate Barendregt Foto: SchuldHulpMaatje
Wist u dat maar liefst 27
procent van de Nederlandse
huishoudens een
betalingsachterstand heeft? En
dat vier van de tien gezinnen het
niet redt met hun maandelijks
budget? En dat er nog eens een
half miljoen Nederlanders in de
problemen komt als het financiële
plaatje opeens verandert door een
persoonlijk drama, zoals echtscheiding,
ontslag of ziekte?
Voor deze mensen vormen
plaatselijke diaconieën als de uwe
en Kerk in Actie landelijk een
baken van hoop. Om mensen in
financiele nood te helpen, heeft
Kerk in Actie, samen met andere
organisaties, het initiatief
genomen tot het project Schuld-
HulpMaatje. Een project waarbij
goed opgeleide vrijwilligers
mensen met schulden bijstaan.
Niet met geld, maar met advies en
morele ondersteuning. Een op een.
Corrie
Corrie is één van de mensen die
werd bijgestaan door een maatje,
Ilse. Corrie, een vrouw van
middelbare leeftijd, kwam met
haar gezin rond van een modaal
inkomen en had nooit financiële
problemen gekend. Een onverwachtse
scheiding veranderde
alles. Corrie werd ziek. Een jaar
lang kon ze niet werken en ontving
ze minder inkomen. Ze kon niet
meer rondkomen.
Corrie: “Ik ging bij een achterbuurvrouw
melk lenen, terwijl ik
wist dat ik geen geld had om haar
melk terug te brengen. Op het
moment dat de CV-ketel kapot
ging, hadden we geen verwarming
meer.” Schuldhulpmaatje Ilse werd
door de plaatselijke diaconie
ingeschakeld om Corrie bij te
staan: “De eerste keer dat ik bij
Corrie kwam, was ze wanhopig.”
Corrie: ”Ik vond het eng en
bedreigend om hulp te moeten
vragen, maar Ilse behandelde me
respectvol, als een volwassen
vrouw. Daardoor durfde ik openheid
te geven. Ilse was echt een
anker voor mij. Ik had haar nodig”.
Ilse en Corrie brachten samen de
financiële situatie in kaart en
trokken twee jaar met elkaar op. De
situatie bleek niet zo erg te zijn als
in het begin leek, maar er moesten
snel enkele zaken veranderen. Om
de uitgaven te verminderen moest
Corrie onder andere haar auto
wegdoen. Een moeilijke maar
noodzakelijke beslissing. Ilse en
Corrie keken naar de uitgaven,
maar ook naar de mogelijkheden
om extra inkomen te genereren.
Wat bleek? Corrie kon gebruik
maken van een regeling voor haar
chronisch zieke zoon. Na twee jaar
Corrie en Ilse buigen zich over de financiën.
kreeg Corrie, samen met Ilse, de
financiën op orde.
Help Kerk in Actie helpen
Kerk in Actie draagt 45.000 euro
bij aan landelijke ondersteuning
van het project SchuldHulpMaatje.
Momenteel zijn er 1000 schuldhulpmaatjes
actief in 45 plaatsen.
Het is een van de diaconale
activiteiten waarvoor Kerk in Actie
zich, namens alle gemeenten in
Nederland, inzet. De collecte van
11 november stelt Kerk in Actie in
staat om SchuldHulpMaatje en
andere diaconale projecten te
ondersteunen. Helpt u mee?
Collecteer op zondag 11 november
en informeer uw gemeenteleden
over het diaconale werk van Kerk
in Actie.
Alle informatie over deze collecte
vindt u op www.kerkinactie.nl/
collectes.
Renate Barendregt, fondsenwerver en
relatiebeheerder bij Kerk in Actie.
diakonia | oktober 2012
21

BERICHTEN
Diaconaal beleggen
Bij Kerk in Actie kwamen herhaaldelijk
verzoeken binnen van diaconieën
of zij geld konden beleggen in diaconale
projecten in Nederland. Aan
de andere kant kwamen er signalen
van diaconale projecten die moeilijk
te financieren waren. De stichting
Protestants Diaconaal Krediet
Nederland (PDKN), opgericht in
2006, brengt vraag en aanbod bij
elkaar. De stichting financiert inmiddels
twintig diaconale projecten in
Nederland.
De opzet is nog steeds hetzelfde: diaconieën
beleggen - via PDKN - diaconaal
geld in diaconale projecten
die anders niet van de grond komen,
omdat banken geen krediet beschikbaar
stellen. Ze beleggen diaconaal
geld en ontvangen daarvoor een
bescheiden rentevergoeding en de
garantie dat het ingelegde bedrag
op het afgesproken tijdstip volledig
terug wordt betaald. Zo maken beleggende
diaconieën belangrijk diaconaal
werk in Nederland mogelijk.
Diaconieën kiezen voor hun belegging
zelf een project uit. Zij worden
daarna op de hoogte gehouden van
de ontwikkelingen in het zelfgekozen
stuk diaconaal werk.
Bekende organisaties werken met
de ingelegde gelden, zoals De Rudolphstichting,
De Hoop en Tot Heil
des Volks, maar ook onbekendere of
nieuwe organisaties. Door de financiering
van dit diaconale werk worden
honderden mensen per jaar geholpen
die anders tussen wal en schip
zouden raken. Op www.pdkn.nl zijn
de PDKN-projecten te vinden waarop
diaconieën zich kunnen inschrijven
voor een belegging.
Memre Sranan nanga wan tori
Kom terug met een verhaal! Anderhalf
jaar geleden brachten drie
diakenen en een predikant van de
Hervormde Kerk in Suriname een
bezoek aan Nederland. Ze kwamen
als verkenners om indrukken op te
doen van het diaconale werk in Nederland
en die thuis in Paramaribo
te delen.
Die ontmoeting vroeg om een vervolg.
Begin van dit jaar hebben we
vanuit de Amsterdamse Diaconie
een bezoek gebracht aan Paramaribo.
Een maand lang mochten we
in de diaconale keuken kijken van
de hervormde kerk in Suriname.
We waren onder de indruk van de
enorme inzet van de diakenen, maar
ook van alle uitdagingen waarmee
ze te maken hebben.
We hebben gezien hoe ze zich inzetten
voor de ‘geallimenteerden’ in
hun omgeving, hoe ze de jongeren
stimuleren om vanuit het geloof
actief te worden, hoe ze de bewoners
van het psychiatrisch centrum
een hart onder de riem proberen
te steken of hoe ze omzien naar de
ouderen in hun stad.
Samen hebben we bedacht dat het
goed zou zijn als meer mensen zo’n
ervaring opdoen. Zo kwamen we
op het idee voor een gezamenlijk
initiatief van de Hervormde Diaconie
van Paramaribo en de Protestantse
Diaconie van Amsterdam: ‘memre
sranan nanga wan tori’, ‘Herinner je
Suriname met een verhaal’.
Wanneer je van plan bent Suriname
te bezoeken zullen we je graag in
contact brengen met de diakenen
daar. Afhankelijk van je mogelijkheden
en interesses gaan we op zoek
naar een uitdagende activiteit voor
een (halve) dag. Je maakt er een
ander blij mee en je maakt eens een
heel andere kant van Paramaribo
mee dan veel andere reizigers.
Meer weten? Bel of mail met de
Protestantse Diaconie Amsterdam:
Arend Driessen, e-mail: a.driessen@
diaconie.org, tel. 06-20 87 91 75.
Of kijk op de website:
www.diaconie.org.
Beraadsdag Vluchtelingen
U bent welkom op de jaarlijkse
beraadsdag van de projectgroep
vluchtelingen. Deze vindt plaats
op 3 november in de Bergkerk
te Amersfoort, van 10.30 uur tot
16.00 uur. Aanwezig is o.a. de
substituut nationale Ombudsman,
mevrouw mr. Adriana Stehouwer.
Voor het programma kunt u terecht
op www.kerkinactie.nl. Deelname
is kosteloos, wel graag opgeven via
e-mail: rvk@raadvankerken.nl.
Word lid van Panel Protestantse Kerk
Kerkleden kunnen via een speciaal
internetscherm hun mening doorgeven
over producten en diensten
van de Protestantse Kerk. Predikanten,
kerkelijk werkers, kerkenraadsleden,
leden van commissies en
taakgroepen, cursisten, redacteuren
etc. kunnen zich aanmelden als
panellid. Zij vullen een basisvragenlijst
in en worden op grond daarvan
ongeveer zes keer per jaar gevraagd
een digitale vragenlijsten in te vullen.
Meer informatie en aanmelden:
www.pkn.nl/panel.
22 diakonia | oktober 2012

BERICHTEN
Dankdag
Op 7 november aanstaande, of de
zondag erop, is het dankdag. Deze
dankdag staat in het teken van de
aanhoudende economische crisis.
In samenwerking met het landelijk
bureau voor arbeidspastoraat, DISK,
heeft Kerk in Actie materiaal voor
viering en gesprek gemaakt rond
het thema ‘Wordt de pijn van de
crisis duurzaam verdeeld?’
Er sprake van een aanhoudende
crisis. Het aantal faillissementen
van bedrijven is fors opgelopen en
ook de werkloosheid is opgelopen
tot zo’n 6,5 procent. Ruim 510.000
mensen zitten zonder werk. Over
een jaar wordt een werkloosheidspercentage
van 7,3 procent verwacht.
De economische situatie noopt
regeringen, ook in Nederland, tot
zware bezuinigingen. De welvaart
zal afnemen en met name voor
kwetsbare mensen en groepen
wordt de situatie nog moeilijker.
De dankdag is een gelegenheid voor
een diaconale viering waarbij we
lucht kunnen geven aan angsten
en onzekerheden, maar ook aan
verlangens. Behalve zorgen over
een verdeling van de pijn van de
crisis die de draagkracht van de ons
omringende samenleving en natuur
aantast, biedt de crisis ook een kans
om er sociaal en ecologisch juist
sterker uit te komen.
Met het oog op viering en gesprek
rond dit thema is het genoemde
materiaal beschikbaar. Het materiaal
dat verschijnt als een themanummer
van het tijdschrift Ondersteboven is
voor € 2,50 (exclusief verzendkosten)
te bestellen bij Landelijk Bureau
Disk, Luijbenstraat 17, 5211 BR
’s-Hertogenbosch, e-mail
info@disk-arbeidspastoraat.nl, tel.
(073) 612 82 01.
Laatste maanden 2012
In het vorige nummer schreven
we het al. Steeds meer mensen
verkeren in financiële moeilijkheden.
Kerk in Actie kan dankzij u
nog steeds hulp bieden. Maar onze
financiële slagkracht vermindert.
Daardoor wordt onze ondersteuning
aan projecten voor kwetsbare
mensen moeilijker. Wij vragen
u dan ook om aandacht te geven
aan de diaconale collecte op 11
november. Het voorbeeld op pagina
21 spreekt boekdelen. Dat geldt
ook voor het voorbeeld van Anne,
hieronder. U kunt het gebruiken als
illustratie, bij de collecte. Of voor
een stukje in het kerkblad.
Misschien heeft u aan het eind van
2012 nog niet al uw diaconale geld
besteed en kunt u daarvan met ons
delen. Bijvoorbeeld voor Schuld-
HulpMaatje, zodat mensen als Anne
weer verder kunnen.
Anne en haar maatje
Anne (niet haar echte naam) kreeg
in 2000 een zoontje. Ze was 16 en
woonde nog bij haar moeder. De
spanningen liepen hoog op en met
een urgentieverklaring kon ze op
zichzelf gaan wonen. Geld had ze
niet, ‘gelukkig’ was daar de Wehkamp
voor bed, tafel, koelkast e.d.
Ze kocht alles op afbetaling. Maar
het betalen van alle vaste lasten,
dat lukte niet. De betalingsachterstanden
liepen op en de dagvaardin-
gen en beschikkingen vielen op de
mat. Uiteindelijk maakte Anne de
post niet meer open. Ten einde raad
vroeg Anne om hulp en kwam in
contact met een SchuldHulpMaatje.
Samen maakten zij de balans op en
probeerden hulp te krijgen bij de
plaatselijke schuldhulpverlening.
Helaas, Anne studeerde nog aan
het MBO en had wel studiefinanciering,
maar geen inkomen. Ze kwam
niet voor schuldhulpverlening in
aanmerking. Gelukkig was Anne
bereid de schouders onder het
probleem te zetten. Ondanks het
beperkte budget, werd een aflossingsbedrag
bepaald. Samen met
haar maatje nam Anne zelf contact
op met schuldeisers om afspraken
te maken, en langzaam nam de
schuldenlast af. Eind 2011 heeft
Anne al haar schulden afbetaald. Ze
heeft geleerd zelf contact op te nemen
met instanties als er weer een
rekening op de mat valt die ze niet
in één keer kan betalen. Dan maakt
ze direct een afbetalingsafspraak,
zodat de kosten niet meer oplopen.
Ze spaart voor onverwachte uitgaven
en leuke uitstapjes en heeft de
balans in haar leven teruggevonden.
En het mooiste van alles: ze kan
haar zoontje voordoen hoe hij op
een goede manier met zijn geld om
moet gaan, zodat hij niet in dezelfde
valkuil hoeft te stappen als zijn
moeder.
diakonia | oktober 2012
23

Gebed in hoop op recht
God, Schepper van de wereld,
alles en iedereen vindt zijn of haar oorsprong in U.
In uw ogen is niemand een illegaal of vreemdeling.
Maar hier, in dit land, twijfelt men aan de waarheid van mijn woorden.
Gij, mijn Schepper, Gij kent mijn hart,
niets is voor uw ogen verborgen.
Ik kwam naar dit land
in de hoop op een beter leven.
Maar nu behandelen ze mij als een ongewenst persoon,
die zij eruit willen gooien.
U kent de ellende van mijn land.
Mijn toekomst is in uw handen.
Verlicht het hart en de geest van de medewerker
die mijn zaak gaat onderzoeken.
Laat hem of haar mijn zaak en die van anderen
met onderscheidingsvermogen behandelen.
Laat hem of haar begrijpen dat we allemaal –
welke titel of graad we ook bezitten –
de hoeders zijn van onze broeders en zusters.
Uw wil geschiede.
Amen
Een vreemdeling uit
het Detentiecentrum in Zeist
Waberi Gueddi, al 18 jaar asielzoeker: “Ik heb het gevoel dat ik niet besta,
heb geen papieren, geen status, niks.” Zie pagina 5
Foto: Gerrit Groeneveld