Diakonia - februari 2007 - Kerk in Actie

Vakblad voor diakenen / 20e jaargang, nummer 1 / februari 2007
In dit nummer: Zoek de balans
Gastvrijheid aan psychisch kwetsbare mensen / armoede blijven
aanpakken / diaken Marc Hazeleger uit Nijkerk vertelt over zijn
inspiratie / handig: hoe maak je een diaconaal beleidsplan?

Colofon
4
DIAKONIA, 20E JAARGANG, NO. 1,
FEBRUARI 2007
Tijdschrift voor hen die plaatselijk
actief zijn op diaconaal gebied.
UITGEVER
Diakonia verschijnt zesmaal per jaar en is
een uitgave van de dienstenorganisatie van
de Protestantse Kerk in Nederland voor het
diaconale programma van Kerkinactie.
Kerkinactie is het missionaire en diaconale
werk in binnen- en buitenland van de
Protestantse Kerk in Nederland. Delen van
dit werk worden uitgevoerd mede namens
tien oecumenisch georiënteerde kerken en
organisaties in Nederland.
REDACTIERAAD
Sjon Donkers, Meta Floor, Jac Franken, Henk
van IJken, Riet van der Kooij, Gerda van
Leeuwen, Henny Nagelhout (eindredacteur),
Jan Ritman, Corinth van Schaik,
Ruud Slabbertje (voorzitter), Irene Stok.
OPMAAK EN DRUK
Roto Smeets GrafiServices, Utrecht.
9 20
ADMINISTRATIEADRES
Adressen- en periodiekenadministratie,
Postbus 8504, 3503 RM Utrecht,
tel. (030) 880 17 25,
fax (030) 880 15 84,
e-mail: abonnementen@pkn.nl.
REDACTIEADRES
Postbus 456, 3500 AL Utrecht,
tel. (030) 880 17 90, fax (030) 880 14 57,
e-mail: h.nagelhout@kerkinactie.nl.
ABONNEMENTEN
De abonnementsprijs bedraagt 1 12,70
per jaar. Losse nummers 1 2,65.
21
GESPROKEN DIAKONIA
Diakonia is ten behoeve van visueel gehandicapten
ook verkrijgbaar in gesproken
vorm op audiocassettes. Voor een abonnement
of een proefcassette kunt u terecht
bij de CBB, Postbus 131, 3850 AC Ermelo,
tel. (0341) 56 54 77. Daar kunt u ook informatie
krijgen over de uitgave in brailleschrift.
WEBSITE
www.kerkinactie.nl
ISSN 0167 - 1472
De uitgever ziet zich genoodzaakt de
abonnementsprijs te verhogen vanwege
onder meer gestegen papierkosten.
Met ingang van 1 januari kost een
abonnement 1 12,70 per jaar. Losse
nummers kosten 1 2,65.
2 Diakonia - februari 2007

Van de redactie
Inhoud
Zoek de balans
Zoek de balans 3
Alsof ik thuis kwam bij broers
en zussen 4
Mijn persoonlijke motivatie is
de liefde tot de naaste 6
Pastoraal Centrum
De Hezenberg 7
Gastvrijheid aan psychisch
kwetsbare mensen 8
Armoede blijven aanpakken 11
Diakoos 11
Op de stoep bij: Marc Hazeleger,
diaken in Nijkerk 12
“Goed afbakenen en veel
samenwerken” 14
Diakenenpanel 16
Beleidsplan voor de diaconie 17
Campagne Kerk in actie: Neon
en ’t Schienvat helpen jongeren
in de knel 20
Campagne Kerk in actie: Een
betere balans in de wereld 20
Diakonia maakt dit jaar een frisse start met een eerste nummer in
een nieuwe vormgeving. Ook inhoudelijk is er iets veranderd: het
werelddiaconaat heeft een plaats gekregen. Verder vindt u in ons
vakblad voor diakenen de vertrouwde rubrieken terug, hoewel
soms onder een net iets andere naam. Wij hopen dat u snel uw
weg vindt in onze nieuwe huisstijl. Hebt u suggesties of zijn er onduidelijkheden
door deze nieuwe opzet, dan horen wij graag van u,
want we streven ernaar om voor u, diakenen, een bruikbaar blad te
maken.
In deze uitgave geven we aandacht aan de campagne van Kerk in
Actie in de veertigdagentijd. Het thema van deze campagne, ‘Zoek
de balans’, sluit aan bij de oproep die de kerken in het Zuiden deden
op de kerken uit het Noorden. Accra’s Appel roept de kerken
ertoe op om te zoeken naar manieren om de on-balans tussen arm
en rijk, tussen uitbuiting van de schepping en goed beheer ervan,
op te heffen.
In ons land staat de jongerenopvang in oost-Groningen centraal. Bij
Neon en ’t Schienvat in Finsterwolde krijgen jongeren die kansloos
lijken, begeleiding en training. Vaak is een gezin er al generaties
lang uitkeringsafhankelijk. Niet altijd heeft de jongere van huis uit
de sociale vaardigheden meegekregen om een opleiding of een
baan te krijgen. ’t Schienvat en Neon helpen daarbij (zie pagina 20
en 21).
U kunt in de veertigdagentijd zes sobere maaltijden houden rond
de voorbeeldprojecten van Kerk in Actie, zodat u achtergrondinformatie
over het werk van Kerk in Actie kunt geven èn een extra
bijdrage kunt ophalen. De menu’s voor de veertigdagentijd kunt u
vinden op onze website, www.kerkinactie.nl/40dagentijd
Diakonia gaat bovendien op bezoek bij een diaken in Nijkerk die de
lezer laat delen in zijn inspiratie (zie: pagina 12 en 13). Uit een onderzoek
naar laagdrempelige opvang, zoals inloophuizen, kerk- en
buurtwerk en drugs- en straatpastoraat, blijkt dat mensen met een
psychische ziekte steeds minder contact hebben met de ‘gewone’
samenleving. Diaconieën kunnen dit probleem bespreekbaar maken
(zie pagina 8 en 9).
Henk van IJken
Redacteur
Kort 22
Paradijs, Frank Boeijen 24
Bij de voorpagina: Dit jaar staat tijdens de campagne van Kerk in Actie in de veertigdagentijd
in ons land de stichting Samenwerkingsverband ’t Schienvat en Neon
centraal. Vanuit Neon wordt het randgroepjongerenwerk in Reiderland gedaan en
vanuit ’t Schienvat het buurthuiswerk in Finsterwolde. Foto: Freek Visser/Kerk in Actie
Diakonia - februari 2007 3

De verbinding
In beeld dit keer Dick Bonneveld die naar De Herberg in Oosterbeek ging om te herstellen en diaken Peter Puijk.
Hij begeleidde hem tijdens zijn verblijf en houdt nog steeds contact.
“Alsof ik thuiskwam bij broers
en zussen”
“Met een roofoverval thuis in mijn 55-plus-flat in Amsterdam Zuid-Oost,
de Bijlmer, is het voor mij begonnen. Het is nu anderhalf jaar geleden”,
zegt Dick Bonneveld (58). “Iemand die ik als vrijwilliger in een kerkelijk
inloophuis kende, kwam aan de deur en vroeg om geld. Ik wilde hem
dat niet geven, kreeg klappen in mijn gezicht en lag het volgende
moment bloedend op de grond.” Tekst Henk van IJken
werd ik door die persoon en
door anderen uit zijn omgeving bedreigd
en gechanteerd”, zegt Dick “Daarna
Bonneveld. “Ik raakte in een isolement. Eén
keer in de drie weken ging ik vlug naar een
winkel om de meest noodzakelijke boodschappen
te doen. Daarna deed ik meteen
weer de deur op slot. Vaker kwam ik niet
buiten. Ik werd constant lastig gevallen.
Omdat ik niet naar het maatschappelijk
werk durfde te gaan, kwam er iemand van
hen bij mij op bezoek. Tijdens het gesprek
ging de bel bij de buren. Ik verstijfde helemaal.
Daardoor werd voor de mevrouw van
het maatschappelijk werk duidelijk dat ik
weg moest. Ik ging drie maanden naar het
Prins Hendriksoord in Laren, een herstellingsoord
met medische begeleiding voor
mensen met psychische problemen. Daar
mocht ik weg op voorwaarde dat ik niet terug
zou gaan naar mijn flat in Amsterdam.”
Teleurgesteld
“Ik ben een Amsterdammer, maar woon
sinds half november van het vorige jaar in
Nieuwegein, waar ik na verloop van tijd een
woning kreeg aangeboden. Door wat me
was overkomen, kon ik niet meer in God
geloven. Ik was zo teleurgesteld dat ik nooit
meer iets goeds om mijn weg verwachtte.
Maar op een keer sloeg ik toch de bijbel
open en herkende mijzelf in de tekst. In een
boekje van de hervormde kerk las ik een
bericht over De Herberg, waarbij Peter Puijk
als contactpersoon werd genoemd. Via
hem maakte ik een eerste afspraak bij De
Herberg.
Links: Diaken Peter Puijk (links) en
Dick Bonneveld
In die tijd durfde ik nog steeds niet vaak
buiten te komen. En ik ben alleen. Daarom
heb ik Peet gevraagd om me te brengen.
Dat heeft hij gedaan, samen met zijn vrouw
Bep. Het was bij De Herberg, op de
Pietersberg, alsof ik thuiskwam bij broers
en zussen. Een hotel is het niet. Van een
gast wordt verwacht dat-ie meehelpt: stoffen,
aardappels schillen, de tuin harken. De
bezoekuren waren voor mij moeilijk. Ik
kreeg geen bezoek van familie. Maar ik was
blij met kaarten van mensen uit de kerk en
ik kreeg soms bezoek van mensen die ik
toen nog nauwelijks kende, zoals Peet en
zijn vrouw en Meta Spek, die ook aanspreekpunt
voor De Herberg is in de hervormde
kerk van Nieuwegein.”
“Bij het afscheid liep ik nog een keer door het gebouw
en over het prachtige terrein. Ik ging er met pijn in
mijn hart weg.”
Afscheidskaarten
Het verblijf in De Herberg duurt minimaal
drie en maximaal zes weken. “Het laatste
gesprek met mijn begeleidster, pastoraal
werker Alide Snitselaar, en Peet vond eind
mei plaats. Bij het afscheid liep ik nog een
keer door het gebouw en over het prachtige
terrein. Ik ging er met pijn in mijn hart
weg. Aan de vooravond van mijn vertrek
kreeg ik een boekje met afscheidskaarten
van de bewoners, de vrijwilligers en het
personeel. Op de dag zelf, om tien uur ’s
ochtends, stond iedereen buiten om me uit
te zwaaien.
Dan ben je er nog niet. Maar de kerkelijke
gemeente hier heeft me niet losgelaten. Nu
is de energie er weer. Nu kan ik hier wonen
en ik kan zijn wie ik ben. Peet, zijn vrouw en
Meta Spek zijn voor mij in korte tijd een
soort familie geworden.
Ik heb anderhalf jaar binnen geleefd. Zat
psychisch in de put, was lichamelijk een
wrak. Als je er zo uit kan komen is dat toch
mooi?”
(vervolg op pag. 6)
Foto's: Henk Roggen
Diakonia - februari 2007 5

De verbinding
Peter Puijk (73) was tot een paar weken
geleden diaken in de hervormde gemeente
Vreeswijk in Nieuwegein-
Zuid. Vanuit de dia conie was hij bovendien
aan spreekpunt voor De Herberg in Oosterbeek,
een pastoraal centrum van de IZB,
waar mensen op verhaal kunnen komen.
Op zijn verzoek is Peter Puijk aanspreekpunt
voor De Herberg gebleven, ook nadat
hij zijn taak als diaken heeft beëindigd. “Ik
heb tegen de voorzitter van de diaconie gezegd
dat ik het werk voor De Herberg wil
blijven doen. ‘De Herberg’ zat toen ik ongeveer
tien jaar geleden diaken werd in mijn
takenpakket”, zegt Peter Puijk. “Als mensen
in onze gemeente een probleem hebben
en er even tussenuit moeten om tot
rust te komen, houd ik contact met hen. Ik
doe dit samen met Meta Spek, die in onze
gemeente tweede aanspreekpunt is. Vaak
ga ik samen met haar naar iemand toe voor
een eerste gesprek. Wij krijgen de signalen
door van onze predikant, van onze diaconale
evangelist Hans Schaap of van een ouderling
die op huis bezoek is geweest.”
Geen belemmering
“Als diaconie staan we op het standpunt
dat geld geen belemmering mag zijn om
naar De Herberg te gaan. Als iemand het
verblijf niet kan betalen, wordt het door
de diaconie betaald, want als er geholpen
moet worden, wordt er geholpen. Het is
niet altijd zo dat iemand dan naar De Herberg
gaat. Er zijn ook mensen die door de
diaconie financieel worden ondersteund.
Toen ik een jaar of veertien, vijftien was,
stonden mensen in de rij bij de penningmeester
van de diaconie, waarna ze boodschappen
konden gaan doen. Dat was voor
hen beschamend. Nu gaan diakenen gelukkig
naar de mensen toe als ze zelf of van
andere ambtsdragers in de gemeente
horen dat iemand hulp nodig heeft.”
Liefde tot de naaste
“In de Nieuwsbrief van onze gemeente
schrijf ik twee keer per jaar over het werk
van De Herberg. Er is dan ook een collecte
voor dit herstellingsoord, waarbij collectefolders
worden uitgedeeld. Zo blijf je dit
werk iedere keer onder de aandacht van
Boven: “Mijn persoonlijke motivatie is de liefde tot de naaste”
mensen brengen. Er werken zeven mensen
als vast personeel en honderd dertig vrijwilligers
uit het hele land. Er kunnen in totaal
achttien gasten verblijven. Door de collectes
worden mensen twee keer per jaar bij
“Tijdens het laatste gesprek in De Herberg zei de
begeleidster tegen Dick: dit zijn je valkuilen. Let daarop.
Ik dacht in het begin dat hij inderdaad in die kuilen zou
vallen, maar Dick heeft zijn leven toch goed opgepakt.”
De Herberg bepaald. Deze collectes brengen
veel op.
Mijn persoonlijke motivatie is de liefde tot
de naaste”, zegt Peter Puijk. “Jezus
Christus is daarin voor mij een voorbeeld.
Mensen die naar De Herberg gaan behoren
soms tot de zwakkeren in onze samenleving.
Ze hebben problemen met hun
gezond, hebben in hun directe omgeving
te maken gehad met het overlijden van
iemand, ze hebben verdriet, komen alleen
te staan. Een oudere man uit onze gemeente
is al drie keer voor een verblijf naar De
Herberg gegaan. Hij heeft in de Tweede
Wereldoorlog erge dingen meegemaakt en
moet rond de vierde mei op verhaal komen.
Met de andere gasten, het personeel en de
vrijwilligers heeft hij echt een band opgebouwd.
Het kan zijn dat mensen zulke ernstige
psychische problemen hebben dat ze
niet in aanmerking komen voor een verblijf
in De Herberg. Dan verwijst het diaconaat
door naar andere instanties.”
Grenzen
“De eerste keer dat ik op bezoek ging bij
Dick Bonneveld deed ik dat samen met
onze evangelist. Een emotioneel gesprek
volgde, samen met Meta Spek. Tijdens het
laatste gesprek in De Herberg zei de begeleidster
tegen Dick: dit zijn je valkuilen. Let
daarop. Ik dacht in het begin dat hij inderdaad
in die kuilen zou vallen, maar Dick
heeft zijn leven toch goed opgepakt. Hij
staat altijd voor mensen klaar, maar heeft
nu ook zijn eigen grenzen leren kennen.”
www.hervormdvreeswijk.nl
Foto: Henk Roggen
6 Diakonia - februari 2007

Kleurrijk
Bezinning – herstel – bezieling, dat zijn de drie
kapstokwoorden waaraan Pastoraal Centrum de
Hezenberg zijn werk wil ophangen. Het werkelijk
samengaan van pastoraat en hulpverlening, van
therapie en liturgie, maakt de Hezenberg al 60 jaar
tot een unieke plek. Foto’s: Kruijer Welmers
Pastoraal Centrum
De Hezenberg
Mensen die thuis (vaak ondanks
intensieve ambulante
hulp) dreigen vast te lopen
of al vastgelopen zijn, komen
en aantal weken bij de Hezenberg
en nemen deel aan een
intensief programma: deels
werken in een groep, deels individuele
begeleiding. De
non-verbale werkvormen (creatieve
therapie, bewegen,
bibliodrama) zijn vaak nieuw
en sterk inzichtgevend: “Wat
is mijn eigen aandeel in de
problematische situaties
waarin ik verzeild ben geraakt?
Wat kan ik zelf doen
om dingen anders te krijgen?”
Ook al zijn de gasten van de
Hezenberg zelden ‘klaar’ als
ze weer naar huis gaan, ze
hebben wel weer grip op hun
eigen bestaan gekregen.
Een nieuwe ontwikkeling is
dat gasten in deeltijd komen:
in plaats van zes weken aansluitend
komen ze tien of
twaalf weken afwisselend
drie dagen hier, vier dagen
thuis. Het hele veranderproces
kan zo langer duren,
en ook kan de kloof tussen
hier en thuis veel minder diep
worden. Je ‘oefent’ thuis
meteen met wat je hier leert.
De belangrijkste aandachtsgebieden
van de Hezenberg
zijn: relatie- en gezinsproblemen,
burnout, trauma’s en
vastgelopen rouwverwerking.
Kerkinactie steunt het werk
van de Hezenberg in Hattem.
www.hezenberg.nl
Diakonia - februari 2007 7

Antenne
Gastvrijheid aan psychisch
kwetsbare mensen
Resultaten van een onderzoek onder inloophuizen, kerk- en buurtwerk
en drugs- en straatpastoraat
Inloophuizen, kerk- en buurtwerkplekken en het drugs- en
straatpastoraat, krijgen steeds meer te maken met mensen met
psychische problemen. In sommige huizen heeft het grootste deel van
de bezoekers een psychiatrische achtergrond. Tekst Hans Arwert
Al langer kwamen er signalen hierover
binnen bij de verschillende netwerken
die deze vormen van kerkelijke
presentie ondersteunen. Reden voor
Kerk in Actie om samen met het Inloopcentra
Beraad, het netwerk Urban Mission
en het Landelijk Oecumenisch Netwerk
Drugs- en straatpastoraat (LOND) nader
onderzoek te doen naar wat dit voor de
praktijk van het opvangwerk betekent.
Invloed in de praktijk
Uit dit onderzoek blijkt dat alle huizen en
opvangplekken signaleren dat een steeds
groter deel van de gasten/cliënten met psychische
problemen te kampen heeft en dat
dit van invloed is op het reilen en zeilen van
de opvang. Voor de vrijwilligers, de gastvrouwen
en -mannen, betekent dit dat ze
moeten kunnen omgaan met heel verschillende
en soms ook lastige mensen. Voor de
beroepskrachten betekent dit dat ze indien
nodig moeten kunnen doorverwijzen of advies
inwinnen bij deskundigen van de instellingen
voor de geestelijk gezondheidsen
verslavingszorg (GGz). En voor de
gasten betekent dit dat ze moeten geven
en nemen. En dat is niet altijd eenvoudig.
Sommigen zien de plek waar ze al die tijd
welkom waren van karakter veranderen en
blijven daardoor weg.
In de praktijk zie je dat de opvangplekken er
verschillend mee omgaan. Het ene initiatief
door duidelijke regels en grenzen te stellen,
dan weet iedereen waar zij/hij aan toe is.
Het andere door juist weinig regels te stellen.
Het idee daarbij is dat de gasten zo
complex functioneren dat ze zich toch niet
aan regels kunnen houden.
Dilemma’s
Het stelt de inloophuizen, buurtpastoraten
en andere presentie-initiatieven ook voor
dilemma’s. Zij willen mensen immers niet
in een hokje plaatsen, geen etiketten plakken.
Maar ‘psychiatrie’ is toch een vak
Foto: Jan van IJken/Kerk in Actie
PRESENTATIE RAPPORT
Op 2 maart a.s. vindt de presentatie van
het onderzoek plaats in het Landelijk
Dienstencentrum van de Protestantse
Kerk in Nederland te Utrecht, van 10.00
tot 13.00 uur. Nadere informatie via
h.arwert@kerkinactie.nl, telefoon (030)
880 18 84. Vanaf die datum is het onderzoeksrapport
‘Gewoon gastvrij’ ook te
bestellen bij brochureverkoop@pkn.nl of
in pdf-formaat te downloaden via de
website van Kerk in Actie:
(www.kerkinactie.nl > rubriek Nieuws >
Binnenland).
apart en vraagt specifieke deskundigheid.
De laagdrempelige opvanginitiatieven benaderen
mensen echter niet vanuit hun
handicap of gebrek, maar vanuit hun mogelijkheden.
Ze denken niet vanuit een psychiatrische
diagnose en bezoekers hoeven
er ook geen hulpvraag te hebben.
Daarin onderscheiden zij zich ook van een
GGz-opvangplek. En dat is ook de reden
dat psychisch kwetsbare mensen die niet –
of niet meer – bij de GGz-hulpverlening terechtkomen
of ‘uitbehandeld’ zijn toch nog
in een inloophuis of bij het buurtpastoraat
komen. Dat is soms hun enige contact met
de ‘gewone’ wereld, een wereld waarin zij
zich moeizaam staande kunnen houden.
Diaconale inzet
Diaconieën zijn de natuurlijke bondgenoten
van inloophuizen, kerk- en buurtwerk en
drugs- en straatpastoraat. Zij kijken immers
door de bril van de meest kwetsbaren naar de
samenleving. Bovendien geven diaconieën
vaak ook financiele steun aan dit presentiewerk.
Maar ook op andere manieren kunnen
zij zich inzetten om dit werk te verstevigen.
In de eerste plaats kunnen zij de thematiek
‘psychiatrie’ bespreekbaar maken in de ei-
Links: Diaconieën kunnen de thematiek
‘psychiatrie’ bespreekbaar maken in de eigen
kring van betrokken kerkleden, pastoraal
vrijwilligers en anderen.
8 Diakonia - februari 2007

Foto: Gerrit Groeneveld/Kerk in Actie
Boven: Opvangplekken, waartoe kerken vaak
het initiatief hebben genomen, zijn er voor
iedereen, maar dat is niet altijd vol te houden.
gen kring van betrokken kerkleden, pastoraal
vrijwilligers en anderen.
Ten tweede hebben diakenen een rol in de
ondersteuning van de mensen om wie het
gaat. Uit het op de Landelijke Diaconale
Dag gepresenteerde armoedeonderzoek
(zie Diakonia december 2006) bleek al dat
psychisch kwetsbare mensen hoog staan
op het lijstje van financiële knelgroepen.
De Wet Maatschappelijke Ondersteuning
(WMO) die per 1 januari van dit jaar is ingevoerd
vooronderstelt dat mensen zelfredzaam
zijn en op de punten waar zij dat nodig
hebben zelf die ondersteuning vinden
waar men recht op heeft. Als mensen met
een psychische handicap een beroep op
voorzieningen moeten doen om net als iedereen
te participeren in de samenleving
kunnen zij daar dus best een diaconaal
steuntje in de rug bij gebruiken.
En in de derde plaats kunnen diaconieën
bij andere instellingen en bij gemeentelijke
overheden optreden als belangenbehartigers
van het kerkelijke presentiewerk. De
opvanginitiatieven geven aan dat het hen
moeite kost om bij officiële instanties en
gemeenten gehoor te vinden. Uit het onderzoek
onder inloophuizen, kerk- en
buurtwerk en drugs- en straatpastoraat is
duidelijk geworden dat mensen met een
psychische handicap amper meedoen in de
‘gewone’ samenleving. De kerkelijke opvang
heeft wel direct contact heeft met deze
mensen. Diaconieen zouden bij de lokale
overheid dit probleem kunnen aankaarten.
Sociale uitsluiting
De opvangplekken hebben vooral de meest
kwetsbaren op het oog en zijn veelal te vinden
in sociaal kwetsbare wijken. Er is daar
vaak weinig sociale samenhang (meer) en
de bewoners, onder wie mensen met een
psychische handicap, hebben vaak meervoudige
problemen. Daarmee is de kring
van sociale uitsluiting rond. Veel kerk- en
buurtwerk richt zich om die reden op verbetering
van de kwaliteit van de buurtsamenleving.
In ieder geval kun je stellen dat
het kerkelijke presentiewerk een duidelijk
rol vervult in de buurt.
Professionele ondersteuning
Belangrijkste conclusie van het onderzoek
naar de plek van mensen met een psychische
handicap in laagdrempelige opvangplekken
is dat het presentiewerk van inloophuizen,
kerk- en buurtwerk en drugsen
straat pastoraat een gedegen en
professionele ondersteuning verdient en dat
de beroepskrachten die er werken daarin
een belangrijke rol spelen. Niet alle huizen
en initiatieven hebben echter de middelen
om een beroepskracht in dienst te hebben.
Met het onderzoek hebben zij echter wel
een goed argument om daar bij fondsen en
andere financiers op aan te dringen.
www.netwerkurbanmission.nl
www.ggznederland.nl
Reactie op dit artikel van:
Liesbeth van Eijndhoven
Projectleider
bemoeizorg en
WMO van GGZ
Nederland
Het feit dat het aantal mensen met
een psychische handicap binnen de
kerkelijke opvanginitiatieven stijgt, is
kenmerkend voor de laagdrempeligheid
van deze opvang. De aanname
dat deze mensen altijd ‘uitbehandeld’
zijn deelt GGZ Nederland echter niet.
De behoefte aan professionele ondersteuning
van de mensen die werkzaam
zijn binnen deze opvangvoorzieningen
is zeer wel voorstelbaar. Ons
advies is dan ook contact te zoeken
met een ggz-instelling in de regio om
in overleg te gaan over de wijze waarop
de ggz in deze behoefte kan voorzien.
Helaas geldt voor veel laagdrempelige
initiatieven dat ze regelmatig
geen gehoor vinden bij gemeenten als
het gaat om financiële ondersteuning
in het kader van de WMO. Er zal het
nodige geïnvesteerd moeten worden
in de beeldvorming bij gemeenten
over kwetsbare groepen binnen de
gemeentegrenzen. GGZ Nederland is
blij dat naast de ggz ook de diaconale
instellingen dit gaan doen.
Diakonia - februari 2007 9

Actueel
Paasgroetenkaart 2007
‘Christus - onze Gids in het
doolhof’
Christus – onze Gids in het doolhof,
dat is het thema van de
Paasgroetenkaarten van dit jaar.
Het doolhof is een oud christelijk
symbool voor het leven. Mensen
dwalen en gaan doodlopende
wegen. Met Pasen vieren christenen
wereldwijd dat Christus is
opgestaan uit de dood. ‘Hij is onze
Gids in het doolhof en nooit meer
lopen wij verloren. Tekst Mieke Brak
De kaarten zijn ontworpen en gemaakt
door gedetineerden uit de Koepelgevangenis
te Breda. In het Catechetisch
Atelier van het justitiepastoraat
maakten zij deze zeefdrukken rond het thema
‘Christus – onze Gids in het doolhof ‘.
Tijdens het werken spraken zij erover hoe zij
zelf op doodlopende wegen hebben gewandeld
en verdwaald raakten. Maar bij die
tocht was Christus bij hen als een Gids, en
in het hart van de doolhof vonden zij Hem.
Diakenen en zwo-commissies
Gemeenteleden sturen rond Pasen ter bemoediging
een groet aan politieke gevangenen
en mensenrechtenorganisaties in
het buitenland, aan Nederlandse gevangenen
in het buitenland en aan gevangenen
Boven: De kaarten zijn ontworpen en gemaakt
door gedetineerden.
Links: Het zijn de plaatselijke diakenen en
zwo-commissies die deze actie dragen.
in Nederlandse gevangenissen.
Amnesty International, Epafras en Justitiepastoraat
leveren de adressen van de gevangenen,
Kerk in Actie organiseert de landelijke
actie en Boekencentrum levert en
distribueert de kaarten, maar het zijn de
plaatselijke diakenen en zwo-commissies
die de actie dragen. Zij organiseren deze
actie voor hun eigen gemeenten: ze bestellen
de kaarten bij Boekencentrum, maken
de kaarten en adressen gereed en verzorgen
de plaatselijke publiciteit.
Gevangenen in het buitenland
Dit jaar zullen de Paasgroetenkaarten voor
de Nederlandse gevangenen in het buitenland
niet meer rechtstreeks en op naam
aan hen worden toegezonden.
Deze kaarten worden verstuurd via Epafras
in Utrecht, die deze instopt bij hun blad
‘Gezant uit Nederland’. Dit blad wordt gratis
toegezonden aan zo’n 2.500 Nederlandse
gevangenen in het buitenland. Zo kunnen
voortaan veel meer gevangenen een
INFORMATIE
Voortaan is alle informatie die u als diakenen
en zwo-commissies nodig hebt
voor de Paasgroetenactie te vinden op
www.kerkinactie.nl/paasgroetenactie:
kaarten; bestelwijze; verzending; adreslijsten;
en suggesties voor planning,
artikelen enz. Ook vindt u daar achtergrondverhalen
over gevangenen,
mensen rechten organisaties en de organisaties
die ons de adressen van de
gevangenen en de mensenrechtenorganisaties
leveren.
Paasgroetenkaart ontvangen, ook zij van
wie de namen niet bekend mogen worden
gemaakt via adreslijst of internet.
Dubbele kaart
Evenals vorig jaar is voor de gevangenen in
Nederland een dubbelkaart ontworpen.
Deze bestaat uit twee kaarten, die losgerist
kunnen worden.
De voorste kaart is voor de gevangene zelf:
daar kunt u een persoonlijke groet, gebed
of gedicht op schrijven. De achterste kaart
kan de gevangene zelf versturen naar familie
of vrienden. Plak er alleen een postzegel
op, maar schrijf er niets op. Anders kan de
gevangene de kaart niet meer gebruiken.
Gevangenen zijn erg blij met deze kaarten.
Soms helpt het hen net over de drempel
heen om weer contact te zoeken met hun
familie of vrienden.
Deze kaarten worden verstuurd naar de
justitiepastores van de penitentiaire inrichtingen.
De predikanten delen de kaarten uit
tijdens een dienst of een bezoek.
www.kerkinactie.nl/paasgroetenactie
10 Diakonia - februari 2007

Tips en reacties van lezers
Lezers van Diakonia worden van harte uitgenodigd om ideeën, tips en reacties aan andere diakenen door te
geven. Reageer via: Postbus 456, 3500 AL Utrecht, e-mail: h.nagelhout@kerkinactie.nl
Armoede blijven aanpakken
Het armoederapport heeft veel aandacht gekregen bij de media en de
politiek. Daar zijn wij blij mee. Aan Kerk in Actie is de vraag gesteld:
hoe nu verder? Kerk in Actie zet na de Landelijke Diaconale Dag,
waarop het rapport Armoede in Nederland werd gepresenteerd, haar
gesprekken met de landelijke overheid voort. Aan politici die deel
kunnen gaan uitmaken van onze nieuwe regering zal Kerk in Actie haar
visie geven op het armoedebeleid in ons land. Tekst Evert Jan Hazeleger
Tijdens en na de vorming van een
nieuwe regering zijn er kansen om
maatregelen te nemen die de armoede
in Nederland echt aanpakken. De aanbevelingen
uit het onderzoek Armoede in
Nederland en uit het Plan van aanpak, gemaakt
door Kerk in Actie en de werkgroep
Arme Kant van Nederland/EVA, zijn daarbij
de uitgangspunten. Het Plan van aanpak is
onderdeel van de verklaring over voedselbanken
en is gemaakt als vervolg op de
conferentie ‘Meer dan voedsel alleen’.
Deze conferentie werd op 21 april 2006 in
Utrecht gehouden.
Gesprek
Aan de hand van deze aanbevelingen zal
Kerk in Actie het gesprek met de toekomstige
regering en het parlement vervolgen.
In de komende periode zal armoede echt
moeten worden aangepakt. Maatregelen
DiaKoos Tekst
die nodig zijn, staan in een uitgebreide actiepuntenlijst.
Het gaat daarbij bijvoorbeeld
om het verhogen van het minimum, het
tegengaan van onnodige bureaucratie en
wachttijden in de uitvoering en het weer
mogelijk maken van bijstand voor hele
groepen tegelijk.
De verklaring is verwerkt in een brief die
naar de onderhandelaars van de potentiële
regeringspartijen is verstuurd. Het gaat dan
om de informateur Wijffels en PvdA
(Wouter Bos), CDA (Jan Peter Balkenende)
en Christen-Unie (André Rouvoet). In de
brief wordt hen gevraagd zoveel mogelijk
van de actiepunten in de plannen van de
regering op te nemen. De uitkomsten kunt
u in een volgende Diakonia lezen.
Diaconaal hart
Wat daarnaast gebeurt met de uitkomsten
van het onderzoek ligt vooral aan onszelf,
Sjon Donkers Tekeningen Lex Dirkse
aan mensen met een diaconaal hart, zowel
landelijk als plaatselijk. Het onderzoek geeft
aan dat u als diakenen geïnformeerd wilt
blijven over manieren om plaatselijk armoede
aan te pakken. Dat zal Kerk in Actie zeker
blijven doen. Daarnaast geeft het onderzoek
aan dat diaconieën op meer
manieren bezig zijn met het aanpakken van
armoede. Daarbij valt de komst van een sociale
diaken op en het inrichten van formulierenbrigades
die mensen met financiële
problemen helpen door papierwinkels heen
te komen. Bespreek met andere diakenen
de manieren waarop u bezig bent en leer
van nieuwe mogelijkheden.
- Het onderzoek ‘Armoede in Nederland’
kunt u vinden op de website van Kerk in
Actie, www.kerkinactie.nl in de rubriek
Lobbywerk > Armoede in Nederland >
Onderzoek.
- De verklaring van de conferentie ‘Meer
dan voedsel alleen’ staat ook in de rubriek
Lobbywerk > Armoede in Nederland >
Conferentie (onderaan het artikel).
Evert Jan Hazeleger is teamleider van het
binnenlands diaconaat.
www.kerkinactie.nl >
armoedeinnederland
Diakonia - februari 2007 11

Op de stoep bij:
Marc Hazeleger, Nijkerk
“Op dat soort momenten voel je dat er meer is tussen hemel en aarde.” Aan het woord is Marc Hazeleger,
diaken van de Vredeskerk in Nijkerk, en fervent wandelaar en fotograaf. Tekst en foto’s Sjon Donkers
Hij laat een foto zien van een prachtige
eikenboom, met een dode tak die
nog vast zit, geworteld in de grond.
Voor Marc een symbool van verbinding van
leven en dood. “Maar ook in een zonsondergang
ervaar ik dit, in zonnestralen dwars
door donkere wolken”, zegt hij in het gesprek
dat behalve over zijn enthousiasme
voor het diaconaat, gaat over de vele andere
inspiratiebronnen die hem gaande houden
“In eerste instantie heb ik trouwens nooit
ambtsdrager willen worden,” vertelt hij,
“maar via de jeugddienstcommissie en
mijn werk voor de kerktelefoon ben ik er
tóch ingerold. Er was namelijk een vacature
voor werelddiaconaat en ontwikkelingssamenwerking,
en dat heeft altijd al mijn interesse
gehad.“ Inmiddels heeft hij er vier
jaar opzitten en bijgetekend voor nog eens
vier jaar. Het jeugddiaconaat dat hij lange
tijd heeft waargenomen, is nu overgenomen
door een jeugddiaken zodat hij zijn
aandacht beter kan verdelen over zwo en
kerktelefoon. Want daarnaast doet hij ook
nog veel ander vrijwilligerswerk, zoals voor
’s Heeren Loo Midden Nederland, het
streekverpleeghuis Zilverschoon in Nijkerk
en de cliëntenraad.
Wandelen: op weg gaan
“Het idee van het wandelen kwam vanuit
de commissie Vorming & Toerusting. Zij
vroegen mensen die het leuk vonden om in
een weekend een deel van het Twentepad
te gaan lopen. Dat beviel zo goed dat men
er later nog twee weekenden aan vast geknoopt
heeft. En vorig jaar hebben we het
Nijmegenpad in drie weekenden bewandeld,”
vertelt hij enthousiast. “Het mooiste
van dergelijke wandelingen vind ik trouwens
de gesprekken met verschillende
mensen. Prachtig!”
De diaken als wandelaar. Een mooi beeld.
Al wandelend trek je met mensen op en
hoor je hun verhaal. En zo word je deelgenoot
van elkaar. Veel bijbelverhalen zijn verhalen
over ‘wandelende mensen’: mensen
op weg, mensen onderweg, op hun levensweg.
Van Saraï en Abraham, van Mozes en
het volk Israël tot en met Jezus en Paulus.
En wie ‘weg’ zegt, zegt ook beweging. Je
wordt als mens geroepen in beweging te
komen, op te staan, op weg te gaan naar
de ander toe.
Op mijn vraag hoe hij het vol houdt, vertelt
hij vol vuur over de vele diaconale wegen
die hij bewandelt. Het ene na het andere
project waarbij hij betrokken is passeert de
PSALM 23
Mijn herder is de Heer,
het zal mij nooit aan iets ontbreken.
Hij brengt mij in een oase van groen,
daar strek ik mijn hand uit aan de rand
van het water,daar is het goed rusten.
Ik kom weer tot leven, dan trekken wij
verder, vertrouwde wegen,
Hij voor mij uit.
Want God is zijn naam.
Al moet ik het duister in van de dood,
ik ben niet angstig, U bent toch bij me,
onder uw hoede durf ik het aan.
Gij nodigt mij aan uw eigen tafel,
en allen die tegen mij zijn moeten het
aanzien: dat Gij mij bedient,
dat Gij mij zalft, mijn huid en mijn haren,
dat Gij mijn beker vult tot de rand.
Overal komen geluk en genade
mij tegemoet, mijn leven lang.
En altijd kom ik terug in het huis
van de Heer, tot in lengte van dagen.
Uit: 50 Psalmen
Huub Oosterhuis en Michel van der Plas
revue. “Als je ziet dat datgene wat je doet
gewoon werkt, als je ziet dat mensen meer
gaan omzien naar elkaar, dat het helpt wat
je doet, dát zijn de krenten in de pap.
Maar ook kerkdiensten,” zegt hij, “vooral
een oogstdienst. Als werelddiaken motiveert
het enorm dat al die fruitbakjes uitgedeeld
kunnen worden.”
Zorgen
In de bijbel heeft het woordje ‘weg’ ook te
maken met levenswijze: welke weg ga je?
Aan de keuzes die je maakt, aan je gedrag
en je manieren kan men zien wie je bent.
Dat Marc bewuste keuzen maakt is duidelijk.
Want een aantal vrijwilligerstaken heeft
hij inmiddels afgestoten, en hij doet zijn
werk tegenwoordig vanuit huis, omdat hij
zo als enig kind ook voor zijn vader en moeder
kan zorgen. Het zijn dus niet altijd ‘gebaande
wegen’ waarover het leven gaat.
Marc weet dat uit eigen ervaring. Hij vervolgt:
“Wat mij – ook als diaken – drijft is
een tegeltje aan de muur – van mijn oma –
met een ouderwets zeilschip met volle zeilen
op volle zee. En daarbij de tekst: God
heeft ons geen kalme reis, beloofd, maar
wel een behouden aankomst.“
Mijn belijdenistekst was trouwens Psalm
91 vers 2: “Ik zeg tot de HERE: Mijn toevlucht
en mijn vesting, mijn God, op wie ik
vertrouw”. Onze predikant heeft deze tekst
voor mij gekozen … een teken dat hij mij
goed kent.”
Als vanzelf komt het gesprek zo op Psalm
23. Marc pakt een bijbel en leest over de
grazige weiden, rustige wateren, rechte
sporen en het verkwikken van de ziel. “Daar
gaat het om, toch …? Trouwens, één van
onze kerkzalen die uitkomt op een prachtig
stukje grasveld, hebben we genoemd naar
deze psalm. Je kan dus zeggen: de nooduitgang
van onze kerk loopt via Psalm 23.”
Hij noemt ook Mattheüs 25, over de werken
van barmhartigheid. Concrete voorbeelden
over de zorg voor de je naaste. “Ik ga daarbij
ook uit van mijn gevoel, hoor. Wat goed
voelt, is goed.” En opnieuw vertelt hij over
een project. “Dát motiveert, dát drijft!”
Fotograferen: zien
Tussen de wandelgesprekken door heeft
Marc ook oog voor andere zaken: hij laat
foto’s zien van zijn laatste wandeling met
een groep uit de kerk. Een tocht van drie
dagen over het Krijtlandpad in Limburg:
64 km in drie dagen. Foto’s van kruiswegstaties,
kerken, bomen en mensen passeren
de revue. “In de kerken die we passeren,
voeren we met elkaar en met de
gasten die ons ontvangen gesprekken over
het geloof. Zo worden de tochten gevuld
met momenten van bezinning. De foto’s
proberen dat ook te laten zien.”
12 Diakonia - februari 2007

Zien is ook een diaconaal werkwoord, want
diaconaat kan je omschrijven als ‘oog hebben
voor de naaste in nood’. Zien, bewogen
worden en handelen liggen voor een
diaken in elkaars verlengde. Marc: “Het diaconale
zien en meedenken staat helaas niet
hoog op de kerkelijke agenda. Ik heb het
gevoel dat het diaconaat voor ouderlingen
soms een ver-van-mijn-bed-gebeuren is.
Gelukkig is dat de laatste jaren, en vooral
het laatste jaar, aan het veranderen, want
tenslotte zijn ouderlingen de ogen en oren
van gemeente. Maar het is best moeilijk om
steeds weer enthousiasme op te brengen
om anderen te vertellen dat zij er ook voor
Als je ziet dat het
helpt wat je doet,
dát zijn de krenten
in de pap.
hun naaste zijn. Natuurlijk heb ik begrip
voor het drukke leven van mensen, maar
dat kleine beetje omzien naar je naaste mag
daar niet onder lijden.”
Vooruit kijken
“In 2009 ben ik 40 en dan vind ik het tijd
om wat anders te gaan doen. Dan wil ik
ook even afstand nemen van de diaconie,”
zegt hij aan het eind van het gesprek. Op
mijn vraag of dat gaat lukken, zegt hij dat
het niet makkelijk zal zijn, vooral niet om afscheid
te nemen van ZWO. “Ik zal best
ergens bij betrokken blijven, maar even niet
als ambtsdrager.”
www.vredeskerk-nijkerk.nl
Diakonia - februari 2007 13

uit de praktijk
“Goed afbakenen en
veel samenwerken”
Hoe zet je diaconie op de kaart als je met weinig mensen bent? De Lutherse
Diaconie van Amsterdam bestaat in totaal uit zestien diakenen, van wie
momenteel maar zes gemeentediakenen. In sommige stadsdelen is zelfs
helemaal geen diaken. Hoe zorg je er dan voor dat je het diaconale werk
kunt doen waar juist in een stad als Amsterdam zoveel behoefte aan is?
Tekst Ellen van der Kemp
Hanne Wilzing, algemeen secretaris van het
diaconaal bureau van de Evangelisch-
Lutherse gemeente.
Hanne Wilzing, één van de twee vaste
medewerkers van het Diaconaal
Bureau van de Evangelisch-Lutherse
Gemeente in Amsterdam, legt uit hoe de
Lutherse Diaconie in Amsterdam te werk
gaat: “We vragen mensen voor kleinschalige
acties. Tijdens evenementen, zoals Open
Monumentendag, laten we zien wat we zoal
doen en dan vragen we altijd of er mensen
zijn die losse klussen willen doen, want niet
iedereen wil ambtsdrager worden. Zo kwamen
we een tijdje geleden in contact met
Herman Cortes. Hij heeft economie en milieu
gestudeerd aan de VU. Onze projecten
over duurzaamheid spraken hem erg aan en
hij gaf aan dat hij daar wel iets mee wilde
doen. We hebben een gesprek met hem gevoerd
en hij is nu samen met een paar anderen
bezig om een prijsvraag rond duurzaamheid
op te zetten voor basisscholen. We zijn
bewust op zoek naar mensen buiten onze
vaste kern voor concrete kleinschalige acties,
dicht bij hun eigen interesse. Ons motto
is niet: we zijn klein en stellen niets voor,
maar we zijn klein en doen belangrijke dingen
en dat willen we laten zien. Dat is ook
goed voor ons zelfvertrouwen. We moeten
oppassen dat we niet in de valkuil trappen:
‘het is een aflopende zaak’, we moeten
nieuwe mensen die zich aangesproken voelen
door onze acties zien te winnen voor ons
werk. Dat je klein bent is geen lot met als
perspectief dat het niets wordt.”
‘In het afgelopen jaar deden drie studenten
communicatie van hogeschool InHolland
een afstudeeronderzoek naar de communi-
14 Diakonia - februari 2007

Links: We zijn klein, doen belangrijke dingen
en willen dat laten zien.
Rechts: Je moet investeren in wat je hebt
en zorgen voor nieuw bloed.
catie van onze Diaconie. Zij spraken niet alleen
met mensen binnen onze gemeente,
maar vooral met groepen en instanties buiten
de gemeente. Die jongens kwamen met
een aantal heel frisse aanbevelingen. Kern
van hun boodschap was: als je nieuwe en
jonge mensen voor je werk wilt interesseren
moet je ze niet vertellen wat je zelf allemaal
doet, maar appeleren aan wat ze zelf kunnen
doen en laten zien dat je daar partner in
kunt zijn. Dat is mooi. Een prima oefening
om te denken vanuit de ontvanger in plaats
van de zender. Ook leerzaam wat betreft
taalgebruik. Want wat gebruik je eigenlijk
een hoop jargon in de kerk.
Diaconie? Diaken? Werelddiaconaat?
Ambtsdrager? Liturgie? Onderling leg je
elkaar dat niet meer uit, want je weet het
wel zo’n beetje. Maar hoe vertel ik het in
een foldertje voor een buurthuis in Bos en
Lommer?’
Samenwerken
Hanne heeft nog meer tips voor kleine diaconieën:
“Als je klein bent, moet je projecten
niet in je eentje willen trekken, maar
aanhaken bij bestaande initiatieven.
Samenwerken is het sleutelwoord. We zijn
wel klein, maar we kunnen talent mobiliseren.
Samen met partners kan je meer mogelijk
maken. Onze diaconie werkt nauw
samen met de diaconie van de Protestantse
Gemeente in Amsterdam. We horen bij
Kerk in Actie en de Lutherse Wereldfederatie.
Ook al zijn we lokaal klein, wereldwijd
zijn we groot. Dat is goed voor je bewustzijn.
Dat geeft ook ontspanning. Het is ook
niet nodig om alles aan te pakken, want we
zijn met vele partners. Veel belangrijker is
het om keuzes te maken. De Lutherse
Diaconie heeft een paar speerpunten: hiv/
aids en duurzaamheid. Daarnaast hebben
we al 25 jaar een partnerschap met de
Lutherse gemeenschap in Warschau,
Polen. Op dat contact zijn we zuinig.
Vernieuwingen zoeken we binnen het partnerschap.
Het is een kwestie van goed afbakenen
en veel samenwerken.”
Diaconale bril
“Om goed uit te leggen aan jongeren wat
diaconaat is, is het belangrijk dat je meer
doet dan een avond praten over ‘wat is diaconie?’”,
vindt Hanne. “Maar in een kleine
gemeenschap kan je geen uitgebreide diaconale
stage doen. In de Lutherse
Johanneskapel in Amstelveen is er een kleine
jongerengroep, bestaande uit drie jongeren.
De Johanneskapel heeft een korte
actie gedaan waarin we deze jongeren wilden
laten zien wat diaconie inhoudt.
Na een voorgesprek met dominee Mirjam
Visser gingen Svea, Anneleen en Hannah
van de Lutherse jeugdgroep van de Johannes
kapel in Amstelveen (onderdeel van de
Evangelisch-Lutherse Gemeente
Amsterdam) op pad met een digitale camera
en een ‘diaconale bril’ om ‘diaconaat’ te fotograferen.
Ze maakten er een korte
PowerPoint-presentatie en vertoonden die
tijdens een diaconale gemeenteavond en in
een speciale kerkdienst. En, hebben jullie
een ander beeld gekregen van de diaconie?,
vroegen we na afloop aan de jongeren.
Svea (15) antwoordde: “Ik dacht bij diaconie
alleen aan geld. Geen idee waar dat
naartoe ging. Nu weet ik waarvoor ik geef.
Ik ontdekte ook dat het niet alleen om geld
gaat, maar ook om emotionele steun.
Verder ben ik erachter gekomen dat de diaconie
zelfs kleren inzamelt voor de kledingbank.
In Amstelveen wonen niet alleen
maar rijke mensen, maar ook arme mensen,
hoor.”
De jongeren vonden het nog niet eenvoudig
om ‘armoede’ met de camera te ‘vangen’,
maar met wat improviseren lukte het
om iemand te fotograferen met een lege
portemonnee voor de Albert Heijn en symboliseerden
ze ‘eenzaamheid’ met iemand
alleen op een bankje. Op één van de dia’s
staat een brug. Anneleen (17) lichtte dat
toe: “De brug staat voor de kloof tussen
mensen die arm zijn en mensen die het
goed hebben. Maar de brug staat ook voor
de verbinding. De diaconie verbindt die
mensen met elkaar.”
De jongeren hadden zelfs nog een tip voor
de diaconie: “Leg aan kinderen van ongeveer
tien jaar uit wat diaconaat is en laat ze
zelf ook iets maken of een actie doen. Dan
leren ze het meteen.” Hanne: “Deze jongeren
vergeten nooit meer dat diaconie bij de
kerk hoort. Ze konden hun verhaal kwijt en
hadden zelfs nog een boodschap voor de
‘ouderen’. Zo kun je aan diaconale bewustwording
werken zonder dat het ingewikkeld
hoeft te zijn. Deze actie zou je zelfs
met twee jongeren kunnen doen.”
Zuinig op wat je hebt
Sinds kort krijgen de vrijwilligers van de
Lutherse Diaconie reis- en telefoonkosten
vergoed en worden hen trainingen en cursussen
aangeboden. “We willen meer investeren
in vrijwilligers”, zegt Hanne, “We
hebben nu al wel de jaarlijkse vergadering
op een diaconale locatie. Daar krijgen de
vrijwilligers een buffet aangeboden en muziek,
en met kerst krijgen ze een mooie
agenda, maar we willen er nog meer tegenover
stellen. Je moet minimaal je mensen
kunnen houden en daar moet je moeite
voor doen. Je moet investeren in wat je
hebt én zorgen voor nieuw bloed.”
Jongeren
“Het is vooral moeilijk om jongeren voor
het diaconaat te krijgen”, zegt Hanne. “De
jongste diaken is begin vijftig. We zouden
juist graag meer jongeren erbij willen betrekken
om contact met andere groepen te
krijgen en om voor continuïteit te zorgen.
Ons beleid is er daarom op gericht nieuwe
mensen aan ons te binden. We zoeken bewust
aan de rand van de Lutherse gemeenschap.
We willen een breder profiel dan de
wekelijkse kerkganger, maar dat valt lang
niet altijd mee. Gelukkig geldt in de Lutherse
traditie het credo: ‘eenmaal een diaken,
altijd een diaken’. Op deze mensen kunnen
we altijd terugvallen.”
www.elgadam.nl
Diakonia - februari 2007 15

1 vraag, 3 diakenen
In deze rubriek geven drie diakenen verschillende antwoorden op dezelfde vraag. We maken kennis met de
diakenen die ons dit jaar iets over hun plaatselijke situatie willen vertellen.
Kunt u zich aan ons voorstellen?
Nely Molengraaf-Groeneveld,
diaken in Emmen
Onze wijkgemeente Bargeres is een van
de zeven gemeenten van de Protestantse
Gemeente Emmen. De wijk bestaat uit ongeveer
zevenhonderd vijftig pastorale eenheden.
Als diaconie werken we met een
team van zeven diakenen. Op dit moment
zijn er helaas twee vacatures die we moeilijk
kunnen invullen.
Sinds drie jaar ben ik voorzitter van dit team
en krijg ik ook steeds meer inzicht in het
functioneren als diaken. Iedereen heeft een
eigen taakveld en draait ook mee in een
commissie of wijkteam. Zelf doe ik mee in
het Sociaal Beraad dat bestaat uit mensen
van verschillende kerken. Als diaconie zijn
we gestart met een diaconaal spreekuur,
om de twee weken in het kerkelijk centrum
de Opgang. Zo hopen we mensen rondom
de kerk een handreiking of een luisterend
oor te bieden rondom problemen die ze
hebben op het vlak van sociale zekerheid
of uitkeringsinstanties.
Ook is er een groepje Mantelzorg gestart.
Na een oproep in het zondagsblad meldden
zich tien mensen aan en kon er direct hulp
worden geboden. Er draait in ons centrum
ook een maaltijdproject maar dat wordt
door meerdere kerken gedragen. Als diaconie
volgen en ondersteunen we dat.
Op onze vergaderingen besteden we extra
tijd aan onze taak als diaken, met behulp
van artikelen uit Diakonia.
Wim Prins,
diaken in Sliedrecht
Onze Gereformeerde Kerk bestaat uit zo’n
1060 leden. De diaconie bestaat uit elf diakenen
die allen één of meer taken hebben.
Dit varieert van voorzitter met vertegenwoordiging
naar het breed moderamen tot
jongerendiaconaat, met als extra taak het
bedienen van het avondmaal in een verzorgingstehuis.
Omdat we met elf diakenen en met diaconale
assistenten werken, kunnen we veel
taken uitvoeren. De diakonale assistente,
afgekort “Diakass” is een belangrijk onderdeel
van de diaconie. Onder andere bezoeken
ze de ouderen, zorgen ze voor de bloemengroet
voor zieken in de gemeente en
heten nieuw ingekomen leden welkom. De
taken van onze diaconie zijn verder onder
andere publiciteit naar de gemeente toe
(P.R.), afvaardiging naar de ZWO, regelen
kerkauto/kerktelefoon, voorbereiding avondmaal,
afvaardiging naar terminale thuiszorg,
Diaconaal Classicaal Overleg, het uitzoeken
van doelen voor de avondmaals -
collecten etc.
Zelf heb ik, met een medediaken, als hoofdtaak
het jongerendiaconaat. Deze taak is
voor ons nieuw en daardoor een uitdaging.
Tevens ben ik vanuit de diaconie vertegenwoordiger
naar de Interkerkelijke Diakonale
Commissie (IDC). Dit is een fonds van acht
plaatselijke kerken om inwoners die binnen
onze gemeentegrens Sliedrecht wonen en
geen lid zijn van een kerk, financieel en
eventueel geestelijk te steunen.
Maarten de Vries,
diaken in Leusden
Dit najaar werd ik voor het eerst als diaken
bevestigd. Toch is het diaconaat voor mij
geen onbekend terrein. Ik werkte als staffunctionaris
voor het werelddiaconaat van
de toenmalige Gereformeerde Kerken in
Nederland. Daarna was ik bijna vijfentwintig
jaar directeur van Wilde Ganzen. Sinds
kort werk ik als adviseur op het gebied van
fondsenwerving en ontwikkelingssamenwerking.
Op het terrein van fondsenwerving
is er voor lokale diaconieën nog veel
te winnen. Daar hoop ik in ieder geval mijn
steentje in bij te dragen.
Mijn collega-diakenen vroegen mij echter
om het secretariaat op me te nemen. Wij
hebben een leuk team van zestien mensen.
Niet al te oud maar ook niet piepjong. In
Leusden hebben wij twee wijkgemeenten:
de Dorpskerk en Leusden-Centrum.
De inzet van vrijwilligers is een van de dingen
waarop wij in Leusden trots kunnen
zijn. In de diaconie verdelen wij de taken
naar ieders voorkeur. Een van de diakenen
is lid van de commissie die contacten onderhoudt
met Brandenburg, onze partnergemeente
in het voormalige Oost-Duitsland.
Heel bijzonder vind ik ons Noodfonds,
waaruit wij steun geven aan mensen die
om een of andere reden net geen aanspraak
kunnen maken op de overheid. Dit
fonds hebben wij samen met de Rooms
Katholieke parochie opgezet. Twee van ons
hebben dit als hun taak.
16 Diakonia - februari 2007

Minicursus
In deze rubriek willen we diakenen op een korte en informatieve manier wegwijs
maken in een concreet onderwerp uit het diaconaat.
“Waarom moeten we nu vanalles opschrijven?”
Beleidsplan voor de diaconie
Beleid. Vaak is dat een ‘vies’ woord binnen de kerk; zeker bij de
diaconie. “Wij zijn doeners”, zeggen diakenen. “Het gaat toch goed?
Waarom moeten we nu vanalles opschrijven?” Laten we eerst eens zien
wat beleid is. Het maken van een beleidsplan, van beleid, is geen doel
op zich maar een middel. Als het beleidsplan af is, kan het niet in de la
gelegd worden met de gedachte: zo daar zijn we van af. Dat is jammer
van alle tijd en energie die zijn gestoken in het maken van het plan. Het
is een handvat om mee te werken. Tekst en foto‘s: Irene Stok
Beleid wordt vaak als ingewikkeld gezien.
Maar we zijn dagelijks bezig
met beleid te maken, alleen dan noemen
we het niet zo. Als we onze vakantie
gaan regelen maken we (in ons hoofd, niet
altijd op papier) een beleidsplan. We gaan
eerst kijken wat we onder vakantie verstaan.
Voor de één is vakantie tijd om door
te brengen met het gezin of met familieleden;
de ander wil graag andere culturen leren
kennen; weer een ander wil genieten
van de stilte van de natuur; en er zijn mensen
die het opknappen van hun huis als een
ideale vakantiebesteding zien. Er kan op
verschillende manieren naar vakantie gekeken
worden.
Vervolgens kun je nagaan wat je als doel
van je vakantie ziet. Als je samen op vakantie
gaat, kan het doel zijn: we gaan met elkaar
uitstapjes maken en de boeken die er
liggen wil ik uitlezen. Degene die van cultuur
houdt, kan als doel hebben: aan het
eind van de vakantie heb ik alle kerken van
Rome bezocht. Degene die van de natuur
wil genieten, kan als doel hebben: in mijn
vakantie ga ik minstens 20 km per dag
wandelen. En de klusser wil dat het huis
geverfd is en er een nieuwe badkamer is.
Deze doelen zijn duidelijk en aan het eind
van de vakantie kan je kijken of je deze doelen
hebt bereikt.
De volgende stap kan zijn om een plan te
maken: hoe wil je dat doel bereiken? Ga je
naar een huisje of naar een camping, hoe
ga je naar Rome, waar ga je overnachten,
waar wil je wandelen, laat je de bagage vervoeren
of neem je die mee, waar vind je de
meeste rust? Dat soort vragen.
De laatste stap is het uitvoeren van de vakantie.
En de allerlaatste stap kan zijn terug
kijken op de vakantie: foto’s inplakken.
Maar ook kijken of dit nu wel een leuke vakantie
was of je volgend jaar hetzelfde of
iets anders wilt gaan doen. Van een vakantie
kunnen we dat de napret noemen maar
eigenlijk is het een evaluatie.
Beleidsplan diaconie
Aan de hand van een voorbeeld uit de dagelijkse
praktijk heeft u nu een beeld van
wat beleid is. We gaan nu de stap maken
naar een beleidsplan van de diaconie.
Eerst nog even: waarom maken we een beleidsplan?
Het is belangrijk dat op papier
staat wat de diaconie wil, wat haar plannen
zijn. En dat weet – als het goed is! – iedere
diaken wel. Het is goed om daar met elkaar
over te praten, zodat iedereen van elkaar
weet wat er gebeurt en hoe iedereen over
dingen denkt. En het is goed om het op te
schrijven. Dan kunnen andere mensen binnen
de gemeente lezen wat de diaconie
doet en van plan is. Voor mensen die diaken
willen worden, geeft een beleidsplan
een goed beeld over het werk van de diaconie
en dan weet iemand waar hij of zij ‘ja’
tegen gaat zeggen. En tot slot: als iemand
stopt als diaken, is bekend wat de diaconie
doet en kan een ander het zo overnemen.
Links: Het is goed om te weten hoe iedereen
over dingen denkt.
Diakonia - februari 2007 17

VIJF STAPPEN, VIJF VRAGEN
Rechts: Het beleidsplan wordt nu concreet.
Om een beleidsplan te maken kan de diaconie
de volgende stappen doorlopen:
1
Visioen In de kerk leven we
vanuit een visioen. De bijbel
staat er vol van. Welk visoen
heeft uw diaconie? Praat
daar eens met elkaar over. Is
het Koninkrijk van Vrede en Gerechtigheid
ons visioen? En hoe ziet dat er
hier en nu uit?
Probeer dat visioen kort te formuleren.
2
Visie In het voorbeeld van de
vakantie zagen we de visie
ook al voorbij komen. Wat is
de visie van de diaconie? Ziet
u zichzelf als beheerder van
de diaconale gelden? Vindt u dat de
diaconie alle sociale problemen in de
gemeente moet oplossen? Hebben de
diakenen een rol in de eredienst? Is er
een taak voor oudere gemeenteleden,
jongeren, iedereen; ofwel voor wie is
de diaconie er? En wat wilt u voor deze
mensen doen? Luisteren, verwijzen,
daadwerkelijk helpen?
Er zijn allerlei mogelijkheden. Een manier
om dit met elkaar te bespreken is associëren.
Op een groot vel papier of op een flapover
schrijft u het woord ‘diaconie’.
Iedereen roept wat hij of zij denkt bij diaconie
en dat wordt opgeschreven. U kunt er
ook voor kiezen om een flap op te hangen
1. Welk visioen heeft uw
diaconie?
2. Wat is de visie van de
diaconie?
3. Wat betekent deze visie in de
praktijk?
4. Hoe gaat het werkplan eruit
zien?
5. Hoe en wanneer evalueren
we het beleidsplan van onze
diaconie?
waar iedereen langs kan lopen en in stilte
iets kan opschrijven; dan krijgt iedereen de
ruimte om mee te doen. Daarna kunt u er
met elkaar over praten: “Wat bedoel je met
dat?”
Uit die visie kan bijvoorbeeld komen: wij,
de diaconie willen in navolging van Jezus
Christus oog en oor hebben voor de nood
van mensen. Daadwerkelijk willen we iets
aan deze nood doen.
Een valkuil bij visie is vaak dat we denken:
“Dat kan toch niet.” Probeer die gedachten
nog even weg te houden. Bedenk eerst
wat u wilt en dan wat mogelijk is. Vergelijk
het maar met de vakantie: u wilt graag tijd
doorbrengen met uw gezin. Dan kan een
vakantie buiten de deur wel erg duur zijn, te
duur misschien. Maar de visie ‘tijd doorbrengen
met elkaar’ blijft wel staan, ook als
u besluit thuis vakantie te vieren.
3
Doelen De volgende stap is:
hoe willen we iets aan deze
visie doen? Wat is er nodig
om de visie concreet te maken?
Of: hoe kunnen we een
stukje van het visioen zichtbaar maken?
Veel dingen doet de diaconie al. U kunt het
ook omkeren. Vraag u eens af met welk
doel u iets doet en vanuit welke visie.
Bijvoorbeeld: iedere zondag is er een autodienst
om mensen op te halen en naar de
kerk te brengen. Het doel is: mensen die
niet zelf naar de kerk kunnen komen, kunnen
wel in de kerkdienst aanwezig zijn. Uw
visie is dan wellicht: iedereen is welkom in
de dienst en iedereen moet zo mogelijk
naar de kerk kunnen komen.
U kunt zo per onderwerp (ouderen, jongeren,
werelddiaconaat, gehandicapten, inloophuis
enz.) opschrijven wat het doel van
die activiteit is. Het kan verhelderend werken
om daar eens met elkaar over na te
denken: waarom doen we dat? Omdat het
al jaren zo gaat of willen we er ook iets mee
(bereiken)?
Naast de bestaande dingen die de diaconie
doet, kunt u nieuwe initiatieven gaan ontwikkelen.
U kunt dan bijvoorbeeld denken
18 Diakonia - februari 2007

aan een inloophuis. Willen we dat? Is daar
belangstelling voor? Het eerste doel kan
dan zijn: in december 2007 is er zicht op de
behoefte aan een inloophuis in ons dorp.
Als die behoefte er is, is het volgende doel:
in juni 2008 is er een werkgroep die zich
bezig gaat houden met het houden van inloopbijeenkomsten
in de kerk. Weer later
kan er een pand gezocht worden voor een
inloophuis.
Een doel kan ook zijn: dit jaar willen we oudere
mensen helpen met het invullen van
formulieren, daarvoor is er in maart 2007
een formulierenbrigade actief in onze gemeente.
Maar een doel kan ook zijn: het aantal diakenen
gaat van 3 naar 6 per september
2007.
U ziet dat er vaak aantallen en data genoemd
worden. Dat maakt een doel concreet
en meetbaar. Een doel als: ‘er komen
meer diakenen’, is vaag. Hoeveel is meer
en wanneer zijn ze er?
4
Werkplan Nu wordt het concreet
en leuk: het werkplan.
Een beleidsplan is er meestal
voor een periode van vier jaar.
Een werkplan voor een jaar.
Welke zaken uit het beleidsplan wilt u
het komende jaar realiseren? En wie
gaat wat doen? Wanneer is het klaar?
Dit zijn vragen voor het werkplan. Het
beleidsplan wordt nu concreet.
WAAROM EEN BELEIDSPLAN?
Het maken van een beleidsplan voor de
diaconie lijkt vaak een hele opgave. Door
er in stappen aan te werken kunnen diakenen
niet alleen voor zichzelf bepalen
wat zij belangrijk vinden in het diaconaat,
zij komen ook tot het inzicht wat de
diaconie als geheel voor ogen heeft. Dat
is handig voor de diaconie. Die bepaalt
door het maken van het beleidsplan immers
wat ze wel en niet wil doen, hoe
en waarom en ten slotte ook of dat is
gelukt. Maar ook voor nieuwe diakenen
kan een beleidsplan houvast bieden. Zij
zien in oogopslag waar ze ‘ja’ tegen zeggen
als ze diaken worden.
Bijvoorbeeld: diaken Jansen gaat gemeenteleden
benaderen die goed zijn in het invullen
van formulieren. Diaken Pietersen
gaat met de koster overleggen wanneer we
met de formulierenbrigade in de kerk kunnen
zitten. Diaken De Jong zorgt voor een
berichtje in het kerkblad.
Bij het werkplan wordt ook gekeken naar
de middelen, het benodigde geld. Als dat
er niet is, kan een doel zijn om geld in te
zamelen.
5
Evaluatie De evaluatie wordt
vaak vergeten maar is erg belangrijk.
Stel dat de formulierenbrigade
helemaal niet
loopt, terwijl bekend is dat
veel oudere mensen moeite hebben
met het invullen van formulieren. Dan
is het handig om te kijken waar dit
door komt.
Het kan zijn dat de afstand naar de kerk te
groot is of dat de woensdagochtend niet
handig is omdat er dan bijbelclub of soos
is. Dan kan er gekeken worden naar een
ander tijdstip of hulp aan huis. Met andere
woorden: het doel blijft hetzelfde: mensen
ondersteuning geven bij het invullen van
formulieren maar het werkplan wordt gewijzigd.
Voorbeelden beleidsplannen:
• www.sowzoetermeer.nl/rokkeveen
• http://home.hetnet.nl/diaconie.
enschede/beleidsplan.html
• www.hggop.nl/beleidsplan%202004-2008.pdf
Diakonia - februari 2007 19

Collecte
Het thema van de campagne van Kerk en Actie in de 40dagentijd is dit jaar ’Zoek de balans’.
In ons land staat het werk van Neon en ’t Schienvat in oost-Groningen centraal.
Campagne Kerk in Actie in de 40dagentijd
Neon en ’t Schienvat helpen
jongeren de balans te vinden
Dit jaar staat tijdens de campagne
van Kerk in Actie in de 40dagentijd
de stichting Samenwerkingsverband
’t Schienvat en Neon
centraal. Vanuit Neon wordt het
randgroepjongerenwerk in
Reiderland gedaan en vanuit ’t
Schienvat het buurthuiswerk in
Finsterwolde. Tekst Geesje Werkman
Foto Freek Visser/Kerk in Actie
Henny Drenth heeft als jongerenwerker
voor Neon tussen de 30 en 40 namen
van jongeren in haar kaartenbak
staan. Veel jongeren hebben schulden of komen
in aanraking met politie en/of justitie.
Sommigen hebben een detentieverleden.
De problemen lijken met elkaar verweven.
Henny gaat samen met jongeren op zoek
naar (nieuw) perspectief: een baan, een opleiding,
de financiën op orde brengen, sociale
vaardigheden aanleren, een plek om te
wonen. Voor de jongeren die bij Neon komen,
lijken dit soms onbereikbare doelen.
Henny Drenth vertelt dat er in noord-oost
Groningen veel laag opgeleide jongeren zijn.
Voor deze groep is er weinig werk. Als er
geen werk is, wordt het voor deze jongeren
moeilijk om een plaats in de samenleving te
veroveren. Sommige jongeren kunnen terecht
bij de sociale werkplaats. Maar als er
geen plaats is kunnen de wachtlijsten oplopen
van een half jaar tot een jaar.
’Studiebol’
Er worden arbeidsintegratieprojecten gestart,
maar lang niet iedere jongere heeft
daarvoor de mogelijkheden. Vaak is een gezin
al generaties lang uitkeringsafhankelijk.
Niet altijd heeft de jongere van huis uit de
sociale vaardigheden meegekregen om een
opleiding of een baan te krijgen. Als bovendien
slechts een lage opleiding mogelijk is,
wordt het voor de jongere hoe dan ook
moeilijk om een baan te krijgen.
“Het komt voor dat een jongere op het
VMBO zit en daarmee de ‘studiebol’ van
het gezin is, terwijl hij of zij met die opleiding
geen werk kan vinden”, merkt Henny
op. “Omdat dit in het gezin wel verwacht
wordt van degene die, vaak als enige, een
opleiding heeft, ontstaan er problemen.
Leg dat maar eens uit.”
Kinderknutselmiddagen
Bij ’t Schienvat ontmoet ik jongerenwerker
Wietske Visser. Zij werkt hier nu twee jaar
en begeleidt de vrijwilligers die zelfstandig
kinderknutselmiddagen organiseren op drie
middagen per week. Daarnaast is ze op drie
avonden per week in het buurthuis te vinden.
Dan is er ’s avonds open inloop voor
de 14 tot 24 jarigen. Er wordt koffie gedronken,
televisie gekeken en gepraat. Er komen
ook jongeren die bij Neon in het randgroepjongerenproject
zitten. Omgekeerd kan
Wietske jongeren doorsturen naar Neon. In
Finsterwolde is er geen andere instelling
die activiteiten organiseert voor de jeugd.
Internationaal
In het najaar start het Award-project bij ’t
Schienvat. Een internationaal project, waarbij
het uitgangspunt is dat iedere jongere
binnen drie jaar aanwijsbaar iets voor een
ander doet. Het kan gaan om zorg voor een
hulpbehoevende of het ontwikkelen van eigen
talent. Dit kan de jongere in zijn of haar
eigen woonplaats doen, maar Wietske
vindt het veel leuker om iets internationaals
te organiseren. ’t Schienvat gaat proberen
om hiervoor middelen bijeen te krijgen.
Jongeren ontlenen veel gevoel van eigenwaarde
aan dit project.
www.award.nl
20 Diakonia - februari 2007

In de 40dagentijd vraag Kerk in Actie aandacht voor een aatal werelddiaconale projecten, waarvan we in deze
rubriek enkele uitlichten.
Campagne Kerk in Actie in de 40dagentijd
Een betere balans in de wereld
In de veertig dagen voor Pasen
zoeken mensen naar de balans in
hun leven. Het is een tijd van
inkeer, van bezinning. Steeds meer
mensen kiezen in deze dagen voor
een vorm van vasten. Hoe krijgen
wij Gods schepping weer in balans?
Tekst Jaap ’t Gilde Foto Jochem
Schneemann
Als de voedselverdeling op aarde in
balans zou zijn, zou er volgens berekeningen
van de Verenigde Naties
voor iedereen genoeg zijn. Als plaatselijke
diaconie kun je met dit gegeven op zich
niet zoveel doen. Maar het is wel goed om
er bij stil te staan. En om op een – symbolische
– manier te tonen dat we de voedselverdeling
in balans kunnen krijgen.
Dat kan bijvoorbeeld door het organiseren
van sobere maaltijden in de 40dagentijd,
die in de Rooms katholieke kerk niet voor
niets een vastentijd is. U kunt in de 40dagentijd
zes sobere maaltijden houden rond
de voorbeeldprojecten van Kerk in Actie,
zodat u achtergrondinformatie over het
werk van Kerk in Actie kunt geven èn extra
geld ophalen. De menu’s voor de 40dagentijd
kunt u vinden op onze website,
www.kerkinactie.nl/40dagentijd2007
Balans
Kerk in Actie en ICCO werken aan een betere
balans in de wereld. Armoedebestrijding
en het verbeteren van de bestaanszekerheid
van de meest kwetsbare groepen in arme
landen staan hierbij voorop. Bijvoorbeeld in
de projecten voor boeren in Kameroen,
fruittelers in Burkina Faso en gehandicapte
kinderen in Pakistan.
Soms betekent werken aan een betere balans
ook het voorkomen of verminderen
van de ongewenste – maar soms onvermijdelijke
– gevolgen van (economische) groei.
Rechts: Vrouwen op het platteland in
Kameroen bereiden een maaltijd.
Zoals werkloosheid door mechanisatie, onmenselijke
arbeidstijden, aantasting van het
milieu door ontbossing of zelfs klimaatverandering
door vervuiling van de atmosfeer.
Daar waar de mens ‘heerst’ over zijn naaste
en de natuur, komt de heelheid van de
schepping in het gedrang.
Scholen
Om jongeren bewust te maken van ecologische
vraagstukken verzorgt Cipcre in
Kameroen scholingsmateriaal dat de jongeren
het hele jaar door gebruiken.
Bijvoorbeeld in de aardrijkskunde- en biologielessen.
In de pauzes komen medewerkers
van Cipcre naar scholen toe om jongeren te
motiveren om in de praktijk iets aan een betere
leefomgeving te doen. Bij een groot aantal
scholen zijn al schooltuinen aangelegd, die
door jongeren zelf worden onderhouden.
Indiaanse spiritualiteit
Kerk in Actie-partner ISEAT is een oecumenisch
instituut voor theologisch onderwijs
in La Paz, een stad met 1 miljoen inwoners.
Het is de grootste stad van Bolivia, en ook
het regeringscentrum. Bijzonder is dat
ISEAT in het onderwijs uitgaat van de
Indiaanse achtergrond van de studenten.
De geschiedenis door hebben christelijke
kerken afwijzend gereageerd op de
Indiaanse cultuur en godsdienst. Ook
binnen de protestantse kerken was er aanvankelijk
geen openheid voor de Indiaanse
wijze van geloven. Wie zich bij de kerk aansloot,
moest afstand doen van de eigen opvoeding
en spiritualiteit. In de praktijk bleven
veel Indiaanse gebruiken en tradities
voortbestaan, hetzij ondergronds, hetzij
vermengd met het christelijke geloof. Voor
veel Indiaanse christenen betekent dit, dat
zij binnen de kerken worstelen met hun eigen
identiteit en afkomst.
Aan het ISEAT worden de Indiaanse cultuur
en spiritualiteit serieus genomen en niet op
voorhand verworpen. Dikwijls blijkt dat de
Indiaanse lezing van het evangelie een heilzame
correctie kan zijn op de theologie en
cultuur in de kerken.
Kinderen Pakistan
In Pakistan worden veel gehandicapte kinderen
door hun familie verborgen gehouden
en komen ze nauwelijks buiten. Dar-ul-
Mussarat, een christelijke dagschool in
Lahore, haalt de kinderen niet alleen uit huis
ze biedt ze in het ‘Huis van de lach’ aangepaste
opvang, begeleiding en scholing.
Diakonia - februari 2007 21

korte berichten
Foto Erik Kottier
DIACONALE
ONTMOETINGSDAGEN
Het thema van de ontmoetingsdagen
voor diakenen in
2006 is: droom en werkelijkheid.
Vraag diakenen naar hun
idealen en tien tegen één dat je
iets hoort over gerechtigheid,
barmhartigheid, solidariteit of
‘diaconaal gemeente zijn’.
Vraag hen naar de werkelijkheid
en er klinken zinnen met
‘moeizaam’, ‘gebrek aan
menskracht’, ‘dalende betrokkenheid’.
Tijdens de Diaconale
Ontmoetingsdagen van 2007
draaien we er niet omheen: in
de praktijk van alledag valt diaconaat
vaak niet mee. Maar als
diakenen blijven we zoeken
naar nieuwe mogelijkheden
om de kloof tussen ideaal en
werkelijkheid te overbruggen.
Door bewust bezig te zijn met
onze inspiratiebronnen. En
door elkaar voorbeelden te presenteren
van activiteiten die
praktisch en concreet zijn, en
geschikt voor toepassing in ieders
eigen situatie. Van vernieuwing
in de eigen organisatie
tot initiatieven op nieuwe
werkterreinen.
In die wisselwerking van inspiratie
en praktijk komen ideaal
en werkelijkheid dichter
bij elkaar.
Data & adressen:
- Zaterdag 17 maart,
Huizen: Goede Herderkerk,
Piersonlaan 2.
- Zaterdag 24 maart,
Drachten: Kerk De Arke,
Flevo 161.
- Zaterdag 31 maart,
Hoogeveen: Kerkelijk
Centrum de Vredehorst,
Zuidwoldigerweg 32.
- Zaterdag 14 april,
Dordrecht: Pauluskerk,
ingang Nassauweg 1
of Alb. Agnesstraat 2.
- Zaterdag 14 april,
Apeldoorn: Kerkelijk Centrum
De Drie Ranken,
Eglantierlaan 202.
De dagen beginnen allemaal
op 9.30 uur en kosten € 15,-
(inclusief koffie/thee) te betalen
bij binnenkomst. U kunt
zich nu nog voor een van deze
diaconale ontmoetingsdagen
aanmelden bij Kerk in Actie,
Marijke Gaastra, tel. (030) 880
18 86, e-mail
m.gaastra@kerkinactie.nl
Of via de website www.kerkinactie.nl
in de rubriek
Nieuws>Binnenland.
BROCHURE SYMBOLISCH
BLOEMSCHIKKEN
VEERTIGDAGENTIJD EN
PASEN 2007
De landelijke werkgroep symbolisch
bloemschikken heeft
een brochure samengesteld
met bloemschikkingen voor de
veertigdagentijd, de stille week
en Pasen, waarbij het thema
van Kerk in Actie Zoek de
Balans wordt vormgegeven.
In de veertig dagen voor Pasen
zoeken mensen naar de balans
in hun leven. Het is een tijd van
inkeer, van bezinning. Steeds
meer mensen kiezen in deze
dagen voor een vorm van vasten.
Hoe krijgen wij Gods schepping
weer in balans? Kiezen we voor
“Hebben of Zijn”? Voor Brood of
RAAD VAN KERKEN GEEFT
BROCHURE UIT OVER
GELOOF EN INTEGRATIE
In het maatschappelijk debat
over integratie moet religie een
grotere rol gaan spelen, zo
schrijven de Raad van Kerken
in Nederland en SKIN in de
brochure Wij horen bij elkaar.
Ook autochtone kerken en migrantenkerken
zelf moeten dringend
met elkaar op voet van
gelijkheid het gesprek aangaan
over integratie en religie.
Daarnaast zouden kerken duidelijker
zichtbaar moeten maken
wat kerken praktisch bijdragen
aan het oplossen van de
integratieproblematiek en zich
meer laten horen in het maatschappelijk
debat, onder meer
door de rol van geloof en religie
voor stenen?
De schikkingen zijn gemaakt op
een wip van een ‘natuurlijke’
plank. Deze 'wip' rust op een
ronde boomstam. Dit alles ligt
op jute, dat symbool staat voor
inkeer. Elke week is er op de
'wip' een andere schikking te
zien, die verwijst naar de lezingen
van het oecumenisch leesrooster
en past bij de projecten
van Kind op Zondag en Bonnefooi.
U kunt de brochure Symbolisch
bloemschikken in de veertigdagentijd,
stille week en Pasen
2007 bestellen bij het
Protestants Landelijk
Dienstencentrum, tel. (030) 880
17 24, afdeling brochureverkoop,
of via de website:
www.pkn.nl via de webwinkel.
De brochure kost € 9,50.
SYMPOSIUM
MANTELZORG
Op 30 maart 2007 zal er in de
Mozes en Aäronkerk, Waterlooplein
205 te Amsterdam
een symposium worden gehouden
over zingeving en spiritualiteit
in de mantelzorg. Op
het symposium zullen spreken
Jurjen Beumer en Inge van
Nistelrooij en zal het boek ‘de
onverslijtbare mantel’ van
Corrie Rikkers gepresenteerd
worden. Dit boek gaat nader in
op levens- en zinsgevingsvragen
van mantelzorgers en
biedt een handreiking aan de
kerken om daarmee aan de
slag te gaan. Kosten symposium
€ 10 inclusief lunch en
boek. Opgave en inlichtingen
bij c.rikkers@diaconie.org
Foto Freek Visser/Kerk in Actie
22 Diakonia - februari 2007

korte berichten
in te brengen. Wij horen bij elkaar
is in eerste instantie bedoeld
voor plaatselijke raden
van kerken, gemeenten en
parochies die het gesprek over
religie en integratie willen aangaan.
Daartoe bevat de brochure
een aantal praktijkvoorbeelden
van geslaagde projecten op
dat gebied. Daarnaast bevat Wij
horen bij elkaar een groot aantal
suggesties voor werkvormen en
aanvullende literatuur.
Wij horen bij elkaar – Kerken,
geloof en integratie. Uitgave in
de reeks Oecumenische
Bezinning, Raad van Kerken in
Nederland. 40 blz. Prijs: € 4,50
(excl. portokosten). Te bestellen
bij het secretariaat van de Raad
van Kerken, tel: (030) 463 38 44;
e-mail: rvk@raadvankerken.nl.
Foto Freek Visser/Kerk in Actie
KERK IN ACTIE WERKT
SAMEN MET
LEVERANCIER
DUURZAME ENERGIE
Het Klimaatplan van Kerk in
Actie en ICCO doet een dringend
appèl op iedereen om
energiebewust te leven door
gebruik te maken van groene
energie. In samenwerking met
Greenchoice hebben de
Protestantse Kerk in Nederland,
Kerk in Actie en ICCO
een aantrekkelijk en milieuvriendelijk
aanbod ontwikkeld.
Greenchoice levert als enige
leverancier in Nederland honderd
procent duurzame energie
met Milieukeurmerk van Stichting
Milieukeur. Greenchoice
garandeert voor onbepaalde tijd
de laagste prijs voor groene
stroom en groen gas. Een ieder
die nu overstapt gaat minder
betalen voor zijn energie.
Greenchoice doneert 0,25 eurocent
per aansluiting per kWh
aan het Klimaatplan. Met dit
geld wordt geïnvesteerd in
duurzame energieprojecten in
ontwikkelingslanden.
Kerk in Actie en ICCO stimuleren
de kerkelijke achterban om
minder fossiele brandstoffen te
gebruiken door over te stappen
op duurzame vormen van energie.
Alle donateurs van Kerkinactie
en leden van de Protestantse
Kerk in Nederland, in
totaal gaat het om 1 miljoen
huishoudens, wordt gevraagd
om groen gas en groene
stroom af te nemen van Greenchoice.
Iedereen kan zich via de
website www.klimaatplan.nl
aanmelden. Greenchoice verzorgt
kosteloos alles rond de
overstap.
LEDENVERGADERING
FEDERATIE VAN
DIACONIEËN
De Federatie van Diaconieën
houdt haar algemene ledenvergadering
op 31 maart 2007 in
de Mattheüskerk te Utrecht. Het
thema van deze bijeenkomst is
'vergrijzing'. Over de vergrijzing
zal drs. J. Timmermans, medewerker
van het Sociaal en
Cultureel Planbureau in Den
Haag een inleiding houden. Wat
houdt deze vergrijzing precies in
en wat heeft de vergrijzing voor
gevolgen op zowel het financiële
gebied als op het gebied van
welzijn?
Daarnaast zal op de algemene
ledenvergadering aandacht
worden geschonken aan de Wet
Maatschappelijke
Ondersteuning (WMO), die op 1
januari 2007 in werking is getreden.
Wat zijn de mogelijke valkuilen
van deze wet? Jac
Franken, projectmedewerker
voor het diaconaat van Kerk in
Actie, zal hierop zijn visie geven.
Herman Noordegraaf, die zeer
deskundig is op het werkterrein
van de diaconieën in Nederland,
zal het verband uitleggen tussen
de vergrijzing, de valkuilen van
de WMO en de rol van diaconieen.
Ook gaat hij hierover in discussie
met de aanwezigen.
De Mattheuskerk ligt aan het
Hendrika van
Tussenbroekplantsoen in
Utrecht, naast het Protestants
Landelijk Dienstencentrum
(Joseph Haydnlaan 2A). U kunt
zich voor de algemene ledenvergadering
aanmelden bij het
ambtelijk secretariaat van de
Federatie van Diaconieën, tel.
(020) 535 30 30, e-mail federatie@diaconie.org
BIDDAG EN
DUURZAAMHEID
In de nazomer van 2004 heeft
de Wereld-Alliantie van Protestantse
Kerken, bijeen te Accra
in Ghana, een verklaring aangenomen
waarin zij haar zorgen
uitspreekt over de neoliberale
richting waarin de huidige wereldeconomie
zich ontwikkelt.
Naast ondernemingen en overheden
zijn ook wijzelf degenen
die de richting van die wereldeconomie
bepalen. Onze keuzes
doen ertoe, niet alleen als individuen
maar ook als lokale kerken.
In voorbereiding op of rond de
biddag voor gewas en arbeid
(14 maart) kunt u in uw gemeente
een gesprek houden overduurzaamheid
in uw eigen kerkelijke
gemeente. Met het oog
op dit gesprek heeft het
Landelijk Bureau Disk een brochure
gemaakt met daarin een
duurzaamheidscan en preeken
liturgiesuggesties.
De brochure Driemaal duurzaam
– economie, mens en natuur
in balans is voor € 2,50 te
bestellen bij Landelijk Bureau
Disk, Luijbenstraat 17, 5211
BR ‘s-Hertogenbosch, e-mail
info@disk-arbeidspastoraat.nl,
tel. (073) 612 82 01.
AFSCHEID BERT BOER
Op de website
van Kerk
in Actie
staat een artikel
over het
afscheid van
Bert Boer als
hoofd Buitenland Kerk in Actie:
www.kerkinactie.nl
Diakonia - februari 2007 23

Paradijs
Als je denkt aan honger of oorlog
Als je denkt aan je zieke vriend
En aan alles dat
Zonder reden
Zomaar fout kan gaan
En als je denkt aan werkeloosheid
Aan de ondergang van het avondland
Bedenk dan dat
Heel lang geleden
Alles anders was
Want wij komen
Wij komen uit het
Daar begon het in het
Paradijs
En als je denkt aan ongelijkheid
Aan elke vreemdeling
Ongewenst door zijn huid
Aan die ongelofelijke domheid
Die soms haar gezicht laat zien
En als je denkt aan hakenkruizen
En aan nodeloos geweld
Bedenk dan dat
Heel lang geleden
Alles anders was
Laten we teruggaan
Teruggaan naar het
Paradijs
Kom we gaan terug naar het
Paradijs
Frank Boeijen (zanger, schrijver van
liedteksten).
Het lied Paradijs staat op de CD’s Jazz
in Barcelona (1993), Stormvogels
(1995), Het Mooiste en Het Beste
(1997), Toen & Nu (2004) van Frank
Boeijen: www.frankboeijen.nl
24 Diakonia - februari 2007