Kerkinformatie nr. 149, juni 2007 - Kerk in Actie

Kerkinformatie KERKRECHT
Juni 2007
Gijs de Jong
Ambtstermijnen van ouderlingen
en diakenen
In de kerkorde is precies geregeld hoe lang ambtdragers in de kerkenraad kunnen zitten. Toch
kunnen er rondom de komst en het vertrek ouderlingen en diakenen omstandigheden ontstaan
waarin het raadzaam is om van de algemene regel af te wijken. Ook daarin voorziet de kerkorde…
VRAGEN OVER AMBTSDRAGERS (2)
Gemeenteleden, kerkenraadsleden en leden
van classicale en synodale vergaderingen zijn
over het algemeen goed thuis in de kerkorde. Die
indruk krijgen we uit de vragen die bij het Landelijk
Dienstencentrum in Utrecht binnen komen. Ze gaan
meestal over zaken die wat ingewikkelder liggen.
Bijvoorbeeld over de positie van ambtdragers.
In drie afleveringen van Kerkinformatie gaan we
daar nader op in. Het gaat over de verkiezing van
ambtdragers, over ambtstermijnen, dienstroosters,
herkiesbaarheid en de mogelijkheid om dispensatie
te krijgen, vragen of bepaalde ‘praktische
oplossingen’ eigenlijk wel kunnen en vragen over
bijzondere kerkordelijke mogelijkheden.
Het eerste deel van deze miniserie stond in
Kerkinformatie van mei 2007. Net als eerdere
artikelen in deze rubriek kunnen de artikelen
worden nagelezen op www.pkn.nl
De regel en de uitzondering zijn geformuleerd
in ordinantie 3, artikel 7, lid 1: ‘De ambtstermijn
van ouderlingen en diakenen is vier jaar.
Zij zijn eenmaal terstond als ambtsdrager
herkiesbaar. De kerkenraad kan hiervan
slechts per geval in bijzondere omstandigheden
afwijken na instemming van het breed
moderamen van de classicale vergadering.’
Verkiezing van een ambtsdrager geschiedt
dus voor vier jaar. Daarna kan de ambtsdrager
eenmaal direct aansluitend herkozen
worden. Het is niet toegestaan om meer dan
twee elkaar opvolgende termijnen het ambt
te vervullen. De formulering ‘slechts eenmaal
als ambtsdrager herkiesbaar’ betekent,
dat een persoon die twee termijnen
ouderling is geweest niet alleen niet als ouderling
‘verder kan’ maar evenmin in het
ambt van diaken.
De kerkenraad kan slechts, per geval, in bijzondere
omstandigheden afwijken van deze
regel en moet daarvoor de instemming
(‘dispensatie’) vragen van het breed moderamen
van de classicale vergadering
(BMCV). Het BMCV zal nagaan of de kerkenraad
niet te gemakkelijk dispensatie vraagt:
kunnen er werkelijk geen andere kandidaten
gevonden worden?
De dispensatie, die een volledige ambtstermijn
betreft, leidt tot herkiesbaarheid. An-
ders gezegd: daarna dient betrokkene nog
door de gemeente verkozen te worden.
Redenen voor tijdelijke verlenging
Er zijn nog andere omstandigheden die ertoe
kunnen leiden dat een ambtsdrager
langer aanblijft dan diens (een of twee)
termijn(en). Ordinantie 3-7 noemt twee situaties
(leden 3 en 5):
1. Indien de ambtsdrager is afgevaardigd
naar een meerdere vergadering (de classicale
vergadering of de generale synode)
of zitting heeft in een regionaal of generaal
college kan de kerkenraad, de
ambtstermijn verlengen tot het einde van
de termijn waarvoor deze als afgevaardigde
is aangewezen of als lid is benoemd.
Deze mogelijkheid is er indien
herverkiezing niet meer mogelijk is.
De kerkenraad is niet verplicht deze
mogelijkheid toe te passen.
2. Indien niet direct een opvolger voor een
aftredende ambtsdrager gevonden kan
worden, kan deze, ter overbrugging van
de ontstane vacature, ten hoogste nog
zes maanden zitting houden in de kerkenraad
(gerekend vanaf het moment dat de
ambtstermijn volgens het rooster van aftreden
verstreken was).
Als een ambtsdrager niet meer herverkiesbaar
is geldt dat voor een ‘ambtsvrije periode’
van elf maanden. Deze loopt volgens
ord. 3-7-2 vanaf het moment van aftreden
volgens het rooster.
In het geval van ord. 3-7-5 betekent dit dat
de ambtsdrager die bij gebrek aan tijdige
opvolging nog zes maanden ‘extra’ in de
kerkenraad zit vervolgens na vijf maanden
opnieuw verkiesbaar is.
In het geval van ord. 3-7-3 begint de termijn
na afloop van de verlenging.
Wisselen van ambt
Een andere vraag is: kan een ouderling tussentijds
diaken worden (of omgekeerd) of
een ouderling ouderling-kerkrentmeester?
En zo ja, hoe zit het dan met de zittingstermijn?
De kerkorde onderscheidt drie verschillende
ambten: predikant, ouderling en
diaken. Het dienstwerk van een ouderling is
anders dan dat van een diaken (ord. 3-10 en
3-11). Uitgangspunt is dan ook dat de
ambtsdrager de gemeente dient in het ambt,
waarin hij/zij geroepen en verkozen. Bij overgang
naar een ander ambt is dus een nieuwe
verkiezing nodig door de gemeente.
Daarbij nodigt de kerkenraad net als altijd
de gemeente uit om namen te noemen voor
de betreffende vacature. De kerkenraad kan
ook degene die van ambt wenst te veranderen
aanbevelen. Als er verder geen geschik-
Kan een ouderling tussentijds diaken worden (of omgekeerd) of een ouderling ouderling-kerkrentmeester?
7