Migrantenkerken en arMoede in nederland, een - Kerk in Actie

Samenvatting
3
Inleiding
Tot nu toe waren migrantenkerken niet opgenomen
in de eerdere onderzoeken naar betrokkenheid van
kerken met armoede in Nederland. Dat is een groot
gemis omdat verwacht mag worden dat deze belangrijke
groep van kerken, met naar schatting 800.000
leden, haar eigen inbreng, vormen van armoedebestrijding
en aanpak en deskundigheid op dit terrein
heeft.
Daarom is besloten tot een beperkt en verkennend
onderzoek door middel van diepte-interviews met
vertegenwoordigers van tien migrantenkerken.
Er waren vijf interviewers van wie vier uit de kring
van migranten zelf. Op grond van de interviews
schreef Herman Noordegraaf het rapport.
Bij de selectie van de te interviewen kerken is gelet op:
• Onderscheiden kerkelijke stromingen.
• Continentale herkomst.
• Vertegenwoordiging uit verschillende grote steden
(Amsterdam, Den Haag, Rotterdam, Tilburg,
Eindhoven, Almelo).
• Kerken buiten West-Nederland.
• Vertegenwoordigers van de grootste etnische
groepen (Ghanezen, Nigerianen, twee groepen
Indonesiërs, Kaapverdianen, Egyptenaren, Irakezen,
Armenen, Surinamers en Antillianen).
Dat leidde tot de volgende keuzen:
• Rooms-Katholieke Kerk:
Migrantenparochie Onze Lieve Vrouwe van de
Vrede (Portugees-sprekenden, vooral Kaapverdianen),
Rotterdam.
• Syrisch-Katholieke Kerk
• Protestants:
Wesley Methodist Church, Den Haag.
Gereja Kristen Indonesia Nederland, Tilburg.
Seventh-day Adventist International Church, Rotterdam.
• Evangelicale en Pinksterkerken:
Redeemed Christian Church of God, Den Haag.
New Song Kerk, Tilburg.
Church of Pentecost in Holland.
• Orthodoxe Kerken:
Armeens Apostolisch Kerkgenootschap, Almelo.
Koptisch-Orthodoxe Kerk.
De interviews zijn gehouden volgens het stramien
van een half gestructureerd interview, dat wil zeggen
aan de hand van aandachtspunten. Hieronder volgen
de voornaamste bevindingen.
Visie op armoede in de
geloofsgemeenschap
Armoede – een geladen begrip
Alvorens op specifieke punten in te gaan, is de vraag
van belang of de geïnterviewden van mening zijn
dat er onder hun kerkleden armoede in de zin van
materiële armoede voorkomt. Armoede is daarbij
geen neutraal begrip, maar heeft een hoge geladenheid
en roept uiteenlopende beelden op, zowel bij
armen zelf als bij niet-armen. In meerdere interviews
wordt aangegeven dat mensen zich schamen voor
hun armoede en daarom ook niet om hulp vragen bij
hun kerk.
Armoede in soorten
We komen in de interviews verschillende opvattingen
over armoede tegen:
• Absolute armoede, dat wil zeggen het ontbreken
van de middelen om te voorzien in basisbehoeften
(eten, drinken, een dak boven het hoofd).
• Relatieve armoede, dat gerelateerd wordt aan
het welvaartsniveau van de desbetreffende
samenleving. Armoede is dan vooral sociale
uitsluiting: het ontbreken van voldoende (financiële)
middelen om aan de samenleving deel te
kunnen nemen: gezondheidszorg, onderwijs,
vervoer, sport, lidmaatschap van verenigingen en
dergelijke. Bij ongedocumenteerden en asielzoekers
komen daarbij juridische belemmeringen
die volwaardige deelname aan de samenleving
onmogelijk maken.
De meeste respondenten zijn van oordeel dat materiële
nood, die bovendien vaak nog verbonden is
met andere problemen, zich onder hun kerkleden
voordoet. Voor de Wesley Methodist Church maakten
de geïnterviewden de schatting dat ongeveer 50%
van de kerkleden in armoede leeft, van de Redeemed
Christian Church 30% en van de Church of Pentecost
in Holland 30 tot 40%. Ook vertegenwoordigers van de
Migrantenparochie Onze Lieve Vrouwe van de Vrede
geven aan dat veel Kaapverdianen armoede kennen.
Enige geïnterviewden verbinden armoede vooral
met absolute armoede. Of men geeft prioriteit aan
de armoede in het land van herkomst. Zonder het
woord armoede hiervoor te gebruiken, geven echter
ook deze respondenten aan dat mensen in finan-