Kerkinformatie nr. 163, oktober 2008 - Kerk in Actie

Kerkinformatie Gesprek
Oktober 2008
Bram Schriever
Hebben zij uw zegen?
‘De kerkenraad kan - na beraad in de gemeente - besluiten dat ook andere levensverbintenissen van twee
personen als een verbond van liefde en trouw voor Gods aangezicht kunnen worden gezegend’. Dit artikel
komt in de kerkorde direct na het artikel dat handelt over het huwelijk.
De mogelijkheid om man-man en vrouw-vrouw relaties te zegenen kan aanleiding zijn om binnen de
gemeente daarover in gesprek te gaan. Eind vorig jaar verscheen daarvoor de handreiking Hebben zij uw
zegen?, die hieronder kort wordt toegelicht. Daarnaast een aantal praktische tips voor een goed gesprek.
Om maar met de deur in huis te vallen: de
achterliggende vraag is of mensen die leven
in een homoseksuele relatie nu wel of niet
een zegen kunnen ontvangen vanuit de kerkelijke
gemeente. De maatschappelijke ontwikkeling
waarbij samenwonen en homoseksualiteit
steeds meer als normaal verschijnsel
is geaccepteerd doet zich ook in de
kerk voor. De visie op de bijbelse gegevens is
nogal veranderd. Daarom is het bewuste artikel
in de kerkorde opgenomen, al heeft het
wel een aparte plaats na het huwelijk.
De handreiking spreekt in dit verband van
een verstandige verlegenheidsoplossing. Verstandig,
omdat gemeenten binnen de Protestantse
Kerk heel verschillend van kleur zijn.
Een verlegenheidsoplossing, omdat het aangeeft
dat er heel verschillend wordt gedacht
over hoe mensen hun liefde gestalte geven.
De kerkorde biedt elke gemeente de mogelijkheid
om haar eigen afweging te maken na
beraad met de gemeente. De kerkenraad
mag niet zelfstandig besluiten over het zegenen
van andersoortige relaties. Een gemeenteberaad
is dus noodzakelijk, alvorens een
gemeente overgaat tot het zegenen van
‘andere levensverbintenissen’.
Tips voor een beraad
De handreiking Hebben zij uw zegen? geeft
aanwijzingen voor het beraad in de
gemeente. Goede en duidelijke spelregels
zijn van wezenlijk belang. Het gaat daarbij
niet alleen om het verstaan van de Schrift,
maar ook om het besef dat er gevoeligheden
en emoties liggen met betrekking tot homoseksualiteit
op zich. Angst voor het vreemde
en onbekende komt ook in de kerk voor. Het
gaat om mensen; de handreiking is daarom
ook pastoraal van opzet. Zorgvuldigheid is
geboden omdat het om een delicate kwestie
gaat. De handreiking noemt onder meer de
volgende spelregels:
1. Neem elkaar serieus op het niveau van
kennis, ervaring en gevoel.
2. Heb eerbied en respect voor elkaar: maak
geen tegenstellingen tussen wij en zij.
3. Veracht elkaar niet en veroordeel elkaar
niet.
Daarnaast moeten de structuur en de route
van het beraad en het vervolg daarop helder
zijn: hoe en waar wordt het gesprek aan de
gang gehouden en hoe komt de besluitvorming
tot stand?
Ook kan het wenselijk zijn om bijvoorbeeld
de gemeenteadviseur te betrekken bij de
begeleiding van het gesprek. Hij/zij heeft
meer afstand van de gemeente en daardoor
kan het gemakkelijker zijn om mensen met
elkaar in gesprek te brengen.
Vroeg beginnen
In elk type gemeente zijn er redenen genoeg
het gesprek maar niet te gaan voeren met
elkaar.
• Het is een heikel onderwerp en het geeft
alleen maar onrust; laten we nu maar
geen slapende honden wakker maken.
• Bij ons in de gemeente komt ‘dat’ niet
voor. Wij hebben geen homoseksuele
gemeenteleden. (Waar zijn ze gebleven?)
• Voor ons is dat geen enkel probleem; het
is toch geen discussiepunt meer. (Is dat
wel echt zo?)
• In de buurgemeente kan elke relatie worden
gezegend. Daar gaan ze wel naar toe.
(Jezelf buiten de maatschappelijke context
sluiten en geen keuze maken)
Het gesprek tijdig voeren met elkaar voorkomt
dat je als gemeente opeens met de
vraag wordt geconfronteerd over het wel/
niet zegenen van een relatie. Laat het er niet
op aankomen dat het gesprek gevoerd moet
worden omdat Jan en Philippe of Inge en
Christa een aanvraag hebben ingediend. Dan
is een beraad in de gemeente te laat. Het kan
niet gaan over twee individuen die misschien
wel of niet aardig zijn en afhankelijk daarvan
wel of geen zegen kunnen ontvangen.
Handreiking voor het pastoraat
Hebben zij uw zegen? is een handreiking
voor het pastoraat en wil het gesprek op
gang brengen in een sfeer van respect en
vertrouwen. Naast concrete aanwijzigen
over hoe het proces vorm te geven, bevat de
handreiking informatie over verschillende
samenlevingsvormen en hun maatschappelijke
achtergrond, en is er aandacht voor een
bijbelse reflectie op wat (in)zegenen is. Liturgisch
materiaal voor de zegening, zoals verschillende
orden van dienst, is te vinden in
Dienstboek II van de kerk, getiteld ‘Leven,
Zegen, Gemeenschap’.
Bram Schriever is gemeenteadviseur in de
regio Midden.
Bestellen
De uitgave Hebben zij uw zegen? Handreiking voor
gesprek over het zegenen van andere levensverbintenissen
dan het huwelijk tussen man en vrouw is te
bestellen bij de afdeling Brochureverkoop, tel (030)
880 17 24, e-mail: brochureverkoop@pkn.nl
8