Kerkinformatie nr. 163, oktober 2008 - Kerk in Actie

Kerkinformatie
JOP Oktober 2008
Wielie Elhorst
Kinderen en geloven:
samen op verhaal komen
Wie langs de verschillende kanalen op tv zapt, stuit vrijwel zeker op een ‘realityprogramma’ over
opvoeding. Opvoeding is ‘hot’. Dat is geen wonder, want ouders zitten nogal eens met hun handen in
het haar. Voor geloofsopvoeding geldt vaak hetzelfde. Ook dit artikel geeft geen laatste antwoorden,
maar is wel een bescheiden aanzet tot verder nadenken over wat geloofsopvoeding is, hoe je jezelf en
kinderen kunt coachen in geloof en hoe je het vorm kunt geven.Kerkbalans Nieuwe Stijl sinds 2007 in
brede kring mooie resultaten op qua gemeenteopbouw en geldwerving. Maar we zijn er nog lang niet.
Oppassen dus voor triomfkreten en goedkope oneliners!
De Bijbel is over geloofsopvoeding vrij duidelijk.
Het begrip komt er als zodanig natuurlijk
niet in voor, maar er wordt genoeg gezegd
over ouders en kinderen. Een prachtig voorbeeld
is Psalm 78. De eerste vier verzen
vanaf vers 1b luiden: ‘Luister, mijn volk, naar
wat ik leer, hoor de woorden uit mijn mond.
Ik open mijn mond voor een wijze les, spreek
uit wat sinds lang verborgen is. Wij hebben
het gehoord, wij weten het, onze ouders
hebben het ons verteld. Wij willen het onze
kinderen niet onthouden, wij zullen aan het
komend geslacht vertellen van de roemrijke
daden van de HEER, van de wonderen die hij
heeft gedaan.’ (NBV).
Opvallend is de vrolijke toon. Doorvertellen
aan de generaties na ons dat God zelf de
HEER van het leven is, woorden vinden voor
het leven als een geschenk van God, is niet
problematisch of moeilijk. Het is een
vreugde. Je kunt er niet over zwijgen – zelfs
al gaat het ten diepste over een geheim, iets
dat ‘verborgen’ is, iets waar wij niet altijd
goed raad mee weten. Voor een ieder die
kinderen in geloof opvoedt, en dat zijn niet
alleen hun ouders, mag de vreugdevolle toon
van deze psalm het kader vormen.
Opvoeden in vertrouwen en liefde
Opvoeden begint thuis. Opvoeden in geloof
dus ook – althans het ligt voor de hand hiervan
uit te gaan. In de meeste gevallen worden
kinderen in het leven ontvangen in de
omgeving van een gezin. Nog vóór er woorden
zijn, nog vóór er sprake is van verbale
communicatie, is er al een relatie tussen de
ouders of opvoeders en het kind. Van grondleggend
belang is dat die nog woordeloze
relatie wordt gevuld met een gevoel van vertrouwen
en onvoorwaardelijke liefde. Al
geldt dit natuurlijk voor álle ouders, toch is
een belangrijk verschil dat christelijke ouders
hun kind ervaren als een geschenk van God
en dat met dit geschenk dus met vreugde,
dankbaarheid en zorgvuldigheid mag en
moet worden omgegaan. Het vertrouwen
dat de ouders wekken bij hun kinderen en de
onvoorwaardelijke liefde voor wie het kind is
(en dus niet voor wat het kind doet en kan),
mag een afspiegeling zijn van de wijze
waarop God zelf alle mensen tegemoettreedt.
Het is van belang dat zeer jonge tot
jonge kinderen dit daadwerkelijk ervaren. Zij
zijn erg gevoelig voor sfeer en stemming.
Zachte woordjes over de rand van de wieg,
knuffelen, verhaaltjes vertellen op schoot –
het kan niet vaak genoeg gebeuren. Dit is de
wijze waarop (zeer) jonge kinderen een relatie
leggen met zichzelf en met wat er om hen
heen gebeurt. Ook op wat latere leeftijd blijft
deze basis het uitgangspunt voor kinderen
om om te gaan met wat er zich verder in hun
jonge leven voordoet. Deze basis kenmerkt
zich dan óók door de afwezigheid van agressie,
van al te rechtlijnige autoriteit, van alleen
maar oog hebben voor prestaties en van een
te volle agenda die maakt dat de leden van
het gezin voor elkaar niet meer bereikbaar of
beschikbaar zijn.
Opvoeden in de praktijk
Het werd hierboven al duidelijk: geloofsopvoeding
is vooral een kwestie van doen.
Opvoeden in geloof voltrekt zich niet passief,
maar is een actieve daad. Naarmate kinderen
ouder worden, wordt dit een steeds aangelegener
punt. Zodra het jonge kind zich heeft
losgemaakt van het denken en beleven
waarin de fantasie nog een grote rol speelt
om de werkelijkheid kloppend te maken, ontstaat
er een meer informatieve interesse voor
het geloof (10-12 jaar). Het zonder meer vertellen
van de verhalen uit de Bijbel blijft
daarom belangrijk. Ouders moeten zich echter
ook leren verhouden tot de vragen die
hun kinderen gaan stellen. Meestal hebben
12