KERKELIJKE BETROKKENHEID BIJ OUDEREN - Kerk in Actie

HOOFDSTUK 4
CONCLUSIES, WAARNEMINGEN
EN SUGGESTIES
45
In dit hoofdstuk geven wij (nogmaals) de conclusies weer
van het kwantitatieve onderzoek, de waarnemingen die
gebaseerd zijn op de interviews om daarna te eindigen met
aan aantal suggesties voor kerkelijke gemeenten.
OVERZICHT CONCLUSIES VAN
KWANTITATIEF ONDERZOEK
OUDERENBELEID
− Een minderheid van de gemeenten voert een gericht
ouderenbeleid.
− Eveneens een, zij het iets grotere, minderheid voert een
beleid voor concrete activiteiten. Het merendeel hiervan
betreft het bezoekwerk, waarna als belangrijkste categorieën
ontmoetingsbijeenkomsten en kerkdiensten
volgen.
− Er is in de meerderheid van de gemeenten geen specifiek
beleid gericht op categorieën ouderen naar leeftijd.
− Men richt zich voor het merendeel op de eigen kerkleden.
− Het merendeel van de gemeenten werkt op zichzelf. Als
er sprake is van samenwerking betreft dat voor het overgrote
deel de samenwerking tussen hervormd en gereformeerd.
INZET VAN DE OUDERE ALS VRIJWILLIGER
− In de meeste gemeenten is er geen gericht beleid voor
inschakeling van ouderen. Waar dat er wel is, gaat het
vooral om concrete activiteiten. Opvallend is dat het
vragen voor functies nauwelijks vermeld wordt. Het
beeld van gemeenten die niet gericht vragen, wijkt hier
niet veel van af: ook zij vermelden vooral concrete activiteiten.
Wellicht heeft dit ermee te maken dat men niet
specifiek zoekt naar ouderen, maar wel vaak bij hen
uitkomt, doordat vele gemeenten een leeftijdsopbouw
kennen waarin ouderen oververtegenwoordigd zijn en
doordat ouderen meer tijd hebben dan jongere generaties.
Dat laatste sluit aan bij het algemene landelijke
beeld bij vrijwilligerswerk.
− Een beperkt aantal gemeenten geeft ondersteuning aan
activiteiten van ouderen zelf.
− Bezinning blijkt een onlosmakelijk onderdeel te zijn van
het kerkelijke werk, hetzij als specifieke activiteit (soms
opgenomen in het algemene werk van de gemeente),
hetzij als onderdeel van ontmoetingswerk. Uitdrukkelijk
moet erop gewezen worden dat het circuit van vrouwenorganisaties
hierin een functie vervult.
ACTIVITEITEN OP HET TERREIN VAN ZORG
EN ONDERSTEUNING
− Er is en wijdvertakt netwerk van bezoekwerk binnen de
gemeente en in verzorgings- en verpleeghuizen. Hierbij
zijn beroepskrachten betrokken, zoals predikanten en
pastoraal medewerkers, en vele gemeenteleden. Van de
onbetaalde ambtsdragers verrichten de ouderlingen
het meeste bezoekwerk. Het bezoek is veelal individueel
gericht, maar er zijn ook collectieve vormen, zoals het
groothuisbezoek of gespreksmomenten die ingebed zijn
in bredere activiteiten zoals ontmoetingsbijeenkomsten
of reisjes. Er zijn aanwijzingen dat de ‘zware gevallen’
uiteindelijk bij de beroepskrachten komen en dat vrijwilligers
in deze een signalerings- en verwijzingsfunctie
hebben.
− In de contacten is er aandacht voor ziekten en kwalen.
In een minderheid van de gemeenten vindt er toerusting
op dit punt plaats. Als er concrete vragen zijn, is men
daar alert op.
− Het tegengaan van eenzaamheid is bij de helft van de
gemeenten een duidelijk aandachtspunt. Men ziet dat
als een belangrijke functie van het werk. Soms is dat een
expliciet doel, zoals bij vormen van bezoekwerk, soms
een afgeleid doel, maar iets waarop men wel alert is. De
activiteiten zijn grotendeels activiteiten binnen de kerk.
Niet genoemd is de deelname aan bredere maatschappelijke
verbanden.
− In een minderheid van de gemeenten vinden recreatieve
activiteiten plaats. De meeste ervan zijn gezamenlijke
uitstapjes, daarna volgen de ouderensociëteiten en
daarna de vakantieweken. Waarschijnlijk speelt hier
mee dat een aantal van deze activiteiten door andere
instanties georganiseerd worden of dat er geen of
slechts incidenteel behoefte aan bestaat. Een andere
factor kan zijn dat kerkelijke activiteiten toch ook vaak
elementen van bezinning en vieren hebben en minder
sport, spel en ontspanning als hoofddoelstelling.
− Een grote meerderheid van de gemeenten heeft aandacht
voor mobiliteitszaken. Vooral het bezoek aan de
kerkdienst.
− Een overgrote meerderheid van de gemeenten heeft
voorzieningen getroffen om kerkelijke gebouwen toegankelijk
te maken voor mensen met lichamelijke beperkingen
en voor mensen met gehoorproblemen. Een
meerderheid van de gemeenten houdt ook rekening met
slechtzienden.
− In een beperkt aantal gemeenten heeft de diaconie
individuele materiële steun aan ouderen gegeven.
− Een aantal gemeenten verleent hulp bij het invullen van
formulieren, ondersteunt mensen in hun contacten met
instanties en zorginstellingen.
− In een beperkt aantal gemeenten is er een klussendienst.
− Een minderheid van de gemeenten probeert de activiteiten
te richten op dat wat er in de burgerlijke gemeenten
gebeurt.
− Een minderheid van de gemeenten probeert ook gericht
niet-kerkleden te bereiken door media te gebruiken en
via informele contacten.