KERKELIJKE BETROKKENHEID BIJ OUDEREN - Kerk in Actie

28
OVERZICHT CONCLUSIES KWANTITATIEF ONDERZOEK
OUDERENBELEID:
1) Een minderheid van de gemeenten voert een gericht
ouderenbeleid.
2) Eveneens een, zij het iets grotere, minderheid voert een
beleid ten aanzien van concrete activiteiten. Het merendeel
hiervan betreft het bezoekwerk, waarna als belangrijkste
categorieën ontmoetingsbijeenkomsten en kerkdiensten
volgen.
3) Er is in de meerderheid van de gemeenten geen specifiek
beleid gericht op categorieën ouderen naar leeftijd.
4) Men richt zich voor het merendeel op de eigen kerkleden.
5) Het merendeel van de gemeenten werkt op zichzelf. Als
er sprake is van samenwerking betreft dat voor het overgrote
deel de samenwerking tussen hervormd en gereformeerd.
INZET VAN DE OUDERE ALS VRIJWILLIGERS
6) In de meeste gemeenten is er geen gericht beleid ter
inschakeling van ouderen. Waar dat er wel is, gaat het
vaak om concrete activiteiten. Opvallend is dat het
vragen voor functies nauwelijks vermeld wordt. Het
beeld van gemeenten die niet gericht vragen, wijkt hier
niet veel vanaf: ook zij vermelden vooral concrete activiteiten.
Wellicht heeft dit ermee te maken dat men niet
specifiek zoekt naar ouderen, maar wel vaak bij hen
uitkomt, omdat veel gemeenten een leeftijdsopbouw
kennen waarin ouderen oververtegenwoordigd zijn en
omdat ouderen meer tijd hebben dan jongere generaties.
Dat laatste sluit aan bij het algemene landelijke beeld
van vrijwilligerswerk.
7) Een beperkt aantal gemeenten geeft ondersteuning aan
activiteiten van ouderen zelf.
8) Bezinning blijkt een onlosmakelijk onderdeel te zijn van
het kerkelijk werk, hetzij als specifieke activiteit (soms
opgenomen in het algemene werk van de gemeente),
hetzij als onderdeel van ontmoetingswerk. Nadrukkelijk
moet erop gewezen worden dat het circuit van vrouwenorganisaties
hierin een functie vervult.
ACTIVITEITEN OP HET TERREIN VAN ZORG EN
ONDERSTEUNING
9) Er is en wijdvertakt netwerk van bezoekwerk binnen de
gemeente en in verzorgings- en verpleeghuizen. Hierbij
zijn beroepskrachten betrokken, zoals predikanten en
pastoraal medewerkers, en vele gemeenteleden. Van
de onbetaalde ambtsdragers verrichten de ouderlingen
het meeste bezoekwerk. Het bezoek is vaak individueel
gericht, maar er zijn ook collectieve vormen, zoals het
groothuisbezoek, of gespreksmomenten die ingebed
zijn in bredere activiteiten zoals ontmoetingsbijeenkomsten
of reisjes. Er zijn aanwijzingen dat de ‘zware
gevallen’ uiteindelijk bij de beroepskrachten komen en
dat vrijwilligers in deze een signalerings- en verwijzingsfunctie
hebben.
10) In de contacten is er aandacht voor ziekten en kwalen.
In een minderheid van de gemeenten vindt hiervoor
toerusting plaats. Als er concrete vragen zijn, is men
daarop alert.
11) Het tegengaan van eenzaamheid is bij de helft van de
gemeenten een duidelijk aandachtspunt. Men ziet dat
als een belangrijke functie van het werk. Soms is dat
een expliciet doel, zoals bij vormen van bezoekwerk,
soms een afgeleid doel, maar iets waar men wel alert
op is. De activiteiten betreffen grotendeels activiteiten
binnen de kerk. Niet genoemd is de deelname aan het
bredere maatschappelijke leven.
12) In een minderheid van de gemeenten vinden recreatieve
activiteiten plaats. De meeste daarvan zijn gezamenlijke
uitstapjes, daarna volgen de ouderensociëteiten
en daarna de vakantieweken. Waarschijnlijk speelt
hier mee dat een aantal van deze activiteiten door
andere instanties georganiseerd worden of dat er geen
of slechts incidenteel behoefte aan bestaat. Een andere
factor kan zijn dat kerkelijke activiteiten toch ook
vaak elementen van bezinning en vieren hebben en
minder sport, spel en ontspanning als hoofddoelstelling.
13) Een grote meerderheid van de gemeenten heeft aandacht
voor mobiliteitszaken, vooral het bezoek aan de
kerkdienst.
14) Een overgrote meerderheid van de gemeenten heeft
voorzieningen getroffen om kerkelijke gebouwen toegankelijk
te maken voor mensen met lichamelijke
beperkingen en voor mensen die problemen met hun
gehoor hebben. Een meerderheid van de gemeenten
houdt ook rekening met slechtzienden.
15) In een beperkt aantal gemeenten heeft de diaconie
individuele materiële steun aan ouderen gegeven.
16) Een aantal gemeenten verleent hulp bij het invullen van
formulieren, ondersteunt mensen in hun contacten met
instanties en zorginstellingen.
17) In een beperkt aantal gemeenten is er een klussendienst.
18) Een minderheid van de gemeenten probeert de activiteiten
te richten op dat wat er in de burgerlijke
gemeenten gebeurt.
19) Een minderheid van de gemeenten probeert ook
gericht niet-kerkleden te bereiken door media te
gebruiken en via informele contacten.
AANDACHT VOOR ZORGVERLENERS
20) Een minderheid van de gemeenten geeft aandacht aan
de mantelzorgers. Dit steekt af tegen het grote aantal
mensen dat mantelzorg verricht. Het is niet duidelijk of
dit een bewuste keuze is. Bijvoorbeeld omdat anderen
dit al doen of dat dit als vanzelf meegenomen wordt in
de informele contacten in die gemeenten die zo kleinschalig
zijn dat men elkaar persoonlijk kent.
21) Wat het vrijwilligerswerk betreft leent zowel het toerustingswerk
als zaken als onkostenregeling, verzekering
en het blijk geven van waardering zich voor nadere
doordenking zonder hiermee te suggereren dat dit
alles zwaar gestructureerd zou moeten worden.