KERKELIJKE BETROKKENHEID BIJ OUDEREN - Kerk in Actie

KERKELIJKE BETROKKENHEID BIJ OUDEREN - Kerk in Actie KERKELIJKE BETROKKENHEID BIJ OUDEREN - Kerk in Actie

kerkinactie.nl
from kerkinactie.nl More from this publisher
20.03.2014 Views

20 IV – AANDACHT VOOR ZORGVERLENERS Was in de vorige paragraaf de aandacht gericht op steun en zorg aan degenen die deze behoeven, nu is de vraag aan de orde of er ook activiteiten zijn die zich richten op degenen die zorg geven. MANTELZORGERS Mantelzorg is de onbetaalde zorg die Nederlanders geven aan familie en vrienden met een gezondheidsprobleem en/ of een handicap. Het zijn vooral partners en kinderen die deze zorg verlenen. Naar schatting bedraagt het aantal mantelzorgers zo’n 3,7 miljoen. Van hen deed 750.000 dit langer dan drie maanden en meer dan acht uur per week (cijfers 2001). 17 IS ER IN DE GEMEENTEN AANDACHT VOOR HEN EN WAARIN KOMT DEZE TOT UITDRUKKING? 23 (17%) van de gemeenten geeft aan dat er activiteiten zijn voor mantelzorgers. Deze kunnen betrekking hebben op: − het geven van aandacht door bezoek te brengen, het bezorgen van en bloemetje e.d. (11x); − het geven van praktische hulp, zoals vervoer, meegaan naar huisarts, kappersbezoek e.d. (4x); − het tijdelijk vervangen van de mantelzorger (3x) (hier wordt o.a. genoemd een ‘oppaskring’ rond een demente vrouw zodat de partner even iets voor zichzelf kan doen); − het mogelijk maken dat mantelzorgers deelnemen aan ontmoetingsbijeenkomsten zoals koffieochtenden, ontspanningsmiddagen, gespreksbijeenkomsten (3x); − attenderen op steunmogelijkheden in de burgerlijke gemeente (2x) (o.a. door publicatie hierover in het kerkblad); − aandacht voor mantelzorg in de toerustingsactiviteiten voor ouderlingen en contactpersonen (1x). VRIJWILLIGERS Kerken kunnen hun vrijwilligers ondersteunen door het verzorgen van toerusting, door regelingen op het gebied van onkostenvergoeding en verzekering en door het laten blijken van waardering. 27 (20%) gemeenten geven aan toerusting voor vrijwilligers te verzorgen. In de meeste gevallen gebeurt dat door in de desbetreffende groep(en) van bezoekers de ervaringen door te spreken (9x). In een aantal gevallen gebeurt dat met de predikant (3x). 1x vindt begeleiding plaats door de coördinator van de stichting welzijn ouderen. Soms is er sprake van toerusting, specifieke cursussen en instructieen voorlichtingsbijeenkomsten (8x) (waaronder 1x genoemd cursussen van de stichting welzijn ouderen). Een heel klein aantal gemeenten (9; 7%) heeft een onkostenregeling voor vrijwilligers en 23 (17%) een verzekering. In 48 gevallen is er sprake van dat vrijwilligers blijken van waardering ontvangen. Deze vallen ruwweg gesproken uiteen in twee categorieën: − Gezellige bijeenkomsten, waaronder feestelijke bijeenkomst, barbecue, uitje en dergelijke (13x). Soms wordt een frequentie aangegeven: 1x één keer per jaar, 2x eens in de twee jaar en 1x twee maal per jaar. − Geven van aandacht, bedanken, het geven van kleine attenties (bloemen, boeken, boekenbon, cadeaubon), kaart met verjaardag (26x). Soms gaat het om gestructureerde aandacht, bijvoorbeeld het krijgen van een attentie met Kerst, een blijk van waardering bij het beëindigen van het werk, soms is het meer informeel. BEROEPSKRACHTEN Wat betreft de aandacht voor professionele zorgverleners wordt 11x vermeld dat er aandacht voor hen is. Dit betreft dan de predikant (5x), de pastoraal werker (3x) en de koster (1x). Deze aandacht kan tot uitdrukking komen in een bloemetje, boekenbon, kerstattentie. 1x wordt vermeld dat er pastoraat plaatsvindt aan mensen die in de gezondheidszorg werkzaam zijn. CONCLUSIE Een minderheid van de gemeenten geeft aandacht aan de mantelzorgers. Dit steekt af tegen het grote aantal mensen dat mantelzorg verricht Het is niet duidelijk of dit een bewuste keuze is, bijvoorbeeld omdat anderen dit al doen of dat dit als vanzelf meegenomen wordt in de informele contacten in die gemeenten die zo kleinschalig zijn dat men elkaar persoonlijk kent. Wat betreft het vrijwilligerswerk leent zowel het toerustingswerk als zaken als onkostenregeling, verzekering en het blijk geven van waardering zich voor nadere doordenking zonder hiermee te suggereren dat dit alles zwaar gestructureerd zou moeten worden. Aandacht voor mensen in hun rol als professionele zorgverlener is er niet. Dat is niet verwonderlijk. Misschien verwachten deze dat ook niet en hebben zij daarvoor hun eigen beroepsorganisatie of is de geestelijk verzorger een aanspreekpunt. Het stelt ook specifieke deskundigheidseisen. 17 Zie: J.M. Timmermans, Mantelzorg. Over de hulp van en aan mantelzorgers, Sociaal en Cultureel Planbureau, Den Haag, maart 2003.

21 V - SAMENWERKING EN CONTACTEN Met wie wordt er samengewerkt en met wie zijn er contacten? Daarin geven de volgende resultaten van de enquête ons meer inzicht. WIE IS IN DE KERKELIJKE GEMEENTE BETROKKEN BIJ ZORG? Voor het ontwikkelen en onderhouden van contacten is het handig om te weten wie in de eigen kerkelijke gemeente bij de zorg betrokken is. Die betrokkenheid kan verschillende hoedanigheden betreffen: iemand kan betaald werk verrichten in de zorg, in een bestuur zitten, als vrijwilliger actief zijn of nog anderszins betrokken zijn. Iets meer dan de helft geeft aan hiermee op de hoogte zijn, te weten 71 respondenten (53%). ZORGINSTELLINGEN Zorginstellingen zijn belangrijke instellingen op het terrein van zorg. Zoals we al zagen bij de resultaten van eerdere vragen zijn er veel contacten met verzorgings- en verpleeghuizen. Bij de helft van de respondenten is er een verzorgingstehuis in de eigen woonplaats (66= 50%). Gezien het kleiner aantal verpleeghuizen in geheel Nederland is het begrijpelijk dat het aantal woonplaatsen waarin een verpleeghuis is, kleiner is dan dat van de verzorgingshuizen: 29 (22%). Wat betreft andere zorginstellingen worden veelal woonzorgvoorzieningen voor ouderen genoemd (woonzorgvoorzieningen, serviceflat, seniorenflat, aanleunwoningen, beschut wonen) (13x), woon- en zorgvoorzieningen voor mensen met dementie (3x), voorzieningen voor blinden en slechtzienden (2x), voor verstandelijk gehandicapten (4x), lichamelijk gehandicapten (2x), mantelzorgers (1x), ziekenhuis (1x), psychiatrisch ziekenhuis (1x). Wat betreft de bestuurlijke deelname geven 17 respondenten aan dat hun kerkelijke gemeente vertegenwoordigd is in het bestuur van een zorginstelling of een organisatie op het terrein van zorg. In de meeste gevallen betreft dit een verzorgingshuis (8x). Genoemd worden verder: instelling voor huisvesting ouderen (1x), geriatrisch verpleeghuis (1x), Stichting Welzijn (ouderen) (2x), ziekenhuis (1x), thuiszorg (1x) (3x wordt het bestuurslidmaatschap vermeld zonder verdere toelichting). DEELNAME AAN RADEN EN COMMISSIES Naast het bestuur zijn er in toenemende mate in instellingen Raden van Advies, die meedenken in het beleid van de instelling. Ook zijn er identiteitscommissies en cliëntenraden. 6 respondenten geven aan dat zij vertegenwoordigd zijn in een Raad van Advies, 4x betreft dit een verzorgingshuis, 1x een geriatrisch verpleeghuis en 1x een stichting huisvesting ouderen. 1x wordt opgemerkt dat er wel een verzoek is geweest om deel uit te maken van een Raad van Advies, maar dat er echter in de stad veel zorginstellingen zijn waardoor het allemaal te veel en te complex wordt. Eveneens 6 respondenten geven aan dat zij deelnemen aan een identiteitscommissie. 19 respondenten melden dat zij deelnemen aan een cliëntenraad. Dat betreft 6x een verzorgings- of verpleeghuis (waarbij 2x wel mensen uit de kerken, maar niet namens de kerken deelnemen). 1x wordt deelname aan de cliëntenraad van de Sociale Dienst genoemd (via de Gemeenschap van Kerken) en 1x in het kader van de Wet Werk en Bijstand/Wet Voorzieningen Gehandicapten. Van andere deelnames zijn nog te melden de deelname van de wijkpredikant in de ethische commissie van drie verzorgingshuizen en de deelname aan de indicatiecommissie van het verzorgingshuis. MENING OVER DE DEELNAME NAMENS KERKEN Hoe kijkt men nu aan tegen deelname als kerk in besturen, organen en commissies in zorginstellingen en organisaties op het veld van zorg? Een aantal keren wordt volstaan met te zeggen dat er geen deelname is zonder een oordeel uit te spreken (2x), dat deze er niet is maar eigenlijk wel nodig is gezien de verantwoordelijkheid voor de samenleving (2x). 2x wordt niet-deelname gemotiveerd vanuit de overweging dat de eigen kerkelijke gemeente te klein is (‘we zijn blij als we onze eigen functies ingevuld hebben.’/ ‘voor dat soort dingen is een kleine kerk als de onze veel te klein.’/ ‘geen mensen beschikbaar’) of dat het gewoon niet speelt en er geen wensen zijn (3x). Ook wijst men erop dat er mensen moeten zijn die er de capaciteiten voor hebben (1x) en dat op dit moment door alle veranderingen alles niet zo duidelijk is (1x). Weer een ander punt is dat door de sterke professionalisering en de uit fusies voortgekomen veralgemenisering de kerken zijn teruggedrongen of zich niet meer herkennen in de instelling (3x). 5x waardeert men de deelname positief. Daarbij wijst men op het belang van uitwisseling van informatie en voor de organisatie van bezoekwerk en diensten. HOSPICES Het aantal hospices in Groningen en Drenthe is beperkt: er zijn 7 instellingen op dit terrein in de provincie Groningen (soms als onderdeel van een zorgcentrum of een verpleeghuis) en 3 in Drenthe (idem). 5x wordt een contact met een hospice vermeld, waarvan 1x met het oog op een hospice in wording. De contacten betreffen het bezoek door vrijwilligers aan een hospice-afdeling in een verpleeghuis (1x),

21<br />

V - SAMENWERKING EN CONTACTEN<br />

Met wie wordt er samengewerkt en met wie zijn er contacten?<br />

Daar<strong>in</strong> geven de volgende resultaten van de enquête<br />

ons meer <strong>in</strong>zicht.<br />

WIE IS IN DE <strong>KERKELIJKE</strong> GEMEENTE<br />

BETROKKEN <strong>BIJ</strong> ZORG?<br />

Voor het ontwikkelen en onderhouden van contacten is het<br />

handig om te weten wie <strong>in</strong> de eigen kerkelijke gemeente bij<br />

de zorg betrokken is. Die betrokkenheid kan verschillende<br />

hoedanigheden betreffen: iemand kan betaald werk<br />

verrichten <strong>in</strong> de zorg, <strong>in</strong> een bestuur zitten, als vrijwilliger<br />

actief zijn of nog andersz<strong>in</strong>s betrokken zijn. Iets meer dan<br />

de helft geeft aan hiermee op de hoogte zijn, te weten 71<br />

respondenten (53%).<br />

ZORGINSTELLINGEN<br />

Zorg<strong>in</strong>stell<strong>in</strong>gen zijn belangrijke <strong>in</strong>stell<strong>in</strong>gen op het terre<strong>in</strong><br />

van zorg. Zoals we al zagen bij de resultaten van eerdere<br />

vragen zijn er veel contacten met verzorg<strong>in</strong>gs- en verpleeghuizen.<br />

Bij de helft van de respondenten is er een<br />

verzorg<strong>in</strong>gstehuis <strong>in</strong> de eigen woonplaats (66= 50%).<br />

Gezien het kle<strong>in</strong>er aantal verpleeghuizen <strong>in</strong> geheel Nederland<br />

is het begrijpelijk dat het aantal woonplaatsen waar<strong>in</strong><br />

een verpleeghuis is, kle<strong>in</strong>er is dan dat van de verzorg<strong>in</strong>gshuizen:<br />

29 (22%).<br />

Wat betreft andere zorg<strong>in</strong>stell<strong>in</strong>gen worden veelal woonzorgvoorzien<strong>in</strong>gen<br />

voor ouderen genoemd (woonzorgvoorzien<strong>in</strong>gen,<br />

serviceflat, seniorenflat, aanleunwon<strong>in</strong>gen,<br />

beschut wonen) (13x), woon- en zorgvoorzien<strong>in</strong>gen voor<br />

mensen met dementie (3x), voorzien<strong>in</strong>gen voor bl<strong>in</strong>den en<br />

slechtzienden (2x), voor verstandelijk gehandicapten (4x),<br />

lichamelijk gehandicapten (2x), mantelzorgers (1x), ziekenhuis<br />

(1x), psychiatrisch ziekenhuis (1x).<br />

Wat betreft de bestuurlijke deelname geven 17 respondenten<br />

aan dat hun kerkelijke gemeente vertegenwoordigd is<br />

<strong>in</strong> het bestuur van een zorg<strong>in</strong>stell<strong>in</strong>g of een organisatie op<br />

het terre<strong>in</strong> van zorg.<br />

In de meeste gevallen betreft dit een verzorg<strong>in</strong>gshuis (8x).<br />

Genoemd worden verder: <strong>in</strong>stell<strong>in</strong>g voor huisvest<strong>in</strong>g ouderen<br />

(1x), geriatrisch verpleeghuis (1x), Sticht<strong>in</strong>g Welzijn<br />

(ouderen) (2x), ziekenhuis (1x), thuiszorg (1x) (3x wordt het<br />

bestuurslidmaatschap vermeld zonder verdere toelicht<strong>in</strong>g).<br />

DEELNAME AAN RADEN EN<br />

COMMISSIES<br />

Naast het bestuur zijn er <strong>in</strong> toenemende mate <strong>in</strong> <strong>in</strong>stell<strong>in</strong>gen<br />

Raden van Advies, die meedenken <strong>in</strong> het beleid van de<br />

<strong>in</strong>stell<strong>in</strong>g. Ook zijn er identiteitscommissies en cliëntenraden.<br />

6 respondenten geven aan dat zij vertegenwoordigd<br />

zijn <strong>in</strong> een Raad van Advies, 4x betreft dit een verzorg<strong>in</strong>gshuis,<br />

1x een geriatrisch verpleeghuis en 1x een sticht<strong>in</strong>g<br />

huisvest<strong>in</strong>g ouderen. 1x wordt opgemerkt dat er wel een<br />

verzoek is geweest om deel uit te maken van een Raad van<br />

Advies, maar dat er echter <strong>in</strong> de stad veel zorg<strong>in</strong>stell<strong>in</strong>gen<br />

zijn waardoor het allemaal te veel en te complex wordt.<br />

Eveneens 6 respondenten geven aan dat zij deelnemen aan<br />

een identiteitscommissie. 19 respondenten melden dat zij<br />

deelnemen aan een cliëntenraad. Dat betreft 6x een verzorg<strong>in</strong>gs-<br />

of verpleeghuis (waarbij 2x wel mensen uit de<br />

kerken, maar niet namens de kerken deelnemen). 1x wordt<br />

deelname aan de cliëntenraad van de Sociale Dienst<br />

genoemd (via de Gemeenschap van <strong>Kerk</strong>en) en 1x <strong>in</strong> het<br />

kader van de Wet Werk en Bijstand/Wet Voorzien<strong>in</strong>gen<br />

Gehandicapten.<br />

Van andere deelnames zijn nog te melden de deelname van<br />

de wijkpredikant <strong>in</strong> de ethische commissie van drie verzorg<strong>in</strong>gshuizen<br />

en de deelname aan de <strong>in</strong>dicatiecommissie<br />

van het verzorg<strong>in</strong>gshuis.<br />

MENING OVER DE DEELNAME<br />

NAMENS KERKEN<br />

Hoe kijkt men nu aan tegen deelname als kerk <strong>in</strong> besturen,<br />

organen en commissies <strong>in</strong> zorg<strong>in</strong>stell<strong>in</strong>gen en organisaties<br />

op het veld van zorg? Een aantal keren wordt volstaan met<br />

te zeggen dat er geen deelname is zonder een oordeel uit<br />

te spreken (2x), dat deze er niet is maar eigenlijk wel nodig<br />

is gezien de verantwoordelijkheid voor de samenlev<strong>in</strong>g<br />

(2x). 2x wordt niet-deelname gemotiveerd vanuit de overweg<strong>in</strong>g<br />

dat de eigen kerkelijke gemeente te kle<strong>in</strong> is (‘we<br />

zijn blij als we onze eigen functies <strong>in</strong>gevuld hebben.’/ ‘voor<br />

dat soort d<strong>in</strong>gen is een kle<strong>in</strong>e kerk als de onze veel te<br />

kle<strong>in</strong>.’/ ‘geen mensen beschikbaar’) of dat het gewoon niet<br />

speelt en er geen wensen zijn (3x). Ook wijst men erop dat<br />

er mensen moeten zijn die er de capaciteiten voor hebben<br />

(1x) en dat op dit moment door alle verander<strong>in</strong>gen alles niet<br />

zo duidelijk is (1x). Weer een ander punt is dat door de sterke<br />

professionaliser<strong>in</strong>g en de uit fusies voortgekomen veralgemeniser<strong>in</strong>g<br />

de kerken zijn teruggedrongen of zich niet<br />

meer herkennen <strong>in</strong> de <strong>in</strong>stell<strong>in</strong>g (3x). 5x waardeert men de<br />

deelname positief. Daarbij wijst men op het belang van uitwissel<strong>in</strong>g<br />

van <strong>in</strong>formatie en voor de organisatie van<br />

bezoekwerk en diensten.<br />

HOSPICES<br />

Het aantal hospices <strong>in</strong> Gron<strong>in</strong>gen en Drenthe is beperkt: er<br />

zijn 7 <strong>in</strong>stell<strong>in</strong>gen op dit terre<strong>in</strong> <strong>in</strong> de prov<strong>in</strong>cie Gron<strong>in</strong>gen<br />

(soms als onderdeel van een zorgcentrum of een verpleeghuis)<br />

en 3 <strong>in</strong> Drenthe (idem). 5x wordt een contact met een<br />

hospice vermeld, waarvan 1x met het oog op een hospice<br />

<strong>in</strong> word<strong>in</strong>g. De contacten betreffen het bezoek door vrijwilligers<br />

aan een hospice-afdel<strong>in</strong>g <strong>in</strong> een verpleeghuis (1x),

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!