KERKELIJKE BETROKKENHEID BIJ OUDEREN - Kerk in Actie

More documents

Recommendations

Info

12 I - OUDERENBELEID BELEID EN ACTIVITEITEN Iets meer dan een kwart van de respondenten geeft aan een gericht ouderenbeleid te voeren voor de gehele gemeente (34 van de 133= 26%). Bij beleid gericht op specifieke activiteiten springt het bezoekwerk eruit. Ouderen boven 70, 75 of 80 jaar krijgen verjaardagsbezoek. Ook vindt er bezoek plaats bij ziekte, opname in een ziekenhuis, bij feestdagen (zoals met Kerstmis het brengen van kerstattenties, met Pasen de paasgroet), op ziekenzondag (brengen van een bloemetje) of worden ouderen zonder directe aanleiding bezocht. Soms is er gericht ouderenpastoraat. Dit bezoekwerk wordt verricht door predikanten, kerkelijk werkers, pastorale medewerkers, zusters (in het kader van de zogeheten ‘zusterhulp’), bezoekcommissies, de Hervormde Vrouwen Dienst (HVD), ouderlingen (soms zijn er ‘bezoekouderlingen’ of ‘ouderenouderlingen’), damescomités en diakenen. Dit bezoek vindt plaats bij ouderen die zelfstandig wonen, in speciale woonvoorzieningen zoals bejaardenwoningen en bij hen die in en verzorgings- of verpleegtehuis wonen. Eén keer wordt groothuisbezoek voor ouderen genoemd als activiteit. Een andere activiteit die genoemd wordt, is de organisatie van ontmoetingen, zoals koffiedrinken (soms is dit voor alle leeftijden), contactmiddagen (meestal wordt de middag genoemd, en enkele keer de ochtend), bijbelkring, het samenzijn na de kerkdienst in het verzorgings- of verpleegtehuis, kerstmiddagen, ouderengespreksgroepen, seniorenmaaltijden, gezelligheidsspelen. De bijeenkomsten kunnen een bezinnend karakter hebben, gericht zijn op ontspanning of een combinatie van deze vormen hebben. Daarbij wordt ook genoemd de aandacht voor hulpvragen, die in de gesprekken naar voren kunnen komen. Naast de recreatieve activiteiten die tijdens bijeenkomsten plaatsvinden, zijn er de uitstapjes en de reisjes. De kerkdienst vervult een functie in het geven van aandacht en het onderhouden van contact vanuit de kerkelijke gemeente met ouderen. Het kan gaan om de organisatie van vieringen en diensten in verzorging- en verpleegtehuizen, de bloemengroet, de kerktelefoon, speciale vieringen met Kerstmis en Pasen en huisavondmaal. Naast de zondagse kerkdienst zijn er soms kerkdiensten door de week of een sing-inn. Net als bij de zondagse kerkdienst wordt er dan voor vervoer gezorgd voor hen die dat wensen. In verzorgings- en verpleegtehuizen vinden gericht activiteiten plaats in de vorm van ouderenpastoraat en bezoekwerk, de organisatie van kerkdiensten en vieringen, de organisatie van gesprekskringen of bijeenkomsten gericht op ontspanning. Enige malen worden activiteiten genoemd gericht op het geven van advies, informatie en hulp (maaltijdvoorziening, klussendienst). Enige keren wordt aangegeven dat ouderen gericht aangezocht worden om vrijwilligerswerk te doen in de kerkelijke gemeente. Samengevat is er het volgende overzicht van de specifieke activiteiten waarop beleid gevoerd wordt te geven (het aantal respondenten dat aangaf beleid op specifieke terreinen te voeren bedroeg 53; respondenten konden meer activiteiten aangeven): Bezoekwerk 26 Ontmoetingen 17 Kerkdiensten 10 Activiteiten in verzorgings- en verpleegtehuizen 9 Uitjes 5 Hulp en advies 4 Inschakelen in de gemeente 3 OUDEREN NAAR LEEFTIJD Het begrip ‘ouderen’ is rekbaar. Het hangt van de invalshoek en definitie af welke leeftijdsgroepen er al dan niet onder vallen. Zo kan men lid worden van een ouderenbond als men vijftig jaar is. Het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) maakt in zijn rapportages onderscheid tussen 55 tot 64-jarigen en 65+ers. Het nadeel van zo’n betrekkelijk jonge leeftijdsgrens is volgens het SCP dat de groep ouderen zeer divers is. 7 Zij kan hoogbejaarde ouderen met veel lichamelijke beperkingen omvatten en relatief jongere ouderen met thuiswonende kinderen. Onder deze categorie jongere ouderen is er echter ook een groep die op jongere leeftijd lichamelijke beperkingen ondervindt: 27% van de 55-plussers met matige of ernstige beperkingen is tussen de 55 en 64 jaar. Niet voor niets wordt de leeftijdsgrens om voor een ouderenwoning in aanmerking te komen vaak bij 55 jaar gelegd. Ook kan door deze lage grens nagegaan worden in hoeverre ouderen vooruit lopen op toekomstige beperkingen. Op verzoek van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid verscheen het rapport Verkenning Levensloop. Beleidsopties voor leren, werken, zorgen en wonen. 8 Dit rapport betoogt dat er steeds minder sprake is van de standaardlevensloop van 1e fase (jeugd, 0-20 jaar), 2e fase (volwassenheid, 20-65 jaar), 3e fase (ouderdom, 65-gemiddeld 75 jaar). In elke fase stond steeds per levensfase één activiteit centraal, te weten respectievelijk: leren, dan werken (voor mannen) of zorgen (voor vrouwen) en daarna pensionering en ouderdom. Tegenwoordig is er steeds meer sprake van diversiteit in levenslopen, waarbij activiteiten in wisselende combinaties voorkomen. 7 M.M.Y. De Klerk (red.), Zorg en wonen voor kwetsbare ouderen. Rapportage ouderen 2004, Den Haag mei 2004, pp. 4/5. Vgl. ook de laatst verschenen rapportage: Alice H. de Boer (red.), Rapportage ouderen 2006. Veranderingen in de leefsituatie en levensloop, Den Haag juni 2006. 8 Zie voor een weergave van dit rapport en een kritische weging hiervan: Joep Dohmen/Frits de Lange (red.)., Moderne levens lopen niet vanzelf. Het nu volgende is hierop gebaseerd.
13 Onderscheiden worden vijf levensfasen: 1e fase (vroege jeugd, 0-15 jaar), 2e fase (jongvolwassenheid, 15-30 jaar), 3e fase (consolidatie en ‘spitsuur’, 30-60 jaar), 4e fase (actieve ouderdom, 60-80 jaar – en ouder), 5e fase (intensieve verzorging, ouder dan 80 jaar). Deze levensloop wordt gekarakteriseerd als ‘keuzebiografie’: burgers hebben keuzevrijheden bij de invulling van hun eigen levensloop en kunnen daarbij eigen combinaties van activiteiten realiseren. De overheid zou dit moeten ondersteunen door overbelasting in de middenfase tegen te gaan (bijvoorbeeld kinderopvang), onderbenutting van de vierde levensfase (bijvoorbeeld bevordering arbeidsdeelname van oudere werknemers) en door onderbenutting van ‘menselijk kapitaal’ tegen te gaan (levenslang leren). De vraag die bij dit alles onder meer gesteld wordt, is of mensen werkelijk zo ondernemend zijn en keuzevrijheid hebben als het begrip ‘keuzebiografie’ suggereert. In de kabinetsnota Ouderenbeleid in het perspectief van de vergrijzing wordt de grens van de AOW – 65 jaar dus – gekozen. 9 Zij beklemtoont echter dat sinds Bismarck in het laatste kwart van de negentiende eeuw de pensioengerechtigde leeftijd in Duitsland op 65 jaar stelde, de oudere er wat betreft gezondheid en welvaart sterk op vooruit is gegaan. Leeftijd wordt aldus het kabinet steeds minder een ijkpunt en de betekenis van het magische getal 65 is aan het verdwijnen. Voor zijn beleidsnota liet het kabinet een belevingsonderzoek onder de bevolking uitvoeren. Daaruit bleek dat 85% van de bevolking bij ‘oud’ aan boven de 70 denkt. Ook blijkt dat naarmate men ouder is men de leeftijd waarop men iemand echt oud vindt, opschuift. Zestigplussers zijn geneigd 80 als de grens voor oud te zien. Uit de antwoorden op deze vragenlijst blijkt dat van de respondenten die aan ouderenwerk doen een aanzienlijk deel geen specifieke leeftijdsgrens hanteert: zij richten zich op alle ouderen zonder daarbij een nadere leeftijd aan te geven. Op de groep 50-65 jaar en 65-75 jaar richt zich een kleine minderheid. Een aanzienlijke minderheid, die echter minder omvangrijk is dan de categorie ‘alle ouderen’, richt zich op de hoogbejaarden, de 75+ers. Aantal gemeenten dat zich richt op specifieke leeftijdsgroepen (N=133) (meerdere antwoorden per respondent mogelijk): 50-65 jaar 5 (4%) 65-75 jaar 16 (12%) OOK OUDEREN BUITEN DE KERKELIJKE GEMEENTE? Uit de antwoorden blijkt dat een minderheid zich ook richt op ouderen buiten de eigen kerkelijke gemeente. 22, dat wil zeggen, 17%, van de 133 respondenten, geeft aan dit te doen. SAMENWERKING MET ANDERE KERKEN? Een minderheid – 33, dat is 25% - werkt met andere kerken samen. Het merendeel hiervan heeft betrekking op de samenwerking tussen hervormd en gereformeerd. Deze wordt 23 x genoemd. De samenwerking heeft veelal betrekking op ontmoetingsbijeenkomsten, activiteiten met Kerstfeest en Pasen, ouderenuitstapjes, diensten in het verzorgingstehuis en activiteiten op sociaal en diaconaal gebied. Samenwerking in het verband van de Raad van Kerken wordt 3x genoemd en heeft betrekking op ontmoetingsbijeenkomsten, kerstviering en ziekenzondag. Als vormen van interkerkelijke samenwerking komt ook voor die tussen hervormd, gereformeerd, christelijk gereformeerd, gereformeerd vrijgemaakt, baptisten, evangelische gemeenten (8 x genoemd). Deze heeft vooral betrekking op kerkdiensten in het verzorgingshuis, ontmoetingsbijeenkomsten, activiteiten met Kerstfeest en Pasen en de jaarlijkse busreis. De Rooms-katholieke Kerk komt 4x voor in de benoeming van samenwerking. Deze heeft dan betrekking op kerstfeest en De Zonnebloem (rooms-katholieke vrijwilligersorganisatie voor hulp aan zieken, gehandicapten en ouderen). Twee keer wordt het pastoorsoverleg genoemd. Dit heeft betrekking op diensten in verzorgingstehuizen, op het signaleren van noden en de organisatie van groepswerk. CONCLUSIE Een minderheid van de kerken voert een gericht ouderenbeleid. Eveneens een, zij het iets grotere, minderheid voert een beleid voor concrete activiteiten. Het merendeel hiervan betreft het bezoekwerk, waarna als belangrijkste categorieën ontmoetingsbijeenkomsten en kerkdiensten volgen. Er is in de meerderheid van de gemeenten geen specifiek beleid gericht op categorieën ouderen naar leeftijd. Men richt zich voor het merendeel op de eigen kerkleden. Gemeenten verrichten activiteiten in de meerderheid van de gevallen op zichzelf (wellicht hangt dat samen met de gerichtheid op de eigen kerkleden). Als er sprake is van samenwerking betreft dat voor het overgrote deel de samenwerking tussen hervormd en gereformeerd. 75+ers 42 (32%) alle ouderen 50 (45%) 9 Voor het volgende: Ouderenbeleid in het perspectief van de vergrijzing, pp. 12/13.
Page 1: KERKELIJKE BETROKKENHEID BIJ OUDERE
Page 5 and 6: INHOUDSOPGAVE PAG. WOORD VOORAF 4 L
Page 7: LEESWIJZER 5 Deze publicatie is het
Page 10 and 11: 8 blijkt dat de inzet voor hongerig
Page 13: HOOFDSTUK 2 KWANTITATIEF ONDERZOEK
Page 17 and 18: 15 III - ACTIVITEITEN OP HET TERREI
Page 19 and 20: 17 Verder noemt men immobiliteit (2
Page 21 and 22: 19 erop gewezen dat andere organisa
Page 23 and 24: 21 V - SAMENWERKING EN CONTACTEN Me
Page 25 and 26: 23 Aan veel zorginstellingen is een
Page 27 and 28: 25 VIII SIGNALEREN De Protestantse
Page 29 and 30: 27 X WENSEN MET BETREKKING TOT HET
Page 31: 29 22) Aandacht voor mensen in hun
Page 34 and 35: 32 In het dorp zijn de nodige voorz
Page 36 and 37: 34 zich te nemen. Dat gaat in de to
Page 38 and 39: 36 week), een ouderenadviseur (19 u
Page 40 and 41: 38 Er is een goede samenwerking met
Page 42 and 43: 40 Over aandacht voor mantelzorgers
Page 44 and 45: 42 principe een normale zaak. Het h
Page 47 and 48: HOOFDSTUK 4 CONCLUSIES, WAARNEMINGE
Page 49 and 50: 47 mensen ook daar met de kerk verb
Page 51 and 52: 49 − Onderkennen wij voldoende de
Page 53: 51 Vragen over al dan niet blijven
Page 57 and 58: VRAGENLIJST KERK & OUDEREN 55 1) KE
Page 59 and 60: 6) AANDACHT VOOR ZORGVERLENERS 57 B
Page 61 and 62: 9.2 Onze kerkelijke gemeente geeft
Page 64:
Postbus 456 3500 AL Utrecht Tel. (0
show all

KERKELIJKE BETROKKENHEID BIJ OUDEREN - Kerk in Actie

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?