ECOLOgISCHE ECONOMIE - Gemeente Kampenhout

Het Noorden
VODO werkte in het kader van CEECEC
aan één van de 14 terreinstudies. In
navolging van ons eerder werk rond
ecologische schuld, besloten we dit concept
te verdiepen door het op de microschaal van
een bedrijf toe te passen.
Hoboken, België 5
In Hoboken leven al zeker 123 jaar duizenden mensen in de schaduw van een grote
fabriek van het vroegere Union Minière. Sinds de jaren 1970 weet men zeker dat
lucht, bodems en water in een ruime omgeving zwaar vervuild zijn, als direct gevolg
van deze fabriek. Sinds 2004 erkent het bedrijf zijn historische verantwoordelijkheid
en vervangt het vervuilde bodems. De vraag die we ons stellen is of we de ecologische
schuld van een bedrijf kunnen becijferen. VODO en de ULB (Université libre de
Bruxelles) werkten samen aan een studie die op drie verschillende wetenschappelijke
congressen gepresenteerd werd. Alleen al het verlies aan inkomsten voor tuinbezitters
in Hoboken, die sinds 1973 geen eetbare gewassen meer mogen telen en deze
dus moeten kopen, wordt geschat op meer dan 50 miljoen euro. De totale nog af te
lossen ecologische schuld is waarschijnlijk groter dan 300 miljoen euro, enkel voor die
ene vestiging. In de studie behandelen we ook het verschil tussen de Corporate Social
Responsibility (CSR) die het bedrijf predikt en Corporate Accountability. Volgens CSR
voorstanders volstaan vrijwillige initiatieven die bedrijven nemen om tegemoet te
komen aan sociale en ecologische problemen. Willen we er ooit voor zorgen dat de
economie binnen ecologische en sociale grenzen blijft dan volstaat die aanpak niet.
Volgens de Corporate Accountability-beweging is daarvoor een veel duidelijker en
strenger legaal kader nodig.
De studie toont aan dat de principes van het concept ecologische schuld
even relevant zijn hier bij ons, als bij getroffen groepen in het Zuiden. Het
coöperatieve karakter van de studie resulteerde in een krachtige reactie van
het bedrijf in kwestie. De studie illustreert ook het verschil tussen sterke en
zwakke duurzaamheid.
Zwakke duurzaamheid staat voor een benadering waarin zelfs een koploper
in wat ze zelf ‘duurzame ontwikkeling’ noemen zich hoofdzakelijk beperkt
tot het vergroenen van zijn productie en imago. Het herstellen van sommige
bodems is een goede volgende stap in de richting van een ecologische
economie, waarbij het natuurlijk kapitaal onvervangbaar is.
Maar sterke duurzaamheid staat voor het vermijden van eender welke externe
kosten en ook voor complete gerechtigheid én de complete terugbetaling van
alle externe kosten die alsnog gemaakt worden.