DOC 51 0664/008 DOC 51 0664/008 - Site de Jean-Yves Hayez.

DOC 51
0664/008
31
L’adoption a donc évolué. Puisqu’elle concerne
désormais presque exclusivement les mineurs, c’est
l’intérêt de l’enfant qui doit être au centre des
préoccupations.
La question de l’adoption d’enfants par les couples
homosexuels peut être abordée sous un double aspect,
juridique et psychosocial:
A. Volet juridique
Peut-on parler de discrimination envers les homosexuels?
Le professeur J-L. Renchon estime qu’il serait alors
nécessaire de comparer le droit ou l’intérêt d’une
personne hétérosexuelle avec celui d’une personne
homosexuelle. Or, il n’existe pas de droit à l’adoption.
Le seul critère déterminant est l’intérêt de l’enfant.
En sens contraire, d’autres professeurs avancent que
la discrimination ne concerne pas le droit à l’adoption
mais le droit d’accès à l’adoption, à l’institution ellemême.
Selon eux, il appartient aux services d’adoption,
et non au législateur, d’apprécier de la capacité à adopter
des candidats, hétérosexuels ou homosexuels.
Y a-t-il une discrimination entre les enfants?
La Cour d’arbitrage a répondu à cette question le 8
octobre 2003. Elle traitait l’hypothèse où l’enfant n’a
qu’un seul parent à l’égard duquel la filiation est établie,
mais qui a vécu de manière durable au sein du ménage
formé par ce parent et par un tiers qui assument tous
deux la charge de l’entretien de l’enfant. La Cour a conclu
que cet enfant fait l’objet d’un traitement différent sans
justification admissible. Elle a estimé que l’autorité
parentale est une institution qui vise en premier lieu à
accorder une protection à l’enfant mineur qui, en raison
de sa vulnérabilité et de son immaturité physique et
mentale, doit recevoir des soins spécifiques et bénéficier
d’une protection particulière.
Quelle voie choisir pour protéger l’intérêt de l’enfant?
La filiation, la parenté sociale ou l’adoption?
– Filiation: ce point de départ n’est pas le bon au
regard de la réforme actuelle du droit de la filiation, qui
tend à encourager l’établissement de la filiation
biologique.
– Parenté sociale: quel serait le contenu d’une telle
parenté sociale?
Si elle ressemble à une filiation «édulcorée»,
n’incluant que certains droits et devoirs liés à l’autorité
parentale, on en revient à la question de la discrimination
entre l’enfant ayant accès à l’adoption et un enfant n’y
ayant pas accès en raison du sexe des personnes qui
l’éduquent.
Bij adoptie is dus sprake van evolutie. Aangezien
daarbij voortaan bijna uitsluitend minderjarigen
betrokken zijn, moet het belang van het kind in dat
streven dus een centrale plaats innemen.
Het vraagstuk van de adoptie van kinderen door
homoseksuele koppels kan vanuit een dubbel aspect
worden benaderd.
A. Juridisch aspect
Is er sprake van discriminatie ten opzichte van de
homoseksuelen?
Professor J-L. Renchon vindt dat men in dat geval
het recht of het belang van een heteroseksuele persoon
moet vergelijken met dat van een homoseksuele
persoon. Er is echter geen recht op adoptie. Het enige
bepalende criterium is het belang van het kind.
Andere professoren daarentegen schuiven naar
voren dat de discriminatie niet te maken heeft met het
recht op adoptie, maar met het recht op toegang tot
adoptie, tot het instituut zelf. Volgens hen komt het de
adoptiediensten, en niet de wetgever, toe om een
oordeel uit te spreken over de kandidaat-adoptanten,
ongeacht of die heteroseksueel of homoseksueel zijn.
Is er sprake van discriminatie tussen de kinderen?
Het Arbitragehof heeft op die vraag een antwoord
gegeven op 8 oktober 2003. Het behandelde de
hypothese waarbij een kind maar één ouder heeft ten
aanzien van wie de afstamming vaststaat, maar dat
langdurig heeft gewoond in het gezin dat gevormd is
door die ouder en een derde, die beiden het onderhoud
van dat kind op zich nemen. Het Hof heeft geconcludeerd
dat dit kind zonder toelaatbare verantwoording
verschillend wordt behandeld. Het gaat ervan uit dat het
ouderlijk gezag een instituut is dat in de eerste plaats
bescherming beoogt te verlenen aan het minderjarige
kind, dat vanwege zijn kwetsbaarheid en zijn fysieke en
mentale onrijpheid, specifieke zorg dient te krijgen en
een bijzondere bescherming moet genieten.
Welke weg gekozen om het belang van het kind te
vrijwaren: afstamming, zorgouderschap of adoptie?
– Afstamming: dat uitgangspunt is niet het goede
in het licht van de huidige hervorming van het
afstammingsrecht, dat de vaststelling van de biologische
afstamming voorstaat.
– Zorgouderschap: wat zou zulks inhouden?
Als het gelijkt op afgezwakte afstamming, met maar
bepaalde aan het ouderlijk gezag verbonden rechten
en plichten, komt men terug tot het vraagstuk van de
discriminatie tussen het kind dat toegang heeft tot
adoptie en een kind dat geen toegang heeft gelet op
het geslacht van de personen die het opvoeden.
CHAMBRE 4e SESSION DE LA 51e LÉGISLATURE 2005 2006
KAMER
4e ZITTING VAN DE 51e ZITTINGSPERIODE