DOC 51 0664/008 DOC 51 0664/008 - Site de Jean-Yves Hayez.

194 DOC 51 0664/008
cohabitants – la possibilité d’adopter. Il s’ensuit que deux
hommes homosexuels ou deux femmes lesbiennes ne
pourront jamais être (sur le plan juridique) parents d’un
même enfant. En droit, la «co-mère» ou le «co-père»
reste un étranger pour l’enfant. Si toutefois, l’enfant est
né ou a été adopté dans les liens d’un mariage entre un
homme et une femme, le partenaire devient automatiquement
le père ou la mère juridique.
Contrairement aux partenaires de sexe différent, deux
hommes ou deux femmes – mariés ou non – ne pourront
adopter ensemble un enfant. On notera d’ailleurs que
l’adoption monoparentale reste possible. Ainsi par
exemple, dans les liens d’un mariage entre deux
hommes ou deux femmes, un des conjoints pourra
adopter tout seul un enfant par le biais d’une adoption
monoparentale. Du moins en théorie, car dans la
pratique, cela ne sera certainement pas simple.
L’impossibilité pour les homosexuels, les lesbiennes
et les bisexuels d’établir leur parentalité bilatéralement
peut entraîner toute une série de problèmes, par
exemple lorsque l’enfant ou le parent juridique est gravement
malade ou lorsque les partenaires se séparent.
Ce qui caractérise la parenté holebi, c’est le fait que
deux parents se présentent qui, ensemble, optent
délibérément pour un enfant et, ensemble, souhaitent
remplir le rôle de parent. Le législateur refuse néanmoins
de reconnaître les droits et devoirs de l’un de ces
parents. Il est difficile de considérer ce refus comme
conforme à l’intérêt de l’enfant. Un enfant a en effet tout
intérêt à ce que le statut juridique des personnes qui se
sont initialement engagées à l’élever soit défini, de
manière à ce que plus tard, il puisse toujours s’appuyer
sur eux.
Si la possibilité d’adopter est acceptée pour des
partenaires du même sexe, il sera possible de créer
des liens de filiation avec un enfant. L’adoption repose
toujours sur une fiction, sur un écart entre la réalité et le
droit. L’adoption vise précisément à établir une filiation
entre un parent et un enfant, sans qu’il soit nécessairement
question d’un lien de nature biologique. L’adoption
permet dès lors de créer des liens de filiation, qui ne
pourraient pas exister en vertu de la réalité biologique.
Ainsi, la loi autorise la création d’un lien de filiation avec
un seul parent, grâce à l’adoption monoparentale. En
outre, la procédure d’adoption offre des garanties
suffisantes pour les droits des tiers et la procédure
d’adoption peut s’appliquer à tous les partenaires du
même sexe.
En tant que service d’adoption interne, nous ne
pouvons nous prononcer avec suffisamment d’expérience
que sur l’adoption interne. Il est évident qu’en
adoptie voor – gehuwde of samenwonende – partners
van hetzelfde geslacht. Dit heeft tot gevolg dat twee
homoseksuele mannen of twee lesbische vrouwen nooit
samen (juridisch) ouder kunnen worden van een zelfde
kind. De meemoeder of meevader blijft juridisch een
vreemde voor het kind. Wanneer het kind echter geboren
of geadopteerd zou worden in het huwelijk van een man
en een vrouw, dan zou de partner automatisch de
juridische vader of moeder kunnen worden.
Twee mannen of twee vrouwen – al dan niet getrouwd
– zullen in tegenstelling tot partners van verschillend
geslacht samen geen kind kunnen adopteren. Het is
overigens opmerkelijk dat de éénouderadoptie wel
mogelijk blijft. Zo zal bijvoorbeeld in het huwelijk van
twee mannen of twee vrouwen één van de echtgenoten
wel alleen een kind kunnen adopteren door de
éénouderadoptie. Althans in theorie, want in de praktijk
zal dit zeker niet eenvoudig zijn.
De onmogelijkheid voor holebi’s om het ouderschap
tweezijdig vast te leggen kan tot heel wat problemen
leiden, bijvoorbeeld wanneer het kind of de juridische
ouder ernstig ziek wordt of wanneer de partners uit
elkaar gaan. Kenmerkend voor het holebi-ouderschap
is dat er zich twee ouders aandienen, die samen bewust
kiezen voor een kind en die samen de ouderrol willen
vervullen. Toch weigert de wetgever de rechten en
plichten van één van die ouders te erkennen. Dit kan
bezwaarlijk geacht worden in overeenstemming te zijn
met het belang van het kind. Een kind heeft er immers
alle belang bij dat de juridische positie vastgelegd wordt
van de personen die zich initieel engageerden om het
op te voeden, zodat het later steeds op hen kan
terugvallen.
Bij aanvaarding van de mogelijkheid tot adoptie door
partners van hetzelfde geslacht is er de mogelijkheid om
afstammingsbanden tot stand te brengen met een kind.
De adoptie berust steeds op een fictie, op een afstand
tussen werkelijkheid en recht. De adoptie heeft juist tot
doel een afstammingsband vast te stellen tussen een
ouder en een kind, zonder dat er sprake moet zijn van
een biologische band. Door de adoptie kunnen dan ook
afstammingsbanden gecreëerd worden, die er volgens
de biologische werkelijkheid niet kunnen zijn. Zo laat de
wet toe dat door de éénouderadoptie een afstammingsband
wordt gecreëerd met slechts één ouder. Bovendien
biedt de adoptieprocedure voldoende waarborgen voor
de rechten van derden, en kan de adoptieprocedure
gelden voor alle partners van hetzelfde geslacht.
Als binnenlandse adoptiedienst kunnen we enkel met
voldoende ervaring spreken betreffende binnenlandse
adopties. Het is duidelijk dat bij interlandelijke adoptie
CHAMBRE 4e SESSION DE LA 51e LÉGISLATURE 2005 2006
KAMER
4e ZITTING VAN DE 51e ZITTINGSPERIODE