DOC 51 0664/008 DOC 51 0664/008 - Site de Jean-Yves Hayez.

DOC 51
0664/008
179
vie, ça va l’aider à accorder la même valeur et la même
dignité aux deux genres constitutifs de l’humanité.
S’imprégner de la vie commune d’un père et d’une
mère confronte l’enfant à la présence et à la diversification
importante des nuances et des ressources du masculin
et féminin. Certes, il ne faut pas lier strictement
masculin à l’homme biologique, et autant pour le féminin.
Néanmoins, le raisonnement inverse n’est pas vrai
non plus. On peut donc continuer à penser que, sur un
mode simple, qui ne complique pas trop la constitution
des repères, il y a davantage de présence et de nuances
de masculin et de féminin dans un couple hétéro
que dans un couple homosexuel. Porteur de ses nuances
spécifiques chacun doit donc communiquer, négocier,
apprendre à vivre avec l’autre différent tout en sauvegardant
son identité sexuée propre, et l’enfant a tout
à gagner à s’imprégner de cette manière d’être.
Pour éduquer l’enfant, il est très important qu’existent
une fonction paternelle et une fonction maternelle,
et qu’elles s’exercent de façon complémentaire et harmonieuse.
Certes, la fonction paternelle ne se distribue
pas exclusivement et massivement sur la personne du
père de chair, et autant pour la fonction maternelle.
Cependant, ici non plus, le raisonnement exactement
inverse n’est pas exact. De facto, dans beaucoup de
familles hétéro, ce sont bien les pères de chair qui exercent
la majeure partie de la fonction paternelle, et les
mères, la majorité de la fonction maternelle. Cette répartition
simple, sans dissociation biologie/ affectivité
peut être important à enregistrer, surtout pour les enfants
qui ont déjà été traumatisés par la vie, comme par
exemple les enfants adoptés au sens habituel du terme.
L’intervenant en arrive maintenant à un autre point
essentiel: l’enfant a besoin de la présence active, non
pas de fonctions, mais de la personne incarnée du père
et de la mère pour structurer le développement de sa
personnalité. Il se limitera à étayer cette affirmation avec
l’une ou l’autre illustration centrée sur ce moment délicat
du développement qu’est le stade œdipien. Ces illustrations
ne sont certes pas univoques: «l’effe» de la
présence du père et de la mère à la maison ne joue pas
dans la même sens pour tous les enfants et toutes les
familles, mais il joue, ça c’est certain!
municeren met zijn gelijken en met alle mensen van de
beide geslachten. Aldus verwerft het kind het vermogen
zijn leven lang dezelfde waarde en waardigheid toe te
denken aan de twee geslachten die het mensdom uitmaken.
Als het kind wordt doordrongen van het gemeenschappelijke
leven tussen een vader en een moeder,
leert het omgaan met het bestaan en de grote diversiteit
van zowel de mannelijke als de vrouwelijke rijkdom
en nuances. Uiteraard hoeft dat mannelijke niet strikt te
worden gekoppeld aan de biologische man, noch het
vrouwelijke aan de biologische vrouw, maar de omgekeerde
redenering houdt evenmin steek. Derhalve kunnen
we de stelling aanhouden dat in een eenvoudig
gestructureerd heteropaar, een model dat niet buiten
een al te ingewikkeld referentiekader kleurt, de mannelijke
en vrouwelijke nuances méér present zijn dan in
een homopaar. Als betekenaars van die specifieke nuances
hebben de ouders elk de plicht te communiceren,
te overleggen en open te staan voor elkaars «anders-zijn»,
mét behoud van de eigen, seksuele identiteit.
Het kind kan er alleen maar wel bij varen van die levenswijze
te worden doordrongen.
Zeer belangrijk voor de opvoeding van een kind is
dat het te maken krijgt met een vader- en een moederrol,
die elkaar harmonieus aanvullen. Het spreekt voor
zich dat de vaderrol niet alleen en met volle gewicht op
de schouders van de man «van vlees en bloed» terechtkomt,
net zoals de moederrol niet exclusief de vrouw
«van vlees en bloed» hoeft toe te komen. Maar eens te
meer biedt ook hier de omgekeerde redenering geen
soelaas. De facto is de vaderrol in heel wat heterogezinnen
wel degelijk een zaak van de vader, terwijl de
moeders in het merendeel van de gevallen de moederrol
op zich nemen. Die eenvoudige rolverdeling, waarbij
van enige dissociatie tussen biologische en affectieve
aspecten geen sprake is, mag niet worden
veronachtzaamd, omdat ze inzonderheid wel van belang
kan zijn voor kinderen die al door het leven werden
getekend, zoals adoptiekinderen in de gebruikelijke zin
van het woord.
Vervolgens staat de spreker stil bij een ander wezenlijk
aspect: voor een gestructureerde ontwikkeling van
zijn persoonlijkheid heeft het kind niet zozeer nood aan
een vader- of een moederrol, maar wel aan de actieve
tegenwoordigheid van de «mensgeworden» vader- en
moederfiguur. Ter schraging van deze stelling zal de
spreker gewoon een aantal voorbeelden geven die betrekking
hebben op de delicate Oedipusfase in de ontwikkeling
van het kind. Het zou uiteraard verkeerd zijn
die voorbeelden te willen veralgemenen: «het effect»
van de aanwezigheid van de vader en de moeder in
huis speelt niet voor alle kinderen en alle gezinnen even
sterk, maar dát het een rol speelt staat wél vast!
CHAMBRE 4e SESSION DE LA 51e LÉGISLATURE 2005 2006
KAMER
4e ZITTING VAN DE 51e ZITTINGSPERIODE