DOC 51 0664/008 DOC 51 0664/008 - Site de Jean-Yves Hayez.

168 DOC 51 0664/008
à un besoin pratique, auquel d’autres institutions comme
la parenté sociale prétendent répondre, en ouvrant
l’adoption aux couples de même sexe?
Sur ce dernier point, il existe une grande analogie
entre le débat qui s’est tenu au Parlement autour de
l’ouverture au mariage homosexuel et le débat actuel.
A l’époque, il existait un consensus pour créer une institution
qui permette de stabiliser le lien juridique entre
deux personnes de même sexe. A ce titre, différentes
solutions avaient été proposées telles que l’union civile
ou le partenariat enregistré, qui dans leurs effets seraient
à peu près assimilables au mariage, mais tout en
excluant la possibilité d’ouvrir le mariage. La réponse
qui avait été apportée à l’époque à ces propositions est
qu’il était contradictoire de créer une institution calquée
sur le mariage tout en refusant de la dénommer comme
tel.
Ainsi, bien qu’hostile à l’adoption par des couples
homosexuels, le professeur Renchon n’exclut pas de
mettre en place un système équivalent à l’adoption, mais
en évitant justement d’en donner la dénomination. Pourtant,
les mêmes effets juridiques appellent une dénomination
commune.
En ce qui concerne la question de la non-discrimination,
un arrêt fondamental en la matière est l’arrêt Fretté
du 26 février 2002 rendu par la Cour européenne des
droits de l’homme contre la France. Dans cet arrêt, la
Cour a décidé par 4 voix contre 3 que le Conseil d’État
français, en refusant l’agrément à adopter à une personne
homosexuelle, n’a pas violé l’exigence de nondiscrimination,
garanti par l’article 14 de la Convention
européenne des droits de l’homme (CEDH). Cet arrêt
est souvent mal interprété. La Chambre de la Cour est
composée de 7 juges: 3 juges ont émis une opinion
dissidente, estimant qu’il y avait une discrimination; 3
autres juges ont estimé qu’il n’y avait pas discrimination,
mais uniquement parce que l’article 14 de la CEDH
n’était pas applicable à la situation visée; seul un seul
juge, qui est par ailleurs l’auteur de la décision, a considéré
que l’article s’appliquait et qu’il n’y avait effectivement
pas de discrimination.
Pour l’instant une question identique est pendante
devant la Cour, à nouveau avec la France, l’arrêt étant
attendu pour la fin de cette année (affaire E.B. c. France,
reg. n° 43546/02). L’intervenant est convaincu que la
Cour constatera la discrimination dans la jurisprudence
een praktische behoefte, waarop andere instellingen zoals
het zorgouderschap een antwoord willen bieden, door
de adoptie voor homoparen te open te stellen?
Wat dat laatste punt betreft, constateert men een grote
analogie tussen het in het parlement gevoerde debat
rond de openstelling van het homohuwelijk en dit debat.
Indertijd heerste er een consensus om te voorzien
in een instelling die het mogelijk maakt de juridische
band tussen twee personen van hetzelfde geslacht een
stabiel karakter te verlenen. In dat verband werden diverse
oplossingen voorgesteld, zoals de instapregeling
voor samenwonenden of het geregistreerd partnerschap,
die – wat de effecten ervan betreft – min of meer
gelijkgeschakeld zijn met het huwelijk, met uitsluiting van
de openstelling van het huwelijk. Het antwoord dat toen
op die voorstellen was geformuleerd luidde dat het tegenstrijdig
was een instelling in het leven te roepen die
een afspiegeling was van het huwelijk, zonder die instelling
als zodanig te willen benoemen.
Professor Renchon is weliswaar gekant tegen adoptie
door homoseksuele stellen, maar tegelijk sluit hij niet
uit dat een stelsel wordt opgezet dat gelijkwaardig is
met adoptie, maar waarbij men precies vermijdt daaraan
die benaming te geven. Nochtans vereisen identieke
juridische gevolgen een gemeenschappelijke benaming.
Wat de kwestie van de niet-discriminatie betreft, is
een fundamenteel arrest terzake het arrest- Fretté van
26 februari 2002 dat door het Europees Hof voor de
rechten van de mens tegen Frankrijk werd gewezen. In
dat arrest heeft het Hof met 4 tegen 3 stemmen beslist
dat de Franse Raad van State, door een homoseksueel
persoon de erkenning te weigeren een kind te adopteren,
de non-discriminatievereiste, verankerd in artikel
14 van het Europees Mensenrechtenverdrag (EVRM),
niet heeft geschonden. Dat arrest wordt vaak slecht
geïnterpreteerd. De kamer van het Hof is samengesteld
uit 7 rechters, van wie 3 rechters een andersluidend
standpunt aanhielden (waarbij volgens hen dus wel
sprake was van discriminatie); 3 andere rechters waren
de mening toegedaan dat er geen sprake was van enige
discriminatie, maar uitsluitend omdat artikel 14 van het
EVRM niet op de bedoelde situatie toepasselijk was;
slechts één rechter – die overigens de beslissing heeft
geredigeerd – ging ervan uit dat het artikel van toepassing
was en dat er de facto geen sprake van discriminatie
was.
Momenteel is een identieke kwestie hangend bij het
Hof, waarbij opnieuw Frankrijk in het geding is, en waarover
de uitspraak vóór het einde van dit jaar wordt verwacht
(zaak E.B. t. Frankrijk, reg. nr. 43546/02). De spreker
is ervan overtuigd dat het Hof zal concluderen tot
CHAMBRE 4e SESSION DE LA 51e LÉGISLATURE 2005 2006
KAMER
4e ZITTING VAN DE 51e ZITTINGSPERIODE