DOC 51 0664/008 DOC 51 0664/008 - Site de Jean-Yves Hayez.

164 DOC 51 0664/008
effets secondaires d’un rapport juridique de filiation,
c’est-à-dire tout ou partie des responsabilités parentales
et, éventuellement, des droits successoraux.
La parenté sociale pourrait dès lors s’appliquer à différents
types de situations familiales où un enfant, sans
«être» pour autant l’enfant d’une personne, est élevé
par cette personne qui a contracté à son égard un engagement
éducatif, comme par exemple dans les familles
dites d’accueil ou dans les familles recomposées,
hétérosexuelles ou homosexuelles.
Dans les situations, comme celles dont on débat
aujourd’hui, où un enfant a un seul parent, biologique
ou adoptif, et vit avec le partenaire homosexuel de ce
parent, la parenté sociale constitue aussi une solution
particulièrement adaptée, puisqu’elle permet, comme
la Cour d’arbitrage 18 y invite le législateur, d’attribuer à
ce partenaire les responsabilités parentales (autorité
parentale et obligation d’entretien) et éventuellement des
droits successoraux, sans faire pour autant de l’enfant,
l’enfant «de» ce partenaire, c’est-à-dire sans conférer à
l’enfant une filiation à l’égard de ce partenaire.
La parenté sociale permet donc de résoudre, sans
modifier l’identité de l’enfant et, dès lors, son «état civil»,
les difficultés ou les questions pratiques qui sont
évoquées dans les couples homosexuels par le partenaire
du parent de l’enfant: exercice en commun de
l’autorité parentale pendant la vie commune, détermination
de l’étendue des droits et des devoirs parentaux
du partenaire après séparation, divorce ou décès, attribution
de droits successoraux…
Et cependant, d’aucuns ou beaucoup voudraient
aujourd’hui aller plus loin que la parenté sociale et permettre
une adoption proprement dite de l’enfant par le
partenaire du même sexe.
Pourquoi?
On invoque généralement, à l’appui de cette solution,
l’ «égalité des chances» ou l’ «égalité des droits»,
en faisant état de ce que les partenaires d’un couple de
même sexe devraient autant avoir le droit que les par-
te kennen aan een persoon die optreedt als ouder van
een kind of dat zorgouderschap opneemt. Zulks zou inhouden
dat die persoon de ouderlijke verantwoordelijkheid
geheel of gedeeltelijk zou verwerven, en eventueel
dat het kind van die persoon kan erven.
Het zorgouderschap zou dus kunnen worden toegepast
in uiteenlopende gezinssituaties, waarin het kind –
zonder evenwel «het kind te zijn van» een welbepaald
persoon – wordt opgevoed door deze persoon, die zich
daartoe heeft verbonden, zoals bijvoorbeeld in de zogenaamde
pleeggezinnen of in nieuw samengestelde
(heteroseksuele dan wel homoseksuele) gezinnen.
In de situaties zoals die thans in deze bespreking aan
bod komen, waarin een kind één enkele biologische
ouder of adoptieouder heeft, en samenwoont met de
homoseksuele partner van die ouder, draagt het zorgouderschap
tevens een bijzonder geschikte oplossing
aan. In het verlengde van het verzoek van het Arbitragehof
18 aan de wetgever kunnen via het zorgouderschap
de ouderlijke verantwoordelijkheden (ouderlijk gezag en
onderhoudsplicht), alsook erfrechten, aan die partner
worden toegekend, zonder dat het kind «het kind van
de partner» wordt, kortom zonder een afstammingsband
tussen het kind en de partner tot stand te brengen.
Zonder dat aan de identiteit, en dus aan de «burgerlijke
stand» van het kind wordt geraakt, biedt het zorgouderschap
derhalve een oplossing voor de problemen
of de praktische vragen waarmee de partner van de
ouder van het kind in homoparen wordt geconfronteerd,
zoals de gezamenlijke uitoefening van het ouderlijk gezag
tijdens het samenwonen, de vaststelling van de
ouderlijke rechten en plichten van de partner na een
scheiding, echtscheiding of overlijden, de toekenning
van erfrecht enzovoort.
Desondanks gaan stemmen op om veel verder te
gaan dan het zorgouderschap, en de partner van hetzelfde
geslacht de mogelijkheid te bieden het kind te
adopteren, in de eigenlijke zin van het woord.
Waarom?
De voorstanders van die oplossing stoelen hun stelling
over het algemeen op de «gelijkheid van kansen»
of de «gelijkberechtiging», omdat de partners in een
homoseksueel paar evenzeer het recht zouden moeten
18
On rappellera que, dans son arrêt du 8 octobre 2003, la Cour
d’arbitrage a expressément considéré que « c’est au législateur
qu’il appartient de préciser sous quelle forme, à quelles conditions
et selon quelle procédure l’autorité parentale pourrait, dans l’intérêt
de l’enfant, être étendue à d’autres personnes qui n’ont pas un
lien de filiation avec lui ».
18
Op te merken valt dat het Arbitragehof in zijn arrest van 8 oktober
2003 uitdrukkelijk het volgende stelde: «(…) het staat aan de wetgever
om te preciseren in welke vorm, onder welke voorwaarden
en volgens welke procedure het ouderlijk gezag, in het belang
van het kind, zou kunnen worden uitgebreid tot andere personen
die geen afstammingsband met het kind hebben (…).»
CHAMBRE 4e SESSION DE LA 51e LÉGISLATURE 2005 2006
KAMER
4e ZITTING VAN DE 51e ZITTINGSPERIODE