DOC 51 0664/008 DOC 51 0664/008 - Site de Jean-Yves Hayez.

DOC 51
0664/008
129
tendu, l’adoption doit être appréciée en fonction de l’intérêt
de l’enfant, mais la demande d’adoption d’un enfant
ne peut se fonder sur la situation de précarité dans
laquelle il se trouve. Par ailleurs, les partisans invoquent
à tort le droit d’avoir un enfant. À ce sujet, voir ci-dessous.
Les adversaires de l’adoption se sont parfois laissés
aller à des sophismes. La discussion a été ramenée à
un débat sur ce que l’on a erronément appelé «l’adoption
par les homosexuels», pour ensuite la qualifier de
demande égoïste en recourant à l’argument du «slippery
slope». L’argument dit de la pente savonneuse repose
sur une utilisation abusive de l’opérateur logique
«si…alors» consistant à exagérer largement les conséquences
d’une hypothèse, par exemple: «si je dois faire
une exception pour toi, je dois faire une exception pour
tout le monde».
Selon l’orateur, le nœud de la discussion est le suivant:
Seul l’intérêt supérieur d’un enfant peut dicter son
adoption.
Le législateur doit dès lors déterminer les conditions
de fond et de forme auxquelles l’adoption doit répondre
pour servir l’intérêt de l’enfant. Dans cette optique,
l’adoption donne une famille à un enfant et non l’inverse.
Personne ne peut dès lors revendiquer le droit d’adopter
(d’avoir un enfant adoptif). 9
Ce qui précède n’empêche pas que, si l’adoption est
possible en droit, l’accès l’adoption ne puisse pas être
défini et appliqué de manière discriminatoire. Alors qu’il
était question d’adoption par un homosexuel seul, la
Cour européenne des droits de l’homme a non seulement
considéré que le droit d’adopter n’était garanti à
personne, mais elle a ajouté que si le droit permettait
néanmoins à des célibataires d’adopter, il fallait éviter
toute discrimination 10 .
En vertu du droit belge actuel, l’adoption par des célibataires
ne pose aucun problème. Un homosexuel seul
peut adopter, au même titre qu’un hétérosexuel seul.
Il en va autrement pour les couples de personnes du
même sexe qui souhaitent adopter ou être «beaux-parents».
Les couples hétérosexuels qui sont mariés, qui cohabitent
légalement ou qui cohabitent de fait, sous certaines
conditions, peuvent adopter ensemble ou deve-
adoptie worden beoordeeld vanuit het belang van het
kind; maar aanspraken op een kind mogen niet worden
gefundeerd op de benarde situatie waarin dat kind verkeert.
Anderzijds maken voorstanders onterecht aanspraak
op het recht op een kind. Zie daarover verder.
Tegenstanders van de adoptie bekwamen zich soms
in sofismen. De discussie wordt verengd tot een discussie
over de (onterecht zo benoemde) homo-adoptie,
om die vervolgens via een slippery slope als egoïstische
aanspraak af te doen. Een slippery slope is een
misbruik van de logische als-danoperator door de gevolgen
van een hypothese fel te overdrijven, bijvoorbeeld:
«als ik voor jou een uitzondering moet maken,
dan moet ik er voor iedereen een maken».
De kern van de discussie lijkt de spreker de volgende.
De adoptie van een minderjarige kan slechts plaatsvinden
in zijn hoger belang.
De wetgever moet daarom de grond- en vormvoorwaarden
van de adoptie aldus omschrijven dat hij
het belang van het kind ermee dient. In die optiek geeft
de adoptie een familie aan een kind en niet omgekeerd.
Niemand kan daarom aanspraak maken op een recht
op (een) adoptie(fkind). 9
Het voorgaande neemt niet weg, dat als de adoptie
in het recht mogelijk is, de toegang ertoe niet op
discriminatoire wijze mag worden omschreven en toegepast.
In verband met de adoptie door een alleenstaande
homoseksuele man, overwoog het Hof Mensenrechten
niet enkel dat niemand een recht op adoptie
heeft. Het voegde eraan toe dat, als het recht alleenstaanden
toch laat adopteren, het daarbij niet mag discrimineren
10 .
Voor de adoptie door alleenstaanden, rijst er naar
huidig Belgisch recht geen probleem. Een alleenstaande
homoseksueel mag, zoals een alleenstaande heteroseksueel,
adopteren.
Anders is het gesteld voor de adoptie door of de
stiefouderadoptie binnen een koppel van gelijk geslacht.
Koppels van ongelijk geslacht mogen, als ze gehuwd
zijn, wettelijk samenwonen of onder bepaalde voorwaarden
feitelijk samenwonen, samen of elkaars kinderen
9
Cour des droits de l’homme 26 février 2002, Fretté c. France, § 32;
Cass. 10 avril 2003, www.cass.be
10
Cour des Droits de l’Homme, 26 février 2002, Fretté c. France,
§ 32.
9
Hof Mensenrechten 26 februari 2002, Fretté t. Frankrijk, § 32; Cass.
10 april 2003, www.cass.be
10
Hof Mensenrechten 26 februari 2002, Fretté t. Frankrijk, § 32.
CHAMBRE 4e SESSION DE LA 51e LÉGISLATURE 2005 2006
KAMER
4e ZITTING VAN DE 51e ZITTINGSPERIODE