DOC 51 0664/008 DOC 51 0664/008 - Site de Jean-Yves Hayez.

DOC 51
0664/008
107
L’oratrice estime cependant que les risques de conflit
sont plus élevés en cas de don enregistré qu’en cas
de don anonyme.
Les projets de coparenté que l’oratrice décrit dans
son exposé concernent principalement des couples français.
En France, l’influence de la psychanalyse en psychologie
est particulièrement grande. L’absence de père
y est considérée comme un problème fort important. L’
«association des parents gayes et lesbiennes» française
organise des soirées de rencontre au cours desquelles
des couples d’homosexuels rencontrent des couples de
lesbiennes en vue d’une prochaine paternité ou maternité.
L’enfant fait ainsi partie de deux familles. De cette
manière, on esquive le problème de l’anonymat et de
l’absence de père. Il n’est cependant pas évident de
mettre un tel arrangement par écrit. Il s’agit, selon l’oratrice,
d’une entreprise qui comporte beaucoup de risques.
Dès que des inséminations artificielles ont été pratiquées
chez des couples de lesbiennes, on a entamé
une étude de suivi. Sous la direction du professeur Ann
Breways, Mme Baetens a réalisé une thèse sur les premiers
enfants nés après insémination avec donneur à
l’AZ de la VUB. Cette thèse portait sur onze enfants,
âgés de un à deux ans. Le problème d’une étude de
suivi est qu’il faut attendre que les enfants nés d’un
donneur aient atteint un âge suffisant. L’enfant doit en
fait avoir entre quatre et cinq ans si on veut le tester de
manière adéquate (capacités cognitives, problèmes
émotionnels).
Les études sur la monoparentalité et son influence
sur le développement cognitif des enfants et sur la délinquance
juvénile nous viennent principalement des
États-Unis (début des années ’60). Il s’agit toutefois principalement
d’enquêtes réalisées auprès de mères vivant
avec leurs enfants après un divorce et de mères
adolescentes qui, en soi, ne touchent guère au problème
de l’absence de père mais bien à la situation socio-économique
des familles concernées.
Alors que les couples de lesbiennes ne recourent principalement
à l’insémination avec donneur que lorsqu’ils
sont engagés dans une relation stable et de durable et
qu’après en avoir envisagé les conséquences, le groupe
le plus important des mères célibataires se compose
de femmes d’une quarantaine d’années qui, en raison
de leur âge et à défaut de relation stable, ont fait le choix
de devenir mère par insémination avec donneur. Il s’agit
en quelque sorte d’un choix forcé.
Ces femmes rencontrent souvent elles-mêmes des
difficultés évidentes liées à l’absence de père pour leur
enfant. Aussi est-il difficile pour un enfant de grandir dans
un tel environnement.
L’oratrice constate toutefois que ces dernières années,
de plus en plus de femmes âgées de 30 à 35 ans
demandent une insémination avec donneur. Il s’agit de
Zij is evenwel van mening dat de kans op conflicten
groter is bij geregistreerde donatie dan bij anonieme
donatie.
De door de spreekster in haar uiteenzetting beschreven
projecten van co-ouderschap betreffen voornamelijk
Franse koppels. In Frankrijk is de invloed van de
psychoanalyse in de psychologie bijzonder groot. Men
heeft er een behoorlijk groot probleem met de
vaderloosheid. De Franse «association des parents
gayes et lesbiennes» organiseert ontmoetingsavonden
waarbij homoseksuele paren lesbische paren ontmoeten
met het oog op een nakend vader- en moederschap.
Het kind maakt aldus deel uit van twee gezinnen. De
anonimiteit en de vaderloosheid worden aldus ontlopen.
Het is evenwel niet evident om dergelijke overeenkomst
op papier te zetten. Het is volgens de spreekster een
risicovolle onderneming.
Vanaf het begin van de kunstmatige inseminaties bij
lesbische koppels werd een aanvang genomen met een
opvolgingsonderzoek. Mevrouw Baetens heeft onder het
promotorschap van professor Ann Breways een thesisonderzoek
gedaan naar de eerste kinderen die geboren
werden na donorinseminatie in het AZ van de VUB.
Elf kinderen, tussen 1 en 2 jaar, hebben hier aan meegewerkt.
Het probleem met een opvolgingsonderzoek
is dat gewacht moet worden tot de donorkinderen oud
genoeg zijn. Het kind moet eigenlijk 4 à 5 jaar zijn, wil
men het adequaat testen (cognitieve mogelijkheden,
emotionele problemen).
Onderzoeken over het alleenstaande ouderschap en
de invloed ervan op de cognitieve ontwikkeling van de
kinderen en de jeugdcriminaliteit komen voornamelijk
uit Amerika (begin jaren ’60). Het betreft echter voornamelijk
onderzoek bij moeders na een echtscheiding en
van tienerzwangerschappen en hebben op zich weinig
te maken met de vaderloosheid maar wel met de socioeconomische
situatie van de desbetreffende gezinnen.
Daar waar lesbische koppels voornamelijk pas een
beroep doen op de kunstmatige inseminatie wanneer
ze een lange en stabiele relatie hebben en na eerst de
gevolgen ervan te hebben overwogen, bestaat bij de
alleenstaande moeders de grootste groep uit 40-jarige
vrouwen die vanwege hun leeftijd en bij gebrek aan een
stabiele relatie de keuze hebben gemaakt om moeder
te worden door donorinseminatie. Het is als het ware
een gedwongen keuze.
Deze vrouwen hebben vaak zelf de nodige problemen
met de vaderloosheid. Het is dan ook moeilijk voor
een kind om in een dergelijke omgeving op te groeien.
De laatste jaren stelt de spreekster evenwel vast dat
er zich steeds meer vrouwen tussen 30 jaar en 35 jaar
aandienen voor kunstmatige inseminatie. Het zijn vrou-
CHAMBRE 3e SESSION DE LA 51e LÉGISLATURE 2004 2005
KAMER
3e ZITTING VAN DE 51e ZITTINGSPERIODE