Klasse voor Leerkrachten 168 - Pr Jean-Yves Hayez
12.03.2014 • Views
Share Embed Flag

Klasse voor Leerkrachten 168 - Pr Jean-Yves Hayez

Klasse voor Leerkrachten 168 - Pr Jean-Yves Hayez

Klasse voor Leerkrachten 168 - Pr Jean-Yves Hayez

SHOW MORE
SHOW LESS
ePAPER READ
DOWNLOAD ePAPER
jeanyveshayez.net

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

START NOW

Nr.<strong>168</strong> • Oktober 2006<br />

www.klasse.be<br />

Maandblad <strong>voor</strong> Onderwijs in Vlaan de ren<br />

Venus is een leerstijl<br />

Test je werkdruk<br />

Nieuw: de Schoolstraat<br />

150 Waalse scholen<br />

spreken Nederlands<br />

Waarom pleegde Julie (15)<br />

zelfmoord?<br />

THAI-BOKSER KAREN:<br />

«PUNCH IN HET BEROEPS»

© LUC DAELEMANS<br />

<br />

Lijkt jouw klas soms op een boksring? Die van<br />

Karen Teugels niet. De lerares Nederlands en<br />

Mavo van het Sint-Godelieve Instituut in Kapelleop-den-Bos<br />

mept enkel tijdens de trainingen van<br />

haar Thai-boksclub. «Een echte wedstrijd wil ik<br />

nooit boksen.» Bang <strong>voor</strong> de knockout?<br />

Groeten uit het<br />

kiekenkot<br />

«Het leraarslokaal is een echt kiekenkot»,<br />

«Vastbenoemde vrouwen van in de veertig,<br />

dat zijn de ergsten. Dat zijn slechte mensen.»,<br />

«Een groot percentage van de leerkrachten<br />

beschouwen de leerlingen als de gemeenschappelijke<br />

vijand». Het zijn maar enkele<br />

getuigenissen uit Verhalen uit de Leraarskamer<br />

in Humo. Op het forum gaan de roddels lekker<br />

verder. Al duikt daar <strong>voor</strong>al de relativering<br />

op. Schrijft een lerares uit Ruisbroek: «Het<br />

spijtige is dat alle <strong>voor</strong>oordelen hier gewoon<br />

bevestigd worden: het onderwijs zit vol saaie,<br />

dominante, levensmoeë, asociale lesgevers.<br />

Heb ik als jonge dertiger de verkeerde job<br />

gekozen? Pas ik niet in het onderwijs omdat<br />

ik graag uitga, veel vrienden heb, respect<br />

heb <strong>voor</strong> zowel leerlingen als collega’s, geen<br />

mantelpakje draag, <strong>voor</strong> mijn mening durf<br />

uitkomen, zelfs in de leraarskamer…?» Anderen<br />

wijzen erop dat je in elke werkomgeving op<br />

zoek kan gaan naar de negatieve verhalen en<br />

de straffe anekdotes en dat er niks sensationeels<br />

te rapen valt bij mensen die gewoon<br />

graag hun werk doen en in de leraarskamer<br />

een kopje koffie drinken. Dat doet <strong>Klasse</strong><br />

nagenoeg elke dag: kopje koffie drinken met<br />

enthousiaste collega’s die in Antwerpen aspirine<br />

maken met de leerlingen <strong>voor</strong> hun eigen<br />

Wetenschapsbeurs, die hen in Kortrijk professioneel<br />

leren solliciteren, in Berchem anders<br />

leren kiezen in de beroepsopleiding, kleuters<br />

zelfstandig leren werken in de Kempen, anders<br />

evalueren in Malle of op inleefreis vertrekken<br />

in Mol. Allemaal inspirerende <strong>voor</strong>beelden van<br />

leraren die het samen aanpakken. Vaak met<br />

gedreven collega’s, leerlingen en ouders. En<br />

natuurlijk loopt er her en der een negatieve<br />

geest of een zonderling rond. Zoals in elk<br />

kiekenkot zeker?<br />

Vanaf deze maand vind je de<br />

leukste inspirerende <strong>voor</strong>beelden<br />

uit het Vlaams onderwijs in de<br />

nieuwe rubriek ‘Schooltips’ met<br />

het logo Sjapo! Op www.klasse.be staan er<br />

al 53 verzameld. Op de gele bladzijden in dit<br />

nummer vind je er nog eens vijf nieuwe. Ze<br />

krijgen allemaal een nummer. Zo blijven we<br />

leren van elkaar.<br />

<br />

Zit jij met zoveel opgekropte woede<br />

na een schooldag dat je zonodig moet<br />

boksen?<br />

Karen Teugels: «Absoluut niet. Dat is<br />

een groot misverstand. Ik heb nauwelijks<br />

lastige leerlingen. Ik boks sinds vorig jaar<br />

omdat ik het een complete sport vind: je<br />

moet snel en lenig zijn en je ontwikkelt<br />

kracht. Ik heb altijd<br />

«Ik probeer mijn<br />

leerlingen met<br />

enthousiasme te<br />

raken»<br />

een <strong>voor</strong>liefde <strong>voor</strong><br />

wat ruwere sporten<br />

gehad: voetbal, hockey,<br />

turnen. Ik geef nu<br />

mijn vijfde jaar les en<br />

pas sinds vorig jaar heb ik echt voldoende<br />

tijd om ’s avonds te sporten. Ik herinner me<br />

mijn eerste jaar. Dat was een ramp. Ik had<br />

zeven klassen, was onmiddellijk klastitularis.<br />

Elke avond kwam ik moe thuis, sliep een uur<br />

en begon dan aan de les<strong>voor</strong>bereidingen<br />

<strong>voor</strong> de volgende dag. Twee jaar lang heb<br />

ik geen sport meer gedaan.»<br />

Meer vrije tijd betekent dat minder<br />

engagement <strong>voor</strong> de school?<br />

Karen Teugels: «Natuurlijk niet, lessen<br />

<strong>voor</strong>bereiden gaat gewoon veel vlotter nu.<br />

En je wordt ietsje minder idealistisch. Als<br />

ik begon, wou ik dat elke les schitterend<br />

was. Nu ben ik tevreden met twaalf goede<br />

en twaalf ‘gewone’ lessen per week. Als er<br />

moet vergaderd worden met collega’s sta<br />

ik te springen. Ik doe dat gewoon graag.<br />

Omdat ik geen gezin heb, lukt het me ook<br />

makkelijk om me na de schooluren vrij te<br />

maken. In groep voel ik me creatief<br />

worden, dan doe ik het ene <strong>voor</strong>stel<br />

na het andere. Soms denken collega’s:<br />

‘wat wil ze nu weer’, maar<br />

even vaak vinden ze een idee wel<br />

bruikbaar. Ik heb meegewerkt<br />

aan een onthaalbrochure <strong>voor</strong><br />

leerlingen en ouders, een project<br />

rond applaus ineengebokst, we broeden<br />

op permanente evaluatie <strong>voor</strong> de talen,<br />

willen de nadruk leggen op attitudes<br />

in onze kantoor- en modeklassen,…<br />

<strong>Pr</strong>ojecten genoeg! Dat ideeën spuien<br />

heb ik van in mijn chirotijd. Ik was<br />

twee jaar lang hoofdleidster.»<br />

Je geeft nu het vijfde jaar les.<br />

Niet bang dat de ideeën ooit<br />

op raken?<br />

Karen Teugels: «Soms wel. Je<br />

merkt aan het einde van het schooljaar<br />

dat je wat kregeliger en minder dynamisch<br />

<strong>voor</strong> de klas staat dan na een deugddoende<br />

vakantie. Die lange vakantie is absoluut<br />

nodig om creatief te blijven als leraar. Ik<br />

ben ook niet benauwd om <strong>voor</strong>stellen van<br />

anderen op te pikken. Zo start ik dit jaar met<br />

een nieuw handboek <strong>voor</strong> Nederlands. Een<br />

stagiaire gebruikte het vorig jaar<br />

in mijn klassen. Het is in feite<br />

een werkboek. Dat vind ik beter<br />

<strong>voor</strong> mijn BSO-leerlingen. Ook<br />

biedt het boek contractwerk,<br />

met mag- en moetopdrachten<br />

aan. Veel van onze leerlingen kennen dat<br />

uit de basisschool maar krijgen het nooit<br />

meer aangeboden in het secundair. Jammer,<br />

want met contractwerk leren ze plannen<br />

en zichzelf evalueren. Ik geef ontzettend<br />

graag les in BSO. De leerlingen zijn rechtuit.<br />

‘Mevrouw, wat een mooi bloesje heb je aan<br />

vandaag’, het floept er zo uit bij hen.»<br />

Wie wil boksen moet keihard trainen.<br />

Ben jij genoeg gewapend om les te<br />

geven?<br />

Karen Teugels: «Voor de vakinhouden<br />

krijg je een zeer goede opleiding maar om<br />

concrete klassituaties aan te pakken kom<br />

je als beginnend leraar vaak tekort. Ik<br />

ben pas op mijn eenentwintigste aan mijn<br />

lerarenopleiding begonnen. Na mijn studies<br />

communicatiebeheer vond ik me te jong<br />

om te gaan werken. Binnenhuisinrichting<br />

of lesgeven: wat zou ik nog verder studeren?<br />

Ik koos <strong>voor</strong> mijn verlangen om<br />

kennis en vaardigheden door<br />

te geven aan kinderen. Dat<br />

probeer ik elke les door hen<br />

te raken met mijn enthousiasme.<br />

Lukt dat een beetje,<br />

denk je?<br />

We hangen in de touwen.<br />

Dit schooljaar staan op de cover van<br />

<strong>Klasse</strong> onderwijsmensen met een<br />

eerstekeergevoel. Deze maand:<br />

Karen Teugels, na de schooluren<br />

beducht Thai-bokser en binnen<br />

de schoolmuren barstend van<br />

enthousiasme en energie. Dit jaar<br />

gebruikt ze <strong>voor</strong> het eerst een<br />

zelfgekozen schoolboek <strong>voor</strong><br />

haar BSO-leerlingen.<br />

OP DE COVER<br />

LEEFTIJD: 28<br />

STUDIES: Communicatiebeheer, Katholieke Hogeschool Mechelen. Regentaat Nederlands,<br />

geschiedenis, economie, KHMechelen.<br />

JOB: Leraar Nederlands en Mavo (=maatschappelijke vorming) aan Sint-Godelieve Instituut<br />

van Kapelle-op-den-Bos.<br />

MOTTO: «Wil je gelukkig zijn... leef dan.» of «Lach zolang je leeft, want je leeft zolang je lacht.»<br />

2 KLASSE NR.<strong>168</strong>

© SCHOOL OF ROCK<br />

10 VENUS IS EEN LEERSTIJL<br />

IN DIT NUMMER<br />

14<br />

TEST JE WERKDRUK<br />

DE SCHOOLSTRAAT:<br />

RUNKST<br />

47<br />

DE TRENDS:<br />

SPEELTIJD<br />

46<br />

OP DE ZONNEBANK<br />

52<br />

JULIE (15):<br />

«IK SPRING<br />

ONDER DE TREIN.»<br />

© LIEVEN VAN ASSCHE<br />

NEDERLANDS VEROVERT<br />

WAALSE SCHOLEN<br />

48<br />

«ZE SPELEN<br />

DOKTERTJE<br />

IN HET TOILET»<br />

50<br />

4 HET NIEUWS<br />

15 ZEKER DOEN<br />

41 LERARENKAART<br />

56 DIALOOG<br />

SWITCH: DOCENT<br />

ONTMOET LERAAR<br />

54<br />

KLASSE NR.<strong>168</strong> 3

© KLASSE<br />

REFTER UIT 1001 NACHT<br />

De leerlingen van het Sint-Jozefinstituut in Borsbeek eten <strong>voor</strong>taan hun boterhammen<br />

op in oosterse sferen. Hun ontwerp uit 1001 nacht won de wedstrijd van <strong>Klasse</strong> en Maks!<br />

om van de schoolrefter een leuke plek te maken. Voor de basisschool ging de prijs naar<br />

de Mariaschool in Grobbendonk. Er kwamen meer dan honderd ontwerpen binnen.<br />

<br />

««Neem een kind dat niks bakt<br />

1012<br />

van wiskunde. Zijn leraar gaat<br />

dood, wordt ziek of krijgt een<br />

slagen in<br />

verkeersongeluk en bij de nieuwe<br />

toelatingsproef arts<br />

en tandarts<br />

leraar lukt dat opeens wel. De<br />

Jongeren die de studie arts of tandarts<br />

willen aanvatten moeten sinds 1997 eerst<br />

een toelatingsproef afleggen. Dit jaar<br />

kregen de leerlingen begin juli en eind<br />

augustus een kans. Nog nooit slaagden<br />

zoveel kandidaten, maar ook het aantal<br />

kandidaten was nooit zo hoog: 2636 probeerden,<br />

iets meer dan 38 procent slaagde.<br />

Onder de geslaagden zijn 93 Nederlanders<br />

en 8 andere buitenlanders.<br />

mensheid is geen fluit gediend<br />

»<br />

met een genie dat het niet kan<br />

overbrengen.»<br />

Urbanus, komiek en striptekenaar in <strong>Klasse</strong> <strong>voor</strong> Ouders van september<br />

4 KLASSE NR.<strong>168</strong>

ONDERZOEK VAN DE MAAND<br />

Hoe leren ze het meest?<br />

Helpt het als een leraar zijn manier van lesgeven aanpast aan de manier<br />

waarop zijn leerlingen leren? Ella Desmedt trok het <strong>voor</strong> haar doctoraat<br />

na in het hoger onderwijs. In een experiment liet ze studenten<br />

zelfgestuurd hun cursus verwerken. De ene groep kreeg inzichten mee<br />

over manieren van leren aan de hand van een bekend leerstijlmodel,<br />

de andere niet. Wie leerde het meest?<br />

Als studenten hun cursus het best<br />

leren door bij<strong>voor</strong>beeld opzoekwerk<br />

te verrichten, dan moet de docent<br />

er<strong>voor</strong> zorgen dat ze dat zoveel<br />

mogelijk moeten doen, dan leren<br />

ze het meest. Onderwijsstijl en<br />

leerstijl moeten dus zoveel mogelijk<br />

op elkaar aansluiten.<br />

Ella Desmedt, projectleider Hoger<br />

Instituut Voor de Arbeid (Hiva): «Dat<br />

zegt de theorie, maar zo simpel is het<br />

niet. Ons leerproces en leeromgeving<br />

zijn te ingewikkeld om te zeggen dat je<br />

onderwijsstijl en leerstijl gewoon maar<br />

op elkaar moet afstemmen wil je een<br />

goed leereffect krijgen. Er zijn te weinig<br />

betrouwbare instrumenten om de<br />

leerstijl van leerlingen<br />

en studenten goed te<br />

meten. En als het al<br />

mogelijk zou zijn om<br />

onderwijs- en leerstijl<br />

perfect op elkaar af te<br />

stemmen, dan nog<br />

zou je als docent enkel<br />

focussen op manieren<br />

van leren waar een<br />

student goed in is. Hoe<br />

train je dan waar hij niet zo goed in is?<br />

We moeten in de samenleving toch op<br />

allerlei manieren kunnen leren.»<br />

Is ons onderwijs daar wel mee bezig?<br />

Het gebeurt vaak dat leerlingen die<br />

niet goed uit het hoofd kunnen<br />

leren niet geschikt worden bevonden<br />

om in het algemeen secundair<br />

onderwijs te blijven. Ze worden<br />

doorverwezen naar het technisch<br />

of beroepsonderwijs.<br />

Ella Desmedt: «Ja, en daar stel ik mij<br />

vragen bij. Moet een BSO-leerling dan<br />

niets meer uit het hoofd kennen? De<br />

samenleving vraagt dat toch. Zij staat<br />

niet toe dat je enkel met je sterke kanten<br />

functioneert. Daarom geloof ik niet in<br />

te veel focussen op de beste leerstijl<br />

en de meest aansluitende onderwijsstijl.<br />

Alle vormen van leren moeten op<br />

school kansen krijgen.»<br />

In je experiment heb je geprobeerd<br />

om het effect van ‘leerstijlbewustzijn’<br />

bij studenten na te gaan. Eén groep<br />

van studenten kreeg <strong>voor</strong>af uitleg<br />

over leerstijlen en moest de cursus<br />

zelfgestuurd verwerken. Wat was<br />

het effect daarvan?<br />

Ella Desmedt: «Qua studieprestaties<br />

leverde dat verwonderlijk genoeg geen<br />

effect op, ze deden het niet beter dan<br />

studenten die op een gewone manier<br />

hun cursus verwerkten. Maar <strong>voor</strong><br />

de persoon van de student was het<br />

wel zinvol om te reflecteren over zijn<br />

leren en te weten wat zijn sterke en<br />

zwakke kanten zijn bij het leren. Die<br />

studenten gingen op een hoger niveau<br />

zelfgestuurd leren. Bovendien is het ook<br />

nuttig <strong>voor</strong> docenten om te weten hoe<br />

hun studenten leren.»<br />

Waar<strong>voor</strong>? Om zich aan te passen<br />

aan hun studenten?<br />

Ella Desmedt: «Het geeft je als docent<br />

een psychologisch referentiekader. Je<br />

krijgt meer inzicht in wat je studenten<br />

of leerlingen niet<br />

goed zullen kunnen<br />

en het inspireert je<br />

als er moet worden<br />

geremedieerd. Je<br />

kan je manier van<br />

evalueren ook meer<br />

variëren. Maar om<br />

te zeggen dat je<br />

je helemaal moet<br />

aanpassen aan de<br />

leerstijlen van je studenten opdat ze<br />

goed zouden leren, nee. Net zoals<br />

in het secundair onderwijs kan je als<br />

leraar niet in elk vak in een aanbod<br />

<strong>voor</strong> alle leerstijlen <strong>voor</strong>zien. Maar als<br />

je weet dat je vak zich <strong>voor</strong>al richt tot<br />

leerlingen met leerstijl X, kan je wel<br />

duidelijk tegen je leerlingen zeggen wat<br />

je verwacht. Maar leg niet te veel de<br />

link met leerstijlen. Je kan als student<br />

nog de meest gepaste leerstijl hebben,<br />

als je te veel uitgaat, kan je nog altijd<br />

buizen. Eenvoudige recepten om te<br />

leren bestaan niet.»<br />

‘Zelfgestuurd leren in het hoger onderwijs’<br />

(6,20 euro) - Survivalkit <strong>voor</strong> de<br />

eerste maanden wil studenten uit het<br />

eerste jaar van het hoger onderwijs<br />

ondersteunen bij het verwerven of<br />

verder ontwikkelen van de vaardigheden<br />

van zelfgestuurd leren – Garant<br />

Uitgevers - Somersstraat 13-15 - 2018<br />

Antwerpen – tel. 03 231 29 00 -<br />

uitgeverij@garant.be – www.garant.be<br />

Je kan het doctoraat ‘Research into<br />

the theoretical base of learning styles<br />

in view of educational applications in<br />

a university setting’ (2004) opvragen<br />

door ‘Ella Desmedt’ in te geven op<br />

http://aleph.ugent.be<br />

Lees ook de top story over leerstijlen<br />

op p10: Ben ik Zeus of Afrodite?<br />

© THE SIMPSONS<br />

10 STERREN<br />

Vanaf 1 september 2006 wordt het onthaalonderwijs<br />

<strong>voor</strong> anderstalige nieuwkomers (okan) aanzienlijk<br />

uitgebreid. Er komen meer leerlingen in aanmerking en ze<br />

krijgen ook begeleiding na het onthaaljaar.<br />

Aan het einde van het schooljaar 2007-2008 komt er een<br />

peilingonderzoek over de ontwikkelingsdoelen wiskunde<br />

in de B-stroom van de eerste graad secundair onderwijs.<br />

Daarom neemt een onderzoeksteam in september en oktober<br />

2006 alvast begintoetsen Nederlands en wiskunde af.<br />

In de nieuwe databank ‘Stageforum’ (www.stageforum.be)<br />

zoeken leraren en leerlingen een stageplaats en bieden bedrijven<br />

hun stageplaatsen aan. Op de site worden stagezoekers en<br />

–aanbieders aan elkaar gelinkt per interessegebied.<br />

De centra <strong>voor</strong> basiseducatie organiseren vanaf volgend<br />

schooljaar zevenduizend volledige trajecten basisnederlands<br />

<strong>voor</strong> laaggeschoolde anderstaligen. Er zijn ook<br />

duizend trajecten <strong>voor</strong> analfabete anderstaligen.<br />

Tijdens het schooljaar 2006-2007 staan er enkele belangrijke<br />

onderwijsdossiers op de agenda van de Vlaamse<br />

overheid, zoals een maximumschoolfactuur <strong>voor</strong> ouders,<br />

een nieuw decreet <strong>voor</strong> het volwassenenonderwijs en de<br />

<strong>voor</strong>bereiding van de volledig vernieuwde lerarenopleiding<br />

die op 1 september van start gaat.<br />

Scholen die hun verwarmingsinstallatie laten afstellen door<br />

een vakman krijgen 250 euro subsidie. Daarnaast zullen<br />

drie experimenteerscholen heel intensief begeleid worden,<br />

om zo een modelaanpak uit te werken om energie te<br />

besparen via effi ciënter verwarmen.<br />

Alle Brusselse basisscholen voeren de volgende vier jaren<br />

een gezamenlijk inschrijvingsbeleid. Het principe van<br />

gelijktijdige <strong>voor</strong>rang <strong>voor</strong> kinderen met thuistaal Nederlands<br />

en <strong>voor</strong> gok-leerlingen blijft, maar wordt uitgebreid.<br />

De personeelsleden van hogescholen krijgen meer vakantiegeld.<br />

De universiteiten en hogescholen zullen geen<br />

contracten met een arbeidersstatuut meer afsluiten. Dat<br />

zijn twee maatregelen uit het ontwerp van de CAO <strong>voor</strong><br />

het hoger onderwijs dat de onderwijsvakbonden ACOD,<br />

FCSOD en VSOA en de besturen van het hoger onderwijs<br />

samen met minister Vandenbroucke uitwerkten.<br />

Uit een studie van de Vlaamse Automobilistenbond blijkt<br />

dat leerlingen uit het secundair onderwijs de verkeersregels<br />

onvoldoende kennen. Vanaf 2007 wordt er daarom 60 000<br />

euro extra vrijgemaakt <strong>voor</strong> verkeerseducatie in het<br />

secundair onderwijs.<br />

Vanaf het academiejaar 2007-2008 zal de masteropleiding<br />

Geografi e twee jaar duren. De omvang wordt dus<br />

verdubbeld, net als bij twaalf andere masters in de exacte<br />

en biomedische wetenschappen . De betrokken instellingen<br />

kregen daar<strong>voor</strong> toestemming dankzij een plan <strong>voor</strong><br />

intensieve samenwerking.<br />

Méér onderwijsnieuws? Abonneer je op de<br />

elektronische nieuwsbrief Lerarendirect of lees<br />

het online op www.lerarendirect.be.<br />

KLASSE NR.<strong>168</strong> 5

DE PASSIE<br />

«Voor twintig cent repareer je een dure laptop»<br />

bouwen en monteren constant in de klas. Zo leren<br />

zij hun talent <strong>voor</strong> techniek ontwikkelen. Maar in de lagere<br />

«Kleuters<br />

school valt dat grotendeels stil.» Hugo Meus offerde twee<br />

maanden vakantie op om een Techniek Mobiel in elkaar te knutselen.<br />

Vanaf nu rijdt hij naar elke school waar leraren met techniek aan de slag<br />

willen. Kan hij dat maken? Nou en of!<br />

Een uur heeft Hugo Meus nodig om alle<br />

bakken met bouten, schroeven, hamertjes,<br />

zaagjes en pakketjes met experimenten die<br />

in zijn Techniek Mobiel zitten uit te laden.<br />

Van over de haag heeft zijn buurman dat<br />

gezien: «Kunnen we je aanhangwagen nu<br />

gebruiken om drank <strong>voor</strong> het buurtfeest te<br />

halen?» Hugo lacht. Het is vrijdagavond, dus<br />

de buurt kan even meeprofiteren van een<br />

deeltje van zijn Techniek Mobiel.<br />

Ben jij met een schroevendraaier in de<br />

hand geboren?<br />

Hugo Meus: «Integendeel. Tot en met het<br />

derde jaar secundair onderwijs kwam ik nauwelijks<br />

in contact met techniek. Ik liet mezelf<br />

meedrijven met de stroom. Toen bleek dat<br />

mijn taalinstinct niet zo groot was, keek ik uit<br />

naar een andere studierichting. Ik koos <strong>voor</strong><br />

elektromechanica en meteen zei ik erbij: ‘En<br />

ik wil leraar worden.’ Dat is ook uitgekomen.<br />

Vijftien jaar stond ik in het secundair, nu ben<br />

ik docent aan de lerarenopleiding van de<br />

Katholieke Hogeschool Limburg. Ik geef er les<br />

aan de toekomstige leraren technologische<br />

opvoeding.»<br />

Weinig leerlingen zijn enthousiast<br />

over de lessen technologische<br />

opvoeding.<br />

Hugo Meus: «De lessen zijn vaak<br />

veel te theoretisch. De fameuze<br />

blauwe infopanelen hebben hun<br />

dienst bewezen, maar nu zijn er<br />

betere en actievere manieren<br />

om leerlingen met techniek in<br />

contact te brengen. Techniek<br />

hoeft ook geen apart vak te<br />

zijn, je moet het integreren in<br />

alle vakken, maar dan moeten alle leraren<br />

natuurlijk met technieken in contact komen.<br />

In een rekenles kan je bij<strong>voor</strong>beeld ook eens<br />

een werkstuk laten afmeten. In het eerste jaar<br />

van de lerarenopleiding in de KHLim krijgen<br />

alle studenten technieken.»<br />

Zo stoom je een nieuwe generatie klaar.<br />

Maar wat met de<br />

leraren die nu al les<br />

Hugo Meus: «Ik<br />

wil de angst <strong>voor</strong><br />

techniek bij leraren<br />

wegnemen»<br />

geven?<br />

Hugo Meus: «Speciaal<br />

<strong>voor</strong> hen heb<br />

ik mijn Techniek Mobiel<br />

gebouwd. Wat<br />

<strong>voor</strong> zin heeft het om<br />

eindtermen techniek<br />

te willen bereiken als<br />

de leraar ze niet kan<br />

overbrengen aan zijn<br />

leerlingen? Vaak hebben<br />

leraren angst om met<br />

techniek aan de slag<br />

te gaan in de klas. Dat<br />

hoeft uiteraard niet. Wie angst heeft om te<br />

rijden, slaagt daar nooit goed in. Met mijn<br />

Techniek Mobiel breng ik alle materialen,<br />

experimenten en oefenlessen<br />

naar de school. Leraren kiezen<br />

zelf een oefening en ze maken<br />

ze onder mijn begeleiding.<br />

Er zijn scholen die heel hun<br />

pedagogische studiedag<br />

daaraan besteden. Ik wil bij<br />

leraren de angst <strong>voor</strong> techniek<br />

wegnemen en duidelijk maken<br />

dat je geen duizenden euro’s<br />

nodig hebt om het in je klas<br />

te doen. Moet je zo nodig<br />

twintig hamers en zaagjes per klas <strong>voor</strong>zien?<br />

Natuurlijk niet, door een goede didactische<br />

aanpak, zoals hoekenwerk, kan je met véél<br />

minder al zinvol beginnen. Met wat durf kan<br />

je ook veel geld uitsparen. Onlangs was mijn<br />

laptop defect. Samen met mijn zoon heb ik<br />

hem opengegooid: een onderdeeltje van<br />

twintig eurocent vervangen en hij werkte<br />

weer perfect.»<br />

Voorlopig gaat nog te veel technisch<br />

talent verloren in de scholen?<br />

Hugo Meus: «Daar ben ik zeker van en<br />

dat is doodjammer. Niet iedereen hoeft een<br />

vakman te worden, maar ook een architect<br />

of een ingenieur heeft nood aan technisch<br />

inzicht. Niet iedereen hoeft een wasmachine<br />

te kunnen repareren, maar het zou toch zinvol<br />

zijn als je tenminste weet wat die vakman<br />

komt doen.»<br />

MET PASSIE<br />

Hugo Meus heeft<br />

geen angst om een<br />

defecte laptop open te<br />

gooien. Deze rubriek<br />

‘De passie’ onthult de<br />

passies van gedreven<br />

collega’s.<br />

Wil je de Techniek Mobiel van Hugo Meus<br />

naar je (lagere) school halen? Mail naar<br />

hugo.meus@pandora.be<br />

PSYCHO<br />

Hoe moeilijk is het om<br />

na je broer of zus in een klas te komen?<br />

«Ben jij niet de zus van x?» of «Jij lijkt op<br />

y. Ben je zijn broer?» Wie een oudere broer<br />

of zus heeft die naar dezelfde school gaat<br />

of ging, krijgt dergelijke zinnetjes vaak te<br />

horen. Maar niet alle leerlingen vinden<br />

dat even aangenaam. Volgens psycholoog<br />

Wim Jacobs moeten leraren beducht zijn<br />

<strong>voor</strong> veralgemenende opmerkingen: «Wie<br />

ook de broer of zus is van de leerling, uit<br />

welk gezin hij of zij ook komt, kleef niet te<br />

snel een etiket op een leerling. Iedereen is<br />

uniek, doe geen onrecht aan degene die<br />

tweede komt.»<br />

Hoort de psycholoog veel leerlingen klagen<br />

over het feit dat ze na een<br />

broer of zus op school moeten<br />

komen? Wim Jacobs:<br />

«Meestal zijn het leerlingen<br />

met faalangst die daarover<br />

klagen. Hun broer of zus<br />

deed het goed en nu<br />

moeten zij aan dezelfde<br />

hoge verwachtingen voldoen.<br />

Maar soms komen die hoge verwachtingen<br />

van de leerling zelf: hij of zij wil het even goed<br />

doen als de broer of zus. Leraren moeten zich<br />

alleszins hoeden <strong>voor</strong> zinnetjes als ‘Komaan,<br />

jouw broer zou dat wel kunnen, hoor’.»<br />

Niet alleen in de beoordeling<br />

van broers of zussen zijn<br />

leraren soms slordig: «Bij<br />

klasbesprekingen hoor ik<br />

leraren soms opmerkingen<br />

maken die elke nuance<br />

missen. ‘Die leerling verandert<br />

nooit’, zeggen ze dan, nadat ik<br />

er pas drie of vier weken mee heb<br />

gewerkt. Maar gedrag verandert traag. Ik<br />

geef de leraar dan soms de opdracht om<br />

bij<strong>voor</strong>beeld het storend gedrag van een<br />

leerling te turven. Streepjes zetten dus. Zo<br />

krijg je een veel objectiever oordeel.»<br />

6 KLASSE NR.<strong>168</strong>

BULGARIJE<br />

Horrorweeshuizen bestaan nog<br />

Herinner je je de horrorbeelden van kinderen<br />

die in Roemeense weeshuizen in de meest<br />

armzalige toestanden moesten overleven? Sinds<br />

de val van dictactor Ceaucescu in 1989 werden<br />

meer dan zeshonderd ‘weeshuizen’ gesloten.<br />

Heel wat ten onrechte naar buitengewoon<br />

onderwijs doorverwezen kinderen werden bovendien<br />

‘heropgevist’ om les te kunnen volgen<br />

in het regulier onderwijs. Deze maatregelen<br />

moest Roemenië nemen om in aanmerking<br />

te komen <strong>voor</strong> lidmaatschap van de Europese<br />

Unie. Roemeense toestanden bestaan echter<br />

nog steeds in Bulgarije, dat andere land met<br />

Europese ambities. Volgens een rapport van<br />

de hulporganisatie Save the Children zitten<br />

meer dan 25 000 kinderen er ten onrechte in<br />

instellingen waar ze het moeten stellen zonder<br />

(degelijk) onderwijs. 13 000 Roma-zigeunerkinderen<br />

zijn doorverwezen in speciale scholen<br />

<strong>voor</strong> mentaal gehandicapten, enkel en alleen<br />

omdat ze dyslexie, dyspraxie of ADHD hebben.<br />

De Bulgaarse overheid zegt dat ze het probleem<br />

kent en eraan werkt, maar ze wil niet te snel<br />

gaan. ‘Heel wat Roemeense kinderen eindigden<br />

op straat omdat er onvoldoende opvang was’,<br />

luidt het argument. Hulporganisaties zeggen<br />

dat de veranderingen te traag verlopen. In<br />

Vlaanderen worden kinderen met stoornissen<br />

zoals ADHD en dyslexie, in principe opgevangen<br />

binnen de school, eventueel bijgestaan door<br />

GON-begeleiding.<br />

<br />

FRANKRIJK-DUITSLAND<br />

Duits-Frans geschiedenisboek<br />

Zopas verscheen in Frankrijk en Duitsland een<br />

schoolboek geschiedenis <strong>voor</strong> laatstejaars secundair<br />

onderwijs, dat Franse en Duitse auteurs<br />

samen hebben geschreven. Dat is een primeur.<br />

Met het initiatief willen beide landen de meest<br />

gevoelige items uit hun nationale geschiedenis<br />

zo objectief mogelijk behandelen. In totaal zijn er<br />

drie boeken gepland. Het eerste boek behandelt<br />

de periode na 1945 en kijkt ook terug naar de<br />

Tweede Wereldoorlog, o.a. naar de Holocaust<br />

en het Vichy-regime. Het idee ontstond tijdens<br />

een jongerenparlement in 2003. Het probleem<br />

waar de tien auteurs <strong>voor</strong>al mee worstelden<br />

was didactische overeenstemming. Franse<br />

leerlingen leren hun vaderlandse geschiedenis<br />

<strong>voor</strong>al via opzoekwerk en studie van documenten.<br />

Duitse leerlingen zijn een chronologische<br />

onderwijsinhoud gewoon.<br />

© SAVING PRIVATE RYAN<br />

GROOT-BRITTANNIË<br />

Geen ijsjes of frieten aan de schoolpoort<br />

Als het van de Britse overheid afhangt, moeten<br />

hamburger-, ijs- en frietkramen binnenkort<br />

op respectabele afstand blijven van scholen.<br />

Rond elke school komt namelijk een zone<br />

waarbinnen geen mobiele voedingswinkel<br />

zijn waren mag aanbieden aan kinderen en<br />

jongeren. Of ook onze overheid frietkramen<br />

aan de schoolpoort verbiedt? «Dat hangt af<br />

van gemeente tot gemeente», zegt men bij het<br />

ministerie van Economie, KMO, Middenstand<br />

en Energie. «In België moeten houders van<br />

friet-, ijs- en andere mobiele voedingskramen<br />

bij wet een leurkaart hebben om zich te<br />

mogen opstellen op de openbare weg, op<br />

markten of manifestaties, of om deur aan<br />

VERENIGDE STATEN<br />

Zes normen <strong>voor</strong> schoolgebouwen<br />

Het ministerie van Onderwijs in de Verenigde<br />

Staten heeft zes criteria <strong>voor</strong>opgesteld waaraan<br />

een nieuw schoolgebouw moet voldoen.<br />

1. De leeromgeving moet het lesgeven en<br />

het leren verbeteren, en de behoeften<br />

van alle leerders invullen;<br />

2. De leeromgeving doet dienst als een<br />

centrum van de gemeenschap;<br />

3. Alle betrokkenen moeten in de planning<br />

en opbouw van het gebouw gehoord<br />

worden;<br />

4. De leeromgeving staat in <strong>voor</strong> de gezondheid<br />

en veiligheid;<br />

5. De leeromgeving maakt gebruik van<br />

alle beschikbare bronnen in de ruimere<br />

omgeving;<br />

6. De leeromgeving laat flexibiliteit en<br />

aanpasbaarheid aan de veranderende<br />

behoeften toe.<br />

In Vlaanderen is de zaak iets ingewikkelder.<br />

De huidige regelgeving bepaalt slechts enkele<br />

normen <strong>voor</strong> de gewone betoelaging van<br />

bouwprojecten. Zo geeft men <strong>voor</strong>rang aan<br />

‘leegstaande infrastructuur’ in de onmiddellijke<br />

omgeving; pas in tweede instantie zal er een<br />

toelage komen <strong>voor</strong> nieuwbouw. Bovendien<br />

zijn er maximale normen op fysiek vlak (aantal<br />

m² per leerling/student in functie van onderwijsniveau<br />

en -aanbod) en op financieel vlak (een<br />

bouwkost per m² in functie van aard, functie<br />

enz. van gebouw en werken). Voor het overige<br />

deur te mogen verkopen. Maar die leurkaart<br />

alleen volstaat niet. Om bij<strong>voor</strong>beeld op de<br />

openbare weg te mogen staan vlakbij een<br />

school, moet de handelaar ook de toestemming<br />

hebben van de gemeente. Die beslist op<br />

basis van haar normen <strong>voor</strong> openbare orde<br />

en veiligheid of ze die toestemming geeft<br />

of niet. Net zoals ze dat doet bij aanvragen<br />

<strong>voor</strong> openbare rockconcerten of betogingen.<br />

En de ene gemeente is daar soepeler in dan<br />

de andere.»<br />

Schooldirecteurs die zich afvragen of de<br />

frituur aan de schoolpoort er wel mag<br />

staan, informeren dus het best eerst bij het<br />

stads- of gemeentebestuur.<br />

definieert elke inrichtende<br />

macht autonoom<br />

haar (ver)bouwproject<br />

in functie van haar<br />

pedagogisch project en<br />

de locale behoeften. Ze kan op eigen kosten<br />

ook duurder (ver)bouwen. De Vlaamse overheid<br />

houdt bij haar betoelaging o.a. rekening<br />

met een tijdsfactor (datum van indiening van<br />

een subsidieaanvraag), de aard van de werken<br />

(<strong>voor</strong>rang <strong>voor</strong> brandveiligheid, sanitair, milieusaneringswerken,<br />

het bestaan van noodconstructies...),<br />

rationeel energiegebruik.<br />

Tot zover de gewone financiering. Omdat<br />

de wachtlijsten zo groot zijn, is begin juli<br />

een decreet goedgekeurd dat ‘alternatieve’<br />

(aanvullende) financiering <strong>voor</strong> scholenbouw<br />

met inbreng van een een privé-partner<br />

mogelijk maakt. Om een selectie te maken<br />

uit de wachtlijsten gelden de volgende criteria/normen:<br />

- streven naar aflijnbare projecten <strong>voor</strong><br />

nieuwbouw en/of substantiële vernieuwbouw<br />

met voldoende omvang;<br />

- de continuïteit van het onderwijs waarborgen<br />

door in voldoende kwaliteitsvolle<br />

oppervlakte te <strong>voor</strong>zien;<br />

- duurzaamheid;<br />

- streven naar vernieuwing en maatschappelijke<br />

meerwaarde.<br />

info@agion.be - www.agion.be<br />

©LIEVEN VAN ASSCHE<br />

KLASSE NR.<strong>168</strong> 7<br />

©LUC DAELEMANS

LOGISTIEK MANAGEMENT<br />

Dubbel aantal studenten<br />

binnen één jaar tijd<br />

Dubbel zoveel eerstejaarsstudenten dan<br />

vorig jaar studeren Logistiek Management<br />

aan de <strong>Pr</strong>ovinciale Hogeschool Limburg<br />

(PHL). Ook de Katholieke Hogeschool<br />

Limburg en Katholiek Hogeschool Kempen<br />

zien een lichte stijging van het aantal studenten.<br />

Daarmee bewijzen de (Limburgse)<br />

Harley Davidson kiest <strong>voor</strong> de logistieke kwaliteiten van Limburg<br />

© HARLEY DAVIDSON<br />

jongeren heel goed op de hoogte zijn van<br />

de beroepskansen in de provincie Limburg.<br />

«Limburg wordt stilaan het magazijn van<br />

Europa», weet Toni Fonteyn van de PHL.<br />

«Grote bedrijven als Nike, Harley Davidson,<br />

Toyota… komen naar hier, omdat Limburg<br />

goedkope terreinen en opslagplaatsen en<br />

een prima wegennet heeft. In een straal van<br />

driehonderd kilometer ligt zestig procent<br />

van de koopkracht van Europa. Onlangs<br />

verhuisde Scania zijn distributiecentrum<br />

van Zweden naar hier.»<br />

Door de toevloed van grote internationale<br />

bedrijven zijn er veel vacatures, maar<br />

lang niet elke job raakt ingevuld. Welke<br />

opleiding biedt de beste kansen op werk<br />

in deze sector? Toni Fonteyn: «Logistiek<br />

Management. Het is een heel praktische<br />

opleiding waarbij je de hele goederenstroom<br />

van een bedrijf leert plannen. Na je studies<br />

kan je bij<strong>voor</strong>beeld als aankoper <strong>voor</strong> het<br />

magazijn, productieplanner of dispatcher<br />

aan de slag.»<br />

Toni Fonteyn is niet alleen docent aan de<br />

provinciale Hogeschool Limburg maar ook<br />

coördinator van Logistiek Forum Limburg:<br />

«Door de goede samenwerking tussen<br />

bedrijven, scholen en overheid is de studierichting<br />

Logistiek Management sterk<br />

gepromoot. Beginnende studenten blijken<br />

heel goed geïnformeerd wat ze van de<br />

opleiding mogen verwachten én wat hun<br />

toekomstmogelijkheden zijn.»<br />

<br />

PEILING<br />

Jongeren noemen<br />

zichzelf niet racistisch<br />

Jongeren geven zichzelf een hoge score<br />

op democratisch en niet-racistisch gedrag.<br />

Tegenover vorig jaar is er zelfs een lichte stijging.<br />

Leerlingen in het basisonderwijs scoren<br />

hoger dan die uit het secundair onderwijs.<br />

<strong>Leerkrachten</strong> geven zichzelf nog een hogere<br />

score. Zo blijkt uit de internetenquête van<br />

<strong>Klasse</strong> en Maks!. Daarop reageerden meer<br />

dan 7000 leerlingen en leerkrachten. Toch<br />

zet de school volgens hen lang niet altijd<br />

voldoende aan tot begrip <strong>voor</strong> elkaar.<br />

© BELGA<br />

DE VRAAG<br />

Leren jongeren beter met<br />

muziek aan?<br />

Nee, zegt een Amerikaans onderzoeksteam.<br />

Met muziek aan kan je studeren, maar dan<br />

gebruik je andere delen van de hersenen<br />

dan wanneer je zonder muziek studeert.<br />

Zonder muziek gebruik je de hippocampus,<br />

net het hersendeel dat informatie sorteert<br />

en verwerkt. Met muziek gebruik je <strong>voor</strong>al<br />

het striatum, dat hersendeel waarmee je<br />

gewoontes aanleert. Leerstof die door de<br />

hippocampus is opgeslagen, kan je makkelijker<br />

oproepen dan informatie die via<br />

het striatum is verwerkt. Het is sowieso<br />

geen goed idee om iets anders te doen<br />

terwijl je studeert, ook chatten en surfen<br />

hebben dus een negatieve invloed op de<br />

studeerkwaliteit.<br />

IK LLbasis LLsec Leraren<br />

1.Ik heb contact met mensen die er anders uitzien 82 80 85<br />

2.Ik pest niet, ben tegen geweld, ben geen racist 81 76 87<br />

3.Ik sluit niemand uit (speelplaats, klas, sportclub…) 76 72 81<br />

4.Ik zorg er<strong>voor</strong> dat iedereen zichzelf kan zijn 75 69 82<br />

5.Ik reageer tegen racistisch gedrag 77 68 80<br />

ONZE SCHOOL LLbasis LLsec Leraren<br />

1.Onze school werkt actief tegen geweld, racisme, pesten 76 68 75<br />

2.Onze school leert je dat alle mensen gelijkwaardig zijn 72 67 80<br />

3.Onze school zet aan tot meer begrip <strong>voor</strong> anderen 72 61 68<br />

4.Op onze school leer je bij dankzij de versch. culturen 69 53 65<br />

5.Onze school toont interesse <strong>voor</strong> de leefwereld van lln 66 54 68<br />

6.Onze school steunt humanitaire initiatieven 66 62 67<br />

7.Onze school leeft in haar wijk, stad en dialogeert ermee 64 52 59<br />

De mening van 7000 betrokkenen – scores online uitgedrukt op een vijfpuntenschaal (max. 100)<br />

De school doet het goed, maar kan beter. In het lager onderwijs merken de leerlingen<br />

blijkbaar meer inspanningen dan in het secundair. Ook de leerkrachten zelf geven de<br />

school niet zo’n hoge score. Ze zou meer interesse kunnen tonen <strong>voor</strong> de leefwereld van<br />

de leerlingen en de buurt waarin ze leven. Er zijn actieve aanzetten tegen discriminatie en<br />

<strong>voor</strong> gelijke kansen maar of die voldoende begrip <strong>voor</strong> elkaar bijbrengen is nog de vraag.<br />

Daar zijn leerkrachten en leerlingen het blijkbaar over eens.<br />

8 KLASSE NR.<strong>168</strong>

OUDERCONTACT<br />

«<strong>Pr</strong>ofessionele tolken<br />

inschakelen is nodig»<br />

Wat doe jij op het oudercontact met ouders<br />

die geen of onvoldoende Nederlands<br />

spreken? ‘Ze moeten maar Nederlands<br />

leren’ roepen? Of haal je er een andere<br />

leerling of ouder bij die de taal van de<br />

ouders machtig is? Of spreek je enkel heel<br />

eenvoudig Nederlands? «Gelukkig is het<br />

antwoord van steeds meer onderwijsmensen:<br />

‘Wij schakelen in communicatie met<br />

anderstalige ouders ook professionele tolken<br />

en vertalers in, want dan kan het in onze<br />

gesprekken tenminste gaan waarover het<br />

moet gaan.’», zegt Pascal Rillof, teamverantwoordelijke<br />

van de Stedelijke Tolk- en<br />

Vertaaldienst Antwerpen. Volgens Rillof<br />

zijn lessen Nederlands <strong>voor</strong> anderstalige<br />

ouders inderdaad nodig: «Maar een taal<br />

leren vergt tijd. Beperken we ons dan tot<br />

een zinnetje als: ‘Uw zoon leert niet goed’<br />

of kiezen we voluit <strong>voor</strong> de nodige nuances<br />

en <strong>voor</strong>al de mogelijkheid van ouders om<br />

te reageren, zoals in ‘Uw zoon heeft het<br />

moeilijk om te volgen in de klas. De resultaten<br />

van zijn wiskundetoetsen liggen een stuk<br />

onder het gemiddelde, wat betekent dat<br />

de meeste leerlingen veel betere resultaten<br />

behalen. Het is me al vaker opgevallen dat<br />

hij zich moeilijk kan concentreren. Herkent<br />

u dit? Kan hij zich thuis soms ook moeilijk<br />

concentreren?’»<br />

Moet je <strong>voor</strong> communicatie met ouders<br />

zo nodig een professionele tolk inschakelen?<br />

Pascal Rillof: «Doe mij maar een<br />

professionele en dus neutrale tolk als het<br />

gaat over de schoolresultaten van mijn<br />

zoon, het spijbelgedrag van mijn dochter,<br />

vragen die ik als ouder heb bij de aanpak<br />

van een leraar.»<br />

Op zoek naar een tolk?<br />

- stedelijke tolk- en vertaaldienst Antwerpen<br />

(STA): pascal.rillof@stad.antwerpen.be<br />

- centrale ondersteuningscel sociaal tolken<br />

en vertalen (COC): jan.vangucht@vmc.be<br />

- federaal overleg sociaal tolken en vertalen<br />

(FOSOVET): www.fosovet.be<br />

PORNO<br />

Een op vier jongeren denkt dat het echt is<br />

CAO (VIII)<br />

Vakantiegeld stijgt, ook <strong>voor</strong><br />

hoger onderwijs<br />

Tegen 2011 ontvangen alle personeelsleden<br />

van het basis-, secundair-, volwassenen-, en<br />

deeltijds kunstonderwijs een vakantiegeld<br />

dat gelijk is aan 92 procent van hun bruto<br />

maandloon. Dat is de meest opvallende maatregel<br />

van CAO VIII, de overeenkomst tussen<br />

minister Vandenbroucke en de vakbonden.<br />

Het vakantiegeld <strong>voor</strong> 2006 is al betaald in<br />

juni, maar via een herziening zal het extra<br />

geld worden gestort.<br />

Ook de personeelsleden en docenten van<br />

het hoger onderwijs krijgen tegen 2011<br />

Hoe denken Belgische jongeren tussen 15 en<br />

24 over porno? De helft van de door de Union<br />

Nationale des Mutualités Socialistes (UNMS)<br />

ondervraagde jongeren vindt dat porno een<br />

verkeerd beeld geeft van seksualiteit. Toch<br />

denkt een kwart van de jongeren dat wat in<br />

pornofilms getoond wordt écht is. Daarom pleit<br />

Telidja Klaï van Sensoa er<strong>voor</strong> dat de seksuele<br />

vorming op school ook over porno zou gaan:<br />

«Zestig procent van de jongeren die porno zien,<br />

was daar niet actief naar op zoek. Ze zien dat<br />

dus ongewenst. Het is beter dat zij beseffen dat<br />

porno géén realistisch beeld van seks geeft.»<br />

Hoe ga je om met kinderen en jongeren die<br />

méér doen dan doktertje spelen? Lees de<br />

reportage op p.50<br />

vakantiegeld dat gelijk is aan 92 procent<br />

van hun bruto maandloon.<br />

Voor meer details over de nieuwe CAO’s<br />

surf naar www.lerarendirect.be en tik ‘CAO<br />

VIII’ of ‘CAO’ in de zoekrobot.<br />

Ambt Anc. 2006 2006 2007 2008 2009 2010 2011<br />

(juni) (nieuw)<br />

Administratief personeel 9j. 638,19 782,22 810,84 839,48 868,10 943,34 1024,85<br />

(barema 122)<br />

Leraar secundair regentaat 13 j. 611,62 743,02 807,56 872,09 936,63 1034,11 1139,72<br />

(idem ond./ kleuterond.)<br />

(barema 301)<br />

Leraar secundair licentiaat 11 j. 648,88 780,28 893,55 1006,83 1120,11 1254,15 1399,39<br />

(barema 501)<br />

Directeur secundair<br />

(barema 511)<br />

25 j. 675,86 792,11 1025,49 1258,87 1499,25 1710,81 1947,57<br />

Bovenstaande tabel simuleert de stijging van het vakantiegeld van 2006 tot 2011 <strong>voor</strong><br />

enkele onderwijsfuncties (het gaat om personeelsleden met één persoon ten laste). De<br />

bedragen zijn nettobedragen in euro.<br />

© KLASSE<br />

© VT4<br />

Zo kwamen ze van thuis...<br />

De jeugd van tegenwoordig<br />

Blij en ongedwongen stappen deze jongeren<br />

naar het internaat. Daar worden<br />

ze vijftig jaar terug in de tijd gesmeten.<br />

Op het internaat regeren andere regels<br />

dan wat ze nu gewoon zijn op school.<br />

Hoe overleven ze die confrontatie? VT4<br />

maakt er binnenkort spraakmakende<br />

televisie over. ‘De jeugd van tegenwoordig’<br />

is gebaseerd op het Britse concept<br />

‘That’ll teach them.’<br />

... zo begonnen ze de volgende dag.<br />

KLASSE NR.<strong>168</strong> 9

Uit: School of Rock<br />

© SCHOOL OF ROCK<br />

<br />

Zeus Afrodite<br />

en<br />

Waarom zijn de jongeren in onze scholen zo weinig gemotiveerd?<br />

Waarom haken <strong>voor</strong>al jongens af in het secundair onderwijs? Misschien<br />

ligt het aan de kloof tussen de manier waarop leraren lesgeven<br />

en die waarop leerlingen leren. Van leraren die <strong>voor</strong>al uitleg en demonstratie geven,<br />

zal slechts één leerling op vier graag en goed leren. En ook de geboren verteller zal<br />

ondanks al zijn inzet en dynamiek veel leerlingen ‘verliezen’…<br />

10 KLASSE NR.<strong>168</strong>

Dewey Finn in ‘School of Rock’.<br />

En wat is jouw onderwijsstijl?<br />

zitten in de klas<br />

Het gloednieuwe Venusproject wil leerlingen<br />

bewust maken hoe ze leren (leerstijl) en leraren<br />

zicht geven op hun manier van lesgeven<br />

(onderwijsstijl). Tegelijk krijgen leraren tips<br />

om de kloof tussen hun onderwijsstijl en de<br />

leerstijl van jongeren in de klas te vernauwen<br />

of zelfs te overbruggen. Ten slotte krijgen<br />

leerlingen een persoonlijkheidstest die ze<br />

als een god op de Olympus doet belanden.<br />

Hoeveel Zeus, Afrodite of Ares zit er in de klas?<br />

En wat betekent dat <strong>voor</strong> hun leraren?<br />

De tests werden uitgewerkt door de Dienst<br />

Beroepsopleiding van het departement<br />

Onderwijs. Ze zijn vanaf vandaag online of<br />

gratis op cd-rom beschikbaar <strong>voor</strong> heel het<br />

Vlaamse secundair onderwijs. Bovendien<br />

werden ze al uitgeprobeerd in scholen. Vier<br />

belangrijke vaststellingen:<br />

1. Qua leerstijlen is er geen echt verschil tussen<br />

meisjes en jongens. In elke klas zitten<br />

‘observeerders, ‘denkers’, ‘toepassers’ en<br />

‘doeners’.<br />

2. Leraren hebben de neiging meer met uitleg<br />

en demonstratie les te geven aan ASO’ers<br />

en meer met opdrachten aan BSO’ers.<br />

Nochtans verschillen de leerlingen van<br />

beide onderwijsvormen qua leerstijlen<br />

niet van elkaar.<br />

3. Van alle onderwijsstijlen vinden zowel<br />

ASO’ers, TSO’ers als BSO’ers lesgeven met<br />

louter veel uitleg het minst aangenaam<br />

om van te leren.<br />

4. Leraren beseffen niet altijd dat leerlingen<br />

op verschillende manieren leren. Zij die het<br />

wel weten, vergeten vaak hun manier van<br />

lesgeven daarop te richten.<br />

KLASSE NR.<strong>168</strong> 11

Waarom verliezen de Vlaamse<br />

jongeren, <strong>voor</strong>al jongens,<br />

hun motivatie op school?<br />

Ligt het misschien aan de manier<br />

waarop ze les krijgen? Of leren ze<br />

gewoon niet graag? Het Venusproject<br />

houdt zowel leerlingen als leraren een<br />

spiegel <strong>voor</strong>. Pedagoog Luk Bosman<br />

ontwierp mee de tests, die vandaag<br />

<strong>voor</strong> alle Vlaamse secundaire scholen<br />

beschikbaar zijn. Als leraren zich ervan<br />

bewust zijn hoe hun leerlingen leren,<br />

gaan ze dan anders lesgeven?<br />

Over manieren waarop we leren wordt<br />

de laatste tijd veel geschreven. Is dat<br />

een modegril uit de psychologie?<br />

Luk Bosman: «Dat denk ik niet. We weten<br />

veel meer over leerprocessen en hoezeer die<br />

van elkaar verschillen dan vijftien jaar geleden.<br />

Wetenschappers hebben nu meer zicht<br />

op wat er precies in onze hersenen gebeurt<br />

als we leren en hoe je leerprocessen kan<br />

beïnvloeden. Zo zijn ze beginnen spreken<br />

van ‘leerstijlen’. Wij hebben allemaal onze<br />

eigen manier waarop informatie opdoen en<br />

verwerken, onze eigen leerstijl. Veel leraren<br />

weten dat intuïtief. Ze merken het in hun<br />

klas of zien het bij hun eigen kinderen.»<br />

Op welke manieren leren we zoal? En is<br />

de ene manier beter dan de andere?<br />

LUK BOSMAN: «Het hangt ervan af welke<br />

theorie je hanteert. Een van de meest aanvaarde<br />

in het Vlaamse onderwijs is die van<br />

Kolb. Hij onderscheidt vier types bij leerders:<br />

de dromer, de denker, de toepasser en de<br />

doener. De dromer of observeerder leert<br />

het best vanuit concrete ervaringen, kan<br />

leerstof vanuit verschillende invalshoeken<br />

bekijken en legt heel goed verbanden. De<br />

denker of theoreticus zoekt de logische<br />

samenhang tussen leerstofonderdelen,<br />

Luk Bosman: «Zelfs de beste verteller onder<br />

de leraren geschiedenis zal merken dat sommige<br />

leerlingen na verloop van tijd afhaken.»<br />

© KLASSE<br />

houdt van theoretische modellen, denkt in<br />

heldere, abstracte begrippen. De toepasser<br />

of beslisser wil problemen oplossen, denkt<br />

doelgericht en planmatig en houdt ervan<br />

begrippen en theorieën toe te passen.<br />

De doener of ondernemer leert door te<br />

doen, kan zich goed aan nieuwe situaties<br />

aanpassen en wil tastbare resultaten bereiken;<br />

hij experimenteert graag met taal<br />

en techniek.»<br />

Als er vier soorten leerstijlen zijn, zijn<br />

er dus ook vier verschillende soorten<br />

leerlingen.<br />

LUK BOSMAN: «Nee, we hebben allemaal iets in<br />

ons van de dromer, de denker, de toepasser<br />

en de doener, er zijn dus veel mengvormen<br />

denkbaar. Maar meestal overheerst een van<br />

de vier en dat merk je echt in<br />

de klas.»<br />

Ja, elke leraar ervaart het vroeg<br />

of laat: sommige leerlingen<br />

doen lastig als hij uitleg geeft,<br />

maar bij groepswerk of een<br />

individuele oefening hoor je<br />

ze niet meer. Heeft dat met<br />

leerstijlen te maken?<br />

LUK BOSMAN: «Dat is best mogelijk. De<br />

denkers in de klas hebben niet liever dan<br />

dat hun leraar uitlegt hoe je een integraal<br />

berekent, wat Robespiere betekende in de<br />

Franse Revolutie of wat de kenmerken van<br />

dialect en standaardtaal zijn. Maar de toepasser<br />

zal dat veel liever zelf uitzoeken via<br />

opdrachten en opzoekwerk. Bij een lange<br />

uitleg verslapt zijn concentratie en begint<br />

hij te babbelen of te prutsen.»<br />

Daarmee zeg je dat er niet alleen verschillende<br />

leerstijlen zijn, maar ook<br />

verschillende onderwijsstijlen.<br />

LUK BOSMAN: «Zeker, en die lopen ongeveer<br />

gelijk met die van de leerlingen. Sommige<br />

leraren geven graag demonstraties en uitleg;<br />

ze willen dat hun leerlingen leren door<br />

observeren en waarnemen. Goed <strong>voor</strong> de<br />

dromers in de klas. Een tweede groep schotelt<br />

zijn leerlingen complexe vraagstellingen<br />

<strong>voor</strong> om ze via logisch denken tot theorie te<br />

brengen. Ideaal <strong>voor</strong> de denkers. Een derde<br />

groep geeft een korte, gestructureerde uitleg,<br />

waarna hun leerlingen aan de slag gaan,<br />

vaak via stappenplannen; ze stimuleren<br />

hun leerlingen om toepassingsmogelijkheden<br />

te zoeken. Hier komen de toepassers<br />

goed tot hun recht. De vierde groep ten<br />

slotte geeft het liefst open opdrachten en<br />

doet de leerlingen er meteen in vliegen;<br />

«Pubers<br />

vragen zich af:<br />

wat heeft dit<br />

met mijn leven<br />

te maken?»<br />

ze leggen veel variatie in hun werkvormen<br />

en krijgen <strong>voor</strong>al de doeners op hun hand.<br />

Maar ook hier geldt het <strong>voor</strong>deel van de<br />

mix. Geen enkele leraar is uitsluitend één<br />

type, ongeacht welk vak hij geeft. Bovendien<br />

heeft elke onderwijsstijl zijn sterke en<br />

zwakke elementen, je kan niet zeggen dat<br />

het ene type beter is dan het andere. Elke<br />

onderwijsstijl heeft wel een ander leereffect<br />

als resultaat.»<br />

Maar blijkbaar varieert dat resultaat<br />

nogal.<br />

LUK BOSMAN: «Als op school één onderwijsstijl<br />

overheerst, zullen sommige leerlingen<br />

daar het slachtoffer van zijn. Je kan en<br />

mag je als leraar daarom niet beperken tot<br />

één onderwijsstijl, dat is lesgeven <strong>voor</strong> een<br />

minderheid. Enkel als je de vier<br />

onderwijsstijlen combineert en<br />

dus de vier leerstijlen in je klas<br />

aanspreekt, zullen je leerlingen<br />

diepgaand en duurzaam leren.<br />

Doe je dat niet, dan blijft er<br />

van de leerstof veel minder<br />

hangen.»<br />

Laten we dan op 1 september<br />

alle leerlingen met dezelfde<br />

overheersende leerstijl samen in één<br />

klas zetten. Dan kunnen leraren daar<br />

gemakkelijker op inspelen.<br />

LUK BOSMAN: «Dat zou ik niet doen. Ik gaf<br />

al aan dat de grens tussen de leerstijlen<br />

niet altijd even duidelijk is, net zoals bij<br />

onderwijsstijlen. Bovendien moeten we in<br />

de samenleving <strong>voor</strong>tdurend op heel verschillende<br />

manieren kunnen leren. Als de<br />

school enkel focust op de sterkste leerstijl<br />

van leerlingen, ontwikkelen zij hun minder<br />

sterke leerstijlen niet en zullen ze niet echt<br />

diepgaand en duuzaam leren. Als je je<br />

werkvormen in de klas varieert, zorg je daar<br />

wel <strong>voor</strong>. Trouwens, er zijn andere goede<br />

redenen waarom leraren hun werkvormen<br />

in de klas beter variëren. Dat leert ons de<br />

vakdidactiek. Een moeilijke tekst doorgronden<br />

of een presentatie <strong>voor</strong>bereiden lukt beter<br />

via groepswerk dan individueel. En soms<br />

heb je gewoon geen andere keuze dan<br />

leerstof op één manier aan te brengen of te<br />

verwerken. Chemie geven zonder demonstratie<br />

en uitleg is haast ondenkbaar, een<br />

taal leren zonder toegepaste communicatie<br />

werkt niet. Maar zelfs de beste verteller<br />

onder de leraren geschiedenis zal merken<br />

dat sommige leerlingen na verloop van tijd<br />

afhaken. Zelfs de meest dynamische leraar<br />

12 KLASSE NR.<strong>168</strong>

«Elke onderwijsstijl heeft zijn sterke en zwakke kanten,<br />

je kan niet zeggen dat de ene beter is dan de andere»<br />

zal leerlingen ‘verliezen’, als hij zijn manier<br />

van lesgeven niet verrijkt.<br />

Twee andere belangrijke stimuli <strong>voor</strong> dieper<br />

en duurzamer leren zijn inspelen op<br />

de ervaring van de leerlingen en reflectie<br />

inbouwen.»<br />

Reflecteren, je hoort het woord overal<br />

vandaag. Studenten in de lerarenopleiding<br />

worden ermee<br />

platgeslagen. Waar komt dat<br />

vandaan? Reflecteren leraren<br />

te weinig over de manier<br />

waarop ze lesgeven en hoe<br />

hun leerlingen leren?<br />

LUK BOSMAN: «Ik denk niet dat<br />

leraren te weinig reflecteren, ze<br />

doen dat immers <strong>voor</strong>tdurend. Je merkt dat<br />

een opdracht niet werkt en denkt al: ‘Dit<br />

moet ik volgende keer anders doen’. Maar<br />

ze volgen wel vaak dezelfde denkpaden<br />

binnen hun onderwijsstijl. Om grondig te<br />

reflecteren volstaat het niet eventjes tijdens<br />

of na een les te denken hoe het beter kan.<br />

Korthagen spreekt hier van kernreflecties.<br />

Dat houdt in dat je je als leraar bezint over<br />

je persoonlijkheid: wie ben ik als leraar en<br />

wie wil ik zijn? Wat wil ik echt bereiken<br />

met leerlingen? Pas dan kom je los van je<br />

gewoonten en kan je besluiten het anders<br />

aan te pakken. Leraren die ervaringsgericht<br />

werken en erover waken dat al hun leerlingen<br />

mee zijn, zullen daar sneller toe komen dan<br />

leraren die sterk focussen op hun leerstof,<br />

dat wel.»<br />

Dat is niet evident. De onderwijsstijl<br />

van een leraar hangt toch samen met<br />

zijn persoonlijkheid. Beginnende leraren<br />

zullen twee keer nadenken <strong>voor</strong> ze een<br />

onderwijsstijl hanteren die ze minder<br />

controle geeft over de klas.<br />

LUK BOSMAN: «Het hoeft ook allemaal niet<br />

meteen. Je hebt een hele carrière tijd en<br />

kansen om je onderwijsstijl te verfijnen en<br />

te variëren. Als leraar zie je in het begin niet<br />

zoveel verschillen tussen leerlingen, maar<br />

zodra je ze wel begint te zien, is het de<br />

zaak er wat mee te doen. Dat is een kwestie<br />

van reflecteren: wat merk ik op, wat wil ik<br />

bereiken: nu, over vijf jaar, over tien jaar…?<br />

Overigens zou het een heksentoer zijn om<br />

in elke les de vier onderwijs- en leerstijlen te<br />

willen integreren. Maar in grote opdrachten<br />

of projecten moet het zeker kunnen. En dan<br />

kan je eventueel experimenteren: groepeer<br />

<strong>voor</strong> de ene opdracht alle leerlingen met<br />

eenzelfde leerstijl en zie wat er gebeurt.<br />

«Je creëert<br />

<strong>voor</strong> jezelf<br />

<strong>voor</strong>tdurend<br />

een andere<br />

job»<br />

Groepeer ze <strong>voor</strong> de andere opdracht volgens<br />

gevarieerde leerstijlen. Reflecteer nadien<br />

met je leerlingen over beide opdrachten<br />

en hoe ze liepen. Bijzonder interessant en<br />

heel leerrijk <strong>voor</strong> alle partijen. Als een van<br />

je doelen is de identiteit van je leerlingen<br />

te helpen ontwikkelen, dan moet reflectie<br />

een integraal deel uitmaken van<br />

je aanpak.»<br />

Hoe kan je leerlingen tot meer<br />

reflectie aansporen? En kan dat<br />

wel in een gewone les?<br />

LUK BOSMAN: «Zo veelzijdig<br />

mogelijk: individueel naast klassikaal,<br />

eenvoudig en complex,<br />

oppervlakkig en diepgaand.<br />

Niet elke leerling kan op dezelfde manier,<br />

bij<strong>voor</strong>beeld met veel woorden, reflecteren.<br />

Een rapnummer schrijven over een project<br />

dat <strong>voor</strong>bij is, een checklist afpunten, logboekjes<br />

bijhouden, een oordeel tonen met<br />

rode en groene kaarten… ook dat is allemaal<br />

reflectie. Als je groepswerk laat volgen door<br />

een evaluatie van de functie die elk groepslid<br />

heeft uitgeoefend, werk je tegelijk aan sociale<br />

vaardigheden. Dat kan je echt diepgaand<br />

doen en het is heel leerrijk: vinden we dat de<br />

‘<strong>voor</strong>zitter’ het goed gedaan heeft ? Hebben<br />

we zijn leidinggeven genoeg ondersteund of<br />

hebben we het hem moeilijk gemaakt ons<br />

te leiden? Wat moet hij anders doen?... Als<br />

je in de klas een project nabespreekt, ga je<br />

samen na wat cruciaal was en wat tijdverlies<br />

was. En waarom. Dat is heel ervaringsgericht<br />

reflecteren en dat onthouden leerlingen zeker<br />

<strong>voor</strong> een volgende keer. Het resultaat is een<br />

duurzaam leereffect.»<br />

De kloof tussen leer- en onderwijsstijl<br />

wordt aangehaald als reden waarom<br />

<strong>voor</strong>al jongens vaak zittenblijven of<br />

uitvallen. Het mannelijke karakter van<br />

jongens zou bovendien botsen met het<br />

meer vrouwelijke van ons onderwijs.<br />

LUK BOSMAN: «Dat zal zeker een rol spelen,<br />

maar ik zie ook andere oorzaken. Zo is er al<br />

een tijdje een verzakelijking aan de gang in<br />

onderwijs en in de samenleving in zijn geheel.<br />

Alles moet meetbaar zijn, objectiveerbaar,<br />

alles is op competenties gericht. Veel pubers<br />

vragen zich dan af: wat heeft dit met mijn<br />

leven, met mijn wereld te maken? Die kloof<br />

is aan het groeien en <strong>voor</strong>al jongens hebben<br />

daar meer moeite mee. Daarom precies pleit<br />

ik er<strong>voor</strong> om meer ervaringsgericht te werken<br />

en de nadruk te leggen op reflectie.»<br />

Eigenlijk doe je dan veel meer dan lesgeven.<br />

Je helpt jongeren hun identiteit<br />

te ontwikkelen.<br />

LUK BOSMAN: «Dat klopt en daar pleiten we<br />

met het Venusproject ook <strong>voor</strong>. Daarom zijn<br />

variatie en het ervaringsgerichte zo essentieel.<br />

Identiteitsontwikkeling gebeurt te weinig in<br />

de klas, onder meer omdat ons onderwijs<br />

zo verzakelijkt is. Wie kan zeggen dat hij<br />

zijn leerlingen genoeg aanspreekt op wat<br />

zij kunnen, op hun eigen bezieling? Ons<br />

onderwijs is bij het beste ter wereld, maar<br />

onze jongeren zijn niet gemotiveerd. Dat is<br />

jammer, want als leraar inspelen op verschillen<br />

en je lessen en invalshoeken variëren is<br />

gewoon leuk om te doen. Je creëert <strong>voor</strong><br />

jezelf <strong>voor</strong>tdurend een andere job.»<br />

WIE IS ZEUS EN WIE IS<br />

AFRODITE? DOE DE TEST.<br />

Hoe leren leerlingen? Hoe geven leraren les?<br />

En hoe kunnen leer- en onderwijsstijlen elkaar<br />

beter vinden? Het Venusproject wil leerlingen<br />

en leraren bewuster maken van hun manieren<br />

van leren resp. lesgeven. En van de kloof of brug<br />

tussen beide. Op www.ohmygods.be kunnen<br />

leerlingen en leraren zichzelf testen. Ze krijgen<br />

niet enkel meer inzicht in hun leer- en onderwijsstijlen,<br />

maar ook tips en adviezen. Bovendien<br />

kunnen jongeren een persoonlijkheidstest<br />

doen en nagaan met welke god uit de Griekse<br />

mythologie zij het meest gemeen hebben. En<br />

welke weerslag dat heeft op hun leren. Is de<br />

computerklas <strong>voor</strong>tdurend bezet, dan kan je je<br />

leerlingen de tests ook op papier laten doen.<br />

Download de vragen via de website of vraag<br />

de cd-rom aan. Ook de onderwijsstijlentest is<br />

op papier beschikbaar.<br />

Tests gedaan? Grijp je kans om er een klasgesprek<br />

van te maken, om erover te refl ecteren. Spiegel<br />

<strong>voor</strong> jezelf, spiegel <strong>voor</strong> elke leerling. Samen<br />

kijken om samen te leren.<br />

- Op 20 oktober kan je in Brussel deelnemen<br />

aan de studiedag ‘Jongens en meisjes in de klas.<br />

Allemaal gelijk...of toch niet?’. Alle deelnemers<br />

ontvangen de handleiding bij het Venus-project<br />

en de cd-rom met leerstijlen-, onderwijsstijlenen<br />

de godentest. Of je neemt deel aan een van<br />

de workshops ‘Jongens en meisjes in de klas.<br />

Inspelen op verschillen, werken met de leerstijlentest<br />

en godentest.’ Deze workshops vinden<br />

plaats op 15 november (CNO Antwerpen), op 28<br />

november (Hogeschool Gent) en op 11 december<br />

(Xioshogeschool, Hasselt).<br />

- Meer info over het Venusproject: katrien.<br />

devlaemynck@ond.vlaanderen.be<br />

KLASSE NR.<strong>168</strong> 13

Hoeveel werkdruk heb jij?<br />

<br />

Groeit de stapel correcties iedere dag als kool? Droom je zelfs<br />

op vakantie elke dag van school? Hoeveel uren ben je wekelijks<br />

met je werk bezig? Doe de werkdruktest.<br />

Bereken zelf je werkdruk. Hoeveel tijd besteed je per week aan de volgende activiteiten? Schrijf<br />

de uren tussen de haakjes. Ga onmiddellijk naar ‘Start’. Tel daarna de uren per kleur samen en<br />

zet ze in de kleine tabel hieronder.<br />

➥<br />

➦<br />

➥<br />

➦<br />

➥<br />

➦<br />

➥<br />

➦<br />

Heb je alles samengeteld? Hoeveel uur je<br />

per week presteert, hangt af van de periode<br />

van het jaar: een eerste schooldag kan<br />

je niet vergelijken met de laatste dag <strong>voor</strong><br />

de examens. Maar presteer je tussen 38 en<br />

54 werkuren, dan hou je een gezond werkritme<br />

aan. De gemiddelde werkweek van<br />

de Vlaamse leraar bedraagt immers zo’n 47<br />

(secundair onderwijs) resp. 48 uur (basisonderwijs).<br />

Scoor je minder? Volgende week<br />

beter. Scoor je meer? Zet die schoolknop te<br />

gelegener tijd op off.<br />

14 KLASSE NR.<strong>168</strong><br />

Nog een uurtje vrij? Lees het onderzoek over de gemiddelde werkweek van de leraar op www.klasse.be/kvl/139/8

<strong>Klasse</strong> actie:<br />

Lerarendag op de Boekenbeurs<br />

➜ Torenhoog met <strong>Klasse</strong> p. 18<br />

➜ Kampeer met de nomaden p. 44<br />

➜ Gratis naar de goden p. 45

Actie met <strong>Klasse</strong><br />

Met <strong>Klasse</strong> naar de boekenbeurs<br />

Doe de Schrijfdans, zorg dat alles kant en klaar is <strong>voor</strong> het Leerbeest en vergeet je<br />

Groeiboekje niet als je naar het Notenpaleis gaat… Waar dit op slaat? Op nieuwe<br />

technieken, nieuwe boeken, nieuwe werkvormen <strong>voor</strong> de klas. Kom op donderdag<br />

2 november, tijdens de herfstvakantie, naar de speciale lerarendag en -avond op de<br />

Boekenbeurs in Antwerpen. Je krijgt die dag 2 euro korting én je hebt keuze uit 26<br />

presentaties, lezingen, theaterstukjes en debatten. Exclusief <strong>voor</strong> leraren. Dit is de<br />

derde editie van de lerarendag. Vorig jaar lokte hij meer dan 2 000 leraren. Een greep<br />

uit de thema’s: werken met prentenboeken, probleemoplossend denken, zorgbeleid, ICT,<br />

filosoferen in de klas, zelfmoord, leefsleutels... en véél nieuwe kinder- en jeugdboeken.<br />

Voor elk onderwijsniveau is er wel wat. En tussen al dat leesvoer door bezoek je vrij de<br />

rest van de Boekenbeurs, die dit jaar zijn 70ste editie viert. Lekkerder dan letterkoekjes?<br />

Kom proeven op 2 november.<br />

BOEK.BE<br />

Wat staat er<br />

op het programma?<br />

Info over de 26 presentaties, lezingen, theaterstukjes<br />

en debatten vind je vanaf 10 oktober in<br />

het lang en het breed via www.boek.be. Je maakt<br />

je eigen keuze, je beslist zelf wat en hoeveel je<br />

meemaakt. Een tip van de sluier:<br />

- Voor de kleuterklas: initiatie Frans <strong>voor</strong><br />

kleuters, de peuterschrijfdans, werken met<br />

prentenboeken in de klas, poppentheater ‘Opa<br />

heeft vier handen’, Schatkist enz.<br />

- Voor de lagere school: geloven, psychologische<br />

vragen <strong>voor</strong> kinderen, contractwerk,<br />

strategisch probleemoplossend denken <strong>voor</strong><br />

de hele school, het Groeiboekje, zorgbeleid<br />

in het basisonderwijs, zorgmap wiskundeinitiatie,<br />

poppentheater ‘het heksenklasje’, het<br />

Notenpaleis enz.<br />

- Voor het secundair onderwijs: ICT in de<br />

klas (met o.a. webdesign), jeugdromans in de<br />

lessen Nederlands, pubers en criminaliteit, het<br />

proces Dutroux door de ogen van advocaten,<br />

faalangst bij jongeren, het Leerbeest, filosoferen<br />

over opvoeding, leren leren bij jongeren enz.<br />

Wie komt er allemaal? Marita De Sterck<br />

(jeugdromans), Kolet Janssen (geloven en<br />

feestdagen), Kris Kowlier (jeugdvertellingen<br />

Jeukiboek), Wendy Peerlings (kinderen<br />

structuur bijbrengen), Fernand Mesdom e.a.<br />

(webdesign met Dreamweaver), Danny Wyffels<br />

(hoe coach ik mijn klas?), Herman Van<br />

den Broeck (opvoeden in de klas), Tom van<br />

Dijck (Boontje in de lessen Nederlands), en<br />

nog vele anderen.<br />

BOEK.BE<br />

Waar en wanneer?<br />

De lerarendag vindt plaats op donderdag 2 november. De Boekenbeurs huist traditiegetrouw<br />

in Antwerp Expo op de Jan Van Rijswijcklaan 191 in Antwerpen. Een<br />

routebeschrijving vind je op de website. Van 10.30 tot 19.30 uur kan je terecht in de<br />

zalen op de eerste en tweede verdieping. Je kan de Boekenbeurs ook op andere dagen<br />

bezoeken (van 1 tot 12 november, van 10 tot 18uur; op donderdag 2 en 9 november<br />

open tot 22 uur), maar dan betaal je de gewone toegangsprijs (7 euro) en mis je het<br />

speciale programma <strong>voor</strong> onderwijs.<br />

Hoe schrijf je in <strong>voor</strong> de lerarendag?<br />

Vooraf inschrijven hoeft niet. Meld je op 2 november aan de ticketbalie van Antwerp<br />

Expo en toon je lerarenkaart. Je betaalt dan 5 euro i.p.v. 7 en ontvangt een programmaboekje.<br />

Blader naar het overzicht <strong>voor</strong> 2 november en vlieg erin. Zorg dat je <strong>voor</strong> de<br />

presentaties, lezingen en debatten op tijd in de juiste zaal aanwezig bent, je kan geen<br />

plaatsen reserveren.<br />

BOEK.BE<br />

Waar vind je meer informatie?<br />

Alle info vind je vanaf 10 oktober op www.boek.be. Je contactpersoon <strong>voor</strong> deze actie<br />

is Kim Janssens - Boek.be - Te Boelaerlei 37 - 2140 Borgerhout - tel. 03 287 66 74<br />

- kim.janssens@boek.be Legende: = Algemeen = Basisonderwijs = Secundair onderwijs<br />

= Hoger onderwijs = Volwassenenonderwijs<br />

16 KLASSE NR.<strong>168</strong>

Cursussen<br />

➜ Never change a winning team - over het opleiden en motiveren van leraren<br />

(en hun directeurs): 27/10 in De Factorij, Brussel.<br />

School+ - www.school-ecole-plus.be/Vormings_en_ontmoetingsdagen.htm -<br />

nancy.vertongen@hiva.kuleuven.be<br />

➜ Dag van de Duurzaamheid: 26/10 in Torhout.<br />

www.katho.be/reno<br />

➜ Congres Hoogbegaafdheid: 14/10<br />

in Kortrijk.<br />

www.bekina.org (klikken op «Bekina congres»)<br />

➜ Verlies en rouw bij jongeren met een<br />

beperking: 23/10 in Antwerpen.<br />

www.vvkbuo.be- Martine Van Dun - tel.<br />

0477 29 46 91<br />

➜ 39ste Doordenkertje: Pei/ijlen naar<br />

succesvol schoolbeleid - praktische<br />

wenken <strong>voor</strong> de beleidseffectieve school:<br />

25/10 in Gemeenschapsonderwijs, Alhambragebouw, Brussel.<br />

pbd.gemeenschapsonderwijs.net/aankondigingen/Folder10072006.pdf -<br />

luc.vervloet@gemeenschapsonderwijs.be - tel. 02 790 95 68<br />

➜ 40ste Doordenkertje: Evaluatie van de GOK-werking in de scholen: 29/11 in<br />

Gemeenschapsonderwijs, Alhambragebouw, Brussel<br />

pbd.gemeenschapsonderwijs.net/aankondigingen/ - luc.vervloet@gemeenschapsonderwijs.be<br />

- tel. 02 790 95 68<br />

➜ «School maken» - een symposium over scholenbouw: 20/11 in ICC, Gent.<br />

bouwmeester@vlaanderen.be<br />

➜ Kindervragen en zingeving - ouders en grootouders filosoferen met kinderen:<br />

13/10 in De Factorij, Brussel.<br />

www.hig.be - gerd.declerck@hig.be - tel. 02 240 75 32<br />

➜ Alle drempels <strong>voor</strong>bij? Het holebithema op school anno 2006: 18/10 in<br />

departement onderwijs, Brussel.<br />

www.holebifederatie.be/studiedag<br />

➜ Opleiding Psycho-sociale zorg op school (vanuit een experentiële counselorhouding):<br />

vanaf oktober 2006, drie tweedaagsen en vijf vrijdagen.<br />

www.aula.com/fms - fms@aula.com - tel. 014 41 53 98<br />

➜ Permanente vorming: Dwanggedachten en -handelingen bij kinderen en<br />

jeugdigen (19/10); Eetstoornissen bij kinderen (7/11); Kids skills (16/11); Van ontwikkelingsdyspraxie<br />

naar DCD (28/11): Lessius Hogeschool, Antwerpen.<br />

www.lessius-ho.be<br />

➜ Gitaarcursussen <strong>voor</strong> jongeren (12-16-jarigen): Elektrische gitaar, basis en<br />

gevorderden; Gitaarcursussen <strong>voor</strong> volwassenen (vanaf 16 jaar): Akoestisch (basis en<br />

gevorderden), Blues (basiscursus <strong>voor</strong> gevorderden op elektrische gitaar).<br />

creya@pandora.be - tel. 09 220 43 76<br />

➜ Vierdaagse training <strong>voor</strong> leerlingbegeleiders: vanaf 4/11 in Leuven.<br />

www.cheobs.be - info@cheobs.be<br />

➜ Cursussen <strong>voor</strong> directeurs en middenkader secundair onderwijs; cursussen<br />

<strong>voor</strong> ondersteunend personeel (buitengewoon) secundair onderwijs.<br />

Centrum <strong>voor</strong> Andragogiek, Universiteit Antwerpen - www.ua.ac.be/cva -<br />

marleen.toelants@ua.ac.be<br />

➜ Erfgoededucatie in het secundair onderwijs: 5/10 in Ferrarisgebouw, Brussel.<br />

www.gemeenschapsonderwijs.be/europa/hereduc/programmaerfgoedsec.doc<br />

➜ Lezing Enid Weiner (Canada): the Road less travelled - following the educational path<br />

of university students with mental illness: 25/10 in Sencie Instituut, Leuven.<br />

marlies.lemmens@dsv.kuleuven.be<br />

➜ Voortgezette opleiding Hogere Opvoedkundige Studiën: vanaf 16 oktober in<br />

Mechelen.<br />

Hoger Instituut <strong>voor</strong> Opvoedkundige Wetenschappen - www.users.skynet.be/hiow -<br />

luc-vanderauwera@skynet.be - tel. 015 41 97 89<br />

➜ Postgraduaat Instructor Dans (2 jaar; vanaf 2/10); Postgraduaat Schoolinterne<br />

Leerlingbegeleiding (2 jaar; vanaf oktober).<br />

Katholieke Hogeschool Zuid-West-Vlaanderen - campus RENO, Torhout - www.katho.be/reno<br />

- tel. 050 23 10 30<br />

➜ Postgraduaat Psychopedagogische Counseling: éénjarige opleiding in Lessius<br />

Hogeschool, Antwerpen.<br />

www.lessius.eu/psy/postgraduaat/psychoped/<br />

➜ Postgraduaat <strong>Pr</strong>ocesgericht leiderschap (modulair); Postgraduaat Agogisch<br />

theologisch werker (modulair).<br />

www.khleuven.be - mia.vanderwaeren@khleuven.be - tel. 016 20 58 95<br />

Uitwisselen? Neem de tractor! (1)<br />

De leerlingen van de Sint-Mariaschool uit Schaarbeek krijgen een wel<br />

heel aparte rondrit in het landelijke Hooglede. «En straks trekken onze leerlingen naar<br />

Schaarbeek», aldus Patrick De Graeve, directeur van de Hoogleedse vrije basisschool De<br />

Zonnebloem. De leraren van beide scholen, die erg verschillen qua populatie en locatie,<br />

zochten lang naar een multicultureel integratieproject. De uitwisseling bleek het ei van<br />

Columbus. De Graeve: «De leerlingen leren elkaars cultuur kennen en waarderen. Ze<br />

ontdekken dat ze allemaal anders, maar eigenlijk ook allemaal gelijk zijn.»<br />

Meer schooltips vind je op www.klasse.be<br />

Europass-Mobiliteit<br />

Volgen je leerlingen of studenten stages in een ander land van de Europese Unie? Met<br />

een Europass-Mobiliteit kunnen zij die buitenlandse leerervaring zichtbaar maken.<br />

Dit document bewijst dat je leerlingen een stage of opleiding hebben gevolgd in het<br />

buitenland én kan een extra troef zijn op de arbeidsmarkt in binnen- en buitenland. De<br />

Europass-Mobiliteit is onderdeel van Europass, een project van de Europese Commissie<br />

om mobiliteit van studenten en werknemers in Europa te vergemakkelijken. Contactorganisatie<br />

<strong>voor</strong> Vlaanderen is VDAB.<br />

www.europass.vlaanderen.be - europass@vdab.be<br />

Regenwoud in je klas<br />

<strong>Klasse</strong>n ASO, BSO en TSO kunnen tot 30 september inschrijven <strong>voor</strong> het project «Jengi<br />

- haal het regenwoud naar je klas». Via online videoclips, multimediatoepassingen,<br />

doe-opdrachten en veldoefeningen geeft het WWF je leerlingen een duidelijker beeld van<br />

duurzame ontwikkeling. Je vindt alles op www.wwf.be/jengi en www.regenwoud.com,<br />

inbegrepen een handleiding boordevol tips om dit project in je lessen te integreren.<br />

www.wwf.be/jengi - www.regenwoud.com - regenwoud@wwf.be - tel. 02 340 09 71<br />

Verwegistan<br />

«De straatkinderen van Verwegistan» is een educatief gezelschapsspel over<br />

kinderrechten en kansarmoede, gezien door de ogen van zes straatkinderen. De<br />

namen zijn fictief, maar het spel is gebaseerd op werkelijke verhalen en situaties. Spel<br />

(37,50 euro) plus nabespreking duren ongeveer 50 min., <strong>voor</strong> zes groepjes van drie à<br />

vier leerlingen. Spelontwerper Jan Mampaey trekt de scholen langs met verteltheater<br />

(140 euro) <strong>voor</strong> 10-14-jarigen. In één lesuur vertelt hij over zijn lange wereldreis.<br />

Daarna volgt een workshop rond straatkinderen, democratie, ecologische voetafdruk,<br />

wereldeconomie of duurzame ontwikkeling. Gratis brochure met achtergrondinfo op<br />

www.jeugdenvrede.be (downloads).<br />

«Messengers of peace» is een nieuwe affichereeks (10 stuks, 10 euro) over zangers,<br />

symbolen, historische figuren, organisaties enz. die een vredesboodschap brengen.<br />

Op www.jeugdenvrede.be (downloads) en www.vredescentrum.be vind je een gratis<br />

pedagogisch dossier met lestips.<br />

www.jeugdenvrede.be - info@jeugdenvrede.be - tel. 015 43 56 96<br />

VZW MOBILE SCHOOL<br />

SINT-MARIASCHOOL SCHAARBEEK

Exclusief: torenwandelen in Antwerpen<br />

Al 75 jaar staat hij er, maar<br />

ben je ooit al tot helemaal<br />

boven geweest? De honderd<br />

meter hoge Antwerpse KBCtoren<br />

(de ‘Boerentoren’) is na de<br />

Onze-Lieve-Vrouwkathedraal het<br />

hoogste gebouw van Antwerpen.<br />

Dit art-deco gebouw is uitgegroeid<br />

tot een heus stadsicoon. En<br />

omdat hij jarig is, trakteert hij. Op<br />

zondag 22 oktober 2006 kan<br />

je met heel je gezin de ‘Torenwandeling’<br />

maken en deelnemen aan<br />

een spannende wedstrijd. Thema<br />

is ‘Speuren naar een leefbare stad’,<br />

met aandacht <strong>voor</strong> ruimte, groen,<br />

mobiliteit, monumentenzorg en<br />

stadsontwikkeling. Onderweg<br />

krijg je korting en verwennerijen<br />

in restaurantjes en cafeetjes.<br />

ARGUS<br />

Gezocht<br />

➜ <strong>Pr</strong>ojectcoördinator<br />

Gezocht: projectcoördinator new business bij Wolters Plantyn. Je bouwt het aanbod<br />

multimedia producten uit, waarmee ouders hun kinderen kunnen begeleiden (educatieve<br />

spellen, digitale leermiddelen enz.).<br />

www.kluwer.be/jobs/nl/ - kandidaturen met cv naar bart.aegden@wkb.be - tel. 015 36 11 91<br />

➜ Vrijwilligers<br />

Gezocht: vrijwillige medewerkers <strong>voor</strong> de Veilig Vrijenlijn, opvolger van de aids- en soatelefoon<br />

(tel. 078 15 15 15). Opleiding, stage, bijscholing vanaf januari in Antwerpen.<br />

jos.wouters@sensoa.be - tel. 03 238 68 68<br />

➜ Vrijwilligers<br />

Gezocht: vrijwillige medewerkers <strong>voor</strong> de Zelfmoordlijn. Nieuwe opleiding start in<br />

oktober.<br />

leen@zelfmoordpreventie.be - tel. 02 649 62 05<br />

Democratie online<br />

Op www.knooppuntdemocratie.be kan je nu al inschrijven <strong>voor</strong> de periode september<br />

2006 tot januari 2007. Het Knooppunt Democratie organiseert dagprogramma’s in<br />

Brussel <strong>voor</strong> leerlingen van 10 tot 18 jaar rond onze democratische instellingen en de<br />

waarden en uitdagingen van de democratie. Tot 30 september mogen enkel scholen<br />

inschrijven die het Knooppunt (Bellevuemuseum; naast het Koninklijk Paleis in Brussel)<br />

nog nooit bezochten.<br />

www.knooppuntdemocratie.be (klik op «inschrijvingen»)<br />

Wat staat er op het programma?<br />

- Je start in het Rockoxmuseum (Keizerstraat 8 - Antwerpen). Tussen 9.30 en 13.00<br />

uur staan koffie en koekjes klaar. Bij aankomst krijg je je ‘Torenwandelboekje’ met wegbeschrijving,<br />

achtergrondinformatie, creatieve speur/fotovragen en een antwoordblad.<br />

Hiermee doe je de 4 km lange wandeling op eigen ritme: van Boerentoren tot Politietoren,<br />

de trendy wijk ‘het Zuid’, de trappen van het nieuwe Justitiepaleis… Torens vormen de<br />

rode draad.<br />

- In het Rockoxhuis mag je gratis een bezoek brengen aan de tentoonstelling HOGER/<br />

HIGHER/PLUSHAUT, een verhaal van oude torens tot hedendaagse hoogbouw.<br />

- AMUZ, het Augustinus Muziekcentrum in de Kammenstraat, zet zijn deuren open<br />

en leidt je rond in dit mystieke kerkgebouw. Hypermoderne akoestiek achter gotische<br />

architectuur.<br />

- In het Maagdenhuis - een <strong>voor</strong>malig zestiende-eeuws weeshuis - ontdek je een weinig<br />

gekend museum en een binnenplaats die tot de verbeelding spreekt.<br />

- Een primeur krijg je in het Koninklijk Museum <strong>voor</strong> Schone Kunsten Antwerpen. Op de<br />

esplanade schittert een kabbelende ‘waterspiegel’, een kunstwerk van de Spaanse kunstenares<br />

Christina Iglesias. Bovendien mag je die dag gratis het museum bezoeken, zowel<br />

de indrukwekkende permanente expositie als de tijdelijke tentoonstelling GORGE(L).<br />

Wedstrijd<br />

Tijdens de wandeling kan je deelnemen<br />

aan een originele wedstrijd. In<br />

het wandelboekje vind je 20 vragen,<br />

8 foto’s en een antwoordformulier.<br />

Je vindt de antwoorden en de locaties<br />

langs de wandelroute. Goed<br />

rondkijken en creatief denken is het<br />

motto. Voor de slotvraag schrijf je een<br />

heus stadsgedicht onder de noemer<br />

‘Dichter bij de Toren’. Bezorg je antwoordformulier vóór 31 december aan ARGUS en<br />

maak kans op een van de vele fietsen, ballonvaarten, waardebons… De prijzen worden<br />

uitgereikt tijdens een feestelijk slotevenement in februari 2007. Elke deelnemer krijgt<br />

nadien de correcte antwoorden toegestuurd. Kinderen (6-12 jaar) kunnen meedoen aan<br />

de ‘Juniorwedstrijd’.<br />

Hoe schrijf je in?<br />

Bel vóór 10 oktober naar ARGUS, het milieupunt van KBC en Cera (tel. 03 202 90 70) of<br />

stuur een mailtje (info@argusmilieu.be). Geef het aantal deelnemers en ook het gewenste<br />

startuur door (9.30, 10, 10.30, 11, 11.30, 12, 12.30, 13 uur).<br />

Lukt het niet op <strong>Klasse</strong>dag? Trek er dan op eigen houtje op<br />

uit. Je kan het wandelboekje tot 31 december gratis afhalen<br />

bij ARGUS - Eiermarkt 8 - 2000 Antwerpen (kantooruren). In<br />

het weekend kan je terecht bij de Stadswinkel (Grote Markt<br />

15), in het EHA! (Turnhoutsebaan 139 - Borgerhout) en aan<br />

het onthaal van de KBC-Toren (Schoenmarkt 35). Of bestel<br />

het bij ARGUS en je krijgt het toegestuurd (1 euro verzendingskosten/ex.).<br />

Info: www.argusmilieu.be<br />

Gezondheidspromotie<br />

Op vrijdag 24 november is er in het <strong>Pr</strong>ovinciehuis Leuven een groot colloquium<br />

rond jongeren en gezondheidspromotie. De <strong>voor</strong>middag staat <strong>voor</strong>al in het teken<br />

van zelfbeeld, groeipijnen en zelfmoord bij jongeren en de opdracht <strong>voor</strong> scholen en<br />

jongerenwerkingen. Na de middag is er een materialenmarkt waar je educatief materiaal<br />

ontdekt rond allerhande gezondheidsthema’s (voeding, seksualiteit, geestelijke gezondheid,<br />

bewegen…).<br />

De studiedag is een initiatief van MJA en Centrum ter <strong>Pr</strong>eventie van Zelfmoord - deelnemen kost<br />

9 euro (middaghapje, drankje en infobundel inbegrepen)<br />

siegrid.kerstens@mja.be - tel. 02 515 02 53<br />

Kom op appels<br />

Gezondheid en solidariteit<br />

zijn de twee centrale thema’s<br />

van de jaarlijkse campagne<br />

«Kom op appels» van Kom<br />

op tegen Kanker. Met de opbrengst<br />

van de appelverkoop<br />

kunnen jonge kankerpatiëntjes<br />

energie sprokkelen op<br />

een vakantiekamp. Daarnaast<br />

vertaalt ‘Kom op tegen Kanker’<br />

de campagnethema’s in kant en<br />

klaar pedagogisch materiaal.<br />

Een praktische handleiding<br />

bij de appelverkoop, met een<br />

lesproject rond solidariteit en<br />

een lesproject rond gezonde<br />

voeding; een website met lesideeën,<br />

tips en les<strong>voor</strong>bereidingen,<br />

een set Gevoelsplaatjes,<br />

een leuk appelpakket <strong>voor</strong> elke<br />

leerling, appelwijzers <strong>voor</strong> de<br />

ouders, e-nieuwsbrieven enz.<br />

Uitgeverij Averbode en CEGO werken hieraan mee.<br />

Je vindt alle info op www.komopappels.be - wie nog wil meedoen, moet snel zijn - deze week<br />

(25-29 september) is de laatste week van de inschrijvingen - je directeur of de leraar die de<br />

actie coördineert op school doet één inschrijving <strong>voor</strong> de hele school via www.komopappels.be<br />

(vermeld zeker het aantal lerarenhandleidingen én het aantal appelwijzers <strong>voor</strong> de ouders die je<br />

wil krijgen).<br />

www.komopappels.be - katrien@komopappels.be - tel. 09 232 47 77<br />

KOM OP TEGEN KANKER<br />

18 KLASSE NR.<strong>168</strong>

Studenten geven speelplaats facelift (2)<br />

Zes studenten van het laatste jaar Bachelor Leraar secundair onderwijs van de<br />

Karel de Grote-Hogeschool herschilderen op een week tijd een hele speelplaats tot een<br />

oceaan, compleet met octoptus, zeekrab en… reddingsboei. Het had een opdracht uit Fata<br />

Morgana kunnen zijn en de veertig leerlingen van Stuyvenbergh SIBSO 2, school <strong>voor</strong><br />

buitengewoon onderwijs, schilderen gedreven mee. Hoe de studenten hun buitengewoon<br />

bad ervaren? «Elke aspirant-leraar zou zo’n project moeten meemaken.»<br />

Meer schooltips vind je op www.klasse.be<br />

KAREL DE GROTE HOGESCHOOL<br />

102<br />

Voortaan kan je gratis en anoniem bellen naar de Kinder- en Jongerentelefoon op het<br />

nummer 102. Dit nummer is bij wet gereserveerd <strong>voor</strong> Vlaamse kinderen en jongeren.<br />

Men zegge het <strong>voor</strong>t! <strong>Pr</strong>omotiemateriaal (stickers, affiches, informatiebrochures)<br />

kan je gratis krijgen via www.kjt.org of tel. 02 534 37 43. In oktober zijn er een zes-tal<br />

informatieavonden <strong>voor</strong> kandidaat-vrijwilligers. De opleiding van de nieuwe vrijwilligers<br />

start in november.<br />

www.kjt.org - tel. 02 534 37 43 - jongeren kunnen ook steeds mailen naar brievenbus@kjt.org<br />

Lachen met <strong>Klasse</strong><br />

De reizende tentoonstelling met een selectie van de leukste cartoons uit <strong>Klasse</strong> kan je<br />

de volgende maanden vinden in De Boomgaard Assebroek (2 tot 16/10), Sint-Jan-<br />

Berchmans Rupelmonde (16 tot 27/10), Sito 5 Antwerpen (13 tot 27/11), MMI Parnas<br />

Groot-Bijgaarden (27/11 tot 8/12) en Zonneburcht Waregem (8 tot 22/12).<br />

De tentoonstelling is volledig gratis (op school geleverd en weer afgehaald)<br />

Je kan nu al reserveren <strong>voor</strong> het schooljaar 2007-2008 - anny.lecocq@ond.vlaanderen.be<br />

Gezond eten op school<br />

Geef je leerlingen gezond eten op school, giet dit in een project en val in de prijzen.<br />

Dat is het opzet van een nieuwe actie van de Koning Boudewijnstichting, waaraan<br />

alle scholen en niet-commerciële organisaties kunnen deelnemen. Het doel: de kwaliteit<br />

verbeteren van warme en koude maaltijden, tussendoortjes en dranken die een school<br />

aanbiedt. Je kan een dossier indienen tot 15 december. Dat vind je op www.kbs-frb.be,<br />

met alle info over dit project. Je kan een ondersteuning krijgen tussen 1 500 en 15 000<br />

euro (in totaal zit er 115 000 euro in de projectpot). De geselecteerde projecten delen<br />

hun ervaringen via een netwerk dat goede praktijken uitwisselt.<br />

www.kbs-frb.be - proj@kbs-frb.be (met vermelding: J2140-N) - tel. 070 23 30 65<br />

<strong>Klasse</strong>-service<br />

➜ Tweedehands Pluspunt<br />

Te verkrijgen: handleidingen, werkboeken en -schriften van de methode Pluspunt (alle<br />

klassen).<br />

stjozefzouaaf@scarlet.be - Marc Vercauteren, directeur<br />

➜ School gezocht<br />

Enkele leraren zoeken een secundaire school in afbouw (of met financiële problemen)<br />

om aan te kopen. Liefst volledig uitgeruste gebouwen en/of operationele scholen,<br />

locatie geen belang.<br />

Stijn Vandenbosch - tel. 0486 72 59 28<br />

➜ Groeien na verlies<br />

Het werkpakket «Groeien na verlies» is gratis beschikbaar. De vier Oost-Vlaamse<br />

Netwerken Palliatieve Zorg werkten een pakket uit rond omgaan met verliessituaties<br />

op school. Porticus maakt de gratis verspreiding mogelijk, ook <strong>voor</strong> scholen buiten<br />

Oost-Vlaanderen.<br />

rita.errens@anthos.be<br />

➜ Studiereis naar Cuba<br />

Tijdens de paasvakantie 2007 kan je ter plaatse kennis maken met het Cubaanse onderwijssysteem,<br />

scholen bezoeken, praten met leraren, leerlingen en beleidsmensen. Marc<br />

Vandepitte leidt deze reis <strong>voor</strong> OVDS (Oproep <strong>voor</strong> een Democratische School).<br />

www.democratischeschool.org - herman.reynders@scarlet.be - tel. 011 40 34 70<br />

➜ Relaxatie-meditatie<br />

Op www.namaskara.be vind je alle info over een driedaagse opleiding «relaxatiemeditatie<br />

met jongeren». Voorts zijn er heel wat creatieve werk- en spelsessies rond<br />

sociale vaardigheden, concentratie, relaxatie, zingeving, zelfvertrouwen enz.<br />

www.namaskara.be<br />

➜ Positieve beeldvorming<br />

Vanuit zijn eigen levenservaringen geeft Armand Vanderschelden interactieve spreekbeurten<br />

rond «Positieve beeldvorming van personen met een handicap». Hij spreekt<br />

over leven met een handicap, werken, omgaan met vrije tijd, emoties, vriendschaps- en<br />

liefdesrelaties, seksualiteit enz. Zo’n spreekbeurt duurt twee à drie lesuren en kost 125<br />

euro.<br />

www.armandodios.be - armand.vanderschelden@telenet.be - tel. 09 227 93 83<br />

Horen, zien en praten<br />

<strong>Pr</strong>aat over geweld thuis, op school of in een relatie en luister naar signalen uit je omgeving.<br />

Dat is de boodschap van «Horen, zien en praten», een campagne van zij-kant en<br />

VIVA-SVV, i.s.m. heel wat hulplijnen. Van 26 tot 28 oktober is er een ronde van Vlaanderen<br />

(met actiegezicht An Nelissen en DJ Wout). Op www.horenzienenpraten.be vind je alle<br />

info over deze campagne. De campagne mikt o.a. op jongeren. Op 26 januari volgt een<br />

studiedag <strong>voor</strong> leraren secundair onderwijs over praktijk<strong>voor</strong>beelden van initiatieven<br />

om jongeren op te leiden tot jeugdadviseur of vertrouwensleerling.<br />

www.horenzienenpraten.be (vanaf 1 oktober) - eva.dirckx@viva-svv.be - tel. 02 515 04 63<br />

Win de Marc de Bel-boomhut<br />

Zijn je leerlingen helemaal in<br />

de ban van de zusjes Kriegel?<br />

Dromen ze ’s nachts van Boeboeks?<br />

Ga dan meteen met hen aan de slag en<br />

misschien kan je binnenkort lesgeven in<br />

de enige, echte Marc de Bel-boomhut. Je<br />

kan er met je hele klas in, <strong>voor</strong> een les<br />

Nederlands, een <strong>voor</strong>leesuurtje of een<br />

stilleesuurtje. De boomhut is een soort<br />

zeshoek, met lange schuine zijden. Het<br />

breedste punt is 6 m breed, het diepste<br />

punt 4,5 m diep.<br />

Maak met je leerlingen een tekening of collage van hun favoriete Marc de Bel-personage.<br />

Stuur het resultaat vóór 1 november naar Marc de Bel - Boeboekweitstraat 37 - 9770<br />

Kruishoutem, met vermelding van alle contactgegevens van de school en van jezelf, de<br />

leeftijd van je leerlingen enz. De winnende klas krijgt de boomhut cadeau mét inhoud<br />

(o.a. een stapeltje Marc de Bel-strips) en een bezoek van meester de Bel zelf. Voor klassen<br />

die naast de hoofdprijs vallen, zijn er 12 Boeboeks-boeken en 5 strips («Getekend,<br />

Marc de Bel»).<br />

Meer info via liesbeth.janssen@standaarduitgeverij.be<br />

VIVA-SVV STANDAARD UITGEVERIJ<br />

KLASSE NR.<strong>168</strong> 19

(advertentie)

DE HORIZON AALST<br />

De lucht is niet altijd blauw (3)<br />

«Juf, heb ík dat gemaakt?!», zegt Mehmet Dumanli (14). Hij volgt type<br />

2-onderwijs in de Horizon in Aalst. Mehmet en zijn zeven klasgenoten kunnen zelf<br />

nauwelijks geloven wat ze een heel schooljaar lang in het crea-atelier hebben geschilderd<br />

en geknutseld. Niemand minder dan Jan Hoet bezocht hun tentoonstelling, die<br />

ze met een knipoog ‘KITCH2’ noemden. «We wilden dat het <strong>voor</strong> de leerlingen een<br />

‘echte’ tentoonstelling werd», lacht crea-lerares Joke Huysmans. «Met een vernissage,<br />

een heuse receptie en zelfs verkoop van de werken. De opbrengst gaat naar een nieuw<br />

crea-project volgend jaar.»<br />

Meer schooltips vind je op www.klasse.be<br />

Zuid-Afrika<br />

Laatstejaars secundair onderwijs kunnen tot 21 oktober inschrijven <strong>voor</strong> een<br />

essaywedstrijd rond Zuid-Afrika. Het thema is «Voordelen van een samenwerking<br />

tussen Vlaamse en Afrikaanssprekende jongeren». Je leerlingen gaan zelf op zoek<br />

naar documentatie en trachten (via een concreet <strong>voor</strong>beeld of verhaal) een persoonlijke<br />

visie te verwoorden en te verdedigen.<br />

Ze sturen hun tekst vóór 24 februari naar Algemeen Secretariaat Vlaams-Zuid-Afrikaanse<br />

Cultuurstichting - Lakenmakersstraat 143 - 2800 Mechelen. De wedstrijd is een initiatief<br />

van deze Stichting en Vereniging Vlaamse <strong>Leerkrachten</strong>, in overleg met Die Vlaams-Suid-<br />

Afrikaanse Kultuurstigting (Zuid-Afrika). De jury selecteert zes kandidaten die hun essay<br />

mogen verduidelijken met een digitale presentatie (powerpoint bij<strong>voor</strong>beeld).<br />

Vóór 12 mei worden de drie winnaars bekendgemaakt. Ze winnen een verblijf van twee weken bij<br />

gastgezinnen in Zuid-Afrika in de zomer van 2007.<br />

Inschrijven op bovenstaand adres of via www.vzacs.be - praktische info via<br />

vvl-onderwijs@pandora.be of goele.fonteyn@telenet.be<br />

Zing mee met het Jungleboek<br />

‘Mowgli! Mowgli! Mooooow-gli!’ Met deze<br />

kreet begint de theatermusical over het spannende<br />

levensverhaal van Mowgli, de jongen die<br />

tussen de dieren opgroeit in de Indiase Jungle.<br />

Het verhaal dat iedereen <strong>voor</strong>al kent van de ondertussen<br />

cultgeworden tekenfilm van Disney, maar<br />

oorspronkelijk bedacht en neergeschreven werd<br />

door de wereldreiziger Rudyard Kipling onder de<br />

titel ‘The Jungle Books’.<br />

Wat deze musical gesneden brood maakt <strong>voor</strong><br />

leraren? De kernwaarden zijn cultureel erfgoed, en<br />

milieubehoud. Mowgli en Shere Khan gaan samen<br />

de strijd aan tegen een groep houthakkers die niets<br />

liever willen dan grote oppervlakten oerwoud te<br />

vernietigen <strong>voor</strong> het geld. We leren dat de mens niet<br />

zozeer te vrezen heeft van ‘wilde’ dieren, maar <strong>voor</strong>namelijk van zichzelf. Een uitgebreide<br />

lesbrochure is verkrijgbaar vanaf januari 2007. De musical zelf loopt in Vlaanderen van<br />

31 oktober 2006 tot 28 februari 2007.<br />

Jungle Boek werd geschreven door Rudyard Kipling in 1894 en is <strong>voor</strong> velen een grote<br />

inspiratiebron geweest. Hij won in 1907 de Nobelprijs <strong>voor</strong> literatuur. Baden Powell<br />

(oprichter scouts) was zo onder de indruk dat hij promt zijn structuur <strong>voor</strong> de kleinsten de<br />

naam gaf van de wolvenfamilie. Akela (grootste leider) en Baloe zijn universele begrippen<br />

geworden. Voor de muziek van de Vlaamse musical tekent Ronny Mosuse (zie achtercover<br />

van deze <strong>Klasse</strong>). De producenten maakten vorig schooljaar ‘Pipi Langkous’.<br />

Info en tickets: www.jungleboek.com<br />

Filmverhalenwedstrijd<br />

De kortfilm «A day in the life» van OVHM Lummen won met een origineel scenario<br />

rond een gestolen autoradio de filmverhalenwedstrijd van het Vlaams Filmmuseum en<br />

-archief/Huis van Beeld en Geluid (Kortrijk) (zie ook www.klasse.be/kvl/157/26). Zij hebben<br />

ondertussen (met Robbe De Hert als co-regisseur) hun film kunnen realiseren.<br />

Waag je kans en schrijf je klas in vóór 31 oktober. Je krijgt een documentatiepakket met<br />

praktische tips en een dvd met filminformatie. Tegen 30 november schrijf je een kort, filmisch<br />

onderbouwd verhaal van maximum 5 minuten. De jury kiest hieruit vijf scholen die vervolgens<br />

een proeffilmpje maken. Daaruit komt één winnaar die een masterclass krijgt met Robbe De Hert<br />

en die met zijn medewerking een definitieve versie draait.<br />

www.vlaamsfilmmuseumenarchief.com - k.devos@telenet.be - tel. 0486 44 87 91<br />

Open bedrijvendag<br />

Op zondag 1 oktober zetten Vlaamse bedrijven hun deuren open om het grote publiek<br />

een kijkje achter de schermen te gunnen. Een goeie gelegenheid dus om ook in de klas<br />

«het bedrijfsleven» te belichten. Laat je leerlingen een opstel schrijven over interessante<br />

bedrijven, geef een surfopdracht op de website van Open Bedrijvendag of stimuleer hen<br />

om op 1 oktober zelf een bedrijf te bezoeken.<br />

www.openbedrijvendag.be<br />

Fit in je hoofd, goed in je vel<br />

Maak je eigen campagne en win een workshop met Herr Seele <strong>voor</strong> de hele klas. ‘Fit in<br />

je hoofd, goed in je vel’ is de naam van een campagne die leerlingen, leraren en ouders,<br />

kortom: iedereen, tien stappen toont om je goed in je vel te voelen: vind jezelf oké, praat<br />

erover, beweeg, probeer iets nieuws uit, reken op je vrienden, gun jezelf rust enz.<br />

Aan jou om hiermee aan de slag te gaan. Hoe zou jouw campagne <strong>voor</strong> deze stappen<br />

eruit zien? Maak individueel of met de hele klas affiches of tv-spots, verzin een te gek<br />

verhaal, maak een toneelstuk of bedenk een leuke oefening. Het belangrijkste is dat je<br />

uitgaat van de tien stappen. Neem je deel met de hele klas, dan win je misschien de ‘fit<br />

in je hoofd’-trofee van Herr Seele. En de vijf beste individuele inzendingen krijgen een<br />

gratis tekenworkshop.<br />

Kijk snel op www.fitinjehoofd.be <strong>voor</strong> alle info (en de tien stappen) en begin alvast te brainstormen.<br />

De wedstrijd staat open <strong>voor</strong> zowel het lager als het secundair onderwijs.<br />

Schrijf in vóór 30 november: vermeld je naam, adres, e-mailadres en telefoonnummer, inclusief<br />

de naam van je school en je klas. Stuur in naar Brigitte Rombaut (kamer 6c62) - afdeling Communicatie<br />

- Diensten <strong>voor</strong> het Algemeen Regeringsbeleid - Boudewijnlaan 30 - 1000 Brussel<br />

- zorg-en-gezondheid@vlaanderen.be. De winnaars worden per mail uitgenodigd op de prijsuitreiking<br />

op 14 december.<br />

Versier een kerstboom<br />

Monumentale kerststallen uit <strong>Pr</strong>aag, met pronkstukken, recht uit de Boheemse<br />

musea. Kerstscènes uit de <strong>Pr</strong>ovence, met jeu de boules, Moulin de Daudet,<br />

olijven en lavendel. Tussendoor kruis je de drie koningen, met olifanten, dromedarissen,<br />

giraffen enz. of kan je je vergapen aan uitstalramen van grootwarenhuizen anno 1950,<br />

compleet met bewegend speelgoed en automaten (circustaferelen, treinen, bewegende<br />

poppen en knuffeldieren). Van 2 december tot 14 januari passeert in de Basiliek van Koekelberg<br />

«De Karavaan van de Drie Koningen… en de 1001 wonderen van kerstmis».<br />

Tickets <strong>voor</strong> deze kersttentoonstelling kosten 8 euro. Scholen betalen 1 euro per leerling.<br />

www.classicevents.be - info@classicevents.be<br />

In de bovengalerij van de Basiliek komen 40 kerstbomen. Evenveel klassen basisonderwijs<br />

(5-8-jarigen) mogen elk zo’n boom komen versieren. Kies met je leerlingen een<br />

kerstthema, bereid je versieringen <strong>voor</strong>, maak een afspraak met de organisatoren en kom<br />

eind november een halve dag naar Koekelberg om je boom te versieren.<br />

Inschrijven vóór 15 oktober; je vindt alle info en een inschrijvingsstrook op<br />

www.lerarenkaart.be. Voor de mooiste boom ligt een even mooie verrassing klaar.<br />

KLASSE NR.<strong>168</strong> 21<br />

CLASSIC EVENTS

(advertentie)

SINT-JANSSCHOOL KNOKKE-HEIST<br />

Peper en zout<br />

maken pesten bespreekbaar (4)<br />

Onzichtbaar <strong>voor</strong> de fotograaf praten Daan (11) en Pieter (11) een ruzie uit in het peper- en<br />

zouthuisje van Sint-Jansschool uit Knokke-Heist. Alle leerlingen van de Sint-Jansschool<br />

tekenen in het kader van hun Pest Actie Plan (PAP) een ‘contract’ waarin ze verklaren dat<br />

ze tegen pesten zijn. De leraren bouwden op de speelplaats een ‘Peper- en zouthuisje’.<br />

«Kinderen die ruzie hebben, moeten het onder elkaar weer goedmaken», legt directeur<br />

Marc Moeyaert uit. «De ene leerling nodigt de andere uit om het conflict uit te praten<br />

in het huisje. Als de andere weigert, komt een leraar ter hulp.»<br />

Meer schooltips vind je op www.klasse.be<br />

CHRIS MOENS<br />

VBS SINT-JOZEF LOCHRISTI<br />

Vertelkamer op wielen<br />

«De vertelkamer» is een kleine vrachtwagen,<br />

omgebouwd om iedere 50<br />

minuten een klas (basisonderwijs) te<br />

ontvangen, <strong>voor</strong> een aangepast verhaal,<br />

met muziek, beelden, licht, geluid en sfeer,<br />

heel veel sfeer.<br />

Er is een werkmap (2,50 euro) om later in de<br />

klas verder te werken. Je betaalt 370 euro per<br />

dag (goed <strong>voor</strong> 6 à 7 klassen).<br />

www.glaign.be (evenementen) -<br />

chmoens@pandora.be - Chris Moens - tel.<br />

03 236 01 55<br />

Week van de pleegzorg<br />

Van 29 september tot 7 oktober vraagt de «Week van de Pleegzorg» meer aandacht<br />

<strong>voor</strong> dit maatschappelijk fenomeen. Pleegzorg is iemand opvangen in je gezin, <strong>voor</strong><br />

korte of langere tijd. Meestal zijn het kinderen en jongeren, soms volwassenen (met<br />

een handicap). De pleegouders krijgen een onkostenvergoeding én ondersteuning van<br />

professionele medewerkers van een dienst <strong>voor</strong> pleegzorg. Tijdens de «Week van de<br />

Pleegzorg» zullen een aantal acties het belang van dit fenomeen duidelijk maken. Zo<br />

is er een <strong>voor</strong>leesactie in 230 klassen uit het kleuteronderwijs en de eerste graad lager<br />

onderwijs. Het <strong>voor</strong>leesboekje «Beertje Bram» en de bijhorende kartonnen beren maken<br />

de pleegzorgsituatie zichtbaar <strong>voor</strong> jonge kinderen. Bij het boekje is er een infoboekje<br />

over pleegzorg <strong>voor</strong> de leraren, met tips om met tekeningen, opstellen, gedichten enz.<br />

te werken in de klas.<br />

www.pleegzorgvlaanderen.be<br />

Gewoon anders<br />

Diversiteit in de klas, op welke manier pakt een leraar dit aan? Dat<br />

is het centrale thema van «Gewoon anders - anders gewoon» een<br />

vormingsdag <strong>voor</strong> ouders van kinderen met speciale onderwijsnoden<br />

én <strong>voor</strong> alle geïnteresseerden. Op het programma een gespreksronde,<br />

workshops, een infomarkt en een fototentoonstelling over inclusie.<br />

Educatieve Vereniging <strong>voor</strong> Ouderwerking in het Officieel Onderwijs (EVO) vzw organiseert deze<br />

studiedag op 14 oktober in de schoolgebouwen van De Toren van Babel (Gent).<br />

www.gemeenschapsonderwijs.be/evo<br />

<strong>168</strong>04137453<br />

M. Demeester<br />

Schoolstraat 14<br />

2437 Terbank<br />

Ouaga-bruXelles-Ouaga<br />

Beleef één dag van dichtbij een stukje Sahel in Brussel. Wat doen West-Afrikanen en<br />

zijn hun gedachten soms ook nog in hun land? Je gaat langs bij een Afrikaans gezin in<br />

Brussel en leert er hun leefgewoonten van binnenuit kennen. Je verwerft nieuwe inzichten<br />

en doet nieuwe ervaringen op, die je daarna kan meepakken in je klaspraktijk.<br />

Je kan deelnemen aan «Ouaga-bruXelles-Ouaga» op zaterdagen 28 oktober, 25 november en 27<br />

januari, telkens van 9.30 tot 17 u. Deelnemen kost 30 euro, middagmaal inbegrepen.<br />

www.studioglobo.be/oxo<br />

Water4all<br />

Welke weg volgt het<br />

water in de school? Als<br />

volleerde technici gaan<br />

leerlingen eerste graad<br />

secundair onderwijs op<br />

zoek naar probleemsituaties<br />

én oplossingen. Ze<br />

nemen ook een kijkje in<br />

en rond de rivier waar het<br />

water naar toe stroomt.<br />

Dit project is onderdeel<br />

van «Water4all», een NME-pakket rond duurzaam en integraal waterbeheer. Leerlingen<br />

tweede graad onderzoeken de waterkwaliteit van de rivier, zoeken waterknelpunten in<br />

de regio, maken een reportage over de waterloop en de waterkwaliteit enz. Leerlingen<br />

derde graad gaan nog een stapje verder en kruipen in de huid van een «wateractor»:<br />

landbouwer, watersporter, industrieel, drinkwaterproducent…<br />

«Water4all» is een initiatief van provincie Vlaams-Brabant, dienst Leefmilieu. Deelnemen is<br />

gratis, begeleiding en educatief materiaal inbegrepen. Op een interactieve website maken je<br />

leerlingen hun resultaten bekend. «Water4all» past binnen MOS. Er is een vormingsdag op 8 (in<br />

Kessel-Lo) en 15 november (in Vil<strong>voor</strong>de).<br />

Inschrijven (vanaf 2 oktober) op www.water4all.be - water4all@miliueboot.be - tel.053 72 94 20<br />

- info over MOS via philippe.moreau@vlaamsbrabant.be<br />

Dario Fo-lies<br />

Teksten van Nobelprijswinnaar<br />

Dario Fo staan<br />

centraal in de theater<strong>voor</strong>stelling «Dario Fo-lies»<br />

van de TheaterFactorij (Leuven). Dario Fo geldt als een<br />

creatief vernieuwer van de klassieke Commedia dell’arte. Men<br />

noemt hem wel eens de «getalenteerdste politieke clown van<br />

Europa». Een nar die een boodschap brengt over bestaande<br />

mistoestanden.<br />

Er zijn <strong>voor</strong>stellingen op 18, 19, 20 en 21 oktober, telkens om<br />

20 u. in Reynaerttheater Malpertuus (Leuven); op 19 en 20 oktober zijn school<strong>voor</strong>stellingen<br />

mogelijk <strong>voor</strong> leerlingen derde graad secundair onderwijs.<br />

Tickets kosten 7 euro, maar met je lerarenkaart krijg je 1 euro korting. Twee leraren per school<br />

mogen zelfs gratis komen, mits tijdige reservatie.<br />

detheaterfactorij@hotmail.com - tel. 016 40 45 20<br />

<br />

<br />

<br />

<strong>168</strong>04137453<br />

M. Demeester<br />

Schoolstraat 14<br />

2437 Terbank<br />

Kleine Handjes op grote poster<br />

200 kleuterleiders krijgen op donderdag<br />

2 november op de Antwerpse boekenbeurs<br />

een gratis reuzeposter met een illustratie uit de<br />

«Kleine Handjes»-reeks van Kathleen Amant. Meer over<br />

deze kleuterboekjes lees je heel binnenkort in <strong>Klasse</strong> <strong>voor</strong><br />

Ouders en <strong>Klasse</strong> <strong>voor</strong> <strong>Leerkrachten</strong>.<br />

Op www.lerarenkaart.be vind je een voucher. <strong>Pr</strong>int die af en kom (mét je lerarenkaart) naar de<br />

Kids&Digits-stand van Standaard Uitgeverij (zaal 4) - let op: slechts 200 kleuterleiders kunnen<br />

de voucher afdrukken én die is énkel geldig op 2 november, de speciale lerarendag op de boekenbeurs<br />

- zie ook p. 15-16 in dit nummer<br />

<br />

<br />

<br />

KLASSE NR.<strong>168</strong> 23<br />

DE MILIEUBOOT

(advertentie)

100 gezonde acties<br />

Werk met leraren, leerlingen en ouders aan een gezonde leer- en leefomgeving en<br />

misschien wordt je actie één van de 100 goede <strong>voor</strong>beelden die de minister van<br />

Onderwijs beloont met 1 000 euro. Alle Vlaamse basis- en secundaire scholen komen<br />

in aanmerking, deeltijds onderwijs inbegrepen. In totaal heeft de minister hier<strong>voor</strong><br />

100 000 euro in zijn portefeuille zitten. De 100 goede <strong>voor</strong>beelden kunnen andere scholen<br />

inspireren tot gelijkaardige acties.<br />

Je kan je actie bekendmaken tot 27 oktober via de speciale actiefiche op www.ond.vlaanderen.<br />

be/schooldirect/BL602/gezondheidsactie.doc. Je stuurt de fiche naar peter.vanbrabant@vlor.be<br />

(tot 27 oktober). Vóór de kerstvakantie weet je of je actie een subsidie van 1 000 euro krijgt. De<br />

lijst van de winnaars vind je rond die tijd ook in Lerarendirect (www.lerarendirect.be) en Schooldirect<br />

(www.schooldirect.be).<br />

JO VOETS<br />

Alleen tegen de wereld<br />

In «Alleen tegen de wereld», een sappige, up-tempo hedendaagse fabel, vertelt Jamal<br />

Boukhriss met humor en zonder een blad <strong>voor</strong> zijn mond te nemen over het leven als<br />

jonge Brusselaar van Marokkaanse afkomst. De monoloog duurt 40 minuten en mikt<br />

op leerlingen vanaf 15 jaar.<br />

Bouhkriss reist dit schooljaar langs culturele centra en scholen. Meer info over speeldata en<br />

school<strong>voor</strong>stellingen (met nabespreking) via jamoulay@hotmail.com<br />

In de weer <strong>voor</strong> het klimaat<br />

Met een grote wedstrijd kan elke secundaire school een «Klimaat-team» vormen<br />

en een «Klimaat-kit» uitbouwen rond klimaatverandering en ruimtelijke ordening,<br />

met educatief spel, quiz, site, cd-rom, boek, fotodraaiboek, tentoonstelling, maquette,<br />

noem maar op. Je kan met je leerlingen derde graad zelfs meedingen naar de titel van<br />

«Klimaat-kampioen».<br />

De wedstrijd is een initiatief van Regionaal Landschap Zenne Zuun & Zoniën (RLZZZ), i.s.m. de<br />

onderwijskoepels, VLA, MOS, BBL enz. Zelfs Radio 2 en Tante Kaat werken mee. Je kan inschrijven<br />

tot 13 oktober met één of meerdere (klasoverschrijdende) teams. Elk team wint sowieso een<br />

educatieve trip.<br />

Meer info via tania.stadsbader@rlzzz.be - www.rlzzz<br />

Magazines in de klas<br />

Leraren derde graad secundair onderwijs vinden op www.magazinesindeklas.be<br />

geselecteerde artikels uit Knack en Trends om meteen in de klas te gebruiken. De<br />

artikels lenen zich tot klassikale bespreking, groepsopdrachten, individuele opdrachten<br />

enz. Moeilijke begrippen krijgen een verklaring mee en je krijgt ten slotte een reeks<br />

modelvragen. Je kan jezelf en je leerlingen gratis op de website registreren. Dan kan je<br />

de website zelfs gebruiken om je leerlingen actief bij de actualiteit te betrekken.<br />

Dit project is een uitbreiding van KOS (Knack Op School) en TOS (Trends Op School), twee al<br />

langer bestaande initiatieven van Roularta. KOS (viermaal) en TOS (tweemaal) blijven als gratis<br />

tijdschriften bestaan. Je vindt alle info over deze bladen op dezelfde website.<br />

www.magazinesindeklas.be<br />

Culturele splinterbom<br />

W@=D@ is een vier maanden durend cultureel cross media project. W@=D@ is<br />

TV, een website, theaterprojecten, magazines. W@=D@ is een project <strong>voor</strong> en over<br />

cultuur. W@=D@ is India, Mali, Mexico&Guatemala, China. W@=D@ is een bom,<br />

een culturele splinterbom.<br />

De w@=d@ ‘I love Culture’ zet de deur open <strong>voor</strong> jongeren tussen 10 en 16 jaar om<br />

samen te reflecteren over eigenheid, identiteit en diversiteit. Weet ik altijd precies waarom<br />

ik doe wat ik doe? Moet een god bestaan om er in te geloven? Is een gezond leven ook een<br />

goed leven? De tv-reeks, de magazines, de docuclips, de theater<strong>voor</strong>stellingen nodigen<br />

je leerlingen uit om deze vragen te stellen. In het w@=d@ magazine is er maandelijks een<br />

filosofisch katern. Op de w@=d@ site komt een wekelijkse weblog van jongeren die over<br />

hun cultuur nadenken. Voor leerkrachten is er een online module met een handleiding<br />

rond filosoferen met jongeren. Zo laat je wat leeft op tv, de site, het magazine en het<br />

theater, in de huiskamer en op de speelplaats, plaatsvinden in je klas.<br />

www.watisdat.be<br />

Babelsberg Woche<br />

«Kebab Connection», «Schulze gets the blues»<br />

en «Bluthochzeit» (van Dominique Deruddere) zijn<br />

maar enkele titels uit het programma van de Babelsberg<br />

Woche, een Duitse filmweek <strong>voor</strong> leerlingen, studenten<br />

en cursisten Duits. De filmvertoningen vinden plaats van<br />

13 tot 17 november in Lumière Brugge (www.lumiere.<br />

be), van 5 tot 9 februari in Studio Skoop Gent (www.studioskoop.be)<br />

en van 12 tot 16 maart in MuHKA_media<br />

Antwerpen (www.muhka.be/film). Vanaf begin oktober<br />

is er bij elke film achtergrondinfo beschikbaar; vanaf half<br />

oktober is er didactisch materiaal bij elke film. Concrete<br />

programma’s, prijzen en reservaties bij de bioscopen.<br />

De Babelsbergweek is een initiatief van leraren en docenten Duits (Babelsbergweek f.v.),<br />

met steun van o.a. Deutsche Botschaft, Goethe-Institüt Brüssel en de Vakgroep Duits<br />

van Universiteit Gent en Hogeschool Gent.<br />

Meer info via willem.verbeeck@skynet.be<br />

Experimenteer met je klas<br />

Leerlingen secundair onderwijs (vanaf het vierde jaar) kunnen met het «Brugproject<br />

Fysica» zelf gaan experimenteren in de labo’s van de Universiteit Antwerpen. Eenvoudige,<br />

fascinerende experimenten zijn beschikbaar, maar ook moeilijkere thema’s<br />

(supergeleiding, magnetische levitatie, de constante van Planck enz.) staan op het<br />

programma.<br />

Deelnemen is gratis. Op woensdagnamiddag en zaterdagochtend komen de jongeren individueel,<br />

op vrijdagnamiddag kan je met je hele klas komen.<br />

www.ua.ac.be/focusopwetenschap (klikken naar Brugproject) - brugproject.fysica@ua.ac.be<br />

Veilig op weg<br />

Tot 31 december kan elke lagere school inschrijven <strong>voor</strong> de campagne «Veilig op<br />

weg». Vrijwilligers uit de wegtransportsector komen dan op je school theoretische en<br />

praktische lessen geven rond gevarenzones (dode hoeken) van vrachtwagens.<br />

SAV, de beroepsorganisatie van Vlaamse goederenvervoerders en logistieke dienstverleners,<br />

biedt dit project gratis aan, i.s.m. Volvo Trucks, Van Hool, Randstad en KBC.<br />

www.sav.be - carmen@sav.be - jan@sav.be - tel. 09 210 82 10<br />

KLASSE NR.<strong>168</strong> 25<br />

ABC-DISTRIBUTION/HOMESCREEN<br />

SAV

De leerlingenkaart<br />

Maks!-xtr: Lees mee<br />

over de schouder<br />

van 20 000 jongeren<br />

Woensdagmiddag, halfvijf. 20 000 jongeren<br />

krijgen een ovenverse Maks!-xtr in<br />

hun mailbox. Een nieuwsbrief met elke<br />

week relevant onderwijsnieuws, weetjes<br />

uit de leefwereld van je leerlingen, en<br />

wedstrijden. Elk jaar deelt Maks! via die<br />

weg meer dan 10 000 prijzen uit. Surf naar<br />

www.leerlingenkaart.be en abonneer je ook<br />

op Maks!-xtr. Zo weet je wat er deze week<br />

in de vitrine ligt, en kan je de leerlingen<br />

wijzen op verrassende wedstrijden, acties<br />

en nieuws. Of laat je leerlingen zich collectief<br />

registreren om www.leerlingenkaart.be, op<br />

een verloren moment in het informaticalokaal.<br />

Zo leid je hen naar tonnen informatie<br />

en wedstrijden. Heb jij de hele klas helpen<br />

inschrijven? Stuur dan een mailtje met je<br />

naam, adres, je school én de datum waarop<br />

ze zich allemaal geregistreerd hebben. Twee<br />

leraren winnen een boeken- of dvd-bon<br />

van 50 euro.<br />

: jongens, meisjes, en wetenschap.<br />

Wetenschap zit in de lift: alle Vlaamse universiteiten melden een stijging van het aantal<br />

studenten <strong>voor</strong> wetenschappelijke richtingen. Dit jaar verlaagt de leerlingenkaart de<br />

drempel naar wetenschap en technologie. Drieduizend jongeren kunnen zich inschrijven<br />

<strong>voor</strong> het -traject. Het levert hen extra <strong>voor</strong>delen bij het bezoek aan allerhande musea<br />

en instellingen en geeft hen toegang tot speciale evenementen. Geef jij je leerlingen<br />

een duwtje?<br />

Het -traject biedt elke maand één of twee instellingen, musea of organisaties die zich<br />

bezighouden met wetenschap of technologie. Alle jongeren met een leerlingenkaart (dit<br />

jaar weer zo ‘n 400 000) betalen tijdens die maand een gunsttarief om binnen te raken.<br />

Leerlingen die zich inschrijven <strong>voor</strong> het -traject krijgen een armbandje toegestuurd.<br />

Het geeft hen een jaar lang een fikse korting bij het bezoek van één van die instellingen.<br />

Ze krijgen bij elk bezoek een extra armbandje. Als ze op het einde van het schooljaar vier<br />

bandjes verzameld hebben, maken ze kans op één van de vele prijzen met een wetenschappelijk<br />

geurtje aan. Dozen om robots te knutselen en andere opwindbare wereldontvangers<br />

worden verdeeld op het slotevent van het -traject in de maand mei.<br />

Elke maand nemen de leerlingen die zich engageerden <strong>voor</strong> het -traject deel aan<br />

een workshop, bijzondere rondleiding, nocturne of een ander extra evenement in het<br />

museum of de instelling van die maand. In november staat alvast ‘De Zaak DNA’ extra<br />

in de kijker. Jongeren onderzoeken hun eigen DNA of komen te weten in de hoeveelste<br />

graad ze familie zijn van een fruitvliegje.<br />

Stimuleer je leerlingen zeker om zich in te schrijven <strong>voor</strong> het -traject. Ze krijgen elke<br />

maand een eigen digitale nieuwsbrief met het speciale aanbod van die maand. Gaan<br />

ze in klasverband één van de tien musea of tentoonstellingen bezoeken, dan krijgen ze<br />

ook een extra armband. Het doel? Dit jaar enkele duizenden jongeren, ongeacht hun<br />

studierichting, van dichtbij laten kennismaken met diverse vormen van wetenschap en<br />

technologie.<br />

<br />

(advertentie)

Honger naar andere landen (5)<br />

Anne leert van haar Turkse collega een sluier omslaan in Gaziantep (Zuid-<br />

Oost-Turkije). Ze is met een delegatie van de basisschool Immaculata van Brugge op<br />

bezoek bij hun Turkse partnerschool <strong>voor</strong> het ‘Food for roots!’-project. De Brugse school<br />

werkt ook met een Spaanse, IJslandse en Poolse school samen. Wat gebeurt er als die<br />

mekaar online ontmoeten? «Dan krijgen de leerlingen honger naar andere landen. Het<br />

‘Food for roots!’-project is een opwindende zoektocht naar onze wortels. Met kunst als<br />

taal die alle kinderen aanspreekt én stimuleert om de taal en cultuur van hun Europese<br />

klasgenootjes te leren kennen.»<br />

Lees meer over het Europees Comenius- project ‘Food for Roots!’ op www.klasse.be<br />

Meer schooltips vind je op www.klasse.be<br />

IMMACULATA BRUGGE<br />

Internationaal<br />

KLASSE INTERNATIONAAL an.declercq@ond.vlaanderen.be - tel. 02 553 96 99<br />

Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel<br />

Splitting image<br />

Eén beeld zegt meer dan duizend woorden. Maak hiervan gebruik om contact te leggen<br />

met een secundaire school in Engeland of Frankrijk. Je leerlingen wisselen met hun<br />

Engelse of Franse leeftijdsgenoten postpakketten of mails uit met kunstwerken, foto’s,<br />

geluidsfragmenten, kortfilms of ander creatief materiaal. Ook drama, dans en muziek<br />

kunnen ze verwerken via audiovisuele media. Zo ontstaat een avontuurlijke mix waarbij<br />

verschillende kunstuitingen elkaar ontmoeten. Interesse? De Gentse kunsteducatieve<br />

organisatie De Kunstvogel helpt jou aan een partnerschool. Ervaren kunstdocenten van<br />

De Kunstvogel begeleiden de muzische ateliers (kostprijs: 125 euro/dagdeel).<br />

Info bij Jase Van Grembergen - info@kunstvogel.be - tel. en fax 09 259 29 36 -<br />

www.kunstvogel.be<br />

Over de taalgrens met Trialoog<br />

Met andere Vlaamse studenten een paar dagen les volgen aan een hogeschool van de<br />

andere taalgemeenschap. Dat is de inzet van het uitwisselingsprogramma «Trialoog».<br />

Studenten maken kennis met de cultuur over de taalgrens en leren communiceren in het<br />

Frans of Duits. Trialoog geeft financiële steun: 1 000 euro <strong>voor</strong> een project met minder<br />

dan dertig deelnemers, 1 240 euro <strong>voor</strong> meer dan dertig deelnemers. Een uitwisseling<br />

duurt minstens vijf opeenvolgende dagen en er nemen minstens vijf studenten uit elke<br />

partnerschool aan deel. Het is niet verplicht om op jouw beurt studenten te ontvangen.<br />

De partnerschool zorgt <strong>voor</strong> een verblijf <strong>voor</strong> de deelnemers. Dien je project in vóór 27<br />

oktober 2006. Een onafhankelijke jury selecteert de beste project<strong>voor</strong>stellen. Je uitwisselingsproject<br />

moet plaatsvinden tussen 1 december 2006 en 31 december 2007.<br />

Info en formulieren op www.prins-filipfonds.org/tria.html - 070 23 30 65 - proj@kbs-frb.be<br />

Word VN-ambassadeur<br />

Een debat over de rol van de Verenigde Naties in het nieuwe millennium?<br />

Vragen over de VN-hervorming? Of een discussie over het VN-beleid<br />

in Zuid-Afrika? Zet je videoconferencingapparatuur klaar en ga met je leerlingen uit<br />

het secundair onderwijs cyberspace in <strong>voor</strong> een chatmeeting met een VN-expert uit<br />

<strong>Pr</strong>etoria (Zuid-Afrika). De chatmeeting is gratis: je betaalt enkel de kosten van je ICTinfrastructuur<br />

en internetverbinding. De VN-expert geeft je graag ook <strong>voor</strong>af info over<br />

de Verenigde Naties.<br />

Interesse? Maak een afspraak met Dimitri Lermytte - UN Information Centre -<strong>Pr</strong>etoria -<br />

tel. 0027 12 354 85 03 - fax 0027 12 354 8501 - dlermytte@un.org.za<br />

Leer sporten via dvd<br />

Leer je studenten lichamelijke opvoeding al spelend basketbal of handbal met de<br />

interactieve dvd’s van het Electronic Sport Education <strong>Pr</strong>ogram (ESEP). De dvd’s<br />

zijn leerlinggericht én tegelijkertijd methodisch onderbouwd, zodat je ze ook <strong>voor</strong><br />

andere doelspellen kan gebruiken. De leerdoelen vertrekken vanuit de spelproblemen<br />

die jongeren ervaren. Om die problemen op te lossen, moeten ze één of meerdere rollen<br />

actief uitvoeren. Hier<strong>voor</strong> zijn er competenties als speler én als scheidsrechter en<br />

coach uitgewerkt. Via een opeenvolging van aangepaste spelsituaties en oefenvormen<br />

ontwikkelen ze hun spelvaardigheden. Foutsimulaties en remediëring, video-opnames<br />

en animaties bevorderen het zelfstandig leren. Je hebt de keuze uit drie dvd’s (thema:<br />

handbal, basketbal of hand- én basketbal) die respectievelijk 30, 40 en 50 euro kosten.<br />

Scholen krijgen reductie. De dvd-box is het eindresultaat van een Europees Comeniusproject.<br />

De Vakgroep Bewegings- en sportwetenschappen van de Universiteit Gent is<br />

initiatiefnemer langs Vlaamse zijde.<br />

Info op www.lo-bsw.ugent.be/ESEP - bestel de ESEP-dvd(’s) bij christoph.remy@ugent.be<br />

Gezocht: mondiale school<br />

Het Zuiden heeft je school nodig. Educatieve projecten in Brazilië, Burundi, Congo,<br />

Kenia, Oekraïne, Pakistan, Peru, Suriname… zoeken een peter- of meterschool die een<br />

solidariteitsactie wil organiseren <strong>voor</strong> één van deze projecten. Leraars zonder Grenzen<br />

(LzG) komt gratis het project in jouw school toelichten en organiseert ook activiteiten<br />

met je leerlingen rond wereldoriëntatie of mondiale vorming.<br />

Interesse? Neem contact op met Lieve Verstraelen-Lauwereys (LzG) -<br />

Lievelauwereys@versateladsl.be - www.lzg.be<br />

Word meer wereldburger<br />

Leerlingen opvoeden tot actieve en zelfbewuste wereldburgers. Tot jonge mensen met<br />

een open geest, een brede interesse en een degelijke achtergrond omtrent het Zuiden.<br />

Dat is wat Kleur Bekennen wil. En daarom ondersteunt Kleur Bekennen jou bij het opstarten<br />

van mondiale projecten. In de provinciale documentatiecentra vind je gratis educatief<br />

materiaal. Je kan ook een beroep doen op de deskundigheid van heel wat educatieve<br />

organisaties. Of word zélf expert in bepaalde thema’s en volg een nascholing via Kleur<br />

Bekennen. Scholen met een goed project of traject ontvangen bovendien subsidies.<br />

Vraag de gratis handleiding via kleurbekennen@btcctb.org - info op www.kleurbekennen.be<br />

Versterk onderwijsinnovatie<br />

Welke rol speelt onderwijs in het ontwikkelingsdebat in het Zuiden? Hoe versterk<br />

je innovatie en kwaliteit in het onderwijs? Deze vragen komen aan bod tijdens<br />

de internationale conferentie «Strengthening Innovation and Quality in Education<br />

Building Experience, Excellence and Commitment through North-South Partnerships».<br />

Je luistert naar de ervaringen en bevindingen van onderwijsdeskundigen uit Argentinië,<br />

Zuid-Afrika, Brazilië, Kenia en hun Vlaamse partners. De conferentie vindt plaats van 21<br />

tot 24 november in Leuven. De Vlaamse Vereniging <strong>voor</strong> Ontwikkelingssamenwerking<br />

en Technische Bijstand (VVOB) en het Centrum <strong>voor</strong> Ervaringsgericht Onderwijs staan<br />

in <strong>voor</strong> de organisatie. Je betaalt 250 euro (als je inschrijft <strong>voor</strong> 15 oktober) of 300 euro<br />

(na 15 oktober). Een daginschrijving kan ook (kostprijs is 150 euro).<br />

Lees meer over de conferentie op www.vvob.be/educonference<br />

KLASSE NR.<strong>168</strong> 27

(advertentie)

Zing eens<br />

«Jambo» is een nieuw zangproject met 24 zingbare melodieën. Al zingend stappen je<br />

leerlingen binnen in het leven van een kind in Kongo, China, Mexico enz. Ballonnen,<br />

een piñata, springen, spelen, dansen en <strong>voor</strong>al samen zingen geblazen.<br />

«Jambo» (cd + liedboek) kost 10 euro (plus verzendingskosten). Met de opbrengst bouwt vzw<br />

De Blokkendoos twee schooltjes in Senegal. Het project Wilde Ganzen schenkt nog eens 70<br />

procent van de opbrengst.<br />

De Blokkendoos organiseert twee vormingsdagen waarop je met hun hele aanbod kan<br />

kennis maken: de liedbundels «Eigenwijs» en «Kleuterwijs», drama met kinderen, het<br />

<strong>voor</strong>leesproject «Doris Draakje», het kleurproject «Tien keer kleur» en het muzische<br />

project «Oren om te horen». Afspraak op 21 oktober in Hasselt (KIDS) of 18 november<br />

in Leuven (GroepT).<br />

www.deblokkendoosvzw.be - brievenbus@deblokkendoosvzw.be - tel. 011 28 12 96<br />

Pats & co<br />

Leerlingen vanaf 16 jaar kunnen zich, individueel of in<br />

groepjes, met het interactieve spel «Pats & co» inleven<br />

in armoede en uitsluiting in onze samenleving. Patsy en Mike<br />

zijn net (niet) klaar met hun studies en willen samen iets van<br />

het leven maken: een toffe job, samenwonen, genieten, volop<br />

leven... In «Pats&co» kruipen de spelers in de huid van de 19-<br />

jarige Patsy, maken keuzes, houden rekening met de kansen<br />

en beperkte mogelijkheden van het hoofdpersonage enz.<br />

Je vindt dit gratis spel (en de lerarenhandleiding) op<br />

www.patsenco.be - het spel is een initiatief van Welzijnszorg vzw,<br />

uitgeverij Pelckmans, indie education en Cera. Ketnetwrappers Veerle Deblauwe en Peter Pype<br />

spelen de hoofdpersonages.<br />

www.patsenco.be - tinavaneyken@welzijnszorg.be - tel. 02 502 55 75<br />

ToeTerToe<br />

Maak je op school werk van de leerlingenraad? Zit je soms met vragen over je eigen<br />

rol, je manier van begeleiden? De Vlaamse Scholierenkoepel (VSK) heeft een speciale<br />

brochure samengesteld met hulpmiddelen en houvast <strong>voor</strong> begeleiders van leerlingenraden.<br />

Wat verwachten leerlingen van hun begeleiders? Welke doelen kan jij stellen als<br />

begeleider? Je kan de brochure aanvragen via www.vsknet.be.<br />

«ToeTerToe» is een nieuw project <strong>voor</strong> leerlingen secundair onderwijs. Gedurende twee<br />

lesuren kunnen je leerlingen hun gepeperde, ongezouten mening over onderwijs geven.<br />

VSK komt naar je school en discussieert met je leerlingen over spijbelen, leerlingenbegeleiding,<br />

studiekeuze, stage enz. Je kan VSK uitnodigen via www.vsknet.be.<br />

www.vsknet.be - ellen.windey@vsknet.be - tel. 02 215 32 29<br />

Mecatrophy<br />

Per school kunnen twee laatstejaars (enkel 6de en 7de jaar metaal TSO en BSO)<br />

deelnemen aan de wedstrijd Mecatrophy 2007. In de eerste ronde maken ze een<br />

opgelegd stuk (conventioneel draaien en frezen) in een opleidingscentrum van VDAB. De<br />

tien beste leerlingen gaan naar de finale, mét een nieuwe opdracht, in een bedrijf, onder<br />

leiding van een ervaren bedrijfsmedewerker. Jonas Vanhaverbeke (VTI Roeselare) won de<br />

vorige editie (hij moest een vliegtuigonderdeel maken). Hij kreeg een gereedschapskast<br />

<strong>voor</strong> de school en een iPod <strong>voor</strong> zichzelf.<br />

Je kan je leerlingen inschrijven tot 31 oktober. De wedstrijd is een initiatief van INOM-Arbeiders<br />

Vlaanderen, i.s.m. sociale partners, VDAB, DBO en bedrijven.<br />

www.inom.be/arbeiders - liza.stormens@inom.be - tel. 02 706 81 90<br />

Canon Cultuur<br />

CANON CULTUURCEL Jan Staes - Dirk Terryn - Jan Luyten - Brecht Demeulenaere<br />

Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel<br />

tel. 02 553 96 63 - canon@ond.vlaanderen.be - www.canoncultuurcel.be<br />

Drama met kleuters<br />

‘Wil je met mij trouwen’, vraagt Tanja op de laatste dag van de laatste kleuterklas.<br />

‘Ja’, zegt de verteller, maar hij heeft er meteen spijt van. De zomervakantie staat in<br />

het teken van trouwen met Tanja, of beter, van niet willen trouwen met Tanja. Hoe kan<br />

hij ontsnappen? «Trouwen met Tanja» is een nieuw kleuterboek van Bart van Nuffelen<br />

en Klaas Verplancke, over een fantasierijk jongetje. Grappig, hilarisch, maar soms ook<br />

spannend of triest. Canon Cultuurcel ondersteunde de publicatie en vroeg dramadocent<br />

en theatermaker Eric Van Thillo om werkvormen drama bij het boek te creëren.<br />

Leraren kleuter- en lager onderwijs (eerste graad) ontdekken op een gratis workshop hoe je met<br />

boek en werkvormen aan de slag kan: CC Tielt (20/10, 9.30 tot 12.30 u.), CC Genk (23/10, 9.30<br />

tot 12.30 u. of 19 tot 22 u.), HetPALEIS Antwerpen (25/10, 9.30 tot 12.30 u. of 14 tot 17 u.), de<br />

Kopergietery Gent (26/10, 9.30 tot 12.30 u. of 14 tot 17 u.) of Bronks Brussel (6/11, 14 tot 17 u.<br />

of 19 tot 22 u.). Boek en begeleidend materiaal krijg je gratis mee.<br />

Inschrijven via www.canoncultuurcel.be<br />

Leraren dansen<br />

Gezocht: leraren die vanuit hun vak of vanuit persoonlijke interesse mee willen<br />

brainstormen rond ‘dans en beweging in het secundair onderwijs’. Je zoekt samen<br />

naar een vertrekbasis <strong>voor</strong> eigentijds educatief materiaal om leraars ‘dansant’ aan het<br />

werk te zetten.<br />

Inschrijven via www.canoncultuurcel.be - je krijgt een onkostenvergoeding<br />

MAAIKE BUYS - BURGERSCHOOL ROESELARE<br />

KunSTof 2007<br />

Met het project «kunSTof» kan je een kunstenaar uitnodigen in je klas. De 7de editie<br />

mikt op verschillende doelgroepen: 10 schoolteams van minstens 3 enthousiaste<br />

vakleraren of directieleden, 25 leraren wiskunde en/of exacte wetenschappen en 15<br />

individuele leraren die een kunstzinnig mini-trajectje willen afleggen. Canon Cultuurcel<br />

betaalt de kunstenaars, de geïnvesteerde tijd levert beslist mooie plaatjes op. Wie mag<br />

wat verwachten?<br />

➜ 10 schoolteams (minstens drie leraren van uiteenlopende vakken), formuleren een<br />

samenwerkingsidee vanuit de eigen schoolsituatie. Tijdens meerdere ontmoetingen met<br />

één of meer kunstenaars kan je samen denken, puzzelen, experimenteren rond vakoverschrijdende<br />

ideetjes, met kunst als rode draad. Daarna zet je die ideeën om in de praktijk.<br />

Mogelijk volgt zelfs een project op school, dit of volgend schooljaar.<br />

➜ 25 leraren wiskunde/exacte wetenschappen krijgen een kunstenaar over de<br />

vloer die de lesinhoud op een ‘eigenzinnige’, steeds ‘kunstzinnige’ manier benadert. Hoe<br />

link je muziek aan wiskunde en drama aan chemie? Wat levert het op als een dansdocent<br />

kantoortechnieken geeft? Chaos versus logos: jij levert een lesonderwerp, achtergrondinfo<br />

over de les en je lesgroep, wat materiële steun én de bereidheid om achteraf met de<br />

kunstenaar het gebeuren te bespreken.<br />

➜ Alle leraren (alle niveaus, alle vakken) mogen een vakoverschrijdend idee indienen,<br />

met de kunstdiscipline van hun <strong>voor</strong>keur. Canon Cultuurcel selecteert 15 leraren en linkt<br />

ze aan evenveel kunstenaars. Daarna volgt een verkennend gesprek met de kunstenaar,<br />

een workshop waarbij de kunstenaar je klas overneemt en een naverwerking (opdracht)<br />

en evaluatiegesprek (terugkomdag met uitwisselen van ervaringen).<br />

Info en inschrijvingen (meteen doen!) via www.canoncultuurcel.be - vóór 15 november weet je<br />

of je bij de geselecteerden bent<br />

Vrede kan je online leren<br />

‘Vrede is de weg’, zei Mahatma Gandhi, maar kan je het ook leren? Hoe maak je jezelf<br />

en je leerlingen eigen hoe je op een vreedzame manier kan omgaan met het leven om<br />

ons heen? Welke bouwstenen zijn er om vredeseducatie in je praktijk te integreren?<br />

Op www.vredeseducatie.be vind je veel praktische informatie (organisaties, materialen,<br />

literatuur, thematische dossiers) en concrete ervaringen (schoolprojecten, vredeseducatieve<br />

ideeën, actualiteitspagina’s), stevige bouwstenen om met kinderen en jongeren<br />

te werken aan vrede. De site helpt je om het begrip «vredeseducatie» theoretisch en<br />

praktisch in te vullen. De website is een realisatie van Jeugd en Vrede vzw, in opdracht<br />

van Canon Cultuurcel.<br />

www.vredeseducatie.be<br />

KLASSE NR.<strong>168</strong> 29

(advertentie)

Multimedia<br />

WEBTIPS<br />

1. Vonken <strong>voor</strong> Nederlands<br />

Les<strong>voor</strong>bereidingen, nieuwe methodes, didactische beschouwingen. Dat vinden<br />

leraren Nederlands op de nieuwe website van de Vereniging <strong>voor</strong> Onderwijs in het<br />

Nederlands (Von). De site verzamelt een waaier van artikels uit het vaktijdschrift Vonk<br />

en becommentarieert tientallen taallinks binnen een zestal rubrieken. De onderstroom<br />

is communicatief, functioneel en emancipatorisch Nederlands.<br />

www.von.be<br />

2. Verkiezingen<br />

Met het Kindercharter 2006 kun je naar aanleiding van de gemeenteraadsverkiezingen<br />

het gemeentelijk beleid concreter maken <strong>voor</strong> je leerlingen. Via veertien posters bespreek<br />

je thema’s die kinderen en jongeren belangrijk vinden: school, jeugdbeweging, sport,<br />

muziek… Een bondige handleiding helpt je om kinderparticipatie vorm te geven. Alles<br />

is downloadbaar.<br />

www.k-s.be<br />

3. Hoogbegaafd<br />

Is het verschil tussen 70 en 100 IQ even groot als het verschil tussen 100 en 130 IQ?<br />

Mag een kind de lagere school in vier leerjaren doorlopen in plaats van in zes? Sloegen<br />

vijftig jaar geleden meer kinderen een jaar over dan vandaag? In tien vragen test je wat<br />

je weet over de opvang van begaafde leerlingen in de Vlaamse scholen. Maar op de site<br />

van Eduratio vind je nog veel meer over hoogbegaafdheid en onderwijs.<br />

www.eduratio.be<br />

4. Mediaberoepen <strong>voor</strong> jongeren<br />

Een job in de media? Dat is niet enkel journalist, cameraman of presentator, maar ook<br />

geluidstechnicus, muziek- of kostuumsamensteller, graficus, webredacteur… Wat doen<br />

deze mensen zoal? Wat moet je studeren om te kunnen wat zij kunnen? In een gratis<br />

online brochure geeft de cel diversiteit van de VRT àlle Vlaamse jongeren een staalkaart<br />

van wat <strong>voor</strong> ze is weggelegd binnen de media en meer specifiek binnen de VRT. Dat<br />

gebeurt via interviews met de personen die deze beroepen effectief uitoefenen: zowel<br />

bekende als onbekende Vlamingen. Aansluitend biedt de brochure handige informatie<br />

over het kiezen van een studierichting.<br />

www.vrt.be/vrt_master/over/overdevrt_diversiteit_schermen/index.shtml<br />

INTERNET<br />

Hoe veilig is jouw draadloos netwerk?<br />

Je hebt een draadloos netwerk thuis of op school. Hoe veilig is dat? De tweedejaarsstudenten<br />

van de bacheloropleiding Elektronica-ICT van de Katholieke Hogeschool<br />

Kempen trokken het na. Met de nodige hardware vonden ze in de omgeving van de Geelse<br />

campus bijna 900 draadloze netwerken. 46 procent bleek een fluitje van een cent <strong>voor</strong><br />

de doorsnee hacker. Onder het motto peace-driving startten de studenten meteen een<br />

veiligheidcampagne. Wil je meer weten over hun onderzoek? Zoek je tips om je eigen<br />

netwerk te beveiligen of een mini-handleiding <strong>voor</strong> installatie en configuratie? Check<br />

www.khk.be/peace-driving en download de gratis flyer. Je kan er ook je vragen kwijt.<br />

SOFTWARE<br />

Rijles met Roos<br />

Rijden met de pijltjestoets van je pc is misschien<br />

niet zo realistisch, maar als je dat even wegdenkt,<br />

waan je je echt wel in je wagen, ergens in het<br />

Brusselse, compleet met rij-instructeur. Voor deze<br />

gelegenheid is dat Roos Van Acker. Je probeert als<br />

groentje, beginner of expert alle rijmanoeuvers uit in<br />

tientallen verschillende weer- en verkeerssituaties<br />

en legt vervolgens examen af: <strong>voor</strong>rangsregels, defensief<br />

rijden, aangepaste snelheid in de bebouwde<br />

kom, rijden op de autosnelweg of op landwegen<br />

enz. Je kiest of je met de motor, quad of wagen<br />

rijdt en met of zonder rijnavigator. Met de volledige<br />

Belgische wegcode en verkeersborden. Ook de Europese wegcode zit in het pakket. Aan<br />

het eind van elke oefening of examen krijg je een persoonlijke evaluatie.<br />

‘3D Rijsimulator 4.5’ (29,95 euro) - verkrijgbaar in de handel - www.transposia.be<br />

Het Geheim van het Grijpenveld<br />

Een educatieve cd-rom over archeologie <strong>voor</strong> de eerste graad van het secundair onderwijs.<br />

Daarmee overspan je meteen de eindtermen van vier vakken: geschiedenis, wiskunde,<br />

aardrijkskunde en Nederlands. Bij elke opdracht (<strong>voor</strong> elke vak één) is het de bedoeling<br />

om een archeologische vondst te ontdekken, die mee te nemen naar de evaluatieles om<br />

zo het geheim van het Grijpenveld te ontdekken. Zo graven je leerlingen virtueel het<br />

Grijpenveld in Tienen op, een kennismaking met een echte archeologische site.<br />

‘Het Geheim van het Grijpenveld’ (10 euro, gratis <strong>voor</strong> elke Vlaams-Brabantse school)<br />

- Impressant+ - Info: Dominique Stels - dienst Cultuur Vlaams Brabent - tel. 016 26 76 05 -<br />

cultuur@vlaamsbrabant.be - online bestelbaar via mediatheek.vlaamsbrabant.be<br />

FILM<br />

Azur & Asmar<br />

Een pareltje van actuele Europese animatiefilm, met verbluffende personages en<br />

decors en prachtige Arabische muziek. Een parabel over verdraagzaamheid en<br />

respect <strong>voor</strong> de anderen in de maatschappij. Een film die aanleiding kan geven tot heel<br />

belangrijk pedagogische discussies in de scholen, <strong>voor</strong>al waar er veel migrantenjongeren<br />

zijn. Regisseur Michel Ocelot maakte <strong>voor</strong>dien ook Kirikou (zie <strong>Klasse</strong> 164 p. 16).<br />

Release in Nederlandse versie op 25 oktober. Van deze film is een speciale, uitgebreide lesbrochure<br />

in de maak. Vanaf januari is ze verkrijgbaar. De film is dan al uit roulatie, maar je kan hem<br />

altijd opnieuw aanvragen via een Kinepolis-bioscoop, <strong>voor</strong> een speciale klas<strong>voor</strong>stelling. Dat<br />

kan overigens <strong>voor</strong> elke film die door Cinéart wordt verdeeld. Het lesdossier wordt gemaakt door<br />

‘Lessen in het donker’ i.s.m. ‘Open Doek’. Hou ze in het oog: www.lesseninhetdonker.be,<br />

www.opendoek.be<br />

The Science of Sleep<br />

Stéphane komt naar Parijs om er te werken in een bedrijf dat kalenders maakt.<br />

Hij leidt een vrij eentonig leven dat hij compenseert met zijn dromen: in zijn<br />

zelfgebouwde kartonnen decor presenteert hij daarover een TV-uitzending. Op een<br />

dag maakt hij kennis met Stéphanie, zijn buurvrouw, op wie hij prompt verliefd wordt.<br />

De jonge vrouw, die aanvankelijk gecharmeerd is door het extravagante gedrag van<br />

Stéphane, wordt echter bang en wijst hem af. Niet wetend hoe opnieuw Stéphanies hart<br />

<strong>voor</strong> zich te winnen, besluit hij de oplossing <strong>voor</strong> zijn probleem te zoeken daar waar de<br />

verbeelding koning is...<br />

Herinner je je het succes van “Eternal Sunshine of the Spotless Mind”? Regisseur Michel<br />

Gondry is zeker geen onbekende bij een jong publiek dankzij zijn originele videoclips,<br />

maar de doelgroep <strong>voor</strong> deze film zijn <strong>voor</strong>al 15-plussers. Hip en origineel. Aan jou om<br />

te oordelen. Met met Gael Garcia Bernal en Charlotte Gainsbourg in de hoofdrollen.<br />

Zin in een gratis <strong>voor</strong>uitblik van een van deze films? Voor 25 leraren ligt een duoticket<br />

klaar (enkel geldig op weekdagen). Mail naar secretariaat.leerkrachten@klasse.be. Vermeld<br />

je naam en adres, het nummer van je lerarenkaart en als onderwerp de titel van de film van je<br />

keuze. De namen van de winnaars verschijnen op 20 oktober op www.klasse.be/wedstrijden.<br />

Gratis promotie <strong>voor</strong> je school<br />

Was je gecharmeerd door het filmpje van de regeringsmededeling, dat op 31 augustus<br />

aan het journaal <strong>voor</strong>afging? Geen minister in beeld, wel een draaiend potlood met<br />

de levensloop op school. Van dat filmpje is een versie zonder tekst beschikbaar en vrij<br />

van rechten. Elke school kan het gebruiken bij een vergadering, opendeurdag of op de<br />

website. Je vindt het op www.klasse.be.<br />

KLASSE NR.<strong>168</strong> 31

(advertentie)

Multimedia<br />

Elvis has entered the building<br />

Jonathan Rhys-Meyers kruipt overtuigend in de huid van de jonge Elvis in de bekroonde miniserie «Elvis<br />

the Early Years». In meer dan 2,5 uur vertelt regisseur James Steven Sadwith het verhaal van de 18-jarige<br />

Elvis <strong>Pr</strong>esley die een liedje schrijft <strong>voor</strong> zijn moeder. De film eindigt als <strong>Pr</strong>esley’s succesjaren beginnen. Als extraatje<br />

krijg je in de box de documentaire «Elvis <strong>Pr</strong>esley - the last 24 hours».<br />

de box is verkrijgbaar in de handel - www.dutchfilmworks.nl<br />

Win: 3 x «Elvis the Early Years» - mail (met vermelding «Elvis») vóór 22 oktober naar secretariaat.leerkrachten@klasse.be<br />

DUTCHFILMWORKS<br />

VIDEOFILMEXPRESS<br />

Paul Verhoeven’s beginjaren<br />

«Robocop», «Total Recall», «Basic Instinct»: Nederlander Paul Verhoeven<br />

heeft het al lang gemaakt in het verre Hollywood. Hij debuteerde in 1960 als<br />

regisseur met de kortfilm «Eén hagedis te veel». Deze debuutfilm én alle volgende<br />

(kort)films en documentaires zijn nu verzameld in één box. «De vroege films van Paul<br />

Verhoeven» (24,99 euro) brengt ze in gerestaureerde versie, i.s.m. het Nederlandse<br />

Filmmuseum en Beeld en Geluid.<br />

De box is verkrijgbaar in de handel - www.videofilmexpress.nl<br />

Win: 3 x «De vroege films van Paul Verhoeven» - mail (met vermelding «Paul Verhoeven)<br />

vóór 22 oktober naar secretariaat.leerkrachten@klasse.be<br />

In de bovenste dvd-schuif<br />

➜ «Van God los» (Pieter Kuijpers), «Lek» (<strong>Jean</strong> Van de Velde) en «De boekverfilming»<br />

(Eddy Terstall) zijn drie recente, in Vlaanderen vrij onbekende Nederlandse films. Je<br />

vindt ze op de verzamelbox «Official Selection: Nederlands Film Festival» (RCV),<br />

een kans om deze ten onrechte al vergeten films toch in huis te halen.<br />

www.rcv.be<br />

➜ Een ongewone film van Werner Herzog: «Grizzly Man» vertelt de geschiedenis<br />

van Timothy Treadwell, die dertien zomers tussen de grizzlyberen van Alaska leefde en<br />

uiteindelijk door zo’n beer werd gedood. Herzog gebruikt documentaire beelden door<br />

Treadwell zelf gefilmd. «Flight 93» (Peter Markle) is een zeer recente tv-film over de<br />

aanslag van 11 september. De film vertelt over de passagiers en bemanning van vlucht<br />

93 die zich zo sterk verzetten tegen de kapers dat het vliegtuig neerstortte in een veld<br />

buiten Washington. Ten slotte in de categorie «Nederlands en bij ons ten onrechte onbekend»<br />

twee recente releases bij A-Film. «Langer licht» (David Lammers) over een<br />

boksschoolhouder met een verhaal en «Valse Wals» (Marc de Cloe), het levensverhaal<br />

van een gewone man en een gewone vrouw.<br />

www.a-film.be<br />

➜ De toen nog onbekende Paul Verhoeven (zie ook elders op deze pagina) filmde<br />

eind jaren ’60 enkele afleveringen van de legendarische 12-delige historische reeks<br />

«Floris» (met Rutger Hauer). Een absolute aanrader! In deze box vind je trouwens een<br />

pak extraatjes. Sissy Spacek, Shelly Duval en Janice Rule acteren de pannen van het<br />

dak in dé klassieke vrouwenfilm: «Three Women» van Robert Altman. In de «Robert<br />

Altman-box» krijg je er «A wedding» nog eens bij, een prachtige satire op middle class<br />

Amerika. Dat andere Amerika, het land van cowboys en indianen vind je uitgebreid in<br />

de box «Winnetou II», met liefst vier (Duitse) westerns uit de jaren ’60, in onvervalste<br />

Karl May-traditie.<br />

www.videofilmexpress.nl<br />

➜ Gisteren op televisie, vandaag in de winkel op dvd. DutchFilmWorks is stilaan één<br />

van de specialisten ter zake. Recent lanceerden ze drie pareltjes <strong>voor</strong> de liefhebbers. In<br />

«21 Jump Street» gaat een jonge agent (Johnny Depp <strong>voor</strong> zijn grote doorbraak)<br />

undercover in een school om daar allerlei vormen van jongerencriminaliteit aan te<br />

pakken. Girl power troef in «McLleod’s Daughters», de Australische saga over<br />

een stel jonge vrouwen die de ranch van hun vader erven. Brits flegma én bijhorende<br />

degelijkheid in «A touch of Frost», met David Jason in de titelrol van de populaire<br />

Britse detectivereeks. Van alle drie de feuilletons kan je het eerste seizoen in één box<br />

aankopen. Voetballiefhebbers kunnen dan weer met grote ogen kijken naar de exploten<br />

van een reeks (Hollandse) straatvoetbalvirtuozen. In de dvd-reeks «Soccer Kings»<br />

zijn twee dvd’s verschenen: in «Air Moves» en «Ground Moves» demonstreert de<br />

wereldtop op dit vlak spectaculaire balcontroles. Zo weet je meteen waar een Ronaldinho<br />

de mosterd heeft gehaald.<br />

www.dutchfilmworks.nl<br />

KLASSE NR.<strong>168</strong> 33

(advertentie)

Echtscheiding/Ziekenhuis<br />

In twee nieuwe gratis lesbrieven vind je activiteiten en tips om in de kleuterklas te<br />

werken rond het ziekenhuis (<strong>voor</strong>bereiden op, begeleiden tijdens en opvangen na<br />

ziekenhuisopname) en rond echtscheiding (kleuters begeleiden, de belevingswereld van<br />

een kind rondom de echtscheiding). Bij elke lesbrief zijn er (kopieerbare) foldertjes <strong>voor</strong><br />

de ouders (een «ziekenhuiskoffertje» en een «echtscheidingskoffertje»).<br />

Sofie Noppe ontwikkelde dit materiaal met VCLB Meetjesland. Je kan het opvragen via jouw<br />

VCLB of bij Sofie Noppe - Langeplasstraat 44 - 9940 Evergem (aan jezelf geadresseerde omslag<br />

met twee postzegels meesturen!) - alle materiaal is gratis en kopieerbaar<br />

Communiceren<br />

Elke mens heeft zijn territorium, maar allemaal hangen we op een of andere manier aan<br />

elkaar. En dan is communiceren de boodschap. Psychotherapeut Wilfried Van Craen<br />

illustreert de heersende communicatietheorie met <strong>voor</strong>beelden uit het dagelijkse leven,<br />

uit boeken en films. Hij verklaart hoe relaties vierkant lopen, zowel op persoonlijk als<br />

professioneel vlak, hoe allerlei communicatiestoornissen ontstaan en hoe je ze kan<br />

ombuigen naar een meer opbouwende manier van communiceren. Met oefeningen die<br />

je kan gebruiken in klas en school.<br />

‘Omgaan met anderen. Een communicatiekunst’ (18,60 euro) - verkrijgbaar in de handel - Uitg.<br />

Acco - Brusselsestraat 153 - 3000 Leuven - tel. 016 62 80 00 - uitgeverij@acco.be - www.acco.be<br />

Facisme<br />

Facisme was de grootste politieke<br />

vernieuwing van de twintigste<br />

eeuw. En tegelijk de bron van veel<br />

pijn. Maar hoe is het ontstaan? En<br />

wat kan het worden in de 21ste<br />

eeuw? Robert Paxton ontleedt<br />

het fenomeen vanuit de recente<br />

geschiedenis, als neveneffect van<br />

de massademocratie. Tegelijk kijkt<br />

hij <strong>voor</strong>uit: ‘De taboes van 1945<br />

zijn met het verdwijnen van de<br />

generatie die het allemaal heeft<br />

meegemaakt, onvermijdelijk<br />

vervaagd’, stelt hij vast.<br />

‘De anatomie van het fascisme’<br />

(27,50 euro) - Standaard uitgeverij<br />

- Mechelsesteenweg 203 - 2018<br />

Antwerpen - tel. 03 285 72 00<br />

- info@standaarduitgeverij.be -<br />

www.standaarduitgeverij.be<br />

Kerntalenten<br />

‘De spelletjes die je als kind speelde, vertellen veel over wat in je zit, wie je bent, wat je<br />

natuurlijke aanleg is. Speelgoed verklapt je kerntalenten’, schrijft Daniëlle Krekels. Worden<br />

kinderen die graag met Lego, Meccano en K’nexx spelen <strong>voor</strong>al ingenieurs? Huist er<br />

een schrijver of journalist in wie graag jeugd-, avonturen- en geschiedenisboeken of<br />

romans leest?<br />

‘Speel je kerntalenten uit. Kinderspeelgoed vertelt wie je bent’ (24,90 euro) - verkrijgbaar in de<br />

handel - Uitgeverij De Boeck - tel. 03 200 45 80 - informatie@uitgeverijdeboeck.be<br />

Boeddha<br />

Hoe je een boeddhist herkent? Misschien aan zijn gemakkelijke schoenen… Deze<br />

knipoog zet de toon in een licht verteerbare wandeling door het boeddhisme. Frans<br />

Goetghebeur volgde de komst van het boeddhisme in het westen van heel nabij. In dit<br />

boek beschrijft hij die evolutie bij ons en in onze buurlanden. Hij veegt misverstanden<br />

en onzin over het boeddhisme van tafel en gaat na welke rol het speelt in het culturele<br />

en spirituele leven in ons land. ‘Het ik-tijdperk loopt op zijn einde’, durft hij bovendien<br />

te stellen. Lees waarom.<br />

‘Wakker worden met boeddha’ (12,95 euro) - Uitgeverij Davidsfonds - Blijde-Inkomststraat 79-<br />

81 - 3000 Leuven - tel. 016 31 06 00 - uitgeverij@davidsfonds.be - www .davidsfonds.be<br />

Dansen<br />

Laat je inspireren door ‘Dansant - dansante bewegingsactiviteiten: praktijk en theorie’. Dit<br />

boek wil je meer inzicht geven in de basiselementen van dans: ritmisch ondersteunen,<br />

choreografie samenstellen, fysieke belasting… Op twee cd-roms ligt het accent op<br />

de bewegende beelden en stickfiguurtjes om te gebruiken bij les<strong>voor</strong>bereidingen. Een<br />

uitgave van de Bond <strong>voor</strong> Lichamelijke Opvoeding (BVLO)<br />

‘Dansant - dansante bewegingsactiviteiten: praktijk en theorie’ (39 euro (BVLOleden) of 49 euro)<br />

Publicatiefonds <strong>voor</strong> Lichamelijke Opvoeding - Waterkluiskaai 16 - 9040<br />

Sint-Amandsberg - info@bvlo.be. Je vindt ook een bestelformulier op www.bvlo.be<br />

Lectuur<br />

Structuur <strong>voor</strong> kinderen<br />

Jef vergeet altijd zijn potloden. Marianne<br />

is altijd afgeleid. Youssef werkt heel chaotisch…<br />

Geef kinderen structuur en veel<br />

van dergelijke problemen raken opgelost.<br />

Structuur in tijd, in ruimte, in opdrachten.<br />

Maar hoe doe je dat concreet? Dit boek geeft<br />

concrete tips aan ouders en leraren.<br />

‘Hoe breng ik mijn kind (en mezelf) structuur bij’<br />

(17,95 euro), Wendy Peerlings - verkrijgbaar<br />

in de handel - Uitg. Lannoo - Kasteelstraat 97<br />

- 8700 Tielt - tel. 051 42 42 11 -<br />

lannoo@lannoo.be - www.lannoo.be<br />

Schoorstenen<br />

Poëzie op een verrassende en motiverende manier introduceren in de klas. Daar wil<br />

de didactische brochure ‘Mijn armen zijn schoorstenen’ leraren bij helpen. De bundel<br />

verzamelt de gevarieerde werkvormen van de ateliers van Jeugd en Poëzie en zit vol<br />

associatietechnieken, tekeningen en gevoelens in beelden en woorden. Blij, boos, bang<br />

en bedroefd zijn de vier basiswoorden. Een werkboek <strong>voor</strong> de kleuterklas en de eerste<br />

graad van het lager onderwijs, dat aansluit bij het gelijknamige poëzieprentenboek met<br />

gedichten die werden geschreven door kinderen.<br />

‘Mijn armen zijn schoorstenen - prentenboek’ (14,95 euro) en ‘Mijn armen zijn schoorstenen.<br />

Didactische tips’ (7,50 euro) - Uitgeverij Bakermat/Baeckens Books - Wollemarkt 18 - 2800<br />

Mechelen - tel. 01571 56 53 - info@baeckensbooks.be - www.bakermat.com<br />

Goeie lezers<br />

’t Is normaal: Fien leest veel beter dan Roel en Roel nog beter dan Jan. Maar hoe ga<br />

je als leraar met al die verschillen om? Zeker als je weet dat één kind op zes op zijn<br />

twaalfde eigenlijk geen competente lezer is. Uit Nederland komt een heel praktische<br />

bijdrage uit de onderwijsbegeleiding. Met formulieren, checklists, tips en meteen<br />

bruikbare instrumenten.<br />

‘Elke leerling een competente lezer! (27,50 euro + verzendingskosten), Kees Vernooy - te bestellen<br />

via www.cps.nl of via de CPS Infodesk op 0031-334 534 344 - infodesk@cps.nl<br />

De nieuwe wereld<br />

Of Amerika echt het beloofd land was in de negentiende eeuw? Feit is dat de mislukte<br />

aardappeloogst miljoenen Europeanen dwong naar Amerika te emigreren. Zo komt de<br />

familie Regelbrugge in Minnesota terecht. Een nieuwe wereld vol slangen, sprinkhanenplagen<br />

en prairiebranden. Kunnen vrijheid en nieuwe kansen daar tegenop? Een<br />

historisch verhaal <strong>voor</strong> tienplussers.<br />

‘De nieuwe wereld’ (13,95 euro), Luc Simoen - verkrijgbaar in de handel - uitg. de Eenhoorn -<br />

Vlasstraat 17 - 8710 Wielsbeke - tel. 056 60 54 60 - info@eenhoorn.be - www.eenhoorn.be<br />

Tussendoortjes<br />

Speel batterij of doe de popcorndans. <strong>Pr</strong>obeer de stoelmimiek uit. Schrijf een woord<br />

in de lucht en laat de andere kinderen raden… Korte activiteiten om de lessen te<br />

doorbreken vind je in de ‘Hupla’-reeks. Er zijn drie Hupla’s, één per graad, met telkens<br />

tientallen bewegingstussendoortjes: zowel <strong>voor</strong> stilzitters als wiebelaars. Met beknopte<br />

handleiding.<br />

‘Hupla’ (7 euro per boekje) - Abimo uitgeverij - Beukenlaan 8 - 9250 Waasmunster -<br />

tel. 052 46 24 07 - info@abimo-uitgeverij.com - www.abimo-uitgeverij.com<br />

Afscheid nemen<br />

In ‘100 procent Lena‘ (Stefan Boonen), uitgeverij Clavis, vertelt een tiener wat het<br />

betekent om iemand te verliezen door zelfmoord. Het kan alleen (vanaf tien jaar)<br />

of samen met een volwassene, leraar gelezen worden. Lees ook de reportage ‘Dikke<br />

knuffel, Julie’ op p. 50<br />

Wil je een van de 25 gratis exemplaren? Schrijf of mail naar <strong>Klasse</strong> (Zelfmoord) Koning Albert<br />

II-laan 15 - 1210 Brussel - secretariaat.leerkrachten@klasse.be<br />

KLASSE NR.<strong>168</strong> 35

SPIJS UW KAS…<br />

Verkoop kerst-en<br />

nieuwjaarskaarten<br />

- U verkoopt sets<br />

van 12 exclusieve<br />

dubbele kerst- en<br />

nieuwjaarskaarten<br />

(met omslag)<br />

<strong>voor</strong> 5 euro per<br />

set. U koopt in<br />

<strong>voor</strong> slechts<br />

2,5 euro.<br />

Tel uit de winst<br />

<strong>voor</strong> uw school of<br />

organisatie.<br />

- U moet op <strong>voor</strong>hand niets<br />

betalen. U ontvangt zoveel sets als u wenst.<br />

Onverkochte exemplaren bezorgt u gewoon terug.<br />

- Elke set krijgt gratis uw gewenste vermelding<br />

(Bij<strong>voor</strong>beeld “School X dankt u <strong>voor</strong> de aankoop<br />

van deze kaarten” of “School X wenst u een<br />

gelukkig nieuwjaar”).<br />

- Start tijdig met de actie. In december is het al te laat.<br />

Surf naar www.steva.be<br />

en klik op MINI-MAX<br />

waar u alle info, <strong>voor</strong>waarden,<br />

wenskaarten en bestelformulier vindt!<br />

Mini-max<br />

Doornelei 10,<br />

<br />

2018 Antwerpen, België.<br />

Tel. 03 755 58 80<br />

Gsm 0478 36 42 84<br />

Fax 03 755 66 96<br />

<br />

(advertentie)<br />

(advertentie)

Lectuur<br />

Acta Comparanda<br />

De religieuze ceremonieën van de Scientology-kerk. De Boeddha als grote genezer.<br />

Huwelijk en echtscheiding in de orthodoxe kerk. Marat en de katholiek kerk in Frankrijk…<br />

Jaarlijks verzamelt de Faculteit <strong>voor</strong> Vergelijkende Godsdienstwetenschappen<br />

(waar je op academisch niveau cursussen kan volgen) internationale bijdragen rond<br />

religie in zijn jaarboek. Naast beschouwelijke artikels krijg je boekbesprekingen over<br />

religieuze tradities in Japan, het Judaïsme, de genadreligie van India en het christendom<br />

enz. De FGV is geassocieerd met de VUBrussel.<br />

‘Acta Comparanda XVII’ - Stort 11 euro op rek.nr. 001-1364212-80 van de FVG met de<br />

vermelding Acta Comparanda XVII - FGV - Bist 164 - 2610 Wilrijk - tel. 03 830 51 58 -<br />

info@AntwerpFVG.org - AntwerpFGV.org<br />

Multiculturele stickers<br />

In een mapje zitten 480 stickers, met een korte boodschap en een leuke tekening.<br />

Je kan ze gebruiken om boodschappen over te brengen naar je leerlingen én<br />

hun ouders. Vaak begrijpen allochtone kinderen én zeker hun ouders deze boodschappen<br />

niet. Daarom zit er bij elk mapje een kopieerbaar woordenboekje, met de boodschappen<br />

in elf talen, meteen een middel tot multiculturele communicatie en integratie.<br />

Dit stickerproject is een idee van Freinetschool De Notelaar (Aalst), i.s.m. Integratiedienst Aalst.<br />

Er zijn 5 reeksen stickers beschikbaar. Elke reeks kost 12 euro.<br />

www.abimo.net - jef@abimo.net<br />

Win: 5 x 1 stickerset - mail (met vermelding «stickers») vóór 30 oktober naar jef@abimo.net<br />

Gratis koppensnellers<br />

Waren de Kelten strijdlustige koppensnellers of gemakzuchtige dieven?<br />

Waarom weten onderzoekers zo weinig over hun goden? Hoe zat dat eigenlijk<br />

met de dijen van de godin Maeve? Welke rol speelden de Kelten bij het ontstaan van de<br />

Belgische taalgrens en de Europese romantiek? Samen met de oude Grieken, Romeinen<br />

en Germanen stonden de Kelten aan de wieg van onze westerse beschaving. Herman<br />

Clerinx levert met «Kelten en de Lage Landen» het eerste oorspronkelijk Nederlandstalig<br />

overzicht van de meest recente kennis en theorieën.<br />

«Kelten en de Lage Landen» (Davidsfonds) is verkrijgbaar in de boekhandel - in Mariemont<br />

(www.musee-mariemont.be/kelten) loopt tot 3 december een grote overzichtstentoonstelling<br />

over de Kelten - 5 leraren geschiedenis secundair onderwijs winnen een gratis<br />

exemplaar - mail vóór 30 september (met vermelding «Kelten») naar<br />

secretariaat.leerkrachten@klasse.be<br />

www.davidsfonds.be - info@davidsfonds.be<br />

CLAVIS/LIEVE SLEGERS<br />

Griezelfeest<br />

«Het griezelfeest» (Liesbet Slegers) is een eenvoudig prentenboek op<br />

kleutermaat over het grootste griezelfeest van het jaar: Halloween. Met lekker<br />

griezelige prenten. Echte spoken bestaan niet, maar je verkleden als spook of geest kan<br />

echt leuk zijn.<br />

«Het griezelfeest» (uitgeverij Clavis; vanaf 2,5 jaar) kost 12,95 euro - verkrijgbaar in de boekhandel<br />

- www.clavis.be<br />

Win: 20 x «Halloween» (Stefan Boonen, met illustraties van Lieve Baeten) - surf<br />

naar www.clavis.be - daar vind je een kleurplaat, die je kan afprinten en kopiëren <strong>voor</strong> je kleuters<br />

- stuur de kleurwerkjes vóór 28 oktober naar Clavis Uitgeverij (Halloween) - Vooruitzichtstraat<br />

42 - 3500 Hasselt<br />

Brabantse volksliedjes<br />

Met «Harba Lorifa. Brabantse volksliedjes» (boek en cd) krijg je twintig<br />

volksliedjes uit het historische Brabant (Brussel, Vlaams-Brabant, Antwerpen<br />

en Noord-Brabant). Voor elk liedje is er een uitneembaar katern met notenbeeld, liedtekst<br />

in dialect, lessuggesties en culturele achtergrondinformatie. Vlaamse (o.a. Jan de Wilde)<br />

en Nederlandse zangers en koren werkten mee aan dit project.<br />

«Harba Lorifa» (Noord-Brabants Genootschap ’s Hertogenbosch; 19,50 euro - 15,95 euro<br />

<strong>voor</strong> scholen) is vanaf 22 oktober verkrijgbaar. Tien leraren basisonderwijs krijgen een<br />

uitnodiging <strong>voor</strong> de officiële <strong>voor</strong>stelling op 22 oktober in Baarle-Nassau/Hertog - mail al je<br />

gegevens meteen naar info@hnbg.nl<br />

365 oneliners<br />

In «De onderwijskalender<br />

2007» staan 365 oneliners<br />

en cartoons over leren en onderwijs.<br />

(Nederlandse) onderwijsmensen,<br />

waarbij ook leerlingen, schreven de<br />

tekstjes <strong>voor</strong> de achterkanten: komische<br />

én serieuze verhalen <strong>voor</strong> iedereen in<br />

onderwijs. Voorbeelden van oneliners<br />

zijn «Zelfs profeten nuttigen een stevig<br />

ontbijt.» (25 maart) of «Als een klas zijn<br />

docent in verwondering achterlaat, heeft<br />

iedereen geleerd.» (13 november).<br />

«De onderwijskalender 2007» (Marijke<br />

Lingsma en Francine ten Hoedt, samenstellers)<br />

is uitgegeven door uitgeverij<br />

Nelissen (Nederland) en kost 14,90 euro.<br />

www.nelissen.nl - service@nelissen.nl<br />

- wie graag bijdragen levert <strong>voor</strong> de<br />

volgende editie: www.onderwijskalender.nl<br />

- info@onderwijskalender.nl<br />

Win: 10 x «De onderwijskalender<br />

2007» - mail (met vermelding «onderwijskalender»)<br />

vóór 20 oktober naar secretariaat.leerkrachten@klasse.be<br />

Over naar jou<br />

«Over naar jou» van striptekenaar Philip Paquet en theatermaker Adriaan van<br />

Aken. Een naamloze twintiger en «de stad» (je herkent er Antwerpen in) zijn<br />

de hoofdpersonages van een (politiek) verhaal over het wereldgebeuren hier en nu,<br />

terwijl het onder onze ogen plaats grijpt. Het verhaal is gebaseerd op het gelijknamige<br />

theaterstuk van van Aken bij Braakland/Zhebilding (www.braakland.be - info@braakland.<br />

be). Bij een deel van de oplage vind je zelfs een soundtrack.<br />

De strip verschijnt (niet toevallig nu, net <strong>voor</strong> de gemeenteraadsverkiezingen) bij uitgeverij Bries<br />

en kost 12 euro <strong>voor</strong> 72 pagina’s - www.bries.be - ria@bries.be - adriaan@braakland.be<br />

Win: 2 x «Over naar jou» - mail vóór 8 oktober (met vermelding «Over naar jou») naar<br />

secretariaat.leerkrachten@klasse.be<br />

KLASSE NR.<strong>168</strong> 37

(advertentie)<br />

(advertentie)

GUGGENHEIM MUSEUM/PICASSO<br />

REIS MET KLASSE<br />

DRIE MAAL KUNST IN DE STAD<br />

Topevenementen in drie cultuursteden net over de grens. Nergens aanschuiven: je tickets liggen klaar.<br />

En je hotel ligt om de hoek. Nu boeken.<br />

Hoe reserveren?<br />

De prijzen gelden op basis van verblijf in tweepersoonskamer <strong>voor</strong> houders van de lerarenkaart (houd je nummer bij de hand) en hun<br />

medereizigers. Reserveer met het toverwoord <strong>Klasse</strong> rechtstreeks bij Holidayline (tel. 050 33 09 90). Zij verzorgen dit aanbod (lic<br />

A5787). 100 procent kosten bij wijziging of annulatie, tenzij je een reisverzekering neemt van 2,95 procent op de totale reissom. Meer<br />

informatie over dit aanbod en andere reizen met <strong>Klasse</strong>: www.lerarenkaart.be (commerciële <strong>voor</strong>delen/reizen).<br />

1. rockende koningin<br />

Guggenheim: luxe aan de Rijn<br />

Je moet niet naar New York of Bilbao. Guggenheim stelt<br />

tijdelijk 200 van zijn belangrijke werken tentoon in Bonn.<br />

Je ticket <strong>voor</strong> die bijzondere tentoonstelling ligt klaar. En je<br />

logeert in het luxueuze hotel Residence****, hartje stad (met<br />

binnenzwembad, sauna en ondergrondse parking). Bonn<br />

ligt maar 230 km van Brussel. De stad aan de Rijn is drie<br />

dagen van jou. Wijnfeesten tot eind oktober, nadien zorgen<br />

de kerstmarkten <strong>voor</strong> sfeer in heel de regio.<br />

Jouw prijs: 130 euro p.p. (twee overnachtingen, ontbijtbuffet,<br />

ticket <strong>voor</strong> Guggenheim). Twee kinderen jonger dan 12 jaar<br />

verblijven gratis op de kamer van de ouders (inclusief ontbijt)<br />

en betalen dus enkel <strong>voor</strong> Guggenheim (12 euro p.p. van 6<br />

tot 12 jaar). Het aanbod geldt van 1 oktober 2006 tot 7 januari<br />

2007 van vrijdag t/m zondag. Voor een verblijf tussen maandag<br />

en donderdag betaal je 30 euro p.p. meer. Met de auto is geen<br />

probleem. Liever de trein? Thalys (H/T) van Brussel tot Keulen<br />

en aansluiting naar Bonn kan je meteen bijboeken <strong>voor</strong> 38 euro<br />

p.p. (2de klasse).<br />

Vier dagen Londen<br />

met Velazquez<br />

Meer dan de helft<br />

van de werken van de<br />

Spaanse grootmeester<br />

Velazquez zijn nu<br />

verzameld in Londen.<br />

Je tickets heb je al op<br />

zak. Je logeert in hotel<br />

Shakespeare** aan<br />

een rustig pleintje op wandelafstand van Hyde Park en de<br />

winkelstraat Oxford Street. Het hotel biedt geen grote luxe,<br />

wel basiscomfort (en smalle trappen!). Daardoor geniet je<br />

van een extra <strong>voor</strong>delige prijs. En Londen baadt in de charme<br />

van het najaar (of Kerstmis!).<br />

Jouw prijs: 225 euro p.p. (drie overnachtingen, ontbijt, ticket<br />

<strong>voor</strong> Velazquez, Eurostar met EBS-ticket H/T vanuit Brussel,<br />

2de klasse). Het aanbod geldt van 1 november 2006 tot 25<br />

december 2006 en van 3 januari 2007 tot 14 januari 2007. Twee<br />

kinderen jonger dan 12 op de kamer van de ouders betalen 150<br />

euro p.p.<br />

Volop Indië in Lille<br />

Lille/Rijsel zet de hele stad drie maanden lang in het teken<br />

van Indië: heel het straatbeeld verandert, tentoonstellingen,<br />

feesten, bazar, wereldkeuken enz. Je krijgt een vippas waarmee<br />

je drie dagen lang gratis deelneemt aan de activiteiten.<br />

Je logeert in het moderne hotel Novotel Lille Centre Grand<br />

Place*** in het hart van de historische stad. Het station is<br />

vlakbij. Parkeren kan ook (wel betalen). Ontdek de charme<br />

van een aangenaam bruisende stad met mooie musea en<br />

een verrassend Indisch kader.<br />

Jouw prijs: 119 euro p.p. (twee overnachtingen, ontbijtbuffet,<br />

drie dagen Vip-pas Lille Pass Libre Acces). Het aanbod geldt<br />

van 14 oktober 2006 tot 16 december 2006 (van vrijdag t/m<br />

zondag, anders betaal je 20 euro bij) en van 17 december 2006<br />

tot 14 januari 2007 (dagelijks). Twee kinderen jonger dan 16 jaar<br />

verblijven gratis op de kamer van de ouders en betalen dus enkel<br />

de Lille Pass (45 euro p.p.)<br />

2. de panter in Jungle Boek<br />

3. de covergirl<br />

4. Chileense in de Schoolstraat in Runkst<br />

5. «The King» (1935-1977)<br />

6. schrijfster van «Kruistocht in spijkerbroek»<br />

7. de man van Monza<br />

8. de schilder van «Vrouw met geel haar»<br />

9. de regisseur van «the Wind that shakes the barley»<br />

10. de ex-Radio in dit blad<br />

Win: drie dagen Rijsel<br />

Zet de tien <strong>voor</strong>namen in het rooster (de meeste antwoorden vind je zelfs in deze<br />

<strong>Klasse</strong>). Als ze juist zijn, krijg je in de<br />

kolom met de pijl, van boven naar beneden,<br />

«de sporten van een ladder».<br />

Stuur het woord vóór 30 oktober naar <strong>Klasse</strong> (Raads?l) - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel<br />

- secretariaat.leerkrachten@klasse.be. Vanaf 6 november vind je de oplossing en de winnaar op<br />

www.klasse.be/winnaars. Je wint een reischeque van 240 euro <strong>voor</strong> een trip van Holidayline.<br />

Daarmee kan je bij<strong>voor</strong>beeld drie dagen/twee nachten naar Lille/Rijsel (zie aanbod op deze<br />

pagina). Het super reisaanbod van <strong>Klasse</strong> vind je op www.lerarenkaart.be<br />

(commercieel aanbod / reizen). Koffers klaar?<br />

KLASSE NR.<strong>168</strong> 39

(advertentie)

Voor Vlaanderen, de leeuw<br />

«Nu zal ik eens ‘boffen’ met de tentoonstelling<br />

KORTRIJK 1302 in mijn eigen stad! Het museum<br />

en het Streekbezoekerscentrum zijn open sinds 1<br />

juli. Een middeleeuwse ridder in vol ornaat vertelt<br />

over zijn leven. De nieuwe film van baron Stijn<br />

Coninx is heel ludiek. (Jammer dat ze de vorige<br />

film <strong>voor</strong>lopig niet meer tonen, het relaas van de<br />

strijd zelf. Die was heel educatief.) <strong>Pr</strong>achtig zijn de<br />

beelden van personages die in de geschiedenis<br />

van Vlaanderen belangrijk waren. Uitstekende<br />

uitleg. De plattegrond van Kortrijk uit die tijd<br />

is schitterend gemaakt. Intussen bezocht ik het<br />

museum al driemaal en telkens boeit het me<br />

meer!» Dit gooit Marie-France Detremmerie in de<br />

guldensporenstrijd over «Kortrijk 1302».<br />

Bezocht jij (individueel of met de klas) een museum, natuurpark of theater? Surf op<br />

www.lerarenkaart.be naar de fiche van die instelling en klik op ‘Geef hier je mening’. Onderwijzend<br />

Vlaanderen dankt jou <strong>voor</strong> tips en advies.<br />

STAD KORTRIJK<br />

De Lerarenkaart<br />

100 euro <strong>voor</strong> een leuk verhaal<br />

«Een wijze raad <strong>voor</strong> leraren die naar Cuba gaan. Ik gebruikte mijn lerarenkaart om<br />

in een officiële bank geld te wisselen. Een kopie van mijn reispas wilde men niet<br />

aanvaarden maar mijn lerarenkaart wel! Straf hé... Liefs en bedankt <strong>voor</strong> al de <strong>voor</strong>delen<br />

die de lerarenkaart ons brengt.» Sonia Tailleur (Lubbeek) voegde deze nieuwe dimensie<br />

aan haar lerarenkaart toe. Geef jij de lerarenkaart wel eens een nieuwe functie? Overkwam<br />

jou een vreemde of grappige anekdote met je lerarenkaart? Vat je belevenis in een<br />

tiental regels samen en mail ze naar info@lerarenkaart.be. Geef je mail als onderwerp<br />

«anekdote». Het twintigste verhaal dat via dat kanaal binnenkomt krijgt een beloning<br />

van honderd euro (naar keuze: filmtickets, boekenbon, dvd-bon).<br />

VOICE MALE<br />

Vrijkaarten <strong>voor</strong> Voice Male<br />

Elke zelfdoding is een verhaal dat te vroeg stopt. Werkgroep Verder bekommert<br />

zich om nabestaanden en maakt rouw na zelfdoding bespreekbaar.<br />

Op 18 november organiseert de werkgroep de vijfde dag van de nabestaanden.<br />

Voice Male ondersteunt de werking één dag later, op zondag 19 november (19 uur),<br />

met een benefietoptreden in Concertzaal Bijloke (Gent). Tickets (15 euro) bestel je via<br />

www.uitbureau.be of tel. 09 233 77 88. Een wedstrijdvraag oplossen kan je één van<br />

de vijf vrijkaarten opleveren. Je vindt het wedstrijdformulier op de startpagina van<br />

www.lerarenkaart.be.<br />

Op www.werkgroepverder.be vind je tips <strong>voor</strong> nabestaanden en tips <strong>voor</strong> de omgeving. Er is een<br />

aparte rubriek <strong>voor</strong> scholen. Raadpleeg op www.klasse.be het dossier zelfmoord.<br />

Vijf gratis architectuurworkshops<br />

Hoeveel satéstokjes en plakband gaan er in een brug die één meter overspant<br />

en een <strong>voor</strong>af afgesproken gewicht kan torsen? Voor deze opdracht moesten de<br />

vijfdejaars van het Lyceum Hemelsdaele (Brugge) hun wiskunde en fysica verzoenen met<br />

mechanisch vernuft en gevoel <strong>voor</strong> esthetiek. De inspiratie <strong>voor</strong> deze opdracht haalde<br />

lerares Caroline Masureel bij het Vlaams Architectuurinstituut. «Ik volgde een<br />

workshop van het VAi en kreeg twee lespakketten. Als geografe begeleid ik leerlingen<br />

die tijdens de ‘vrije ruimte’ <strong>voor</strong> het thema wonen kiezen. Voor begeleid zelfstandig<br />

werk zijn de pakketten zeker bruikbaar. Geen gesneden brood, maar heel kneedbare<br />

materie.» Architectuur komt maar zelden aan bod in het secundair onderwijs. Vreemd,<br />

want je kan stenen, deurstijlen en beton zeker boeiend maken. Hoe? Dat verneem je<br />

tijdens de workshops van het VAi op woensdag 25<br />

of donderdag 26 oktober (14-16 uur). Deelname<br />

kost 25 euro. Je krijgt de twee lespakketten «School<br />

maken in architectuur» en «Ruim gedacht» (inclusief<br />

video’s) mee naar huis. De lessen zijn geschikt <strong>voor</strong><br />

de derde graad secundair. Inschrijven doe je via www.<br />

vai.be. <strong>Klasse</strong> doet een strik rond vijf workshops en<br />

stuurt ze naar leraren die op www.lerarenkaart.be een<br />

wedstrijdvraag correct beantwoorden.<br />

Je workshopt in de vergaderzaal van deSingel, je kiest<br />

<strong>voor</strong> de woensdag- of donderdagsessie - Jan van<br />

Rijswijcklaan 155 - 2000 Antwerpen. Meer info: Vlaams<br />

Architectuurinstituut - tel. 03 242 89 70 - inschrijven<br />

<strong>voor</strong> de workshops: www.vai.be.<br />

VAI<br />

<strong>168</strong>04137453<br />

M. Demeester<br />

Schoolstraat 14<br />

2437 Terbank<br />

5 euro korting <strong>voor</strong> legale hersendope<br />

Achtergrondinformatie<br />

op<br />

niveau. Dien je lessen stimul toe.<br />

Of raak gewoon geboeid door leren.<br />

Universiteit Vrije Tijd Davidsfonds<br />

doorspit de geschiedenis van homo<br />

sapiens over het liefdesleven bij de<br />

Romeinen tot de Koude Oorlog. Legt<br />

Chopin, Brahms en Vivaldi in de cdlade.<br />

Onthult de mysteries rond Einstein en DNA. Peilt naar het geloof van sjamanen,<br />

Boeddhisten en Joden. Overal in Vlaanderen geven gerenommeerde lesgevers, vaak<br />

universiteitsprofessoren, een boost aan interessante informatie. Als leraar krijg je 5<br />

euro korting op de cursussen. Je vindt het hele najaarsaanbod op www.lerarenkaart.be<br />

(commerciële <strong>voor</strong>delen, rubriek cursussen/bijscholing).<br />

Universiteit Vrije Tijd - Blijde Inkomststraat 77 - 3000 Leuven - tel. 016 31 06 70 -<br />

www.universiteitvrijetijd.be - info@universiteitvrijetijd.be<br />

<br />

<br />

<br />

Mocht ik burgemeester zijn<br />

Laat kinderen het rode potlood of de stemcomputer hanteren. Als leerlingen<br />

van de tweede en derde graad lager onderwijs mochten stemmen, <strong>voor</strong><br />

welke agendapunten van de lokale politici zouden ze vallen? Staat een skatepark hoog<br />

op het lijstje of mag de Grabbelpas wat uitgebreider? De werkbundel «Kies jij mee?»<br />

verklaart wat het gemeentebestuur zoal doet. Is er een schepen <strong>voor</strong> jeugd? Met de<br />

woordenlijst volgen ze feilloos alle verkiezingsprogramma’s op radio en tv. Wiskundefanaten<br />

verwerken tijdens het hoekenwerk de resultaten in staafdiagrammen. Je kan<br />

dit educatieve pakket gratis downloaden op kiesjijmee.woltersplantyn.be/klasse. Wil je<br />

geen publicitaire mededelingen van Wolters Plantyn ontvangen? Dan stip je dat aan<br />

wanneer je je registreert.<br />

DAVIDSFONDS<br />

KLASSE NR.<strong>168</strong> 41

MADELIEN WAEGEMAN<br />

De Lerarenkaart<br />

Bestorm het kraakpand<br />

Je speelt muziek in een band, rockgroepje, jazztrio, kamerorkest…? Het grote<br />

podium knipoogt? Of je wil muzikaal talent onder je leerlingen stimuleren? Met<br />

de start van het nieuwe concertseizoen zet de Gentse Handelsbeurs een nieuw initiatief<br />

op poten. Eén keer per maand palmt aanstormend artistiek talent van alle leeftijden het<br />

podium in. «Kraakpand» verzamelt maandelijks een drietal beloftevolle groepen of<br />

muzikanten.<br />

Stuur een demo naar programmator Michael Joostens, overtuig hem van je kunnen en<br />

misschien staat jouw naam binnenkort op de Ha’-kalender! De edities van 21 november<br />

en 19 december zijn nog niet bevolkt.<br />

Contact & meer info: Michael Joostens - Handelsbeurs - Kouter 29 - 9000 Gent -<br />

tel. 09 265 91 62 - michael.joostens@handelsbeurs.be - www.handelsbeurs.be<br />

Hoe zo’n Kraakpandconcert loopt? Kom op dinsdag 17 oktober (20.15 uur) naar de<br />

Gentse Handelsbeurs <strong>voor</strong> een optreden van The Nico Van Gendt <strong>Pr</strong>oject, Silver Junkie<br />

en Balthazar. <strong>Klasse</strong> geeft 50 duotickets weg. Haal ze op via het wedstrijdformulier op<br />

www.lerarenkaart.be.<br />

Naar de psychiatrie<br />

Tussen moraal en misdaad<br />

Tot in de jaren vijftig noteren sommige scholen niet alleen punten op het<br />

rapport, maar ook hoeveel (doods)zonden de leerling die week op zijn prille geweten<br />

heeft. Visueel <strong>voor</strong>gesteld met duivelskoppen. De tentoonstelling «Voorbij goed en<br />

kwaad. Over onmensen, zedige mensen en onszelf» verzamelt maskers, maar ook<br />

«gemene gezichten» uit Spaanse en Nederlandse kermissen. Hoe ontdek je het kwade?<br />

Leugendetectoren van nu liggen naast ouderwetse exemplaren. Pornografische affiches<br />

van destijds hebben meer om het lijf dan pakweg de Flair van vorige week.<br />

Gekke jongens, die vrouwen<br />

Het lot van vrouwen in de psychiatrie is in het begin<br />

van de twintigste eeuw nog schrijnender dan dat<br />

van mannen. Niet zelden komen vrouwen in een<br />

instelling terecht zonder psychiatrische reden. De<br />

familie wil hen «wegsteken». Dokters kijken<br />

nauwelijks om naar de vrouwen. <strong>Pr</strong>inzhorn<br />

(1886-1933) was de eerste Europese psychiater<br />

die werk van patiënten in esthetische termen benaderde.<br />

Vrouwelijke patiënten mochten niet zo vaak<br />

schilderen, maar zij maakten ook borduurwerk. Vijf<br />

vrouwelijke kunstenaars, o.a. kinderboekillustratrice<br />

Gerda Dendooven, laten zich inspireren door<br />

het werk van de vrouwelijke patiënten.<br />

Twee tijdelijke tentoonstellingen, een heel nieuwe<br />

vleugel en een schitterend gebouw. Het Museum<br />

Dr Guislain (Gent) huist in de oudste psychiatrische<br />

kliniek van België. Leraren en hun gezin bezoeken<br />

het museum op zondag 22 oktober. De gidsen<br />

wachten de volwassenen op om 14, 15 en 16 uur.<br />

Speciale kinderactiviteiten houden 7- tot 9-jarigen<br />

en 10- tot 14-jarigen aan de slag. Inschrijven <strong>voor</strong><br />

deze lerarendag kan uitsluitend via www.lerarenkaart.be<br />

(rubriek ‘inschrijven’). Gratis <strong>voor</strong> leraren<br />

en 7- tot 12-jarigen. Partners en oudere kinderen<br />

betalen 2,50 euro.<br />

Museum Dr Guislain - J. Guislainstraat 43 - 9000 Gent - www.museumdrguislain.be -<br />

tel. 09 216 35 95 - info@museumdrguislain.be. «Voorbij goed en kwaad» van 7 oktober tot 29<br />

april, «Waanzin is vrouwelijk» van 7 oktober tot 28 januari. Inschrijven <strong>voor</strong> de lerarendag kan<br />

alleen via de site van de lerarenkaart.<br />

MUSEUM DR GUISLAIN<br />

Gratis naar muziekconcerten in Gent<br />

<strong>Pr</strong>oeven van jazz, klassiek, rock of wereldmuziek? In de Gentse Handelsbeurs kan het<br />

allemaal. Vier gerenommeerde performers, vier concerten, honderd vrijkaarten. Bij<br />

aankomst in de Handelsbeurs krijgen leraren extra informatie over het concert en coördinaten<br />

om afspraken <strong>voor</strong> klasbezoeken te maken. Wat dacht je bij<strong>voor</strong>beeld van een rondleiding<br />

<strong>voor</strong>af waarbij je de hypermoderne technologie leert kennen achter de negentiende-eeuwse<br />

architectuur? Maak nu je keuze:<br />

- Southside Johnny & The Asbury Jukes (zondag 15 oktober, 20.15 uur)<br />

Intense, bluesgetinte rock-‘n-rollnummers krijgen elk publiek in beweging. Dat Southside<br />

Johnny de <strong>voor</strong>bije jaren niet enkel met Bruce Springsteen samenwerkte, maar ook met Jon<br />

Bon Jovi, Coasters en The Drifters, is het bewijs van zijn vakmanschap.<br />

- Briskey + Support: Dijf Sanders (woensdag 18 oktober, 20.15 uur)<br />

Gert Keunen ademt muziek. Met een stel indrukwekkende muzikanten creëert Keunen een<br />

eigen wereld van schitterende eclectische jazzdance. Briskey ploft je middenin de jaren<br />

veertig en mixt er een frisse hedendaagse toets door. Er hangt een <strong>voor</strong>tdurende ‘film noir<br />

spanning’ in de lucht.<br />

- Claire Chevallier (zaterdag 21 oktober, 20.15 uur)<br />

Francis Poulenc en Erik Satie in één programma? Van Satie krijg je ‘Trois Gymnopédies’<br />

te horen. Een beroemd maar fout begrepen stuk. Harmonisch gewaagder,<br />

maar in dezelfde geest geschreven rond 1890, zijn de ‘Trois gnossiennes’.<br />

- Dubbelconcert: Internationals / Think of One (vrijdag 10 november, 20.15 uur)<br />

De Internationals mogen dan oer-Belgisch zijn, hun muziek zit verankerd in het Jamaica van<br />

de jaren ’60. Tien jaar eerder ontstond daar ‘ska’, de ‘jazz van Jamaica’. De Internationals<br />

vertrekken vanuit ska, geven met rocksteady en reggae het gepaste ritme aan hun nummers<br />

en werken af met rock-‘n-roll, gospel, rhythm & blues en Zuid-Afrikaanse invloeden. Think of<br />

One, de Antwerpse groep rond David Bovée, haalde in Brazilië de inspiratie <strong>voor</strong> zijn nieuwste<br />

album “Tráfico”. De opzwepende nummers zijn doordrongen van het Braziliaanse vuur.<br />

Surf vanaf 29 september naar www.lerarenkaart.be en maak je keuze. 100 winnaars krijgen een brief<br />

die je met je lerarenkaart <strong>voor</strong>legt aan de kassa. In ruil krijg je je tickets. Meer info over deze actie:<br />

Floortje Thomasse - Handelsbeurs - Kouter 29 - 9000 Gent - tel. 09 265 91 71 -<br />

floor.thomasse@handelsbeurs.be - www.handelsbeurs.be<br />

HANDELSBEURS GENT<br />

42 KLASSE NR.<strong>168</strong>

De tamboer-majoor van de avant-garde<br />

De fanfare <strong>voor</strong>op. De<br />

avant-gardekunst volgt.<br />

James Ensor maakt van de hoofdfiguur<br />

in zijn «Intocht van Christus in Brussel»<br />

een zelfportret. Daarmee posteert hij<br />

zichzelf definitief in het kunstmilieu.<br />

150 werken van kunstenaars die meer<br />

dan een verfdot gedrukt hebben op de<br />

kunstgeschiedenis omringen 30 werken<br />

van Ensor. De opmerkelijke tentoonstelling<br />

«Ensor en de avant-gardes aan<br />

zee» verscheept onder andere Courbet,<br />

Monet, Spilliaert, Permeke, Appel,<br />

Dali en Alechinsky naar het PMMK in<br />

Oostende. Deze rebellen brengen allereerst<br />

een hommage aan Oostendenaar<br />

Ensor. Maar de opmerkelijke collectie<br />

verorbert ook met smaak de twintigste<br />

verjaardagscake van het museum. Rodin,<br />

Khnopff, Picasso, Gauguin… Normaal zie je ze alleen in je kunsthandboek samen. Van<br />

30 september tot 25 februari treedt dat handboek buiten zijn normale proporties. Voor<br />

deze unieke confrontatie laat het museum zijn schooltarief tot 2,50 euro per leerling<br />

zakken. Jij mag als leraar de avant-garde visueel betasten op maandag 30 oktober<br />

(herfstvakantie). In alle rust, want <strong>voor</strong> het gewone publiek is het museum gesloten.<br />

Toegang en rondleiding zijn gratis <strong>voor</strong> leraren. Partners niet-leraren betalen 8 euro.<br />

Inschrijven is noodzakelijk. Het elektronische formulier staat op www.lerarenkaart.be<br />

(rubriek ‘inschrijven’). De rondleidingen beginnen om het kwartier (van 10 tot 11.30<br />

uur). Je neemt een educatief pakket mee naar huis.<br />

Museum <strong>voor</strong> Moderne Kunst (PMMK) - Romestraat 11 - 8400 Oostende - www.ensoraanzee.be<br />

- tel. 059 50 81 18. Inschrijven <strong>voor</strong> de lerarendag kan alleen via www.lerarenkaart.be.<br />

PMMK OOSTENDE<br />

Eigentijdse architectuur<br />

Hoe bouw je na een «krotopruimactie»<br />

op een smal perceel van slechts vier<br />

meter breed een moderne rijwoning die alle<br />

ruimtelijke beperkingen doet vergeten? Hoe<br />

houdt een patiowoning rekening met de verminderde<br />

mobiliteit van oudere bewoners? Welke<br />

trucjes maken een foyer, theaterzaal, cafetaria<br />

en polyvalente zaal zo multifunctioneel dat alle<br />

gemeentelijke verenigingen naar hartenlust<br />

kunnen combineren? Het «Jaarboek Architectuur<br />

Vlaanderen» beschrijft 34 opvallende<br />

projecten, bevat plannen en foto’s. Wil je kennismaken met het vakmanschap<br />

van de Vlaamse architecten, dan haal je dit jaarboek in huis. Het is te koop<br />

bij het Vlaams Architectuurinstituut (49,50 euro). Vijf leraren die de wedstrijdvraag op<br />

www.lerarenkaart.be correct beantwoorden, krijgen een gratis exemplaar opgestuurd.<br />

Het wedstrijdformulier bereik je op de startpagina.<br />

Vlaams Architectuurinstituut - Jan van Rijswijcklaan 155 - 2018 Antwerpen - tel. 03 242 89 70<br />

(bel dit nummer om het jaarboek te bestellen) - www.vai.be<br />

VAI<br />

JEUGD & VREDE<br />

Jeugd & Vrede gaat multimediaal<br />

- Kan jij met borrelnootjes in de hand bepalen wat agenten Jacobs en<br />

Pasmans moeten doen om de moord op te lossen? Of Simonneke adviseren<br />

hoe ze de kleine Franky moet opvoeden? 7- tot 9-jarigen kunnen wel al ingrijpen in de<br />

interactieve animatiefilm «Kop en Ventje». Kop is een rasechte pestkop met een<br />

heel arsenaal speelgoedsoldaten, Ventje is een rustige jongen die graag tekent. De<br />

kinderen in de zaal spelen Ventje. Een acteur is Kop. 7- tot 9-jarigen ondervinden zo<br />

hoe het voelt om altijd het onderspit te delven. Jeugd & Vrede stelt dit project gratis <strong>voor</strong><br />

aan leraren en hun gezin op zaterdag 18 november in Utopolis Mechelen en op zondag<br />

19 november in Utopolis Turnhout, telkens om 10 uur.<br />

- Na de presentatie kies je <strong>voor</strong> de film «Cirkelientje» (5 tot 7 jaar) of «Radio<br />

Favela» (10-17 jaar). Cirkelientje is zo klein dat ze in een luciferdoosje slaapt. In de<br />

stad ontmoet ze Sisse, een muis die in de haven woont. Samen fietsen, rolschaatsen en<br />

vliegen ze door plezante avonturen. Het thema van de animatiefilm is vriendschap en<br />

samenwerking. «Radio Favela» vertelt het waargebeurde verhaal van vier jonge snaken<br />

die een radiozender oprichten in Brazilië. Hun alternatief <strong>voor</strong> de propaganda zaaiende<br />

concurrenten krijgt al snel de politie over de studiovloer. De bijbehorende tentoonstelling<br />

«De wereld, een gebruiksaanwijzing» brengt broeikaseffect, biodiversiteit, globalisering…<br />

onder ogen van de leerlingen.<br />

- Inschrijven <strong>voor</strong> deze gratis presentatie met film<strong>voor</strong>stelling gebeurt uitsluitend via<br />

www.lerarenkaart.be (rubriek ‘inschrijven’). Partner en eigen kinderen mogen mee.<br />

Jeugd & Vrede - Kon. Astridlaan 160 - 2800 Mechelen - tel. 015 43 56 96 - www.jeugdenvrede.be<br />

- info@jeugdenvrede.be (inschrijvingen <strong>voor</strong> de lerarendagen alleen via www.lerarenkaart.be)<br />

<strong>168</strong>04137453<br />

M. Demeester<br />

Schoolstraat 14<br />

2437 Terbank<br />

PLANCKENDAEL<br />

Luguber Planckendael<br />

Halloween griezelt in Planckendael. Begeef jij je op een pad<br />

dat zich meters hoog door de bomen slingert? Zoek jij naar de<br />

verdwenen riksja-bestuurder? En durf je de geheime tempel Wajang binnen te<br />

wandelen? Als de nacht over het dierenpark valt, lokken geheimzinnige vuurtjes je<br />

naar Zuidoost-Azië. ’s Nachts krijgt Planckendael een mysterieuze dimensie die je op<br />

28, 29 en 31 oktober, 3 en 4 november lijfelijk beleeft. De dwaaltochten vertrekken om<br />

het half uur tussen 18.30 en 20.30 uur. Als leraar betaal je 17 euro in <strong>voor</strong>verkoop en<br />

22 euro aan de kassa. Dat is 3 euro lager dan het gewone tarief. Wil je het dierenpark<br />

overdag bezoeken en een 3-gangenbuffet gebruiken alvorens je aan de nocturne te<br />

wagen? Dan betaal je 31,90 euro (ipv 34,90 euro). Deze all-in-formule is alleen op 31<br />

oktober mogelijk en de tickets verkrijg je uitsluitend in <strong>voor</strong>verkoop. Deze kortingen zijn<br />

enkel geldig <strong>voor</strong> leraren op vertoon van hun lerarenkaart 2006, niet <strong>voor</strong> gezinsleden.<br />

Planckendael - Leuvensesteenweg 582 - 2812 Muizen - www.planckendael.be -<br />

info@planckendael.be - <strong>voor</strong>verkoop: tel. 070 23 33 54 of aan de kassa van Planckendael of via<br />

de ledenservice van Zoo Antwerpen<br />

<br />

<br />

<br />

KLASSE NR.<strong>168</strong> 43

De Lerarenkaart<br />

Ga op Kruistocht in Spijkerbroek<br />

Thea Beckman<br />

maakt het zelf<br />

niet meer mee, maar 33 jaar na<br />

publicatie is haar beroemdste<br />

historische roman nu ook een<br />

film. Vanaf 15 november loopt<br />

«Kruistocht in spijkerbroek»<br />

in alle Vlaamse en Nederlandse<br />

bioscopen. Er komen<br />

speciale boekuitgaven én er is<br />

een lesdossier <strong>voor</strong> de eerste<br />

graad secundair onderwijs.<br />

Het verhaal: Dolf Vega speelt <strong>voor</strong> het Nederlandse team van +16-jarigen. Door zijn<br />

schuld verliest de ploeg tegen België. Als hij thuiskomt staat zijn moeder op het punt<br />

een belangrijke ontdekking te doen in haar onderzoek naar tijdreizen. Dolf besluit haar<br />

machine uit te proberen en twaalf uur terug te reizen in de tijd om zijn fout goed te<br />

maken. Helaas belandt Dolf veel vroeger in het verleden, in het jaar 1212. Vlakbij is de<br />

Kinderkruistocht op doortocht.<br />

In het lesdossier (<strong>voor</strong> het vak Nederlands) volgen je leerlingen de weg van boek<br />

tot film en leren ze het leven in de middeleeuwen kennen. Elk onderdeel begint met<br />

een educatieve film (DVD wordt mee geleverd, met o.a. de trailer van de film) en een<br />

creatieve opdracht. De brochure is bruikbaar in de lessen geschiedenis, aardrijkskunde<br />

en levensbeschouwing.<br />

Nieuwsgierig? Op maandag 13 november, om 20 uur in een Antwerpse bioscoop,<br />

krijgen 200 Vlaamse leraren exclusief de avant-première van de film. Je krijgt info over<br />

de lesdossiers en kan er bovendien eentje winnen.<br />

Inschrijven doe je vanaf 29 september op www.lerarenkaart.be. De 200 eerste inschrijvers ontvangen<br />

een mail ter bevestiging, met alle praktische info. Breng die mee naar de avant-première<br />

en leg ze samen met je lerarenkaart <strong>voor</strong> aan de balie. Deze actie is uitsluitend <strong>voor</strong> leraren, niet<br />

<strong>voor</strong> gezinsleden. Filminfo: www.kruistochtinspijkerbroek.be<br />

Gratis naar «Expeditie Archeologie!»<br />

Hoe het leven er vroeger uitzag? Zelfs archeologen weten niet alles. Elke vondst roept<br />

vragen op. Hoe werd een speerdrager gemaakt? Waar<strong>voor</strong> gebruikten holbewoners<br />

vuursteen of Romeinen kleurstoffen? De nieuwe tentoonstelling «Expeditie archeologie!»<br />

ontrafelt technieken uit steentijd, bronstijd, ijzertijd, Romeinse tijd en middeleeuwen. 28<br />

experimenten maken van wetenschappelijke resultaten een verhaal van klei, been, hout,<br />

leder, wol, vuursteen en brons. Stof <strong>voor</strong> elke leeftijd. In «Expeditie archeologie!» kan<br />

je prehistorische werktuigen vervaardigen, een echte Romeinse maliënkolder passen of<br />

ontdekken welk speelgoed in de middeleeuwen populair was. Zélf uitproberen en doen<br />

is het motto. De edutainer helpt je.<br />

Zin? Op zaterdag 21 en zondag 22 oktober komen 150 leraren met partner of collega<br />

gratis en in kleine groepen meer te weten. Na de rondleiding krijg je een film, een<br />

demonstratie ‘maliënkolder maken’ en een boeiende uitleg over middeleeuwse wapens.<br />

Extra’s zijn een treinrit naar Aldeneik met bezoek aan de St.-Annakerk, een wijndegustatie<br />

van plaatselijke witte wijn en een stadswandeling met stadsgids in Maaseik. Omdat het<br />

een daguitstap is serveren de Musea Maaseik soep met een broodje. Na de middag is<br />

er een stuk taart.<br />

Dit is een gratis actie <strong>voor</strong> 150 leraren met collega of partner. Plaats: Musea Maaseik - Minderbroederskerk<br />

- Boomgaardstraat - 3680 Maaseik - tel. 089 56 86 73 - musea@maaseik.be. Alle<br />

info: www.museamaaseik.be. Inschrijven doe je uiterlijk 10 oktober via www.lerarenkaart.be. Je<br />

ontvangt een bevestiging via e-mail. Die leg je op de dag zelf samen met je lerarenkaart <strong>voor</strong> aan<br />

de balie.<br />

MUSEA MAASEIK<br />

BFD<br />

SYMBIOSE<br />

Marokkaanse oase in de Hallepoort<br />

Op de kale plateaus en rotsachtige vlaktes van de Marokkaanse pre-Sahara<br />

loopt de temperatuur geregeld op tot 45 graden en zijn er vier regendagen<br />

per jaar. Leven in deze extreme droogte kan alleen in en rond de oases. De sedentaire<br />

bevolking leeft in huizen van gestampte aarde, de nomaden brengen hun huishouden<br />

in tenten onder. Vanaf 13 oktober vind je deze woningen ook in de Brusselse Hallepoort.<br />

Kamelenzadels, nomadentafels, katrolsystemen <strong>voor</strong> waterputten, juwelen, tapijten, kannen<br />

en kruiken verraden de dagelijkse gang van het leven in de Palmentuinen van<br />

Marokko. Groepen met kinderen en jongeren krijgen een interactieve rondleiding. De<br />

educatieve mappen gaan uit van thema’s als wonen, water en voeding. Ze bevatten tips<br />

<strong>voor</strong> een ruim project rond bij<strong>voor</strong>beeld het duurzame gebruik van water. Op vrijdag<br />

3 en zaterdag 4 november (herfstvakantie) maken leraren uitgebreid kennis met deze<br />

tentoonstelling. Toegang, rondleidingen (10 of 14 uur) en <strong>voor</strong>stelling van de educatieve<br />

mappen (<strong>voor</strong> basis- en secundair onderwijs) zijn die dag gratis. Kleur Bekennen legt<br />

uit hoe je subsidies krijgt. PROTOS toont hoe je thema’s als water en ontwikkeling<br />

via spelvormen in de klas brengt. Je partner is eveneens welkom. Inschrijven gebeurt<br />

uitsluitend via www.lerarenkaart.be (rubriek ‘inschrijven’).<br />

«Palmentuinen in Marokko» van 13 oktober tot 4 maart - Hallepoort - Zuidlaan - 1000 Brussel<br />

- op 5 minuten van het Zuidstation - metrolijn 2 halte Hallepoort - tel. 02 533 34 52 -<br />

www.kmkg.be - schoolbezoeken komen in aanmerking <strong>voor</strong> subsidie door Kleur Bekennen<br />

Kleur bekennen<br />

Van kinderen en jongeren wereldburgers maken? Scholen die projecten opzetten om het<br />

mondiale burgerschap te promoten krijgen steun van Kleur Bekennen. Dat kan zowel in<br />

de vorm van thematisch lesmateriaal als financieel. Op de lerarendag in de Hallepoort<br />

vertelt Kleur Bekennen hoe dat in zijn werk gaat.<br />

Meer info: www.kleurbekennen.be<br />

BRUSSELSE MUSEUMRAAD<br />

Zoektocht in Brusselse musea<br />

Tom houdt van grote musea met gangen en zalen waarin je verdwaalt. Charlotte<br />

beleeft plezier aan kleine musea op minder bekende locaties. Samen stimuleren<br />

ze kinderen van zes tot twaalf jaar om op exploratie te gaan. In negentien Brusselse<br />

musea hebben Tom en Charlotte telkens twee vragenlijsten achtergelaten. De ene is<br />

bedoeld <strong>voor</strong> kinderen van 6 tot 8 jaar en de andere <strong>voor</strong> 9- tot 12-jarigen. Tien <strong>voor</strong>werpen<br />

uit de collectie herken je aan het Tom & Charlotte-logo. Bij die collectiestukken<br />

hoort telkens een vraag. Los je de vragen in minstens één Tom- en één Charlottemuseum<br />

correct op, dan belandt jouw naam in de urne waaruit de prijzen komen (museumatelier<br />

of FNAC-bon). Deze gezinsactie (niet <strong>voor</strong> groepen) loopt van herfst- tot en met krokusvakantie.<br />

Papa of mama (of grote broer/zus van 18+) betaalt het groepstarief als de<br />

kinderen deelnemen aan de museumzoektocht. Sommige van de deelnemende musea<br />

bezoek je op vertoon van je lerarenkaart gratis.<br />

De lerarenkaart geeft 50 gratis tickets weg <strong>voor</strong> de herfstvakantie. Meld je via het formulier<br />

op www.lerarenkaart.be en hoop op een gunstige wind vanuit Brussel.<br />

«Met Tom & Charlotte op zoektocht in de musea» van 28 oktober tot 25 februari - één volwassene<br />

per kind betaalt het groepstarief - deelnemende musea en meer info op<br />

www.museavanbrussel.be - tel. 02 512 77 80<br />

44 KLASSE NR.<strong>168</strong>

TEMPORA<br />

Franz Schubert<br />

Leerlingen van dertien plus het universum<br />

van Franz Schubert laten doorgronden. Dat<br />

is het doel van de speciale scholenprogrammatie<br />

ter gelegenheid van 100% Schubert<br />

in het Flageygebouw (6 tot 11 februari 2007).<br />

Liesbeth Vereertbrugghen (Radio Klara) maakt<br />

een school<strong>voor</strong>stelling «Ongeveer Schubert».<br />

Jazzpianist Jef Neve en klassiek pianist Lucas<br />

Blondeel dissecteren Schuberts Impromptus. Musicoloog<br />

Reinhout De Vis spuit absurde theorieën.<br />

Een tweede actie richt zich op leraren Algemene<br />

Muziekcultuur van het Deeltijds Kunstonderwijs.<br />

Zij kunnen nu al over een diepgaand pedagogisch<br />

dossier beschikken. Daarmee werk je uitgebreid<br />

rond Schubert. Als apotheose woon je met je leerlingen <strong>voor</strong> één euro per persoon een<br />

concert bij. Best aantrekkelijk <strong>voor</strong> een avondje met topmuzikanten.<br />

Meer info en aanvraag didactisch dossier: Annelore Schittecatte - tel. 02 641 10 06 -<br />

annelore.schittecatte@flagey.be - www.flagey.be - www.100p100schubert.be<br />

FLAGEY<br />

<strong>168</strong>04137453<br />

M. Demeester<br />

Schoolstraat 14<br />

2437 Terbank<br />

Katholieke dopen, Islamitische huwelijken<br />

en Boeddhistische crematies<br />

Waarom dragen Sikhs een tulband? Steken jong gehuwde Islamieten elkaar<br />

een trouwring om de vinger? Waarom willen orthodoxe Joden niet in België<br />

begraven worden? Om religieuze diversiteit aan je leerlingen te slijten, krijg je van<br />

27 oktober tot 25 maart een flinke steun. De prachtig gerestaureerde pakhuizen Thurn<br />

& Taxis (Brussel) transformeren tegelijkertijd in synagoge, kerk, moskee en tempel. De<br />

tentoonstelling «Goden, een handleiding» leidt je door 4 000 levende godsdiensten.<br />

Collectiestukken uit grote musea, een multimediaspel en muziek belichten wat religies<br />

gemeen hebben en wat ze verschillend maakt. Je beleeft de trance van een sjamaan, je<br />

gaat op bedevaart naar Mekka. In elke tentoonstellingszaal ontpopt zich een levensvraag<br />

waarop iedere gelovige een antwoord zoekt. Wat met het leven na de dood? Hoe spreek je<br />

met de goden? Hoe vier je een geboorte of huwelijk? Filmtunnels, fotozones en artistieke<br />

installaties overweldigen zodat ook jongeren met plezier bijleren over religieuze leiders,<br />

goden van Hindoes en bar mitsva’s. Leraren maken op donderdag 2 en woensdag 8<br />

november uitgebreid en gratis kennis met de tentoonstelling. Er zijn rondleidingen<br />

en je neemt de documentatiemap mee naar huis. Achteraf staat een drankje klaar. Je<br />

gezinsleden krijgen op deze dagen korting. Meer info en het inschrijfformulier vind je<br />

op www.lerarenkaart.be (rubriek inschrijven).<br />

Goden, een handleiding - De religieuze beleving - Thurn & Taxis - Havenlaan 86 - 1000 Brussel<br />

- 15’ wandelen van het Noordstation of bus 14 - reservaties <strong>voor</strong> groepen tel. 02 549 60 49<br />

- www.expo-goden.be - info@expo-goden.be (inschrijven <strong>voor</strong> de lerarendag kan alleen via de<br />

site van de lerarenkaart)<br />

Nieuw aanbod Aquatopia<br />

Leraren die met hun gezin naar de Antwerpse haaien, clownvissen<br />

en piranha’s willen, krijgen tot 30 juni 2007 50% korting op een<br />

familieticket <strong>voor</strong> Aquatopia. Dit aanbod vervangt alle vorige kortingen.<br />

Aquatopia - Koningin Astridplein 7 - 2018 Antwerpen - www.aquatopia.be. Aquatopia besliste<br />

op 1 juli om het <strong>voor</strong>gaande aanbod <strong>voor</strong> leraren stop te zetten. Doordat de lerarenkaart daar pas<br />

op diezelfde datum van op de hoogte gesteld werd, kon die beslissing niet tijdig gemeld worden<br />

en stonden tijdens de zomervakantie ontgoochelde leraren aan de deur. Aquatopia verontschuldigt<br />

zich hier<strong>voor</strong>.<br />

<br />

<br />

<br />

Met je klas naar de Ruimte (vaartdagen)<br />

Sleur je meer of minder lichaamsgewicht mee als je op de planeet Mars<br />

staat? Kan je kogelstoten op Jupiter? Is het leuk om gewichtsloos rond te<br />

zwerken? Op de Vlaamse Ruimtevaartdagen in Oostende krioelt het van doeactiviteiten,<br />

workshops, spelletjes en interactieve stands <strong>voor</strong> leerlingen van tien tot achttien jaar.<br />

Vlaamse bedrijven en onderzoeksinstellingen presenteren de spits van de ruimtevaarttechnologie.<br />

Bezoek met je leerlingen gratis de Vlaamse Ruimtevaartdagen op vrijdag<br />

17 november. Neemt je klas ook deel aan de scholenwedstrijd, dan mag je misschien<br />

naar het Euro Space Center (derde graad lager en eerste graad secundair), of komt Dirk<br />

Frimout op school een conferentie over wetenschap en ruimtevaart geven (tweede en<br />

derde graad secundair). Daar<strong>voor</strong> los je tien vragen op, variërend volgens de leeftijd<br />

van je leerlingen. Spurt naar www.vlaamseruimtevaartdagen.be/scholenwedstrijd <strong>voor</strong><br />

info en vragenlijst.<br />

➜ Combineer met een gratis<br />

bezoek aan Earth Explorer.<br />

<strong>Klasse</strong>n van de derde graad lager<br />

en de eerste graad secundair kunnen<br />

vrijkaarten bekomen <strong>voor</strong> Earth<br />

Explorer waar je je een weg baant door<br />

de krachten van aarde, water, vuur en<br />

wind. Je komt hier meer over te weten<br />

op www.vlaamseruimtevaartdagen.<br />

be/leerkrachten.<br />

➜ Rij gratis met de bus van de<br />

schoolpoort tot Oostende. Wil je<br />

met je leerlingen als vips in Oostende<br />

aankomen? Motiveer waarom je vindt<br />

dat jouw klas hier<strong>voor</strong> in aanmerking<br />

komt. De tien leraren die de beste<br />

motivering uit hun klavier persen,<br />

krijgen maximaal 450 euro <strong>voor</strong> de<br />

busreis toegestopt. Meer info: www.<br />

vlaamseruimtevaartdagen.be/leerkrachten.<br />

Vlaamse Ruimtevaartdagen - vrijdag 17 tot zondag 19 november - 17 november is scholendag<br />

- Locatie: Media-Center Oostende - Troonstraat 66 - 8400 Oostende - www.media-center.be<br />

ESA/NASA<br />

AQUATOPIA<br />

Geluid & Lawaai<br />

Op de speelplaats een MP3-speler, in de praktijkles daverende machines, woofers in de<br />

auto en denderende beats op een fuif. Je zou van minder potdoof worden. Overdadig<br />

veel decibels houden lelijk thuis rond trommelvlies en slakkenhuis. Het <strong>Pr</strong>ovinciaal<br />

Veiligheidsinstituut in Antwerpen stelt van 15 januari tot 1 april 2007 praktische proeven<br />

op die de impact tonen van geluid op lichaam en omgeving. «VerdOORie, een expo<br />

over de impact van geluid & lawaai» ruimt evenzeer plaats <strong>voor</strong> leuke toepassingen van<br />

geluid. Extra aandacht gaat naar de geluidsnormen op het werk.<br />

<strong>Pr</strong>ovinciaal Veiligheidsinstituut - Jezusstraat 28 - 2000 Antwerpen - tel. 03 203 42 00 -<br />

www.provant.be/pvi.<br />

KLASSE NR.<strong>168</strong> 45

© FLICKR<br />

<br />

<br />

Bruiner na de pauze<br />

Wanneer gaan we sherbornen?<br />

In steeds meer kleuterklassen<br />

wordt er minstens één keer per<br />

week ge-sherborned: kinderen<br />

leren daarbij al bewegend zichzelf,<br />

andere kleuters en de hele<br />

klasgroep kennen. Ze vormen<br />

bij<strong>voor</strong>beeld in hun eentje een<br />

ster op de grond, maken samen<br />

met een klasgenootje een brug<br />

waar anderen onderdoor kruipen,<br />

of masseren elkaars rug.<br />

Het was ene Victoria Sherborne<br />

die de therapie ontwikkelde op<br />

basis van een hedendaagse danstechniek<br />

– vandaar dat er over<br />

de grond gerold, gekronkeld en<br />

gekropen wordt. Hoewel bedoeld<br />

om kinderen met een handicap<br />

te doen openbloeien, wordt de<br />

methode vandaag ook buiten het<br />

bijzonder onderwijs gebruikt. «Via<br />

deze bewegingspedagogie leren<br />

de kinderen luisteren naar hun<br />

lichaam en dat van een ander,<br />

leren ze opkomen <strong>voor</strong> zichzelf<br />

en oefenen ze zich in respectvol<br />

omgaan met elkaar», verklaart<br />

«Kleuters leren al bewegend zichzelf kennen.»<br />

Esther Billiet, kleuterleidster in<br />

de basisschool van het Gemeenschapsonderwijs<br />

in Assebroek.<br />

«In het begin van het schooljaar<br />

komt het <strong>voor</strong> dat kindjes die het<br />

niet gewoon zijn om geknuffeld<br />

te worden, de kat uit de boom<br />

kijken. Dat is oké, want de methode<br />

gaat uit van vrijwillige deelname.<br />

Als die kleuters eenmaal besloten<br />

hebben om toch mee te doen, zijn<br />

het vaak net zij die komen vragen:<br />

‘Wanneer gaan we sherbornen?’»<br />

«De effecten van de methode zijn<br />

positief», zegt collega Ingrid Brock<br />

uit vrije basisschool Sint-Andreas<br />

in Oostende. «Op persoonlijk<br />

vlak leren de kinderen hun eigen<br />

beperkingen kennen, ze krijgen<br />

inzicht in zichzelf en de ander.<br />

Ook de klassfeer gaat erop <strong>voor</strong>uit,<br />

want er wordt minder gepest en<br />

ruzie gemaakt. Mocht er meer<br />

Sherborne zijn, de mensen zouden<br />

verdraagzamer zijn!»<br />

www.sherborne.be<br />

«Hier in Duffel zijn het er steeds meer:<br />

jongeren die tijdens de middagpauze en<br />

na de school komen zonnen. Niet alleen<br />

meisjes, ook jongens willen er gebruind<br />

uitzien of hopen van hun acné verlost te<br />

raken», vertelt Leen, de 21-jarige uitbaatster<br />

van zonnecentrum Ergosun, die als<br />

scholiere tijdens de middagpauze ook vaak<br />

een kleurtje ging vangen. De school ligt<br />

gewoon aan de overkant Een beurt onder<br />

de zonnehemel kost afhankelijk van de tijdsduur<br />

en het type zonnebank 3 tot 15 euro.<br />

Duur toch? «De meeste scholieren kiezen<br />

<strong>voor</strong> de goedkoopste formule. Sommigen<br />

zouden hier wel elke dag komen, mochten<br />

we hen niet tegenhouden.»<br />

Bots jij ook op grappige, betreurenswaardige,<br />

meeslepende of schandalige trends? Laat het<br />

weten aan redactie.leerkrachten@klasse.be<br />

Zonnebank rechtover de school<br />

© FLICKR<br />

Het is waar omdat het in de krant staat<br />

Kinderen en jongeren kritisch leren<br />

omgaan met media is van levensbelang<br />

<strong>voor</strong> een gezonde samenleving, zo<br />

stellen de initiatiefnemers achter MediaWise,<br />

dat de Britse media scant op<br />

leugens en halve waarheden. «Slechte<br />

journalisten gebruiken stereotypen die<br />

de wereld overzichtelijk maken, maar<br />

die er niet toe bijdragen dat mensen<br />

onbevangen met elkaar omgaan.» Een<br />

<strong>voor</strong>beeld komt uit de Britse tabloid<br />

Daily Express dat foto’s publiceerde<br />

van een Slovaakse Roma-familie op<br />

weg naar Engeland met daarbij het<br />

tendentieuze commentaar: ‘Klaar<br />

om te genieten van de Britse sociale<br />

zekerheid’. In Vlaanderen vraagt de<br />

overheid via de eindtermen dat leraren<br />

hun leerlingen kritische zin bijbrengen.<br />

In België ijvert onder meer IndyMedia<br />

<strong>voor</strong> een betere journalistiek. De organisatie<br />

biedt kritische informatie die<br />

ook <strong>voor</strong> leraren interessant is.<br />

Lees meer op www.mediawise.org.<br />

uk en www.indymedia.be<br />

46 KLASSE NR.<strong>168</strong>

© LUC DAELEMANS<br />

Jos: «De school mag ook na<br />

vier uur openblijven.»<br />

Wim<br />

Rosita<br />

Véronique<br />

Linda<br />

Elk dorp heeft zijn Schoolstraat. Maar<br />

staat daar ook een school? En welke<br />

rol speelt die in het leven van de rest<br />

van de straat? <strong>Klasse</strong> strijkt elke<br />

maand neer in een Schoolstraat in<br />

Vlaanderen. Vandaag: Runkst.<br />

De appel valt niet ver van de<br />

boomgaard<br />

Rosita staat op het trapje van haar <strong>voor</strong>deur<br />

en kijkt de straat in, haar twee Maltezers<br />

aan haar zij. Het is elf uur en alles is rustig<br />

in de Schoolstraat. «Maar ’s morgens en om<br />

vier uur durft er wel eens een leerling belleken<br />

trek doen. Ik laat ze, ik ben zelf jong<br />

geweest.», zegt Rosita. Ze woont drie jaar in<br />

Arlette: «De eerste school-<br />

dag <strong>voor</strong> mijn zoontje.»<br />

Constance<br />

Yarne<br />

deze straat en werkt als bejaardenhelpster.<br />

Ze heeft nog geen kinderen. Vindt ze het fijn<br />

om in een ‘school’straat te wonen? «Ik heb<br />

niet zo’n goede herinneringen aan de school.<br />

Van in de kleuterklas tot en met het zevende<br />

specialisatiejaar ben ik gepest. Vanwege mijn<br />

huidskleur. Ik kom uit Chili. Op mijn vierde<br />

werd ik geadopteerd. Ik spreek geen Spaans<br />

meer, maar mijn kinderen zal ik zeker in het<br />

Nederlands én Spaans opvoeden.»<br />

Is Runkst arm? Volgens Trends is deze wijk van<br />

Hasselt de goedkoopste plaats om te wonen<br />

in Vlaanderen. In Brussel of Antwerpen zou<br />

goedkoop synoniem zijn van bouwvallig,<br />

niet onderhouden en ongezellig. Maar in de<br />

stad van de smaak, is dat anders. De buurt<br />

is keurig en kleurrijk.<br />

De kas van de dag<br />

Rosita zwaait naar twee vrouwen aan de<br />

overkant. Linda (in ‘gewone’ kleren) en<br />

Véronique (in een wollen peignoir) staan<br />

te kletsen in de deuropening van nummer<br />

37. Linda: «We werken samen in de buitenschoolse<br />

opvang in Hasselt. Véronique<br />

is ziek, ik kom even checken hoe het met<br />

haar gaat.» Véronique: «Mag ik gauw iets<br />

anders aan <strong>voor</strong> de foto? Al tien jaar zijn we<br />

collega’s. In het begin werkten we met negen,<br />

nu zijn we al met zestig die instaan <strong>voor</strong> de<br />

buitenschoolse opvang. Bijna alle Hasseltse<br />

scholen werken daar<strong>voor</strong> samen, de stad<br />

Hasselt coördineert.» Linda houdt in haar<br />

handen de opbrengst van de drankverkoop<br />

van die dag. «Gauw naar de bank brengen.<br />

Tot straks, Véronique.»<br />

Boomkens<br />

Linda kruist het pad van een fiets met kinderzitje.<br />

Arlette brengt haar zoontje Yarne naar haar<br />

eigen moeder <strong>voor</strong> het middageten. Yarne<br />

heeft een kroon op het hoofd. Arlette: «Het<br />

is zijn eerste schooldag in de kleuterklas in<br />

de Boomkensstraat om de hoek.» Naar de<br />

school in de straat van zijn oma kan Yarne nog<br />

niet, daar<strong>voor</strong> moet hij minstens zeven jaar<br />

wachten. «Enkel vijfde- en zesdejaars komen<br />

hier naar de Schoolstraat», zegt directeur Wim<br />

Lambrechts van De Boomgaard. «De andere<br />

klassen zitten in de Boomkensstraat», zegt<br />

directeur Jos Maex van… De Boomgaard.<br />

De Boomgaard en De Boomgaard zijn twee<br />

verschillende scholen met elk een directeur:<br />

«Maar wij werken heel nauw samen. De<br />

Boomgaard in de Schoolstraat was vroeger<br />

van de Broeders van Liefde, de andere<br />

Boomgaard van de Zusters van Kindsheid<br />

Jesu.» Directeurs Wim en Jos doen nooit<br />

dubbel werk. Jos: «Wij verdelen de taken.<br />

Wim concentreert zich op het zorgbeleid…»<br />

Wim: «…en Jos is meer met het algemeen<br />

beleid bezig.» Het duo vult elkaar ook in het<br />

vertellen perfect aan.<br />

Na vieren<br />

Van op de straat kan je niks zien van wat zich<br />

in de school afspeelt, maar de school sluit zich<br />

zeker niet af van de buurt. Wim: «We hebben<br />

heel goede contacten met de buurtwerkster<br />

en het integratiecentrum van de stad. In deze<br />

wijk leeft een mengelmoes van nationaliteiten:<br />

Russen, Joegoslaven, Turken, Marokkanen,<br />

Indiërs, Pakistani... Negentig procent van de<br />

mensen uit deze buurt stuurt zijn kinderen<br />

naar een school op wandelafstand.» Samen<br />

met welzijnswerkers van de stad organiseert<br />

de school een gezondheidsactie:<br />

«We<br />

nodigen moeders<br />

uit <strong>voor</strong> een gezond<br />

ontbijt op de<br />

school. Zo promoot<br />

je gezonde voeding<br />

en heb je ook informeel<br />

contact met de<br />

moeders.» Jos: «We<br />

hebben ook plannen<br />

om de school na vier<br />

uur open te stellen<br />

<strong>voor</strong> de buurt. Samen<br />

met de buurtwerking<br />

bekijken we<br />

nog hoe we dat<br />

praktisch kunnen<br />

organiseren.»<br />

Zoë Kira<br />

Rosita:<br />

«Wie doet er belleken trek?»<br />

KLASSE KLASSE NR.<strong>168</strong> NR.157 47

Juf Virginie Huys: «Onze taalbadleerlingen leggen<br />

veel makkelijker contact, ook tijdens vakanties.»<br />

© LUC DAELEMANS<br />

Lea<br />

Julie<br />

Stephen<br />

Bilingue à dix-huit ans<br />

«Ik durf mijn leerlingen perfect naar<br />

de winkel sturen om <strong>voor</strong> mij in het<br />

Nederlands boodschappen te gaan<br />

doen», zegt lerares Sofie Meersschaert.<br />

Niet zo bijzonder, denk<br />

je? Toch wel. Sofie geeft les in een<br />

Waalse basisschool ‘en immersion<br />

linguistique’. Een taalbadschool dus.<br />

Franstalige leerlingen krijgen er een<br />

kwart tot driekwart van de lessen in<br />

het Nederlands. Hoezo, Walen kennen<br />

geen Nederlands?<br />

Julie, Stephen en Lea (eerste leerjaar) zijn het<br />

erover eens: les krijgen in het Nederlands is leuk.<br />

«En ik spreek Nederlands met mijn vrienden<br />

aan zee», valt Hortense (tweede leerjaar) in.<br />

Zij gaan naar school in het Athénée Royal in<br />

Frasnes-lez-Anvaing, een gemeente in de buurt<br />

van de taalgrens. Sinds 1998 biedt de school<br />

vanaf de derde kleuterklas een groot deel van<br />

de lessen in het Nederlands aan. «Omdat<br />

ouders het belang van talen inzien, stuurden<br />

ze hun kinderen enkele kilometers verderop<br />

in Vlaanderen naar school. Wij bieden een<br />

tussenoplossing aan», zegt directeur Freddy<br />

Bertoux. «De kinderen leren Nederlands en<br />

toch verliezen ze hun culturele identiteit niet.<br />

Ze zijn niet perfect tweetalig na het zesde<br />

leerjaar, maar ze kunnen wel heel behoorlijk<br />

Nederlands spreken en schrijven. En als ze<br />

ook in het secundair onderwijs <strong>voor</strong> een taalbadschool<br />

kiezen, zijn ze op hun achttiende<br />

wel tweetalig.» Dat ouders vragende partij<br />

zijn, bewijst het groeiende aantal leerlingen<br />

van de school: in 1998 waren dat er maar<br />

21, nu zijn het er meer dan driehonderd.<br />

«En elk jaar krijg ik zeker nog een twintigtal<br />

aanvragen van ouders die hun kind in de<br />

lagere school nog willen inschrijven», voegt<br />

Freddy Bertoux toe.<br />

150 keer taalbad<br />

Is deze school een alleenstaand geval in Wallonië?<br />

Nee. In 1989 start een basisschool in<br />

Luik als eerste met een taalbadprogramma in<br />

de derde kleuterklas. De Franse Gemeenschap<br />

laat het initiatief eerst oogluikend toe, maar<br />

in 1998 kondigt ze een decreet af dat de<br />

taalbadprojecten officieel toestaat en er een<br />

kader <strong>voor</strong> creëert. Elk jaar stijgt het aantal<br />

«Motivatie is<br />

belangrijker dan<br />

intelligentie»<br />

basis- en secundaire scholen ‘en immersion<br />

linguistique’: tijdens het schooljaar 2006-2007<br />

zijn het er al 98 in het basisonderwijs en<br />

meer dan vijftig in het secundair onderwijs.<br />

Ongeveer tweehonderd leraren en achtduizend<br />

leerlingen geven en volgen les in een<br />

taalbadschool. Een school kiest zelf of ze in<br />

het project stapt: enkel de goedkeuring van<br />

de schoolraad en de inspectie is nodig.<br />

«Wij zijn gestart in 2004, toen de eerste<br />

leerlingen van het taalbadproject van onze<br />

lagere school afstudeerden. Onze leerlingen<br />

kiezen <strong>voor</strong> Latijn of <strong>voor</strong> een andere richting.<br />

Als ze een andere richting kiezen, doen ze<br />

dat al dan niet in een taalbadklas», vertelt<br />

<strong>Jean</strong> Pirsoul, studieprefect van de secundaire<br />

school Athénée Royal in Jodoigne. De school<br />

mag zelf de taal kiezen: bij de meerderheid is<br />

dat Nederlands, maar enkele scholen kiezen<br />

<strong>voor</strong> Engels of Duits. «Omdat onze school<br />

zo dicht tegen de taalgrens ligt, spreekt het<br />

<strong>voor</strong> zich dat we Nederlands kiezen. Maar<br />

er is ook een andere reden: Engels leren de<br />

leerlingen sowieso - via het internet, muziek,<br />

TV … - en <strong>voor</strong> Nederlands is dat niet het<br />

geval», zegt Freddy Bertoux.<br />

Eindtermen<br />

Het decreet van 1998 legt vast hoeveel lesuren<br />

de leerlingen in een andere taal mogen<br />

krijgen. In de derde kleuterklas en het eerste<br />

en tweede leerjaar is dat minimum de helft<br />

en maximum driekwart van het totale lesurenpakket.<br />

In de rest van de lagere school<br />

is dat iets minder: minimum een kwart en<br />

maximum tweederde. In het secundair is het<br />

maximum nog maar een kwart. Het aantal<br />

lesuren taalbad neemt dus af naarmate de<br />

leerlingen ouder worden. Dat komt doordat<br />

ook taalbadleerlingen de eindtermen moeten<br />

halen. Frans is wel hun moedertaal, maar<br />

hoe ouder ze worden, hoe meer de thuistaal<br />

verschilt van de schooltaal. Een leerling die<br />

nooit wiskunde heeft gekregen in het Frans<br />

48 KLASSE NR.<strong>168</strong>

zal ‘een hoek’ vertalen als ‘un coin’, terwijl<br />

het eigenlijk ‘un angle’ moet zijn. En wat<br />

te denken van ‘une carotte carrée’? Freddy<br />

Bertoux: «Frans is een moeilijke taal en onze<br />

leerlingen moeten die goed beheersen. Bovendien<br />

gaan ze in het secundair onderwijs<br />

niet allemaal naar een taalbadschool. Zij<br />

moeten in staat zijn om zonder problemen<br />

alle vakken in het Frans te volgen.»<br />

Leerhouding<br />

Kritische stemmen beweren wel eens dat de<br />

kennis van het Frans van de leerlingen erop<br />

achteruitgaat. Maar klopt dat wel? Wetenschappelijk<br />

onderzoek toont aan dat dit niet<br />

het geval is: op het einde van het zesde leerjaar<br />

staan de taalbadleerlingen zeker niet achter<br />

op hun leeftijdgenoten die de basisschool<br />

volledig in het Frans doorlopen hebben. De<br />

inspectie van het secundair onderwijs stelt<br />

zelfs vast dat leerlingen die in het basisonderwijs<br />

les volgen in een taalbadschool in<br />

het secundair meer gemotiveerd zijn <strong>voor</strong><br />

talen. «In het algemeen hebben taalbadleerlingen<br />

een betere ‘leerhouding’», zegt<br />

Freddy Bertoux. «Ze hebben de gewoonte<br />

om aandachtig te zijn, <strong>voor</strong>tdurend nieuwe<br />

dingen te leren en zich in te spannen.»<br />

Ook hun sociale vaardigheden gaan er op<br />

<strong>voor</strong>uit. «Onze leerlingen durven spreken<br />

en ze leggen gemakkelijker contact met<br />

leeftijdgenootjes, ook als ze op vakantie zijn»,<br />

weten Sofie Meersschaert en Virginie Huys,<br />

die beiden lesgeven in Frasnes-lez-Anvaing.<br />

Maar is het project niet <strong>voor</strong>al gericht op de<br />

sterkere leerlingen? «Toch niet», zegt <strong>Jean</strong><br />

Pirsoul. «Uiteraard vraagt het wel een extra<br />

inspanning, maar motivatie is belangrijker<br />

dan intelligentie: de leerlingen moeten het<br />

zelf willen. En de leerlingen die later naar de<br />

universiteit gaan en een topfunctie zullen<br />

uitoefenen, hebben baat bij hun talenkennis,<br />

maar wie loodgieter wordt in Brussel heeft<br />

ook een extra troef in handen.»<br />

Verleid<br />

In de meeste scholen geven Vlaamse leraren<br />

les. Logisch, want leraren die vastbenoemd<br />

willen worden als ‘instituteur en immersion’<br />

moeten hun diploma behaald hebben in de<br />

taal waarin ze lesgeven. Maar wat verleidt<br />

hen om de taalgrens over te steken? Tenslotte<br />

verdienen leraren in Wallonië iets minder<br />

dan in Vlaanderen. Die redenen zijn nogal<br />

uiteenlopend, van dicht bij de school wonen<br />

tot het aanbod van een voltijdse job. «Maar<br />

dat is niet de belangrijkste reden», zeggen<br />

Christine Bulckaert en Griet Godaert, leraressen<br />

in Jodoigne. «De sfeer is hier gemoedelijker.<br />

De druk van bovenaf is niet zo groot als in<br />

Vlaamse scholen. We kunnen ons hier concentreren<br />

op lesgeven en zelf groeien». Sofie<br />

Meersschaert en Virginie Huys beamen dat.<br />

«De mentaliteit is hier anders», zegt Virginie<br />

Huys. «Ze zijn hier meer relaxed, ze lossen de<br />

problemen op als ze zich <strong>voor</strong>doen.» Lesgeven<br />

in een taalbadschool is niet te vergelijken<br />

met lesgeven in een gewone school. «Wat<br />

je geleerd hebt tijdens je stage, kan je hier<br />

niet toepassen», zegt Sofie Meersschaert.<br />

«Je moet zelf lessen uitwerken en het juiste<br />

niveau zoeken. Je kan niet zo snel werken,<br />

je moet je veel meer concentreren op woordenschat,<br />

veel herhalen.» Omdat er geen<br />

schoolboeken bestaan <strong>voor</strong> taalbadscholen<br />

- Nederlandstalig, maar wel gericht op de<br />

eindtermen van de Franse Gemeenschap<br />

- moeten taalbadleraren inderdaad hun lessen<br />

volledig zelf uitwerken. Ze werken heel<br />

ervaringsgericht. «Ik geef technologische<br />

opvoeding in het Nederlands», zegt Griet<br />

Godaert. «Voor de leerlingen zijn zowel<br />

het vak als de taal nieuw. Maar door heel<br />

praktisch te werken, slaag ik er toch in de<br />

inhoud over te brengen». Het is dus ‘miss’-<br />

gewijs een uitdaging? «Klopt! Ik leer iedere<br />

dag bij», lacht Virginie Huys.<br />

Vlaamse invasie<br />

Om in een taalbadschool aan de slag te<br />

gaan, moet je strikt genomen geen Frans<br />

kennen. Als je vastbenoemd wil worden,<br />

moet je bewijzen dat je ‘een voldoende<br />

kennis van het Frans’ hebt. Toch is het wel<br />

handig als je Frans kent of snel leert. Want<br />

hoewel ze met hun leerlingen geen Frans<br />

mogen praten, moeten taalbadleraren dat<br />

wel doen met de ouders, hun Franstalige<br />

collega’s en de directeur. «De voertaal in onze<br />

school is Frans», zegt Freddy Bertoux. «De<br />

klassenraden, de personeelsvergaderingen,<br />

het oudercontact … verlopen allemaal in het<br />

Frans. Ik heb ook graag dat de collega’s in<br />

groep Frans met elkaar spreken. Zo ontstaan<br />

er geen clans. Twee Vlaamse leraren samen<br />

mogen uiteraard gerust in het Nederlands<br />

met elkaar overleggen.» En wat denken<br />

de Waalse collega’s van de plotse Vlaamse<br />

Een vierkantswortel<br />

is geen carotte carrée<br />

invasie in hun school? «In het begin keken<br />

ze de kat wat uit de boom», zegt Griet Godaert.<br />

«Tenslotte heb je <strong>voor</strong> andere vakken<br />

soms grotere klassen en het vergt heel wat<br />

organisatie. Maar ondertussen zijn het prima<br />

collega’s.» De jobs van de Franstalige leraren<br />

worden - in grotere scholen - niet bedreigd,<br />

omdat door het taalbadproject meestal ook<br />

het aantal leerlingen van de school stijgt.<br />

«Taalbadleraren creëren hun eigen job»,<br />

bevestigt <strong>Jean</strong> Pirsoul. In totaal zijn er in Wallonië<br />

natuurlijk wel minder Franstalige leraren<br />

nodig. Leraren uitwisselen met Vlaanderen<br />

zou ideaal zijn <strong>voor</strong> de tewerkstelling.<br />

Zonder valse noten<br />

De leraren en de directeurs zijn tevreden, de<br />

leerlingen en hun ouders ook. Het lijkt wel een<br />

duet zonder valse noten. Zou Vlaanderen dan<br />

niet iets gelijkaardigs moeten organiseren?<br />

«Nee hoor», lacht studieprefect <strong>Jean</strong> Pirsoul.<br />

«Wij zijn de Vlamingen aan het inhalen.<br />

Worden jullie maar eentalig Nederlands, wij<br />

zorgen <strong>voor</strong> de tweetalige werknemers van<br />

de toekomst!»<br />

ET LA FLANDRE?<br />

Sinds 1 september 2004 is in Vlaanderen<br />

het decreet over het ‘vreemdetalenonderricht<br />

in het gewoon talenonderwijs’ van<br />

kracht. Het verplicht scholen Frans aan te<br />

bieden vanaf het vijfde leerjaar. Daarnaast<br />

kunnen scholen op vrijwillige basis en in<br />

overleg met directie, leraren en ouders<br />

starten met initiatie Frans vanaf de kleuterklas.<br />

Kinderen in een andere vreemde<br />

taal inwijden mag ook, maar niet zonder<br />

dat ze initiatie in het Frans krijgen. Een<br />

taalbadproject organiseren mag niet in<br />

Vlaanderen vanwege de taalwetten. Er is<br />

- net zoals in Wallonië - een decreet nodig<br />

om dat toch mogelijk te maken en om<br />

scholen officieel toe te staan om lessen in<br />

het Frans of een andere vreemde taal te<br />

geven. Directeur Lieven Delvoye van het<br />

O.L.V.-Instituut in Poperinge probeerde vorig<br />

jaar tevergeefs toestemming te krijgen om<br />

een aantal algemene vakken in het Frans<br />

aan te bieden. Als ‘tussenoplossing’ worden<br />

nu binnen het keuzegedeelte van het<br />

lessenrooster de vakken ‘informatica’ en<br />

‘initiatie handel’ in het Frans aangeboden<br />

als ‘extra uren Frans’. Minister Vandenbroucke<br />

lanceert op 28 september een<br />

nieuw talenbeleidsplan. Lees er meer over<br />

op www.lerarendirect.be.<br />

www.enseignement.be - Alles over taalbadprojecten vind je op de website van de Franstalige gemeenschap.<br />

KLASSE NR.<strong>168</strong> 49

© LUC DAELEMANS<br />

Twee vierjarige meisjes duiken achter de poppenkast en trekken<br />

er hun slipje uit. Juf Annick ‘betrapt’ hen terwijl ze elkaar<br />

giechelend betasten. Moet ze boos worden? Sam (8) neemt een<br />

kind van het eerste leerjaar mee naar het toilet en doet de deur op slot.<br />

Hij verplicht hem om zijn piemel in de mond te nemen. Stuur je hem van<br />

school? <strong>Klasse</strong> zoekt de grijze zone op tussen gezonde nieuwsgierigheid<br />

en seksueel misbruik tussen kinderen.<br />

Het aantal meldingen van seksueel misbruik<br />

tussen minderjarigen neemt toe. Twintig<br />

procent van de verkrachtingen en dertig<br />

tot vijftig procent van het kindermisbruik is<br />

op rekening van jonge daders te schrijven.<br />

Zeven op tien daders vinden hun eerste<br />

slachtoffer binnen de familie: broer of zus,<br />

neef of nicht. Ook leraren horen en zien<br />

steeds vaker ‘volwassen’ kopieergedrag op<br />

school. Sensuele videoclips, porno op het<br />

web, gore taal in jongerenmuziek: zonder<br />

duidelijke grenzen en goede rolmodellen van<br />

volwassenen komt een kind dat worstelt met<br />

zijn lichaam in chronische problemen.<br />

Naakt rondlopen<br />

Het derde jaar Menswetenschappen<br />

lanceert tussen twee lesuren<br />

een nieuwe Olympische discipline:<br />

je broek afstropen en een ‘stijve’<br />

proberen te krijgen <strong>voor</strong> de leraar<br />

van het volgende uur binnenstapt.<br />

«Dit is humor, dit moet toch kunnen!<br />

» verdedigen ze zich.<br />

Masturberen, vuile moppen vertellen, doktertje<br />

spelen, papa bespieden, schunnige<br />

telefoontjes doen of naakt rondlopen…<br />

<strong>voor</strong> de meeste kinderen is het een manier<br />

om hun onzekerheid te verbergen, om hun<br />

verleidingstechnieken te verfijnen, om te<br />

provoceren of te experimenteren. Kinderen<br />

en pubers moeten nog leren nuanceren<br />

en leren omgaan met hun eigen lichaam.<br />

Maar de leraar die toevallig op het spelletje<br />

uitkomt en in de leraarskamer alleen zegt:<br />

«Goh, die mannen van tegenwoordig!»<br />

stelt geen duidelijke grenzen.<br />

Kinder- en jeugdpsychiater Peter Adriaenssens<br />

verduidelijkt: «Leraren lijken zelf verward en<br />

vragen zich af: ‘Is dit leeftijdsbepaalde humor<br />

of ben ik oubollig?’ Er is een verschil tussen<br />

een vlotte bespreekbaarheid van seksuele<br />

thema’s, open staan <strong>voor</strong> de humor daarrond<br />

en humor die vernederend is, choqueert en<br />

inzoomt op personen in de klas. Het begrip<br />

‘het is om te lachen’ heeft een enorme rek<br />

gekregen. Binnen het thema ‘pesten’ kan<br />

een leraar preventief geseksualiseerd gedrag<br />

opnemen. Je vernedert een klasgenoot<br />

niet door hem bv. ‘rosse’ te noemen, je<br />

geeft géén commentaar over de grootte<br />

van je buurvrouws borsten, je toont géén<br />

schokkende beelden. Vraag maar eens aan<br />

jongeren of zij hun ouders willen zien vrijen.<br />

Ze gruwelen al bij de idee. Dat beeld kan<br />

je als spiegel gebruiken: er zit in elke klas<br />

ook een jongere die ongelukkige seksuele<br />

ervaringen heeft. Die zal van de humor van<br />

3MW averij oplopen.»<br />

Bulderpartij<br />

Een jongen van dertien met een<br />

autismespectrumstoornis probeert<br />

een stagiaire te kussen, omdat hij<br />

merkt dat ze een string draagt.<br />

«Op het world wide web staan<br />

50 KLASSE NR.<strong>168</strong>

veel foto’s van dergelijke meisjes<br />

en die lachen en kussen allemaal.»<br />

De aanleg van een leerling, de omgeving<br />

waarin hij opgroeit en de levenservaringen<br />

die hij oppikt, kunnen van hem een dader<br />

maken. Buitenlands onderzoek leert dat<br />

vier op vijf daders zelf een <strong>voor</strong>geschiedenis<br />

van seksueel misbruik hebben. «Dat is<br />

iets wat we in Vlaanderen niet herkennen»,<br />

reageert professor Adriaenssens. «Wij<br />

staan in Vlaanderen versteld van het aantal<br />

jongeren dat uit een degelijk gezin komt.»<br />

Ongeveer de helft van<br />

de minderjarige daders<br />

worstelt met een nog<br />

niet onderzochte ernstige<br />

ontwikkelingsproblematiek.<br />

Dat kan een autismespectrumstoornis<br />

zijn,<br />

een vorm van ADHD…<br />

Voor sommigen van hen is het niet duidelijk<br />

wie tot hun vertrouwde kring behoort<br />

en wie je daarom bij<strong>voor</strong>beeld bloot in de<br />

badkamer mag zien. «Er is ook een groep<br />

bij wie je een echte gedragsproblematiek<br />

vindt. Bij hen heerst thuis een soort dualiteit:<br />

‘Je hebt wel van je zus af te blijven!’<br />

Maar als dezelfde jongen de kleedkamer<br />

van de meisjes naakt binnenstormt, is zijn<br />

prestatie de aanleiding <strong>voor</strong> een bulderpartij<br />

van pa en ma: ‘Dat zijn de kuren van die<br />

jonge gasten!’ Het zijn wel de jongens<br />

die 85 tot 90 procent van de zedenfeiten<br />

plegen. Waarom zoveel jongens zich laten<br />

verleiden tot dergelijk probleemgedrag<br />

weten we niet.»<br />

Soaps<br />

Monica van tien spreekt veel over<br />

seks. Zonder remmingen. Ook<br />

in de klas. Bovendien kleedt ze<br />

zich sexy <strong>voor</strong> haar leeftijd. Nu ze<br />

bij een meester zit, krijgen haar<br />

woorden een provocerend toontje.<br />

Soms is een kind verzot op seks en niet zelden<br />

komt dat door de misplaatste openheid<br />

die thuis geldt. Kinderen imiteren immers<br />

rolmodellen, leren door hun opvoeders te<br />

observeren in verschillende situaties. Een<br />

kind mag best horen dat seks iets leuks is,<br />

het hoeft het niet te zien. Nieuw is ook de<br />

bezorgdheid over de invloed van geseksualiseerd<br />

taalgebruik. Peter Adriaenssens: «Als<br />

je jongerenmuziek beluistert, dan stel je vast<br />

dat een boel schuttingtaal als animatie dient.<br />

Sommige websites verzamelen seksueel<br />

getinte en vaak denigrerende ‘humor’. En<br />

dat wordt allemaal gebracht als iets waar<br />

mensen om lachen. In soaps waar om de<br />

zoveel minuten gelachen moet worden, is<br />

één op de acht grapjes schunnig of grof.<br />

En daarbij schiet telkens de lachband in<br />

werking. Niet de grappen op zich zijn verantwoordelijk<br />

<strong>voor</strong> Monica’s gedrag. Maar<br />

in die leeftijdsfase is het risico op kopiëren<br />

wel groter. Zeker als die jongere daar thuis<br />

weinig corrigerende reacties op krijgt.»<br />

«Een kind mag best<br />

horen dat seks iets<br />

leuks is, het hoeft<br />

het daarom nog<br />

niet te zien»<br />

Aangetast<br />

Een kleuterjuf vindt het heel<br />

vervelend dat Haiko (5) altijd haar<br />

borsten aanraakt. Ze vertelt het in<br />

de lerarenkamer en anderen herkennen<br />

de bizarre obsessie van de<br />

kleuter. De juf besluit de ouders in<br />

te lichten.<br />

Een leraar zal een <strong>voor</strong>val als dit snel onder<br />

de mat vegen uit schroom. ‘Hoe gaan de<br />

ouders op mij reageren?’ ‘We kunnen toch<br />

niet alles controleren?’<br />

«Schroom is een menselijk<br />

reactie», reageert Peter<br />

Adriaenssens. «Iedereen<br />

ziet zich met de ene ouder<br />

meer bespreken dan<br />

met de andere. Ook de<br />

directie of het CLB kan<br />

dat gesprek met ouders voeren. Het CLB<br />

is hier zeker op zijn plaats, omdat vaak<br />

blijkt dat er meer problematisch is in de<br />

ontwikkeling van dat kind.» Ouders willen<br />

soms zelf niet zien dat hun kind getuige,<br />

slachtoffer of dader van grensoverschrijdend<br />

seksueel gedrag was. Slachtofferkinderen<br />

zullen hen dit zelden zelf op een directe<br />

manier vertellen. Bovendien kunnen ook<br />

ouders dader zijn en baat hebben bij zwijgen<br />

en ontkennen. «Leraren moeten alert<br />

blijven, met collega’s en CLB’s onderling<br />

blijven praten over hoe dit alles evolueert<br />

binnen schoolgemeenschappen. Zo staat<br />

een school niet ineens <strong>voor</strong> een olievlek<br />

waarbij ganse groepen aangetast zijn.»<br />

Eervol<br />

Ellen (14) heeft gewild seksueel<br />

contact met haar lief. Het meisje<br />

weet dat dit <strong>voor</strong> haar ouders<br />

onaanvaardbaar is. Als hun relatie<br />

uit geraakt, komen de ouders<br />

het toch aan de weet en zegt<br />

Ellen dat het ongewenst was. De<br />

school zet de jongen aan de deur.<br />

Peter Adriaenssens waarschuwt <strong>voor</strong> te<br />

snelle dramatische reacties, al dan niet onder<br />

druk van ouders. «Kwalificeer ongewenst<br />

of ongelukkig seksueel contact tussen<br />

jongeren niet meteen als ‘misbruik’. Het<br />

is het veiligst om rustig te bekijken wat er<br />

juist aan de hand is. Je ziet gedrag, maar<br />

het is niet gemakkelijk om snel te weten<br />

wat erachter schuilt. Dat Ellen dat zegt, is te<br />

begrijpen, vanuit haar dynamiek met thuis.<br />

Ze moet ook leren dat het het meest eervol<br />

is, zelfs bij complexe problemen als deze,<br />

als een jongen kan erkennen dat hij te ver<br />

gegaan is en zich wil laten helpen.»<br />

Je leest meer in ‘Ook kinderen hebben een<br />

lichaam’ van <strong>Jean</strong>-<strong>Yves</strong> <strong>Hayez</strong> (uitgeverij<br />

Lannoo) Dit artikel is deels gebaseerd op<br />

een studiedag van het VCLB-vormingscentrum,<br />

project Relaties & Seksualiteit. Alleen<br />

de namen van de kinderen zijn fictief.<br />

OVER DE SCHREEF:<br />

WAT DOE JE?<br />

Was het spelen of<br />

misbruiken?<br />

Je hebt toevallig een stel kinderen betrapt in het<br />

‘ballenkot’. Was het een spelletje? Er zijn twee<br />

mogelijkheden.<br />

1. Een uit de hand gelopen spel is altijd spontaan<br />

gestart. Het begon <strong>voor</strong> iedereen leuk, maar<br />

achteraf voelen alle kinderen een verschillende<br />

graad van schaamte. Het ‘spelletje’ herhaalt<br />

zich zelden en vormt geen risico <strong>voor</strong> hun<br />

eigen ontwikkeling.<br />

2. Misbruik, gemaskeerd als spel, heeft een dominant,<br />

geheim en dreigend element in zich. Het<br />

slachtoffer is angstig, boos of prikkelbaar. Dit<br />

gebeurt niet uit vrije wil. Het verschil in leeftijd<br />

(meer dan drie jaar), ontwikkelingsniveau, fysieke<br />

kracht of status (babysit, klasverantwoordelijke<br />

…) zorgt <strong>voor</strong> een machtspositie. Betrapt? De<br />

dader zal zijn geheim nog beter maskeren.<br />

Misbruik stopt zelden bij tussenkomst van<br />

een ouder of leerkracht.<br />

Welke ‘spelletjes’ zijn <strong>voor</strong><br />

een kind tussen twee en<br />

twaalf abnormaal?<br />

Neukscènes, <strong>voor</strong>werpen in vagina of anus steken,<br />

borsten van volwassenen herhaaldelijk aanraken...<br />

Peter Adriaenssens: «Dit zijn de uitersten op de<br />

lijn. Ga <strong>voor</strong>t op je ‘buikgevoel’ om sturend op<br />

te treden. Vraag je je af ‘Gaat dit niet te ver?’,<br />

toets dan je gevoel aan dat van anderen. Net<br />

omdat leraren veel jongeren zien, schatten ze<br />

een situatie vaak juist in.»<br />

Hoe reageer je?<br />

- Stel duidelijke regels op. Een goede school is<br />

een school waar een kind voelt dat directie<br />

en leraren echt een lijn uittekenen;<br />

- Leef naar je eigen regels. Maak zelf geen vernederende<br />

of seksueel getinte opmerkingen.<br />

Kinderen hebben goede rolmodellen nodig;<br />

- Bespreek met collega’s of CLB wat je zelf als<br />

ongewoon ervaart;<br />

- Blijf alert;<br />

- Kwalifi ceer ongewenst of ongelukkig seksueel<br />

contact tussen jongeren niet onmiddellijk als<br />

‘misbruik’. Soms reageren scholen dramatisch<br />

snel, al of niet onder druk van ouders;<br />

- Het is het veiligst om rustig te bekijken wat<br />

er juist aan de hand is. Je ziet gedrag, maar<br />

het is niet gemakkelijk om snel te weten<br />

wat erachter schuilt. Raadpleeg indien nodig<br />

het CLB.<br />

KLASSE NR.<strong>168</strong> 51

© PETER VAN HOOF<br />

«Dikke knuffel, Julie»<br />

Hey Veerle, mijn tijd is gekomen.<br />

Bedankt <strong>voor</strong> wat je gedaan hebt.<br />

Dikke knuffel, Julie<br />

Dit is het sms’je dat Veerle Louis op<br />

zaterdag 11 maart om 12.44 u. krijgt.<br />

Twee minuten later gooit Julie (15)<br />

zich onder de trein. Veerle was haar<br />

groene leraar. Verschillende keren<br />

had Julie haar dood aangekondigd.<br />

Maar nu was het ‘echt’.<br />

Veerle Louis, groene leraar:<br />

«Ze nemen mijn arm vast en<br />

vragen ‘Ca va?’»<br />

«Julie was een stil, wat teruggetrokken meisje.<br />

Ze vroeg nooit aandacht. Ze presteerde erg<br />

goed en was een superperfectionist. Dat zag<br />

je aan al haar werkjes. Bij het begin van het<br />

derde jaar secundair onderwijs had ze me als<br />

groene leraar gekozen. Het begon met een<br />

ongerust telefoontje van haar mama. Dat<br />

Julie niet goed in haar vel zat, over zelfmoord<br />

praatte en dat ze me een briefje zou schrijven.<br />

Na dat briefje heb ik met haar gepraat. Verteld<br />

dat mensen het moeilijk kunnen hebben,<br />

maar dat er altijd lichtpuntjes zijn. Dat ik wel<br />

zo iemand wilde zijn, maar dat ik dat niet<br />

alleen kon. Ik heb Julie overtuigd om met de<br />

CLB-medewerker te praten. Het werd snel<br />

duidelijk dat Julie professionele hulp nodig<br />

had. Ik heb haar mijn e-mailadres gegeven:<br />

<strong>voor</strong> als ze het moeilijk had. We beslisten om<br />

elkaar elke week op vrijdag na de lessen te<br />

zien. De eerste keer was ze erg nerveus en<br />

vertelde me dat ze zichzelf kraste. ‘Ik vind<br />

mezelf niet mooi, ik ben te dik, ik kan geen<br />

vrienden maken. Krassen lucht op.’»<br />

Pillen<br />

«De dag na haar eerste gesprek met de<br />

psychologen van het centrum <strong>voor</strong> geestelijke<br />

gezondheidszorg doet ze haar eerste<br />

zelfmoordpoging. Haar moeder vond haar<br />

thuis: ze had pillen geslikt. We hebben toen<br />

de leerlingen van de klas van de juiste feiten<br />

op de hoogte gebracht. Ze konden vragen<br />

stellen en we besloten samen contact te<br />

houden met Julie in het ziekenhuis… Julie<br />

leek alleen vertrouwen in mij te hebben. Ze<br />

stond heel weigerachtig tegenover andere<br />

hulp. Opname in de psychiatrie zag ze totaal<br />

niet zitten. Elke week overlegde ik met de<br />

andere leerlingenbegeleiders op school. Dat<br />

steunde me. Toen Julie terug naar school<br />

kwam, had ze het erg moeilijk. ‘Sommigen<br />

kijken naar mij en anderen zeggen niks’,<br />

zei ze. Ze voelde zich daar niet goed bij.<br />

Ze klampte zich aan mij vast. Ik heb haar<br />

mijn gsm-nummer gegeven en concreet<br />

afgesproken: echt <strong>voor</strong> noodgevallen. Julie<br />

drong zich nooit op. Ze sms’te eerst om te<br />

vragen of ze mocht bellen.»<br />

Op toilet<br />

«Drie weken later krijg ik om 23 uur een<br />

sms’je van Julie. ‘Ik zie het niet meer zitten,<br />

niemand kan me helpen, dankjewel’.<br />

Ze had opnieuw pillen genomen. Iedereen<br />

dacht: ‘Dit kan toch niet’. Julie ketste elke<br />

vorm van psychiatrische hulp af. De start<br />

van de examens was rampzalig. Ze had me<br />

gevraagd om haar armen te verzorgen. Ik<br />

schrok: dit was niet meer krassen, dit was<br />

52 KLASSE NR.<strong>168</strong><br />

www.zelfmoordpreventievlaanderen.be - <strong>Pr</strong>eventieplan rond zelfmoord, zelfmoordpoging of suïcidale crisis (of via mail:<br />

zelfmoordpreventie@pandora.be).

snijden, zelfvernietiging. We zijn toen met<br />

Julie naar haar ouders gegaan, hebben haar<br />

armen getoond en gepleit <strong>voor</strong> een snelle<br />

opname. Maar er was een wachtlijst. We<br />

wisten dat Julie het opnieuw zou proberen.<br />

Niemand durfde haar nog alleen te laten.<br />

Tijdens het examen chemie doet ze een<br />

derde zelfmoordpoging, in de toiletten. Ik<br />

werd uit de les gehaald. Ik zei tegen Julie<br />

dat het zo niet verder kon, dat ze zich<br />

moest laten helpen. Nooit heb ik zoveel<br />

boosheid in iemands ogen gezien: ‘Je gaat<br />

me niet meer terugzien’, schreeuwde ze.<br />

‘Als ik naar de psychiatrie moet, spring ik<br />

onder een trein.’»<br />

Ze foefelde<br />

«Ze is dan opgenomen. Maar ze foefelde<br />

met haar medicatie en zette hulpverleners<br />

op het verkeerde been. ‘Zij maken het<br />

ingewikkeld, ik niet, ik wil er gewoon niet<br />

meer zijn.’ Ik ging haar elke week bezoeken<br />

en zag stilaan het licht uit haar ogen gaan.<br />

Die week mocht ze op zaterdag tussen 8 en<br />

20 uur naar huis. Om 11.30 uur heeft ze<br />

me nog een mailtje gestuurd. ‘Ik heb een<br />

concreet plan, ik bedank je, ik spring onder<br />

de trein, ik ben heel nerveus. Ik hoop dat<br />

het geen pijn gaat doen.’ Ik heb dat mailtje<br />

pas achteraf gelezen. Om 12.44 uur kwam<br />

het sms’je. Toen ik het telefoontje van haar<br />

zus kreeg, ben ik moedeloos gaan huilen.<br />

Urenlang, zonder ophouden. Maandag<br />

was zwaar op school. Maar mijn collega’s<br />

waren bijzonder warm en begripvol. Er was<br />

ruimte <strong>voor</strong> tranen, stilte, een knuffel. Ook<br />

zij vingen de leerlingen heel goed op.»<br />

Groene leraar<br />

«Ik ben blij dat Julie mij als groene leraar<br />

heeft gekozen. Ik heb de kracht gevoeld,<br />

wat je kan betekenen. Ik heb ook de grenzen<br />

ontdekt. Maar je moet <strong>voor</strong>uit. Er zijn nog<br />

andere leerlingen die op je rekenen. Toch<br />

blijft dat gevoel van schuld, van falen. Wat<br />

had ik nog meer kunnen doen? Ik had met<br />

Julie concrete afspraken gemaakt over sms<br />

en e-mail. Om mezelf te beschermen, het<br />

draaglijk te houden. Ik vraag me soms af<br />

of ik de grenzen niet te nauw getrokken<br />

had. Enkele dagen na de zelfmoord kwam<br />

Robbe van vijf Handel tijdens een springuur<br />

aan de deur van de leraarskamer kloppen.<br />

‘We moeten ook aan jou denken’, zei hij<br />

en hij gaf me een knuffel. Je beseft dan<br />

dat leerlingen ook bezorgd zijn om jou.<br />

De kleine tekentjes die ikzelf <strong>voor</strong>tdurend<br />

uitstuur naar leerlingen kreeg ik plots terug:<br />

leerlingen die even mijn arm vastnamen en<br />

vroegen: ‘Ça va?’»<br />

Katrien Descamps, leraar:<br />

«Er moest ruimte zijn <strong>voor</strong> het<br />

verdriet»<br />

«Maandag hebben we een bezinningsmoment<br />

georganiseerd <strong>voor</strong> heel de school.<br />

Het aardrijkskundelokaal was ingericht als<br />

een rouwlokaal. Wie wou, kon er na de<br />

bezinning nog blijven. Of er later in de week<br />

terugkomen. Vooral <strong>voor</strong> de klasgenoten<br />

en de dichtste vrienden van Julie was dat<br />

erg belangrijk. Met de directeur en de<br />

leerlingenbegeleiders hadden we een lijst<br />

opgesteld van leerlingen en ook vrienden<br />

van Julie die erg emotioneel konden reageren<br />

of het moeilijk konden krijgen. We<br />

vroegen hun groene leraren een extra oogje<br />

in het zeil te houden. In een brief naar alle<br />

ouders vertelden we wat er gebeurd was<br />

met Julie, hoe we de<br />

leerlingen op school<br />

opvangen en dat hun<br />

zoon of dochter het<br />

thuis ook wel eens<br />

moeilijk kon krijgen.<br />

Dat ze dan gerust contact mochten opnemen<br />

met ons. Met de leraren spraken<br />

we af dat als leerlingen vragen stelden,<br />

we er zouden op ingaan. Maar het was<br />

ook goed dat het ritme op school zo snel<br />

mogelijk zou worden hervat. En al wie naar<br />

de begrafenis wilde, kon dat.»<br />

Lieven Vandekerckhove, directeur:<br />

«De feiten staken ons plots<br />

<strong>voor</strong>bij»<br />

«Je hoort wel eens van een leerling die<br />

zelfmoord pleegt in een grote school.<br />

Maar zolang het niet binnen je eigen<br />

schoolmuren gebeurt, sta je er niet echt<br />

bij stil. We wisten dat Julie het erg moeilijk<br />

had. Maar je blijft toch altijd geloven dat<br />

er een oplossing komt. Tot de feiten ons<br />

<strong>voor</strong>bijstaken. Enkele jaren geleden zouden<br />

we erg geïmproviseerd hebben. Het<br />

werk van jarenlange leerlingenbegeleiding<br />

werkte: samen bekijken welke leerlingen<br />

het moeilijk zouden krijgen, hoe dat opvangen,<br />

hoe communiceren, hoe genoeg<br />

ruimte geven aan het verdriet. Voor leerlingen<br />

én leraren. Maar tegelijk mochten<br />

we ons ook niet koesteren in dat verdriet.<br />

Het leven gaat door. Bovendien moet je<br />

niet zwijgen over zelfmoord bij jongeren.<br />

Het is juist door het niet bespreekbaar te<br />

maken dat je jongeren op ideeën brengt.<br />

We houden Julie heel dicht bij ons nu. Ze<br />

heeft een plaatsje met foto gekregen in de<br />

gangkapel. Er staat ook een rouwkoffertje<br />

bij waar iedereen wat dan ook in kwijt kan.<br />

Ieder belangrijk moment hier op school zal<br />

ze er zijn. Ook als haar klasgenoten hier<br />

over drie jaar afstuderen.»<br />

Brett en Tom,<br />

klasgenoten en Julies beste vrienden:<br />

«Sommige leraren zijn gewoon<br />

leraren»<br />

Brett: «Ik denk vaak dat je met je gevoelens<br />

niet op school moet zijn. Sommige leraren<br />

zijn gewoon leraren. Maar mevrouw Louis is<br />

anders. Julie had veel aan haar: ze sms’ten<br />

Elke schoolweek<br />

doodt één Vlaamse<br />

leerling zichzelf<br />

en mailden. Ik heb dezelfde groene leraar<br />

gekozen. Ik weet dat ik er altijd naartoe<br />

kan. Ze weet alles over Julie. Ze weet ook<br />

onmiddellijk wat ik bedoel. Zonder veel<br />

woorden.»<br />

Tom: «We hadden regelmatig contact met<br />

Julie toen ze in die instelling zat. We hebben<br />

nog een doos naar haar opgestuurd. Ik<br />

had er een persoonlijk briefje bij gestoken<br />

en een reep chocolade. Ik wist dat ze daar<br />

verzot op was. Na haar<br />

zelfmoord hebben ze<br />

briefjes onder haar<br />

hoofdkussen gevonden.<br />

Eentje <strong>voor</strong> Brett en<br />

eentje <strong>voor</strong> mij. ‘Dit is<br />

zowat het laatste wat je van me zal horen.<br />

Wil jij tijdens mijn begrafenis dit tekstje<br />

<strong>voor</strong>lezen?’ Ik heb het lastig gehad op<br />

die begrafenis en raakte moeilijk uit mijn<br />

tekst. Dat vond ik heel erg. Het laatste wat<br />

ik <strong>voor</strong> haar kon doen, lukte zo moeilijk.<br />

We zijn in de klas van plaats veranderd.<br />

En Julie is mee veranderd. Ook al is ze er<br />

niet meer.»<br />

Hoe Tom en Brett over Julie vertellen, lees je<br />

deze maand in Maks!<br />

<strong>Jean</strong>ique en Dominique, haar ouders:<br />

«Bewondering <strong>voor</strong> de school»<br />

«Je kan niet geloven dat een kind van vijftien<br />

zo met de dood bezig is. Soms was Julie zo<br />

blij en opgewekt dat we dachten dat het<br />

allemaal wel in orde zou komen. Maar ze<br />

heeft iedereen, ook alle hulpverleners op<br />

een dwaalspoor gebracht: ze wilde dood.<br />

We hebben veel bewondering <strong>voor</strong> de<br />

aanpak van de school. Haar groene leraar<br />

was de enige met wie Julie echt contact<br />

had. We weten dat Veerle met veel vragen<br />

zit. Maar er was niemand die Julie nog<br />

kon helpen, niemand. De beste vrienden<br />

van Julie komen nog elke week bij ons op<br />

bezoek. Dat doet ons deugd: dat Julie niet<br />

vergeten wordt.»<br />

Het hele verhaal van <strong>Jean</strong>ique en Dominique<br />

lees je deze maand in <strong>Klasse</strong> <strong>voor</strong> Ouders.<br />

Marleen Vanbecelaere,<br />

CLB-medewerker:<br />

«Je moet er snel bij zijn»<br />

«Julie wou eerst geen gesprek met het<br />

CLB. Maar ze deed het dan toch. Niet<br />

zozeer <strong>voor</strong> zichzelf, maar omdat ze het<br />

beloofd had aan haar groene leraar. Bij het<br />

eerste gesprek was al vlug duidelijk dat<br />

Julie professionele hulp nodig had. Ze was<br />

moedeloos, geloofde er niet meer in. Hoe<br />

vroeger je er als hulpverlener bij bent bij<br />

kinderen met depressieve neigingen, hoe<br />

beter. Niet elke gedachte aan zelfmoord is<br />

even onomkeerbaar.»<br />

DAG VAN DE NABESTAANDEN<br />

Ontmoet leraren, hulpverleners en nabestaanden die ook met zelfmoord geconfronteerd werden op de<br />

5 de Dag van de Nabestaanden (18 november, Elewijt/Zemst). Er is een workshop hoe je een draaiboek<br />

maakt op school. Info: info@werkgroepverder.be - www.zelfmoord.be<br />

www.klasse.be/eerstelijn.- eerstelijnsdossier rond zelfmoord en zelfmoordpreventie, met stappenplan <strong>voor</strong> klas en school.<br />

www.werkgroepverder.be - Met o.a. nieuw forum <strong>voor</strong> nabestaanden na zelfdoding, <strong>voor</strong> kinderen en jongeren, volwassenen en professionelen<br />

KLASSE NR.<strong>168</strong> 53

Yasmina<br />

Valère<br />

Esra<br />

Charlotte<br />

Yasin<br />

«Niemand zal je<br />

handje vasthouden»<br />

© LUC DAELEMANS<br />

weten nauwelijks<br />

wat hen in de<br />

«Zesdejaars<br />

hogeschool of aan de<br />

universiteit staat te wachten», zegt<br />

Valère Awouters. Hij doceert in de<br />

lerarenopleiding aan de Katholieke<br />

Hogeschool Limburg en woont om<br />

de hoek van het Sint-Pauluscollege<br />

in Houthalen-Helchteren. Vandaag<br />

neemt <strong>Klasse</strong> hem mee <strong>voor</strong> “De<br />

Switch”. Hij ontmoet de zesdejaars<br />

van de school en checkt of zijn toekomstige<br />

studenten klaar zijn <strong>voor</strong><br />

een hogere studie.<br />

Docent Valère Awouters palmt een zitje in<br />

tijdens de les Latijn van mijnheer Lievens. In<br />

dit zesde jaar zitten achttien leerlingen uit<br />

verschillende klasgroepen bijeen: Latijn in<br />

combinatie met wiskunde of wetenschappen.<br />

Slechts vier leerlingen weten al wat<br />

ze volgend jaar gaan studeren: Esra en<br />

Yasmina kiezen <strong>voor</strong> rechten, Charlotte wil<br />

pedagogie studeren en Yassin architectuur.<br />

Alle anderen vinden het moeilijk om een<br />

gepaste studierichting te vinden. «Maak op<br />

je achttiende uit het enorme aanbod maar<br />

eens een studiekeuze die de rest van je leven<br />

richting zal geven… », zegt directeur Theo<br />

Kuppens van het Sint-Pauluscollege. «Daarom<br />

helpen de leerlingenbegeleider en het CLB<br />

de leerlingen van in het begin<br />

van het schooljaar bij hun<br />

beroeps- en studiekeuze.<br />

Ze moeten inzien wat ze<br />

kunnen en willen, en welke<br />

studies bij hun aspiraties en<br />

capaciteiten passen. We zien<br />

te vaak dat leerlingen zichzelf overschatten,<br />

en vaak doen hun ouders mee. Het is<br />

onze taak die verwachtingen realistischer<br />

te maken en zo een watervalsysteem in het<br />

hoger onderwijs te vermijden. Niet alleen<br />

is het pijnlijk <strong>voor</strong> jongeren om te moeten<br />

bissen, het kost de samenleving per gebuisde<br />

handenvol geld.» De docent knikt:<br />

«<strong>Pr</strong>ecies omdat het steeds vaker <strong>voor</strong>komt<br />

dat jongeren slecht kiezen, houden we op<br />

de hogeschool een intakegesprek als we<br />

«Maak op je<br />

achttiende maar<br />

eens de juiste<br />

studiekeuze»<br />

een student inschrijven. ‘Ik had een fijne<br />

juf <strong>voor</strong> wiskunde, dus wil ik nu ook wiskundeleraar<br />

worden’, motiveert een jongen<br />

uit het BSO zijn studiekeuze… Nochtans<br />

heeft hij onvoldoende wiskundige bagage<br />

om te kunnen slagen. Maar vaak praat je<br />

dan tegen een muur.»<br />

‘Yo Valère’<br />

’t Is de eerste week van het schooljaar en<br />

mijnheer Lievens maakt samen met de<br />

leerlingen de planning op, doorbladert de<br />

cursus, verduidelijkt wanneer de klas al of<br />

niet een toets mag verwachten, en op welke<br />

manier hij vragen zal stellen. De leerlingen<br />

noteren ijverig. Tussendoor onderhandelen<br />

ze met de leraar over de<br />

timing van de toetsen. «Dat<br />

doen mijn studenten ook»,<br />

merkt Valère op. «Ik heb ze<br />

door de jaren mondiger en<br />

assertiever weten worden.<br />

Ik krijg mails die beginnen<br />

met ‘Yo Valère’. Weet je, tegenwoordig<br />

bepalen studenten de setting van de relatie<br />

met hun docenten, niet omgekeerd.»<br />

De zesdejaars krijgen de opdracht om in dertig<br />

regels hun eigen kritische mening over de<br />

stelling van een filosoof uit te werken. «’t Is<br />

niet de bedoeling dat je gaat googelen, put<br />

liever eens uit je eigen ideeën», voegt de<br />

leraar er <strong>voor</strong> de zekerheid aan toe. De docent<br />

knipoogt goedkeurend naar zijn secundaire<br />

collega. «Belangrijk dat jongeren zélf leren<br />

54 KLASSE NR.<strong>168</strong><br />

Reageren op dit artikel kan, mail redactie.leerkrachten@klasse.be

Yesim:<br />

«Ik had ook die druk<br />

om mij te bewijzen<br />

als allochtone.»<br />

denken. Er arriveren er nog te veel in het<br />

hoger onderwijs die dat niet kunnen…» Na<br />

de les zoekt Valère Awouters de leerlingen<br />

op de speelplaats op. «Laat ons babbelen op<br />

de bankjes», zegt Esra. Maar die zitten vol<br />

met andere leerlingen. «Geen probleem»,<br />

lacht Esra guitig. «Die jagen we weg want<br />

dit is de plaats van de laatstejaars». Valère<br />

grinnikt: «Volgend jaar zijn jullie weer de<br />

kleintjes…» Yasmina huivert: «Het idee dat<br />

we volgend jaar in een enorme groep van<br />

honderden studenten terecht gaan komen,<br />

vind ik tamelijk angstaanjagend. Allemaal<br />

in één grote aula naar een prof luisteren en<br />

pennen. De persoonlijke band die je in het<br />

secundair opbouwt met de leraren bestaat<br />

waarschijnlijk niet in het hoger. Uitleg vragen<br />

aan de leraar zal ik niet meer durven denk<br />

ik…» Valère schudt het hoofd: «Je vergist<br />

je als je denkt dat je in de les gaat zitten als<br />

passieve toehoorder. Het is juist de bedoeling<br />

dat je zelfstandig leert, in groep werkt en<br />

actief bent. Het hoger onderwijs is drastisch<br />

veranderd, maar blijkbaar is dat nog niet<br />

doorgedrongen bij jongeren die vandaag<br />

een studiekeuze moeten maken…» Tot<br />

directeur Theo Kuppens: «Ik merk dat de<br />

leerlingen hier net zoals de meeste jonge<br />

mensen geen realistisch beeld hebben<br />

van de opleiding en manier van studeren<br />

in het hoger onderwijs. Ze beginnen aan<br />

iets waarvan ze de werkvorm niet goed<br />

inschatten, met in het hoger onderwijs<br />

véél gebuisden en bissers als gevolg. Er<br />

gaapt een enorme kloof tussen secundair<br />

en hoger onderwijs.»<br />

Onze eigen schuld<br />

Of de docent de secundaire school verantwoordelijk<br />

acht <strong>voor</strong> de vele bissers in het<br />

hoger onderwijs? «Ons secundair onderwijs<br />

is enorm goed, precies door de gedreven<br />

begeleiding en de verzorgde structuur, en<br />

Yasmina:<br />

«Uitleg aan de leraar<br />

vragen zal ik niet<br />

meer durven.»<br />

dat levert ons wereldfaam<br />

op. Paradoxaal genoeg<br />

veroorzaakt het mee<br />

de kloof met het hoger<br />

onderwijs en ligt het<br />

mee aan de basis van<br />

zoveel mislukkingen in het eerste jaar. In<br />

het hoger onderwijs valt die intense begeleiding<br />

immers weg. De planning is <strong>voor</strong><br />

rekening van de student, die verondersteld<br />

wordt voldoende discipline te hebben om<br />

zelfstandig te studeren.» Charlotte zucht:<br />

«Het is onze eigen schuld, want wij hebben<br />

gráág dat de leraar met ons de leerstof<br />

overloopt, <strong>voor</strong> ons de planning opmaakt<br />

en samen met ons de agenda invult. Dat<br />

geeft een veilig gevoel en het is makkelijk.<br />

Maar precies daardoor zal de schok in het<br />

hoger onderwijs groot zijn.» De docent knikt:<br />

«Jullie weten tenminste waar de problemen<br />

liggen en dat is al een eerste <strong>voor</strong>waarde om<br />

te slagen. Sommige studenten komen pas<br />

op het einde van het eerste academiejaar<br />

tot dat besef… Je kan er nu nog zelf een<br />

mouw aan passen: overleg met je leraren<br />

en de directeur om in het tweede semester<br />

zelf de planning op te stellen.»<br />

‘Ik vindt’<br />

In de lerarenkamer vertelt Valère aan lerares<br />

Frans Yesim Aslan wat Esra hem zonet toevertrouwde:<br />

dat ze <strong>voor</strong> rechten kiest, omdat ze<br />

wil tonen dat jongeren van Turkse origine zo’n<br />

studie aankunnen. Yesim knikt: «Ik had ook<br />

die drang om mij te bewijzen als allochtone.<br />

Het gevaar bestaat dat je dan een verkeerde<br />

studierichting kiest, of een opleiding die je<br />

niet ligt of die je niet aankan. Voor allochtone<br />

én autochtone leerlingen is het thuismilieu<br />

enorm belangrijk <strong>voor</strong> de studies. Wie steun<br />

krijgt, heeft meer kans om te slagen. Mijn<br />

ouders hebben mij altijd gestimuleerd om te<br />

studeren. Niet alle leerlingen hebben zoveel<br />

Valère: «Studenten zijn mondiger en assertiever geworden.»<br />

«Het hoger onderwijs<br />

is drastisch<br />

veranderd maar<br />

blijkbaar is dat nog<br />

niet doorgedrongen<br />

bij jongeren in het<br />

secundair»<br />

geluk.» Valère bedenkt:<br />

«Heel jammer dat er<br />

in de lerarenopleiding<br />

zo weinig allochtone<br />

studenten zitten. Dat<br />

komt door hun beperkte<br />

kennis van de Nederlandse taal. Een leraar<br />

die ‘ik vindt’ op het bord schrijft, dat kan<br />

nu eenmaal niet… Collega’s die zelf nooit<br />

in het secundair onderwijs hebben gestaan,<br />

durven een beschuldigende vinger uitsteken:<br />

‘Waarom krijgen leerlingen hun secundair<br />

diploma als ze nog niet eens zonder fouten<br />

kunnen schrijven?’, zeggen ze dan. Zelf<br />

weet ik door mijn ervaring als leraar ICT in<br />

het secundair dat je leerlingen hun diploma<br />

niet kan weigeren wegens taalfouten. …»<br />

Yesim: «Ik merk het aan sommige allochtone<br />

leerlingen hier op school: ze spreken een mix<br />

van Limburgs en hun eigen thuistaal, geen<br />

algemeen Nederlands. Voor allochtone jongeren<br />

die in een gettobuurt of concentratieschool<br />

opgroeien, geldt vaak dat ze onvoldoende<br />

Nederlands leren en daardoor minder studeer-<br />

en werkkansen hebben.» Of er een<br />

oplossing is? Valère: «De Antwerpse Karel De<br />

Grote Hogeschool organiseert speciaal <strong>voor</strong><br />

allochtone leerlingen een brugprogramma<br />

taalbeheersing. Mij lijkt het een goed idee<br />

zoiets ook aan de Katholieke Hogeschool<br />

Limburg in te voeren.»<br />

Ondertussen is Valères bezoek aan de<br />

secundaire school afgelopen. «Erg interessant<br />

om het leven in de secundaire school<br />

te volgen. Zesdejaars zouden dat ook in het<br />

hoger onderwijs moeten kunnen doen. In<br />

Engeland en Nederland bestaat zo’n systeem<br />

al: laatstejaars krijgen de kans om een poosje<br />

mee te draaien in het hoger onderwijs, zodat<br />

hun beeld van toekomstige studies word<br />

bijgesteld. Zo verloopt de overgang minder<br />

bruusk. Geen zot idee om zo’n systeem ook<br />

bij ons in te voeren.»<br />

KLASSE NR.<strong>168</strong> 55

MAG POLITIE PESTERS PAKKEN?<br />

Chinees:<br />

de andere kant van de medaille<br />

pas afgestudeerde Sinoloog<br />

Als en als partijraadslid van N-VA<br />

hoop ik dat de media ook eens de andere<br />

kant van het succesverhaal over het<br />

studeren van Chinees willen laten zien.<br />

Ik ben mijn studie Sinologie begonnen vóór<br />

het studeren van Chinees twee jaar geleden<br />

gepromoot werd en de richting Sinologie qua<br />

studentenaantallen uit haar voegen barstte.<br />

Velen beschouwen kennis van de Chinese<br />

taal belangrijk <strong>voor</strong> de economie, maar<br />

is deze overtuiging wel op de realiteit<br />

van de arbeidsmarkt gestoeld? Op dit<br />

eigenste moment is het antwoord een<br />

volmondige ‘nee’. De media en bepaalde<br />

politieke partijen hebben wel een visie<br />

over dit onderwerp ontwikkeld, maar die<br />

is niet gestoeld op de economische logica.<br />

Doe je namelijk de moeite om de bekende<br />

Vlaamse vacaturewebsites en de bijlagen<br />

van dito kranten te bekijken, dan merk<br />

je dat er hoofdzakelijk vacatures <strong>voor</strong><br />

technische beroepen zijn. Kennis van het<br />

Chinees wordt zo goed als nooit gevraagd.<br />

Nog niemand van de negen Sinologen die<br />

dit jaar aan de KULeuven afstuderen heeft<br />

een job gevonden die zelfs maar in de verte<br />

iets met Chinees te maken heeft. Zelf ben<br />

ik ook al enkele maanden aan het zoeken<br />

naar een job die op deze doelgroep gericht<br />

is en ik heb welgeteld één valabele vacature<br />

gevonden (van een bedrijf uit Waregem dat<br />

diezelfde vacature aan een tiental verschillende<br />

uitzendbureaus heeft uitbesteed).<br />

Zelfs met een specialisatie in economie is<br />

het <strong>voor</strong> Sinologen vrijwel onmogelijk in<br />

Vlaanderen een job in de reguliere sector<br />

te vinden die bij hun profiel aansluit.<br />

Hieruit kunnen we besluiten dat er een<br />

maatschappelijke ‘behoefte’ gecreëerd is<br />

die niet beantwoordt aan de economische<br />

noden van het Vlaamse bedrijfsleven.<br />

Moeten leerlingen uit het basis- en het<br />

secundair onderwijs verder door allerlei<br />

mensen en instellingen aangemoedigd<br />

worden Chinees te leren? Is het bij<strong>voor</strong>beeld<br />

niet nuttiger de taal te leren van de<br />

(nieuwe) EU lidstaten met een snelgroeiende<br />

economie? En nog een vraag om<br />

mee af te sluiten: wat gebeurt er binnen<br />

enkele jaren als de horden Sinologen van<br />

de nieuwe generatie afstuderen? Zal de<br />

arbeidsmarkt zich dan gevormd hebben<br />

naar het ideaalbeeld van de politici en de<br />

media of zullen ze allen eindigen in een job<br />

die niets met hun gespecialiseerde kennis<br />

te maken heeft?<br />

Frans Giele<br />

Gie Deboutte, <strong>voor</strong>zitter Vlaams Overlegplatform<br />

Pesten over de politie van Wetteren die pesters<br />

wil aanpakken: «De kwaliteit van zowel het<br />

leren als de zorg op school staat of valt<br />

met de band die leerkrachten met elkaar,<br />

met hun leerlingen, met de ouders en met<br />

de schoolomgeving weten op te bouwen.<br />

Deze relaties zijn bepalend om ruzies,<br />

confl icten en pesterijen aan te kaarten,<br />

op te lossen of te <strong>voor</strong>komen. Scholen<br />

mogen die troef niet uit handen geven.<br />

Ook in moeilijke omstandigheden komt<br />

het er op aan het vertrouwen in elkaar te<br />

herwinnen. Geen politiedienst die daar wat<br />

kan aan doen.» Wat denk jij? Is pesten een<br />

zaak van de school (en het clb) alleen of mag<br />

<strong>voor</strong> jou de politie pesters aanpakken? Zeg je<br />

zeg op www.klasse.be/poll<br />

Zwangerschapsverlof<br />

geef zes jaar les en ben nog steeds niet benoemd.<br />

Ik Jammer, dacht ik, maar niet zo erg. De centjes blijven<br />

toch ongeveer hetzelfde. Tot ik dit jaar een trotse mama ben<br />

geworden. Waarom krijgt iemand die benoemd is haar volledige<br />

wedde? Waarom krijg ik ongeveer 500 euro minder?<br />

Heb ik in die zes jaar misschien minder hard gewerkt dan<br />

mijn collega? Kan overheid en mutualiteit hier geen oplossing<br />

<strong>voor</strong> vinden? Ik ben niet ziek, ik zorg enkel <strong>voor</strong> mijn<br />

kleine jongen. Moet ik daarom zoveel laten vallen? Ik vind<br />

dit systeem in ieder geval niet eerlijk. Vanaf nu ben ik ook<br />

meer gebrand op de vaste benoeming!<br />

Naam en adres bekend bij de redactie<br />

Kloof met migranten<br />

A. Schleicher stelt<br />

Oeso-topman in <strong>Klasse</strong> nr. 166<br />

dat de kloof tussen autochtonen en migranten nergens zo<br />

groot is als in Vlaanderen, dat ze minder kansen krijgen, en<br />

dat het allemaal weer de schuld is van ons onderwijssysteem.<br />

Graag had ik eens gelachen met dhr. Schleicher’s stelling dat<br />

“migranten overal positiever tegenover school staan dan hun<br />

autochtone medeleerlingen”. Ook hier zou enige voeling met<br />

de realiteit op haar plaats zijn. Er wordt volop georakeld dat<br />

“onderwijssystemen zich ten goede kunnen aanpassen aan<br />

veranderende omstandigheden”, maar wordt het niet eens<br />

dringend tijd dat allochtone families zich eens ten goede<br />

aanpassen aan onze systemen? Te vaak kennen deze ouders<br />

ook na jaren verblijf in onze contreien geen woord Nederlands,<br />

zodat elke vorm van betrokkenheid met het schoolgebeuren<br />

van zoon of dochter ontbreekt, en de kinderen vrijspel hebben.<br />

Voor mij hoeft niet elk gezin dat haar land ontvlucht, en hier<br />

terecht komt, bloemkool of hutsepot leren maken, maar enige<br />

vorm van zin <strong>voor</strong> integratie zou wel netjes zijn.<br />

Ik geef zelf al enige jaren les in een humaniora waarvan<br />

ik met de grootste zekerheid kan stellen dat jongeren van<br />

allochtone afkomst evenveel kansen krijgen als ‘Vlaamse’<br />

jongeren. Als een leerling van Noord-Afrikaanse afkomst<br />

mij een tweetal jaar terug een “racist” noemt, omdat ik hem<br />

tijdens de studie verplicht om op z’n plaats te blijven zitten,<br />

vind ik niet dat we daar<strong>voor</strong> het schoolsysteem moeten gaan<br />

veranderen. Ik heb de kerel toen een fikse uitbrander gegeven<br />

met te stellen dat ook al had hij een groene, blauwe, rode of<br />

oranje huidskleur, hij in mijn ogen dezelfde plichten heeft<br />

als de andere leerlingen in de klas.<br />

<strong>Yves</strong> Beaumont, leraar Oostende<br />

Etnocommunicatie<br />

hebben met veel aandacht de eerstelijnsbijdrage over<br />

We etnocommunicatie gelezen in het septembernummer<br />

van <strong>Klasse</strong>. Daarin staat de suggestie om ‘welkom’ aan de<br />

schoolpoort te hangen in verschillende talen. Wat ons verbaast<br />

is dat je zomaar mag communiceren in een andere taal met<br />

allochtone ouders. Mag een Vlaamse school met haar ouders<br />

communiceren in het Turks, Arabisch, Frans…?<br />

De taalwet die op de communicatie tussen scholen<br />

en ouders van toepassing is, is de wet van 18 juli<br />

1966 op het taalgebruik in bestuurszaken. Voor<br />

een school gelden dus dezelfde regels als <strong>voor</strong><br />

een stadsbestuur. Uit de uitspraken van de Vaste<br />

Commissie <strong>voor</strong> Taaltoezicht blijkt dat je kan communiceren<br />

in een andere taal <strong>voor</strong> zover je aan vier<br />

<strong>voor</strong>waarden voldoet:<br />

1. dat het uitzonderlijk blijft, bv. een informatiebrochure,<br />

schoolreglement<br />

2. dat de communicatie een welbepaald doel dient,<br />

bv. het bevorderen van de integratie, er<strong>voor</strong><br />

zorgen dat ouders maximale informatie krijgen<br />

over de vorderingen van hun kind op school<br />

3. dat de vreemde taal gebruikt wordt naast het<br />

Nederlands en de anderstalige boodschap geen<br />

andere informatie bevat. De anderstalige tekst mag<br />

in een aparte publicatie worden opgenomen met<br />

de vermelding ‘Vertaling uit het Nederlands’.<br />

4. dat de anderstalige tekst bestemd is <strong>voor</strong> het<br />

anderstalige publiek en niet <strong>voor</strong> de Nederlandstaligen.<br />

Taalgebruik van buitenlanders<br />

ik volgend randverhaaltje kwijt? Ik had het<br />

Mag genoegen onlangs in Duitsland in contact te<br />

komen met een Turkse handelaar. Ik ben de Duitse taal niet zo<br />

goed machtig en hakkelde me wat door de conversatie heen.<br />

De Duitstalige Turk had hier duidelijk plezier in. Aanvankelijk<br />

© BBC<br />

56 KLASSE NR.<strong>168</strong>

was er bij hem wat twijfel te zien, maar hoe langer hij me zag<br />

spartelen, hoe sympathieker zijn reactie. Van “wat <strong>voor</strong>zichtig<br />

aan” ging het over in “heel behulpzaam” om uiteindelijk<br />

over te gaan in “er wel mee grappen” dat ik als Vlaming zo’n<br />

moeite had met een taal die hij van origine natuurlijk zelf veel<br />

moeilijker moet gevonden hebben. Leuk en aangenaam om te<br />

voelen, hoe ‘vreemdelingen’ het goed met ons <strong>voor</strong> kunnen<br />

hebben. En aangenaam om te merken hoe ze behulpzaam<br />

en met situatiehumor een gelijkwaardige conversatie maken.<br />

Taal lijkt zo wel gemaakt om iets meer mee uit te drukken<br />

dan datgene wat we willen zeggen.<br />

<strong>Yves</strong> Dingens<br />

De schutter zit op school<br />

hoop dat jullie zo fair zijn om ook een andere mening<br />

Ik dan de uwe op te nemen in de rubriek Dialoog van<br />

uw publiek maandblad. Op p. 2 van het juninummer van<br />

<strong>Klasse</strong> is er een artikel ‘De schutter zit op school’.<br />

Ik citeer : “Hans trekt naar Antwerpen <strong>voor</strong> zijn racistische<br />

slachtpartij”. Mag ik vragen op welke gerechtelijke en psychiatrische<br />

onderzoeksbasis jullie een racistisch karakter van dit<br />

drama staven en een moord op het onschuldig meisje van twee<br />

jaar racistisch kunnen noemen? “Specialisten zeggen dat er<br />

<strong>voor</strong> dergelijk gedrag een maatschappelijke voedingsbodem<br />

moet zijn (racisme en extreem rechts in dit geval)” Mag ik<br />

vragen op welke basis jullie specialisten benoemen (tenzij<br />

je de linkse minderheid in Vlaanderen als enige specialisten<br />

erkent ). Jullie houding tegenover Vlamingen die uw mening<br />

niet delen is kenmerkend <strong>voor</strong> multiculturele ideologen die<br />

ziende blind zijn <strong>voor</strong> de angstwekkende maatschappelijke<br />

realiteit in Vlaanderen. Blijf maar schieten op de boodschapper<br />

en sluit uw ogen <strong>voor</strong> de goedbedoelde boodschap!<br />

Geloof mij dat uw eenzijdige en partijpolitieke standpunten<br />

contraproductief werken bij een grote meerderheid van de<br />

onderwijsmensen in Vlaanderen.<br />

Geert Goubert, docent Arteveldehogeschool Gent,<br />

lid Vlaams Belang<br />

Bravo, Els De Schepper<br />

prachtig artikel en <strong>voor</strong>stel van Els De Schepper<br />

Een in <strong>Klasse</strong> 166 om een schoolvak in te voeren<br />

dat jongeren een goede communicatie leert. Kinderen maar<br />

ook volwassenen weten vaak niet hoe met elkaar om te gaan,<br />

durven soms ook niet. Wij leren onze kinderen om te durven<br />

praten en daar zijn we positief in geëvolueerd tegenover de<br />

Nederlanders bij<strong>voor</strong>beeld. Maar er moet nog veel gesleuteld<br />

worden aan “hoe we dat moeten doen”. Lukt ons dat dan leidt<br />

dat tot minder misverstanden, minder pesterijen, minder<br />

agressie en inderdaad tot een betere samenleving.<br />

Rumolda Dieltjens<br />

<strong>Klasse</strong> Zoekt<br />

-JOURNALIST-<br />

Géén gedetacheerde leerkracht.<br />

Dit is een open vacature.<br />

Lees meer op www.klasse.be (vacature)<br />

«Mijn zoon<br />

Achraf is iemand<br />

die zich goed<br />

kan gedragen<br />

als hij gestimuleerd<br />

wordt en<br />

als hij constant<br />

positieve opmerkingen krijgt. Dus<br />

je kan je al <strong>voor</strong>stellen dat wij de hele dag<br />

met hem bezig zijn: ‘Heel flink Achraf, je<br />

hebt je speelgoed opgeruimd. Knap van je<br />

Achraf, je knuffelt je broer. Jij bent super<br />

Achraf, je luistert naar mama en papa…’<br />

Dat is best heeeeeeeeel vermoeiend.<br />

Hopelijk moet ik dat niet heel zijn leven<br />

lang doen. Veel geluk, juf S., met onze<br />

Achraf, je zal je handen (en mond) vol<br />

hebben.»<br />

Blogouder Samira, samen met Eddy,<br />

Jacqueline en Vera heel het jaar te<br />

lezen op www.klasse.be/blogs<br />

MAG DAT?<br />

• Een school stelt aan de ouders<br />

van jarige leerlingen <strong>voor</strong> om<br />

een boek te kopen <strong>voor</strong> de<br />

schoolbibliotheek in plaats van<br />

de klasgenoten te trakteren. De<br />

school vermeldt in haar reglement<br />

één bepaalde winkel waar een<br />

boekenlijst van de school ligt.<br />

Dat mag niet. Eén bepaalde handelszaak<br />

vermelden, suggereert dat de school<br />

niet objectief en onafhankelijk is. De<br />

pedagogische doelstellingen van de<br />

school mogen het koopgedrag van de<br />

ouders niet zodanig beïnvloeden dat één<br />

handelaar er commercieel <strong>voor</strong>deel mee<br />

doet. De school mag het initiatief op zich<br />

wel nemen, maar dan zonder handelaars<br />

te vermelden.<br />

• Een school vraagt bij de start van<br />

het schooljaar een <strong>voor</strong>schot aan<br />

de ouders. Daarmee betaalt ze (een<br />

deel van) de schoolrekeningen<br />

van de leerlingen.<br />

Dat mag. De school mag een beperkt vast<br />

bedrag aan de ouders vragen. Ze moet<br />

er wel <strong>voor</strong> zorgen dat de ouders goed<br />

kunnen opvolgen hoe ze het geld besteedt.<br />

Op het einde van het schooljaar wordt<br />

het bedrag verrekend met de effectief<br />

gemaakte kosten en krijgen de ouders<br />

wat niet opgebruikt is terug.<br />

Binnen zonder bellen<br />

Een selectie uit lezersbrieven, faxen, e-mails en reacties via internet vind je op<br />

deze pagina’s. Naamloze brieven of manifesten komen er niet in. De redactie<br />

is niet verantwoordelijk <strong>voor</strong> de inhoud van de brieven. Schrijf a.u.b. korte<br />

brieven van maximum 25 regels. Wat te lang is, moeten we inkorten.<br />

Vermeld je naam en adres. Enkel uitzonderlijk op gemotiveerd verzoek laten we<br />

die weg. We kunnen eventueel brieven doorsturen naar betrokken afdelingen<br />

<strong>voor</strong> een deskundig antwoord.<br />

<strong>Klasse</strong> publiceert ook brieven die de redactie bereiken via Yeti, Maks! en <strong>Klasse</strong><br />

<strong>voor</strong> Ouders. Kan <strong>voor</strong> iedereen interessant zijn.<br />

Jouw mening?<br />

➢ mail naar redactie.leerkrachten@klasse.be<br />

➢ schrijf naar <strong>Klasse</strong> (Dialoog) – Koning Albert II-laan 15<br />

– 1210 Brussel<br />

➢ laat iedereen meelezen op www.klasse.be/forum of<br />

www.klasse.be/gastenboek<br />

Jouw vragen?<br />

➢ Leraren, ouders, leerlingen en studenten met vragen of problemen<br />

rond onderwijs kunnen terecht op het gratis nummer<br />

van de Vlaamse Infolijn: 0800 30 201 (iedere werkdag van<br />

9 tot 19 uur). Je kan ook faxen naar 02 553 96 55 of surfen<br />

naar www.ond.vlaanderen.be/infolijn.<br />

➢ Alle informatie over rondzendbrieven en wetgeving staat op<br />

edulex.vlaanderen.be<br />

➢ Recent nieuws vind je op www.lerarendirect.be en<br />

www.schooldirect.be<br />

KLASSE NR.<strong>168</strong> 57

Welkom bij <strong>Klasse</strong> Xtr. Lees de tien vensters op de<br />

interne keuken van <strong>Klasse</strong> en win een etentje in<br />

een hotelschool in jouw buurt.<br />

<strong>Klasse</strong>.vandaag: 350.000 bezoekers<br />

Op 1 september startte <strong>Klasse</strong> met een dagelijkse online<br />

krant: klasse.vandaag. Elke dag om 16 uur vind je daar<br />

het belangrijkste en interessantste onderwijsnieuws<br />

van de dag. Die service werd snel ontdekt: 350 000<br />

bezoekers op één maand tijd. Zit er in het VRT-nieuws<br />

of op de regionale zenders een onderwijsitem? De kans<br />

is groot dat je het met een directe link te zien krijgt op<br />

klasse.vandaag. Bovendien blijven de berichten telkens<br />

enkele dagen online. De zevendelige reeks <strong>Klasse</strong><br />

in China gemist? Je vindt ze met een aparte klik op<br />

www.klasse.be; inclusief het relativerende toetje: ‘50<br />

dingen die we in China geleerd hebben.’.<br />

De dag van de leerkracht: donderdag 5 oktober<br />

Honderd Vlamingen worden met een actie van <strong>Klasse</strong> en<br />

Unesco ‘leraar <strong>voor</strong> één dag.’ De helft van hen zijn BV’s,<br />

de andere helft gewone Vlamingen. Ieder van hen neemt<br />

even de taak van een leerkracht over <strong>voor</strong> een persoonlijke<br />

les over het Unesco-thema ‘diversiteit’. Voor deze actie<br />

waren meer dan 300 scholen kandidaat. Op talrijke andere<br />

scholen worden leraren die dag op zeer verscheiden wijze<br />

op de schouders geklopt. Stuur je foto’s naar redactie.<br />

leerkrachten@klasse.be internetredactie@klasse.be en<br />

volg de dag live op www.klasse.be<br />

Exclusief: De Rode Ridder <strong>voor</strong> weerbare kinderen<br />

De tekenaar van de Rode Ridder maakte bij het begin<br />

van het schooljaar speciaal <strong>voor</strong> Yeti (het tienerblad van<br />

<strong>Klasse</strong>) een cover over de weerbaarheid van kinderen: De<br />

Rode Ridder en het Kinderslot. De jonge<br />

lezers krijgen elf trucs mee om zich te weren.<br />

Moet je terugslaan als iemand je pijn<br />

doet? In elk kind zit een ridder. De cover<br />

werd meteen een verzamelobject <strong>voor</strong> de<br />

fans van De Rode Ridder. De jonge lezers<br />

hebben nu ook hun eigen e-brief (Rambo)<br />

met veel doetips. Daar<strong>voor</strong> werkt <strong>Klasse</strong><br />

intens samen met Vlieg (het jongerenluik<br />

van cultuurnet). Gratis abonneren kan op<br />

www.klasse.be/rambo<br />

Politiek op school. Wie durft nog?<br />

Sommige leraren durven het niet meer: praten over politiek<br />

in de les. Schrik <strong>voor</strong> de reacties van de leerlingen,<br />

de collega’s en de ouders. Moe gevochten tegen de<br />

<strong>voor</strong>oordelen. Er is nu zelfs weer een rechtse kliklijn om<br />

linkse leraren aan te geven. Maar als scholen geen vorming<br />

meer geven in democratie en burgerzin, wie dan wel?<br />

Elke mens doet aan politiek. Leerlingen en leraren ook.<br />

Daar kunnen we maar beter open en bloot over spreken.<br />

Ook met de verkiezingen <strong>voor</strong> de deur. <strong>Klasse</strong> helpt de<br />

thema’s bespreekbaar maken (zie <strong>Klasse</strong> 167 p.50), ook in<br />

de pedagogische bijlagen bij Maks! en Yeti. In Zeker Doen<br />

vind je telkens concrete tips. Brochures, mappen, spellen<br />

vind je bij www.dekrachtvanjestem.be en bij ‘Kies-Keurig<br />

2006’ (Klik op de banner op www.klasse.be)<br />

Racisme: de wet en de praktijk<br />

Neo-nazi’s die jongeren ronselen en de democratie onderuit<br />

willen halen. Ze bestaan ook in Vlaanderen en wie<br />

de dagelijkse discussie met jongeren voert, voelt hoe de<br />

tocht van het racisme door gaten en kieren naar binnen<br />

giert. «Racisme is bij ons bij wet verboden», schrijft een<br />

leraar. «En daar ben ik fier op. Daarom moeten we het<br />

blijven bespreekbaar maken. Ook als ze in het in de klas<br />

over makakken hebben.» Maks! publiceert de test: “Hoe<br />

word ik racist?” en kadert het probleem: 200 000 jongeren<br />

lezen mee. Doe de test op www.maks.be/55/8<br />

Elke maand een nieuwe kalender<br />

<br />

Win een etentje in een hotelschool<br />

Om ouders te stimuleren thuis de<br />

plannen af te stemmen op de school,<br />

verspreidde <strong>Klasse</strong> <strong>voor</strong> Ouders bij het<br />

begin van het schooljaar een overzichtelijke<br />

jaarkalender in 700.000 gezinnen.<br />

Met een nieuwe service kan je nu ook<br />

een update afprinten <strong>voor</strong> elke maand<br />

apart. Ideaal <strong>voor</strong> het prikbord in de<br />

klas. Afdrukken kan via www.klasse.be/<br />

ouders/kalender<br />

Je kan je gratis abonneren op de elektronische nieuwsbrief<br />

klasse.xtr die elke maand tien vensters opent op de keuken van<br />

<strong>Klasse</strong>. Eén vraag beantwoorden brengt je in de buurt van de<br />

maandelijkse hoofdprijs: het etentje <strong>voor</strong> twee in de hotelschool.<br />

Zin in zo’n feestje? Schrijf je in op www.klasse.be/xtr<br />

Maandblad <strong>voor</strong> Onderwijs in Vlaanderen<br />

Uitgegeven door het ministerie van de Vlaamse<br />

Gemeenschap<br />

departement Onderwijs<br />

Nr.<strong>168</strong> • oktober 2006<br />

<strong>Klasse</strong> is teamwork. De hele ploeg vind je op www.klasse.be<br />

Hoofdredacteur Leo Bormans<br />

Redactie <strong>Klasse</strong> Wim de Jonge en Jan T’Sas (eindredactie), Wouter<br />

Bulckaert, Veerle Devos, Leen Leemans, Veerle Vanbuel, Tessa Van der<br />

Cruyssen, Michel Van Laere en Bert Vermeulen.<br />

Redactiesecretariaat en katern Zeker Doen, lerarenkaart en<br />

leerlingenkaart<br />

Patrick De Busscher, Geert Neirynck, Anne Siccard, Jo Valvekens, Sonja<br />

Van Droogenbroeck<br />

Het hart van <strong>Klasse</strong> Sabrina Claus, Diana De Caluwé, An Declercq,<br />

Hannah El-Idrissi, Souadia El-Moussaoui, Anny Lecocq, Ann Nevens<br />

Vormgeving Artefact, Leuven<br />

Verantw. uitgever Ludy Van Buyten<br />

Hendrik Consciencegebouw, 1210 Brussel<br />

Alle Vlaamse leraren, CLB-medewerkers (elk net, elk niveau) krijgen <strong>Klasse</strong> gratis.<br />

Adreswijzigingen regel je uitsluitend via je eigen schooladministratie.<br />

Abonnement (10 nrs.): 28 euro<br />

Gepensioneerden, ter beschikking gestelde leraren en ook individuele<br />

studenten krijgen een abonnement tegen halve prijs. Groepsabonnementen<br />

<strong>voor</strong> de laatstejaars lerarenopleiding en individuele abonnementen <strong>voor</strong><br />

studenten uit het eerste en tweede jaar lerarenopleiding zijn gratis (bel 02<br />

553 96 84 of mail naar secretariaat.leerkrachten@klasse.be).<br />

Voor scholen die dat wensen, is er ook Yeti (derde graad lager onderwijs),<br />

<strong>Klasse</strong> <strong>voor</strong> Ouders (kleuteronderwijs t/m tweede jaar secundair onderwijs)<br />

en Maks! (derde t/m zevende jaar secundair onderwijs).<br />

<strong>Klasse</strong>, Koning Albert II-laan 15, 1210 Brussel<br />

redactie.leerkrachten@klasse.be<br />

Tel. redacties 02 553 96 86<br />

Tel. secretariaat 02 553 96 84<br />

Tel. advertenties 02 553 96 94<br />

Tel. lerarenkaart 02 553 96 95<br />

Tel. leerlingenkaart 02 553 96 88<br />

58 KLASSE NR.<strong>168</strong>

(advertentie)

Afgiftekantoor Gent X<br />

Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap<br />

Redactie KLASSE<br />

Koning Albert II-laan 15<br />

1210 Brussel<br />

TIJDSCHRIFT<br />

verschijnt maandelijks<br />

(behalve in juli en augustus)<br />

België – Belgique<br />

PB/PP<br />

«Je leert steeds meer buiten de school»<br />

«Niet te geloven<br />

hoe vlot de huidige<br />

generatie<br />

haar weg vindt in<br />

de overvloed aan<br />

informatie die op<br />

hen afkomt», blaast<br />

zanger, presentator<br />

en muzikant Ronny<br />

Mosuse. Nochtans<br />

beperkt hij zich<br />

evenmin tot één<br />

medium. Zo componeerde<br />

hij de muziek<br />

bij kindermusical<br />

Jungle Boek.<br />

«Vooral de basisschool<br />

vind ik van onschatbare<br />

waarde, want daar leer<br />

je behalve cruciale basisvaardigheden<br />

zoals<br />

lezen en schrijven ook<br />

samen te leven met<br />

kinderen die ‘anders’<br />

zijn dan jezelf. Bij de<br />

secundaire school<br />

heb ik gemengde<br />

gevoelens: daar moeten<br />

jongeren kiezen,<br />

terwijl ze als wispelturige<br />

pubers nog niet<br />

weten wat ze willen.<br />

Zelf ben ik technisch<br />

aangelegd, maar toch<br />

werd mij afgeraden om<br />

naar het technisch of<br />

beroepsonderwijs te<br />

gaan. Dus heb ik economie<br />

gestudeerd in<br />

het ASO, een opleiding<br />

waar ik geen greintje<br />

feeling <strong>voor</strong> had. Na het<br />

secundair hield ik het<br />

dan ook <strong>voor</strong> bekeken.<br />

Mocht ik nu opnieuw<br />

studeren, dan zou ik<br />

kiezen <strong>voor</strong> geschiedenis<br />

in combinatie met een<br />

technisch vak zoals elektromechanica.»<br />

«Musical, strips en andere populaire media<br />

confronteren kinderen met een – weliswaar<br />

westerse – moraal en hebben daardoor een<br />

opvoedkundige waarde. Kinderen spiegelen<br />

zich aan de helden en leren zo over het<br />

leven. Ze steken steeds meer op buiten<br />

de school, via internet en tv. Mijn zoon<br />

© LUC DAELEMANS<br />

Ronny Mosuse:<br />

«Wat had ik graag iets technisch gedaan.<br />

Dan had ik zeker niet zo snel afgehaakt.»<br />

van tien kan perfect<br />

uitleggen wat terrorisme is. Wat een verschil<br />

met mezelf – tot mijn vijftiende was<br />

ik naïef, terwijl hedendaagse kinderen al<br />

op hun tiende wereldburgers zijn. Ik heb<br />

goede hoop dat de huidige generatie door<br />

haar brede kijk zal bijdragen tot een meer<br />

solidaire wereld.»<br />

«Wij hadden een pak gefrustreerde leraren<br />

3/9156<br />

die een overladen leerplan<br />

moesten waarmaken en al<br />

te lang <strong>voor</strong> de klas stonden.<br />

Hun frustratie werkten ze op<br />

ons uit. Dat onderwijs was<br />

bovendien volledig gericht op<br />

de gemiddelde leerling, terwijl<br />

er in elke klas natuurlijk maar<br />

één zo iemand zat. Dat ik<br />

<strong>voor</strong> Frans en wiskunde meer<br />

begeleiding nodig had dan de<br />

leraar mij kon of wou bieden,<br />

maakte dat ik een hekel kreeg<br />

aan die vakken. Nu zijn de<br />

leerplannen aangepast en is<br />

er in veel scholen een vorm<br />

van individuele begeleiding.<br />

Ik zie in de handboeken van<br />

mijn kinderen ook geen<br />

absurde specialismen meer,<br />

zoals algebra.»<br />

«Op school waren racistische<br />

gevoelens wel<br />

aanwezig, maar ze werden<br />

niet opgeklopt zoals nu.<br />

Geen mens nam aanstoot aan<br />

de meisjes met hoofddoek<br />

op school. Nu is het een<br />

issue in media en politiek,<br />

en hop, elke leraar wordt<br />

verondersteld er een mening<br />

over te hebben. Dat leidt tot<br />

de zotste discussies. Logisch,<br />

want je kan toch niet van<br />

iedereen verwachten dat ze<br />

een gefundeerde, op brede<br />

kennis gefundeerde mening<br />

hebben? Nu, ooit raakt dit<br />

probleem vanzelf opgelost,<br />

want ook wie er principieel<br />

tegen is, zal ermee moeten<br />

leren leven dat de multiculturele<br />

samenleving een<br />

onomkeerbaar feit is.”<br />

Ronny Mosuse speelt mee op 0101, de<br />

concerten tegen racisme die Tom Barman<br />

van dEUS organiseert op 1 oktober, en<br />

componeerde de muziek bij kindermusical<br />

‘Jungle Boek. Mowgli en het regenwoud.’<br />

(zie p. 21 in deze <strong>Klasse</strong>)

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!