Bekijk het PDF bestand. - digitale bibliotheek voor de Nederlandse ...

More documents

Recommendations

Info

ondom landsadvocaat Johan van Oldenbarneveld, den verdediger der privilegien van de Hollandsche steden tegen de monarchistische neigingen van Maurits. Heel die twist werd tot een gewelddadig einde gebracht, doordat in 1618 Oldebarneveldt samen met H. de Groot en Hoogerbeets gevangen genomen werd. Een synode, te Dordrecht bijeengeroepen, bekrachtigde de predestinatieleer en in 1619 besteeg de 72-jarige Oldebarneveldt het schavot. Terwijl deze gebeurtenissen de gemoederen in heftige beweging brachten, maakte Vondel een moeilijken tijd door. Een kwijnende ziekte drukte hem neer, en zijn zwaartillend temperament leed onder een crisis die misschien evenzeer van moreelen aard was. Toen hij in 1621 langzamerhand genas, was het of een nieuwe Vondel tot het leven terugkeerde. Onmiddellijk zien we hem zijn engen Brabantschen kring ontgroeien : bij Roemer Visscher was hij voor diens dood al wel eens te gast geweest, maar nu leerde hij Anna en Maria Tesselschade van naderbij kennen op de bijeenkomsten van den Muiderkring waar Hooft voorzat. Daar ontmoette hij nog vele andere aanzienlijken en hij sloot er innige vriendschap met Laurens Reael, den oud-goeverneur der Molukken. Van lieverlede begon hij zich volbloed Amsterdammer te voelen : hij ontbloeide in een nieuwen durvenden levenslust. In 1625 was Maurits gestorven, en zijn halfbroer Frederik Hendrik volgde hem op. Vondel begroette hem met zijn Princelied op de wijze en in navolging van het Wilhelmus, en met de Begroetenis aen Frederick Henrick. Voortaan zal er geen gebeurtenis van eenig belang meer binnen of buiten 's lands grenzen plaats grijpen of hij verheft zijn stem om ze te bezingen. (Geboortklock, Op de tweedracht der Christen Prinsen, Olyftack aen Gustaef Adolf, later : Aen de Beurs van Amsterdam, 1nwydinge van 't Stadthuys, De Zeetriomf der Vrye Nederlanden.) En in datzelfde jaar verscheen Palamedes, naar PALAMEDES 1625 den vorm een classiek treurspel, maar eigenlijk en HEKEL- een nauwelijks verhulde allegorie een scherp hekel- DICHTEN dicht op de veroordeeling en de terechtstelling van Oldenbarneveld. De partijtwisten die ertoe aanleiding gege- 92
ven hadden, waren op dat oogenblik nog even hardnekkig aan den gang, en Vondel mocht zelfs gedurende eenige dagen voor zijn leven vreezen; ten slotte redde hij zich met een geldboete uit de moeilijkheid. Maar hij was een beroemd man in zijn stad geworden, en werd gewikkeld in een pamflettenoorlog waarin hij slag op slag zijn vinnige hekeldichten als zooveel pijlen op den tegenstander afschoot. (Geuse-vesper, Op het stokske van Joan van Oldebarneveldt, Rommelpot vant Hane- Kot, Harpoen, enz.) Wat wij erin bewonderen, naast de niets of niemand ontziende heftigheid zijner verontwaardiging, is zijn onkreukbaar rechtvaardigheidsgevoel en zijn fiere burgermoed, zooals die o.m. tot uiting komt in zijn Roskam, opgedragen aan Hooft. Langzamerhand, langs hekeldichten en tijdzangen - en ook veel gelegenheidsverzen groeide Vondel tot voile scheppingskracht. Doch eerst moest het leed hem LI JKZANGEN nog wij den tot volledig mensch-zijn. Van 1633 af 1633-35 trof hem een reeks huiselijke rampen : toen ontviel hem zijn jongste kind Constantijn; in hetzelfde jaar droeg men zijn achtjarig dochtertje Sara ten grave en twee jaar later over- leed zijn vrouw. Zijn mannelijk gedragen smart uitte hij in een drietal lijkklachten die tot het beste behooren van wat hij ooit schreef : zachte elegieen waarin de verscheurdheid van zijn hart schrijnt onder de christelijke berusting en die eindigen op een verbeten snik. De herinnering aan zijn eigen rouw gaf hem de passende troostwoorden in de pen toen in 1634 zijn vriend Vossius zijn zoon Dyonisius verloor. Maar daarbuiten, in de stad, ging het leven zijn gang. Een belangrijke gebeurtenis was het besluit om het in verval geraakte houten gebouw van de Duytsche Academie af te breken en het te vervangen door een heuschen schouwburg. Aan Vondel werd de opdracht gegeven het inwijdingsstuk te schrijven. Aldus ontstond zijn eerste groot treur- GYSBRECHT spel Gysbreght van Aemstel, waarvan het onderwerp, VAN AEMSTEL evenals Hooft's Geeraert van Velzen, teruggaat op den 1637 moord op graaf Floris V. In Vondel's treurspel wordt behan- deld de inneming van Amsterdam door de bloedverwanten van den vermoorden graaf als wraak op Gysbreght die de 93
Page 1:
BEKNOPTE GESCtiltpENIS NEDERLANDSCH
Page 5 and 6:
VOORBERICHT Wer der Dichtkunst Stim
Page 7:
BIJ DEN TWEEDEN DRUK Voor dezen twe
Page 10 and 11:
men, de een na den anderen, tot het
Page 12 and 13:
Van de 1 Oe eeuw of komt er geleide
Page 14 and 15:
motieven waren internationaal en wo
Page 16 and 17:
KAREL ENDE ELEGAST 12e eeuw later,
Page 18 and 19:
koning Arthus, een Keltisch vorst u
Page 20 and 21:
Oostersche stof behandelt en daarom
Page 22 and 23:
die Reinaert, de doortrapte, maar n
Page 24 and 25:
SINTE FRANCISCUS SINTE LUTGART VAND
Page 26 and 27:
volgen. Veertien jaar later, na een
Page 28 and 29:
in de literatuur der naburige lande
Page 30 and 31:
• Gekleurde miniatuur uit het hs.
Page 32 and 33:
Spieghel Historiael schreef, en LOD
Page 34 and 35:
ten vorm die moeilijk toelaat te oo
Page 36 and 37:
• ito utak °Van meltillt, usltri
Page 38 and 39:
gegeven worden. Onmogelijk is het e
Page 40 and 41:
D. — EEN NIEUWE KUNSTVORM : HET P
Page 42 and 43:
heid van het Zonienwoud terugtrok o
Page 44 and 45: Groenendaal, waar hij vol bewonderi
Page 46 and 47: van Satan tegen de menschheid verte
Page 48 and 49: 11-)i.er beeint etn fur Bbenoecilli
Page 50 and 51: 12e eeuw OVERZICHT VAN DE MIDDELEEU
Page 52 and 53: HOOFDSTUK II EEN EEUW VAN VOLKSKUNS
Page 54 and 55: eere hersteld. Maar de vorm dezer k
Page 56 and 57: CORNELIS EVERAERT (i. 1556) waren o
Page 58 and 59: Walther von der Vogelweide (Minnesa
Page 60 and 61: OPGAVEN VOOR GELEIDE OEFENINGEN 1.
Page 62 and 63: Middelnederl. Epische en Lyrische P
Page 64 and 65: HOOFDSTUK III EEN TIJD VAN GISTING
Page 66 and 67: der gheestelyker Wellusten, en die
Page 68 and 69: B. — DE WEGBEREIDERS DER RENAISSA
Page 70 and 71: keer in de Nederlanden zich te Leid
Page 72 and 73: uitzicht der Renaissance, nl. de le
Page 74 and 75: Historische feiten 1520 Luther verb
Page 76 and 77: HOOFDSTUK IV DE GOUDEN EEUW A. —
Page 78 and 79: aanloop der Renaissance-gedachten m
Page 80 and 81: B. — DE GROOTMEESTERS VAN DE GOUD
Page 82 and 83: I, OP 441 UY D EN, noilan brit tx,1
Page 84 and 85: als Van Baerle en de dichter Huygen
Page 86 and 87: danken aan de Nederlandsche Histori
Page 88 and 89: in hem huizende dualisme : gulzige
Page 90 and 91: Bijna tegelijkertijd bewerkte hij,
Page 92 and 93: met diens zuster, Maeyken de Wolf.
Page 96 and 97: hand geleend had tot de samenzwerin
Page 98 and 99: sterkte geweest, niet alleen in zij
Page 100 and 101: Engelsche oorlog uitbrak, bleef de
Page 102 and 103: Het Haagsche Voorhout ten tijde van
Page 104 and 105: Daghwerck voltooide, begon hij zijn
Page 106 and 107: 5. - JACOB CATS VORMING Cats, nog m
Page 108 and 109: In 1637, nadat hij het tot een der
Page 110 and 111: HOOrT en de Spaansche Brabander van
Page 112 and 113: Teekening van Troost bij een toonee
Page 114 and 115: oepen ook dat van predikant uitoefe
Page 116 and 117: van Amsterdam, werd met buitengewon
Page 118 and 119: J. VAN HEEMSKERK 1597-1656 als de S
Page 120 and 121: gruwelstuk geschreven to hebben, zi
Page 122 and 123: Historische feiten Hooft (geb. 1581
Page 126 and 127: Lyceum-Herdrukken : a. *Hooft als l
Page 128 and 129: HOOFDSTUK V DE ACHTTIENDE EEUW DE P
Page 130 and 131: naar karakterontleding, toch is zij
Page 132 and 133: waarin vooral aan zedengisping geda
Page 136 and 137: De eerste jaren na de scheiding zij
Page 138 and 139: By :wren r?r, 14fi f*,4,M4t3I 'fite
Page 140 and 141: aldaar van 1639 tot 1678 zeven kluc
Page 144 and 145:
werd door verschillende en soms teg
Page 146 and 147:
Aldus, in vogelvlucht bekeken, is d
Page 148 and 149:
Het rieten kluisje van Elisabeth Wo
Page 150 and 151:
humor van zooveel leuke tooneeltjes
Page 152 and 153:
woord, al te dikwijls dezelfde onec
Page 154 and 155:
« op de grens der tij den » : hij
Page 156 and 157:
menrijke verzen. Liefde tot de natu
Page 158 and 159:
OPGAVEN VOOR GELEIDE OEFENINGEN 1.
Page 160 and 161:
HOOFDSTUK VIII DE NIEUWERE TIJDEN A
Page 162 and 163:
Onbekendheid met de uitheemsche str
Page 164 and 165:
voor zijn land van een toekomst die
Page 166 and 167:
Sedert hij in 1843 voor zijn schuld
Page 168 and 169:
keeringsgeschiedenis uit het begin
Page 170 and 171:
H. J. A. M. SCHAEPMAN 1844-1903 Noo
Page 172 and 173:
Nada? — 1648 en 1848 (een paralle
Page 174 and 175:
houden wij een paar volksliedjes :
Page 176 and 177:
wijze deel met zijn geestige Leeked
Page 178 and 179:
had hem in eigen land te veel vijan
Page 180 and 181:
jeugd doorgebracht had doch aan wie
Page 182 and 183:
Tot het beste uit zijn zeven bundel
Page 184 and 185:
Page 186 and 187:
Nederl. Schrijvers voor het M. 0. (
Page 188 and 189:
HOOFDSTUK IX VLAANDEREN, DE SCHOONE
Page 190 and 191:
Titelblad van >
Page 192 and 193:
herberg op de Paddengracht. De Pari
Page 194 and 195:
Geheel anders dan Potgieter, die st
Page 196 and 197:
In den jonggestorven Gentschen meub
Page 198 and 199:
polemiseerend, met een diepen kijk
Page 200 and 201:
straalde. In een Vlaanderen dat ove
Page 202 and 203:
uiten het door de negentiende eeuws
Page 204 and 205:
A. WEUSTEN- RAAD 1861-1878 V. A. DE
Page 206 and 207:
Historischn Felten Noordnederl. Lit
Page 208 and 209:
Historische Felten Noordnederl. Lit
Page 210 and 211:
Historische Feiten Noordnederl. Lit
Page 212 and 213:
BIBLIOGRAPHISCHE NOTA'S 1. Geannote
Page 214 and 215:
HOOFDSTUK X DE BEWEGING VAN TACHTIG
Page 216 and 217:
de jongere impressionnistische schi
Page 218 and 219:
Perk bij zijn afsterven nog niet ge
Page 220 and 221:
het sonnet — lang als een gekunst
Page 222 and 223:
13. — DE HOOFDFIGUREN WILLEM KLOO
Page 224 and 225:
Na zeven jaar zwijgens gaf Verwey d
Page 226 and 227:
geschriften. (De blijde Wereld, 10
Page 228 and 229:
naar Villiers de 'Isle Adam, een de
Page 230 and 231:
Balder, de blinde God van de muziek
Page 232 and 233:
Wonderlijke Avonturen van Zebedeus,
Page 234 and 235:
leven, welke hij dikwijls uitspon t
Page 236 and 237:
I. QUERIDO Een andere Israeliet, IS
Page 238 and 239:
GERARD VAN ECKEREN, schuilnaam van
Page 240 and 241:
Door een krachtige sociale stroomin
Page 242 and 243:
G. J. P. J. BOLLAND 1854-1922 CH. M
Page 244 and 245:
Bronnen voor verdere studie : BIBLI
Page 246 and 247:
Page 248 and 249:
de verschijnselen vanzelf een diepe
Page 250 and 251:
van hen die hun yolk uit het moeras
Page 252 and 253:
kringen van Franschsprekende intell
Page 254 and 255:
egionalisme der boerennovellen van
Page 256 and 257:
C. — DE AFZONDERLI JKE FIGUREN Aa
Page 258 and 259:
A. VERMEYLEN Geb. in 1872 Tantes en
Page 260 and 261:
A. HEGEN- SCHEIDT Geb. in 1866 DE T
Page 262 and 263:
zinnelijke, mystieke leven behandel
Page 264 and 265:
en zijn verlangen naar de Godsbesch
Page 266 and 267:
een Dag to Lande. Om zijn geconcent
Page 268 and 269:
verhaaltrant maken dit boek tot een
Page 270 and 271:
daarbij ontsnappen om de voorvaderl
Page 272 and 273:
A. WALGRAVE ALOIS WALGRAVE, niet zo
Page 274 and 275:
van een schrijver zoodanig bloot te
Page 276 and 277:
BIBLIOGRAPHISCHE NOTA'S A. VERMEYLE
Page 278 and 279:
HOOFDSTUK XII DE KUNST VAN HEDEN IN
Page 280 and 281:
Henriette Roland Hoist b.v. doorlee
Page 282 and 283:
verglijdende droombeelden, een klag
Page 284 and 285:
espiegelingen over het goede der aa
Page 286 and 287:
oekje over De Techniele der Poezie
Page 288 and 289:
die — menigmaal ook het kwade doe
Page 290 and 291:
arbeid in een georganiseerde maatsc
Page 292 and 293:
J. VAN Beklemmende studies van ziek
Page 294 and 295:
4 ROMAN- MODISTEN >> lairste werken
Page 296 and 297:
R. VAN GENDE- REN STORT Geb. in 188
Page 298 and 299:
handelingen en verhoudingen. Het zi
Page 300 and 301:
Ziel, De nieurve Mensch, Zrverftoch
Page 302 and 303:
haar volgende bundels. De steeds aa
Page 304 and 305:
zijn vaak goedkoop sentimenteel of
Page 306 and 307:
HET EIGENLIJK EXPRESSION- NISME IN
Page 308 and 309:
sionnisme in ruimeren zin heel de k
Page 310 and 311:
HET CETI J 1916-1924 tijdschrif t :
Page 312 and 313:
A. DONKER (N. A. Donkersloot) Geb.
Page 314 and 315:
ook de sensatieroman Reflex. Doch m
Page 316 and 317:
Tij dens een verblijf in Spanje sch
Page 318 and 319:
schuilnaam van Mej. W. VERMAAT Mens
Page 320 and 321:
L. J. M. FEBER Geb. in 1885 ROEPING
Page 322 and 323:
J. ENGELMAN Geb. in 1900 zeer in de
Page 324 and 325:
SEN met zijn novellen Het Geluk en
Page 326 and 327:
BIBLIOGRAPHISCHE NOTA'S C. SCHARTEN
Page 328 and 329:
De Almanakken : Erts (1926-1930).
Page 330 and 331:
HOOFDSTUK XIII DE KUNST VAN HEDEN I
Page 332 and 333:
A. DE RIDDER ANDRE DE RIDDER, achte
Page 334 and 335:
E. VAN DER STRAETEN (schuilnaam van
Page 336 and 337:
sen ; een probleem wordt er nauweli
Page 338 and 339:
eede revolutionnaire adem vaart er
Page 340 and 341:
F. VAN HECKE Geb. in 1884 Over Fran
Page 342 and 343:
dicht op een geestige buiteling to
Page 344 and 345:
sluitend door een groepje jongeren
Page 346 and 347:
vroegere leiders welke met een Krit
Page 348 and 349:
de beheerschte, geconcentreerde - z
Page 350 and 351:
DE JONGERE DICHTKUNST GERY HELDEREN
Page 352 and 353:
werk over Hendrik Conscience en de
Page 354 and 355:
van den verteller door. Vooral waar
Page 356 and 357:
DE OUDE SCHOOL genste drijfveeren l
Page 358 and 359:
G. MARTENS Geb. in 1884 vooral door
Page 360 and 361:
tooneelliteratuur is de speelkunst,
Page 362 and 363:
Per boot naar Spitsbergen en pakijs
Page 364 and 365:
virtueel is het cultureele eenheids
Page 366 and 367:
Historische Feiten de hedendaagsche
Page 368 and 369:
Historische Felten De Beweging van
Page 370 and 371:
Historische Feiten De Beweging van
Page 372 and 373:
HOOFDSTUK XIV ZUIDAFRIKAANSCHE LETT
Page 374 and 375:
HET PROZA C. J. LAN- GENHOVEN 1873-
Page 376 and 377:
BIBLIOGRAPHISCHE NOTA'S D. C. HESSE
Page 378 and 379:
Bruning H., 320. Brusse M. J., 235.
Page 380 and 381:
Gerretson Fr. K., 314. Gezelle G.,
Page 382 and 383:
Ogier W., 137-138. Oltmans J. Fr.,
Page 384 and 385:
Van den Bergh Helvetius, 237. Van d
Page 386 and 387:
Wolff E., 144, 145-148, 155, 159, Z
Page 388:
Bladz. Hoofdstuk X. — De Beweging
show all

Bekijk het PDF bestand. - digitale bibliotheek voor de Nederlandse ...

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?