Bekijk het PDF bestand. - digitale bibliotheek voor de Nederlandse ...

daden gegeven had, plaats voor een rationalistische levensbeschouwing,
ontstaan onder invloed van de wijsbegeerte der
Franschen Descartes en Pierre Bayle, die zich in Nederland
gevestigd hadden, en van Spinoza. Daarentegen liet zich,
wars van alle kerkelijk gezag, weldra een nieuwe vroomheid
gelden die zich cristalliseerde in de secte der pietisten.
Afgezien van Vondel wiens traag-rijpend genie nog steeds
een stijgende lijn teekende tot ver in de 2 e helft der eeuw
en in dit tijdperk zijn schoonste meesterstukken schiep, ontbreken
nu groote persoonlijkheden in de literatuur. Cats en
Huygens hadden hun beste werk geleverd en vermeiden zich
nog slechts in omvangrijke moraliseerende gedichten, vaak
van autobiographischen aard. De jongere dichters bleken
onmachtig om een nieuw geluid to laten hooren ; wel zetten
zij misschien in nog verhoogder mate de literaire bedrijvigheid
voort, maar meestal stonden zij onder den invloed van
Vondel, Hooft, Cats of Huygens.
Onder degenen die hun voetspoor volgden vermelden wij
J. Westerbaen, Reyer Anslo, Johannes Vollenhove, A. van
der Goes, terwijl Oudaen en Jeremias de Decker toch van
meer oorspronkelijkheid blijk gaven. Dit eigen geluid valt
vooral op bij twee dichters met sterk pietistische strekking
die tegen het einde der eeuw een afzonderlijke plaats innemen
en bij wie wij nog eens poezie van zuiverklinkend allooi vernemen
: eerst bij Heiman Dullaert en daarna bij Jan Luyken.
Het gebrek aan oorspronkelijkheid liet zich nog scherper
voelen in het proza : de romans, nu ook de schelmenromans,
zijn meestal vertalingen of navolgingen uit het Spaansch, het
Italiaansch en het Fransch. Het meest talent als prozaschrijver
vertoonde nog G. Brandt in zijn levensbeschrijvingen, terwijl
hij op het tooneel samen met Jan Vos het gruweldrama met