Bekijk het PDF bestand. - digitale bibliotheek voor de Nederlandse ...

More documents

Recommendations

Info

B. — DE WEGBEREIDERS DER RENAISSANCE De middeleeuwen hadden nooit opgehouden de classieke schrijvers, althans de Latijnsche, to kennen. Zelfs kan er in de 1 2 e eeuw op een eerste soort van Renaissance gewezen wor den. Maar zij kenden die schrijvers op een andere manier : zij lijfden ze eenvoudig in hun levensopvatting in en maakten ze dienstbaar aan hun wereldbeschouwing. Zoo moet het niet verwonderen dat Vfrgilius op het micjdeleeuwsch tooneel verscheen als een der profeten die de komst van Christus voorspellen. De zestiende eeuwer benadert de Latijnsche classieken met een andere mentaliteit : hij leest eruit zijn eigen verdraagzaam scppticisme en epicurisme en zijn eigen vereering voor levensweelde en zinnelijke schoonheid ; bovendien wijdt hij voor het eerst aandacht aan den uiterlijken vorm, aan de klank- en rhythmenrijke inkleeding der gedachte. Diezelfde zorg voor den inhoud en den vorm brengt hij over in de letterkunde van zijn eigen tijd. De Renaissance is van Italie uitgegaan en heeft Frankrijk krachtig beroerd, waar zij de Pleiade met o.a. Ronsard en du Bellay in het leven geroepen heeft. Van daar uit vloeide ze in zwakker golvingen over de Nederlanden. Reeds hadden de rederijkers, door hun rijmgeknutsel en hun onhandig gebruik der mythologische terminologie een eerste verre echo laten hooren. Omstreeks de helft der 1 6e eeuw breekt nu de Renaissance voorgoed door, het vroegst langs den Gentenaar L. DE HEERE LUCAS DE HEERE, die, nog met een voet in de rede - 1534-1584 rijkerij staande, de eerste Nederlandsche sonnetten schreef. J. VAN DER NOOT 1539---t 1595 Een belangrijker vroeg-Renaissanceschrijver is JAN VAN DER NOOT die, door zijn reizen naar Frank- rijk en zijn persoonlijke bekendheid met Ronsard, niet alleen de uiterlijke inkleeding der nieuwe kunst, als b.v. de ode, het sonnet, de jambe-maat, invoert, maar tevens, waar hij op zijn best is, aan zijn individueel schoonheidsgevoel op delicate, zij het omslachtige wijze uiting geeft. Daarnaast schreef hij natuurlijk veel grootsprakige rijmelarij om den broode. Want aan hem hebben we een eerste voorbeeld hoe 66
de letterkunde in deze bewogen periode in de verdrukking geraakt : zijn Theatre oft Tooneel, waarin proza en vertaalde naast oorspronkelijke verzen, verscheen te Londen, waarheen hij om zijn hervormingsgezinde houding uitgeweken was; terug te Antwerpen gaf hij zijn Olympias uit, een epos in twaalf deelen, en kort daarop zijn Poeticsche Werleen. Maar de politieke toestand was er niet naar dat zijn medeburgers veel aandacht konden schenken aan de schoone letteren, en spoedig nadat hij om 1595 overleden was werd hij vergeten. In normale omstandigheden ware Van der Noot, in wiens beste verzen de Renaissance-geest reeds zuiver doorstraalt, een invloedrijke figuur geweest. Dezelfde ongunst der tijden trof den Brusselaar J. B. HOUWAERT JAN-BAPTIST HOUWAERT die in zijn Pegasides Pleyn 1533-1599 ofte den Lusthof der Maechden nochtans minder het wezen der Renaissance besefte dan zijn tijdgenoot Van der Noot. Ook de schilder-dichter CAREL VAN MANDER (geboren C. VAN MANDER te Meulebeke) aanvaardde den nieuwen geest min- 1548-1606 der snel en volledig, alhoewel hij als schilder zijn Italiaansche reis achter den rug had. Hid schreef tamelijk veel : behalve tooneelstukken die alle verloren zijn, en een aantal oorspronkelijke verzen, vertaalde hij zonder glans Homeros (langs het Fransch om) en Virgilius. Veel hooger staat zijn Schilderboeck, een met verzen doorschoten proza-werk, waarin het leven van antieke, Italiaansche, Duitsche en Nederlandsche schilders in een voile en krachtige taal beschreven wordt. Voor de geschiedenis van het proza is het een werk van beteekenis, meer dan Marnix' ruimer verspreide Byencod. Van het grootste belang is het feit dat Van Mander zijn geesteskinderen in het licht zond in Noord-Nederland, waar hij zich in 1 5 83 gevestigd had en het overige van zijn dagen sleet. Hetzelfde verloop valt na te speuren in het leven van twee Vlaamsche geleerden met wereldfaam, die — teeken der nieuwe tijden ! — een gedeelte van hun werken in het Nederlandsch uitgaven. De eerste is REMBERT R. DODOENS DODOENS die, te Mechelen geboren, de meest besla- 1517-1585 gen botanicus van zijn tijd werd, in 1574 echter uitweek naar Weenen waar hij aan de universiteit doceerde, na zijn terug- 67
Page 1:
BEKNOPTE GESCtiltpENIS NEDERLANDSCH
Page 5 and 6:
VOORBERICHT Wer der Dichtkunst Stim
Page 7:
BIJ DEN TWEEDEN DRUK Voor dezen twe
Page 10 and 11:
men, de een na den anderen, tot het
Page 12 and 13:
Van de 1 Oe eeuw of komt er geleide
Page 14 and 15:
motieven waren internationaal en wo
Page 16 and 17:
KAREL ENDE ELEGAST 12e eeuw later,
Page 18 and 19: koning Arthus, een Keltisch vorst u
Page 20 and 21: Oostersche stof behandelt en daarom
Page 22 and 23: die Reinaert, de doortrapte, maar n
Page 24 and 25: SINTE FRANCISCUS SINTE LUTGART VAND
Page 26 and 27: volgen. Veertien jaar later, na een
Page 28 and 29: in de literatuur der naburige lande
Page 30 and 31: • Gekleurde miniatuur uit het hs.
Page 32 and 33: Spieghel Historiael schreef, en LOD
Page 34 and 35: ten vorm die moeilijk toelaat te oo
Page 36 and 37: • ito utak °Van meltillt, usltri
Page 38 and 39: gegeven worden. Onmogelijk is het e
Page 40 and 41: D. — EEN NIEUWE KUNSTVORM : HET P
Page 42 and 43: heid van het Zonienwoud terugtrok o
Page 44 and 45: Groenendaal, waar hij vol bewonderi
Page 46 and 47: van Satan tegen de menschheid verte
Page 48 and 49: 11-)i.er beeint etn fur Bbenoecilli
Page 50 and 51: 12e eeuw OVERZICHT VAN DE MIDDELEEU
Page 52 and 53: HOOFDSTUK II EEN EEUW VAN VOLKSKUNS
Page 54 and 55: eere hersteld. Maar de vorm dezer k
Page 56 and 57: CORNELIS EVERAERT (i. 1556) waren o
Page 58 and 59: Walther von der Vogelweide (Minnesa
Page 60 and 61: OPGAVEN VOOR GELEIDE OEFENINGEN 1.
Page 62 and 63: Middelnederl. Epische en Lyrische P
Page 64 and 65: HOOFDSTUK III EEN TIJD VAN GISTING
Page 66 and 67: der gheestelyker Wellusten, en die
Page 70 and 71: keer in de Nederlanden zich te Leid
Page 72 and 73: uitzicht der Renaissance, nl. de le
Page 74 and 75: Historische feiten 1520 Luther verb
Page 76 and 77: HOOFDSTUK IV DE GOUDEN EEUW A. —
Page 78 and 79: aanloop der Renaissance-gedachten m
Page 80 and 81: B. — DE GROOTMEESTERS VAN DE GOUD
Page 82 and 83: I, OP 441 UY D EN, noilan brit tx,1
Page 84 and 85: als Van Baerle en de dichter Huygen
Page 86 and 87: danken aan de Nederlandsche Histori
Page 88 and 89: in hem huizende dualisme : gulzige
Page 90 and 91: Bijna tegelijkertijd bewerkte hij,
Page 92 and 93: met diens zuster, Maeyken de Wolf.
Page 94 and 95: ondom landsadvocaat Johan van Olden
Page 96 and 97: hand geleend had tot de samenzwerin
Page 98 and 99: sterkte geweest, niet alleen in zij
Page 100 and 101: Engelsche oorlog uitbrak, bleef de
Page 102 and 103: Het Haagsche Voorhout ten tijde van
Page 104 and 105: Daghwerck voltooide, begon hij zijn
Page 106 and 107: 5. - JACOB CATS VORMING Cats, nog m
Page 108 and 109: In 1637, nadat hij het tot een der
Page 110 and 111: HOOrT en de Spaansche Brabander van
Page 112 and 113: Teekening van Troost bij een toonee
Page 114 and 115: oepen ook dat van predikant uitoefe
Page 116 and 117: van Amsterdam, werd met buitengewon
Page 118 and 119:
J. VAN HEEMSKERK 1597-1656 als de S
Page 120 and 121:
gruwelstuk geschreven to hebben, zi
Page 122 and 123:
Historische feiten Hooft (geb. 1581
Page 124 and 125:
OPGAVEN VOOR GELEIDE OEFENINGEN 1.
Page 126 and 127:
Lyceum-Herdrukken : a. *Hooft als l
Page 128 and 129:
HOOFDSTUK V DE ACHTTIENDE EEUW DE P
Page 130 and 131:
naar karakterontleding, toch is zij
Page 132 and 133:
waarin vooral aan zedengisping geda
Page 134 and 135:
Page 136 and 137:
De eerste jaren na de scheiding zij
Page 138 and 139:
By :wren r?r, 14fi f*,4,M4t3I 'fite
Page 140 and 141:
aldaar van 1639 tot 1678 zeven kluc
Page 142 and 143:
Page 144 and 145:
werd door verschillende en soms teg
Page 146 and 147:
Aldus, in vogelvlucht bekeken, is d
Page 148 and 149:
Het rieten kluisje van Elisabeth Wo
Page 150 and 151:
humor van zooveel leuke tooneeltjes
Page 152 and 153:
woord, al te dikwijls dezelfde onec
Page 154 and 155:
« op de grens der tij den » : hij
Page 156 and 157:
menrijke verzen. Liefde tot de natu
Page 158 and 159:
Page 160 and 161:
HOOFDSTUK VIII DE NIEUWERE TIJDEN A
Page 162 and 163:
Onbekendheid met de uitheemsche str
Page 164 and 165:
voor zijn land van een toekomst die
Page 166 and 167:
Sedert hij in 1843 voor zijn schuld
Page 168 and 169:
keeringsgeschiedenis uit het begin
Page 170 and 171:
H. J. A. M. SCHAEPMAN 1844-1903 Noo
Page 172 and 173:
Nada? — 1648 en 1848 (een paralle
Page 174 and 175:
houden wij een paar volksliedjes :
Page 176 and 177:
wijze deel met zijn geestige Leeked
Page 178 and 179:
had hem in eigen land te veel vijan
Page 180 and 181:
jeugd doorgebracht had doch aan wie
Page 182 and 183:
Tot het beste uit zijn zeven bundel
Page 184 and 185:
Page 186 and 187:
Nederl. Schrijvers voor het M. 0. (
Page 188 and 189:
HOOFDSTUK IX VLAANDEREN, DE SCHOONE
Page 190 and 191:
Titelblad van >
Page 192 and 193:
herberg op de Paddengracht. De Pari
Page 194 and 195:
Geheel anders dan Potgieter, die st
Page 196 and 197:
In den jonggestorven Gentschen meub
Page 198 and 199:
polemiseerend, met een diepen kijk
Page 200 and 201:
straalde. In een Vlaanderen dat ove
Page 202 and 203:
uiten het door de negentiende eeuws
Page 204 and 205:
A. WEUSTEN- RAAD 1861-1878 V. A. DE
Page 206 and 207:
Historischn Felten Noordnederl. Lit
Page 208 and 209:
Historische Felten Noordnederl. Lit
Page 210 and 211:
Historische Feiten Noordnederl. Lit
Page 212 and 213:
BIBLIOGRAPHISCHE NOTA'S 1. Geannote
Page 214 and 215:
HOOFDSTUK X DE BEWEGING VAN TACHTIG
Page 216 and 217:
de jongere impressionnistische schi
Page 218 and 219:
Perk bij zijn afsterven nog niet ge
Page 220 and 221:
het sonnet — lang als een gekunst
Page 222 and 223:
13. — DE HOOFDFIGUREN WILLEM KLOO
Page 224 and 225:
Na zeven jaar zwijgens gaf Verwey d
Page 226 and 227:
geschriften. (De blijde Wereld, 10
Page 228 and 229:
naar Villiers de 'Isle Adam, een de
Page 230 and 231:
Balder, de blinde God van de muziek
Page 232 and 233:
Wonderlijke Avonturen van Zebedeus,
Page 234 and 235:
leven, welke hij dikwijls uitspon t
Page 236 and 237:
I. QUERIDO Een andere Israeliet, IS
Page 238 and 239:
GERARD VAN ECKEREN, schuilnaam van
Page 240 and 241:
Door een krachtige sociale stroomin
Page 242 and 243:
G. J. P. J. BOLLAND 1854-1922 CH. M
Page 244 and 245:
Bronnen voor verdere studie : BIBLI
Page 246 and 247:
Page 248 and 249:
de verschijnselen vanzelf een diepe
Page 250 and 251:
van hen die hun yolk uit het moeras
Page 252 and 253:
kringen van Franschsprekende intell
Page 254 and 255:
egionalisme der boerennovellen van
Page 256 and 257:
C. — DE AFZONDERLI JKE FIGUREN Aa
Page 258 and 259:
A. VERMEYLEN Geb. in 1872 Tantes en
Page 260 and 261:
A. HEGEN- SCHEIDT Geb. in 1866 DE T
Page 262 and 263:
zinnelijke, mystieke leven behandel
Page 264 and 265:
en zijn verlangen naar de Godsbesch
Page 266 and 267:
een Dag to Lande. Om zijn geconcent
Page 268 and 269:
verhaaltrant maken dit boek tot een
Page 270 and 271:
daarbij ontsnappen om de voorvaderl
Page 272 and 273:
A. WALGRAVE ALOIS WALGRAVE, niet zo
Page 274 and 275:
van een schrijver zoodanig bloot te
Page 276 and 277:
BIBLIOGRAPHISCHE NOTA'S A. VERMEYLE
Page 278 and 279:
HOOFDSTUK XII DE KUNST VAN HEDEN IN
Page 280 and 281:
Henriette Roland Hoist b.v. doorlee
Page 282 and 283:
verglijdende droombeelden, een klag
Page 284 and 285:
espiegelingen over het goede der aa
Page 286 and 287:
oekje over De Techniele der Poezie
Page 288 and 289:
die — menigmaal ook het kwade doe
Page 290 and 291:
arbeid in een georganiseerde maatsc
Page 292 and 293:
J. VAN Beklemmende studies van ziek
Page 294 and 295:
4 ROMAN- MODISTEN >> lairste werken
Page 296 and 297:
R. VAN GENDE- REN STORT Geb. in 188
Page 298 and 299:
handelingen en verhoudingen. Het zi
Page 300 and 301:
Ziel, De nieurve Mensch, Zrverftoch
Page 302 and 303:
haar volgende bundels. De steeds aa
Page 304 and 305:
zijn vaak goedkoop sentimenteel of
Page 306 and 307:
HET EIGENLIJK EXPRESSION- NISME IN
Page 308 and 309:
sionnisme in ruimeren zin heel de k
Page 310 and 311:
HET CETI J 1916-1924 tijdschrif t :
Page 312 and 313:
A. DONKER (N. A. Donkersloot) Geb.
Page 314 and 315:
ook de sensatieroman Reflex. Doch m
Page 316 and 317:
Tij dens een verblijf in Spanje sch
Page 318 and 319:
schuilnaam van Mej. W. VERMAAT Mens
Page 320 and 321:
L. J. M. FEBER Geb. in 1885 ROEPING
Page 322 and 323:
J. ENGELMAN Geb. in 1900 zeer in de
Page 324 and 325:
SEN met zijn novellen Het Geluk en
Page 326 and 327:
BIBLIOGRAPHISCHE NOTA'S C. SCHARTEN
Page 328 and 329:
De Almanakken : Erts (1926-1930).
Page 330 and 331:
HOOFDSTUK XIII DE KUNST VAN HEDEN I
Page 332 and 333:
A. DE RIDDER ANDRE DE RIDDER, achte
Page 334 and 335:
E. VAN DER STRAETEN (schuilnaam van
Page 336 and 337:
sen ; een probleem wordt er nauweli
Page 338 and 339:
eede revolutionnaire adem vaart er
Page 340 and 341:
F. VAN HECKE Geb. in 1884 Over Fran
Page 342 and 343:
dicht op een geestige buiteling to
Page 344 and 345:
sluitend door een groepje jongeren
Page 346 and 347:
vroegere leiders welke met een Krit
Page 348 and 349:
de beheerschte, geconcentreerde - z
Page 350 and 351:
DE JONGERE DICHTKUNST GERY HELDEREN
Page 352 and 353:
werk over Hendrik Conscience en de
Page 354 and 355:
van den verteller door. Vooral waar
Page 356 and 357:
DE OUDE SCHOOL genste drijfveeren l
Page 358 and 359:
G. MARTENS Geb. in 1884 vooral door
Page 360 and 361:
tooneelliteratuur is de speelkunst,
Page 362 and 363:
Per boot naar Spitsbergen en pakijs
Page 364 and 365:
virtueel is het cultureele eenheids
Page 366 and 367:
Historische Feiten de hedendaagsche
Page 368 and 369:
Historische Felten De Beweging van
Page 370 and 371:
Historische Feiten De Beweging van
Page 372 and 373:
HOOFDSTUK XIV ZUIDAFRIKAANSCHE LETT
Page 374 and 375:
HET PROZA C. J. LAN- GENHOVEN 1873-
Page 376 and 377:
BIBLIOGRAPHISCHE NOTA'S D. C. HESSE
Page 378 and 379:
Bruning H., 320. Brusse M. J., 235.
Page 380 and 381:
Gerretson Fr. K., 314. Gezelle G.,
Page 382 and 383:
Ogier W., 137-138. Oltmans J. Fr.,
Page 384 and 385:
Van den Bergh Helvetius, 237. Van d
Page 386 and 387:
Wolff E., 144, 145-148, 155, 159, Z
Page 388:
Bladz. Hoofdstuk X. — De Beweging
show all

Bekijk het PDF bestand. - digitale bibliotheek voor de Nederlandse ...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?