Bekijk het PDF bestand. - digitale bibliotheek voor de Nederlandse ...

van alle aardsche genietingen het zijne neemt. God zendt
hem den Dood om hem voor zijn rechterstoel te dagen :
Elckerlyc, ontzet, tracht den Dood om te praten en verkrijgt
ten slotte de gunst van een dag uitstel en de toelating om
een Bezel op zijn laatste reis mee te nemen. Nu begint de
reeks der vruchtelooze pogingen van Elckerlyc om een reisgenoot
te vinden : degenen die hem in zijn voorspoed ter
zij de stonden, nl. Gheselscap, Maghe, Neve, Tgoet (zijn bezittingen)
, keeren hem nu alien den rug toe. Dan, ten einde
raad, denkt hij aan Duecht die echter krank te bed ligt. Zij
verwijst hem naar haar zuster Kennisse die hem tot Biecht
leidt. Ondettusschen wordt Duecht zienderoogen krachtiger
en gezonder. Zijn dag uitstel loopt ten einde, en Cracht,
Schoonheyt, Vroetscap en Vijf Sinnen leiden hem tot het
graf waar ook zij hem verlaten : alleen Duecht en Kennisse
blijven hem bij tot in zijn allerlaatste smartelijke uur.
Naast deze « moraliteiten » bleef men ook kluch- HET KOMISCH
ten, sotternieen opvoeren. Dit komisch tooneel was TOONEEL
meer de rechtstreeksche voortzetting van dat der vorige eeuw
en bleef zich onderscheiden door zijn rauw-populaire ongegeneerdheid.
Zoo is er b.v. niets dat de Antwerpsche klucht van
Playertvater kenmerkt als specifiek rederijkerswerk : zij kon
even goed honderd jaar vroeger geschreven zijn. Hetzelfde
is waar voor het Tiensche Esbatement van den Schuyfman, waarin
een lijk, op een paard gebonden, een sterfhuis ondersteboven
zet. Het beste boertig tooneel werd geschreven door
C. EVERAERT die allerlei oude volksmotieven verwerkte, en
vooral in het Esbatement van den Coopman die vijf pond Grooten
vercuste een niet onverdienstelijke komische kracht ontwikkelde.
Alles samen, en met uitzondering van Elckerlyc, brachten
de rederijkers weinig of niets bij tot den schat van
schoonheid die de Nederlandsch-sprekende geslachten van
eeuw tot eeuw bijeengegaard hebben. Maar terwijl ze hun
didactische symbolen aan 't bedenken waren, werden ze
meegesleurd in een draaikolk die weidra het uitzicht der
beschaafde wereld zou wijzigen.
55