Bekijk het PDF bestand. - digitale bibliotheek voor de Nederlandse ...
Bekijk het PDF bestand. - digitale bibliotheek voor de Nederlandse ...
Bekijk het PDF bestand. - digitale bibliotheek voor de Nederlandse ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
CORNELIS<br />
EVERAERT<br />
(i. 1556)<br />
waren om een dramatisch gedicht te komen <strong>voor</strong>dragen<br />
over een opgelegd on<strong>de</strong>rwerp dat <strong>voor</strong> alle <strong>het</strong>zelf<strong>de</strong> was.<br />
Ie<strong>de</strong>re kamer had Naar eigen dichter, <strong>de</strong>n factor, die dus tegen<br />
<strong>de</strong>n gestel<strong>de</strong>n datum <strong>de</strong>n opgeleg<strong>de</strong>n regel (on<strong>de</strong>rwerp)<br />
tot een drama moest uitwerken en door zijn me<strong>de</strong>le<strong>de</strong>n<br />
laten opvoeren.<br />
Wat men <strong>voor</strong>al aanduidt met <strong>de</strong>n naam re<strong>de</strong>rijkerstooneel<br />
is een dramatische productie met scherp afgeteeken<strong>de</strong> karaktertrekken,<br />
waarin men <strong>de</strong>n laatsten en rninst roemrijken<br />
uitgroei van <strong>het</strong> didactisme en <strong>de</strong> mystiek herkent. Die re<strong>de</strong>rijkersstukken<br />
stellen in<strong>de</strong>rdaad geen han<strong>de</strong>ling <strong>voor</strong>, maar<br />
een soms onuitstaanbaar dorre, gedialogeer<strong>de</strong> leering; zij<br />
laten geen leven<strong>de</strong> personages optre<strong>de</strong>n, maar wel abstracties<br />
en symbolen, en heeten moraliteiten of spelen van zinnen.<br />
Een typisch beoefenaar van <strong>het</strong> re<strong>de</strong>rijkerstooneel<br />
is <strong>de</strong> Brugsche wolwever en voi<strong>de</strong>r CORNELIS<br />
EVERAERT. Van hem zijn niet min<strong>de</strong>r dan vijf en<br />
<strong>de</strong>rtig spelen bewaard gebleven, waaron<strong>de</strong>r verschillen<strong>de</strong><br />
die hij op bestelling schreef met <strong>het</strong> oog op een politieke<br />
viering, of een godsdienstige plechtigheid of zelfs een gezellige<br />
bijeenkomst. Het beste is wellicht zijn Maria Hoe<strong>de</strong>ken,<br />
eigenlijk nog een mirakelspel, maar waarin allegorische per-<br />
sonages, zooals Goet Gheselschip », Inwendige Wrou-<br />
ghynge », enz., optre<strong>de</strong>n. Die zucht naar allegorie is hem zoo<br />
sterk dat hij in an<strong>de</strong>re spelen, die een niet onverdienstelijk<br />
beejd ophangen van <strong>het</strong> economisch verval te Brugge, zijn<br />
personages namen geeft als « <strong>de</strong>n Dagelijkschen Snatere,<br />
gekleed als een appelwijf », « 's Volks Clappage », enz.<br />
Een enkel spel dagteekent uit <strong>de</strong>ze perio<strong>de</strong>, dat eenigszins<br />
een synt<strong>het</strong>ische waar<strong>de</strong> heeft om <strong>het</strong> behan<strong>de</strong>l<strong>de</strong> motief van<br />
<strong>de</strong>n dood, en bovendien vermag ons te boeien en op sommige<br />
ELCKERLYC<br />
plaatsen te ontroeren, nl. Den Spyeghel <strong>de</strong>r Salicheyt<br />
2e helft 15' eeuw van Elckerlyc. Als schrijver ervan staat bekend<br />
PETRUS DIESTEMIUS of Pieter van Diest, lien men zon<strong>de</strong>r<br />
veel grond tracht te i<strong>de</strong>ntificeeren met <strong>de</strong>n Diestenaar Pieter<br />
Doorlant, vicaris van <strong>het</strong> Karthuizerklooster te Zelem<br />
(1. 15 0 7 ) . De hoofdpersoon van <strong>het</strong> stuk is Elckerlyc (ie<strong>de</strong>r<br />
mensch) die in dartelen overmoed « buten Gods vreese<br />
54
Change language