Bekijk het PDF bestand. - digitale bibliotheek voor de Nederlandse ...

Groenendaal, waar hij vol bewondering voor zijn prior, diens
werk in een populairder en tevens minder artistieken vorm
navolgde. Van grooter beteekenis en voor de literatuur, en
H. MANDE voor de godsdienstige beweging is HENDRIK MANDE,
1360-1431 de « Ruusbroec van het Noorden », wiens geschriften
vaak aan die van zijn meester herinneren, en die een niet
gering aandeel nam in de verspreiding van de mystieke beschouwingen
in Noord-Nederland.
J. BRUGMAN Nog meer' bekendheid verwierf de latere predi-
±: 1400-1473 kant JAN BRUGMAN die, to Kempen geboren, heel de
Nederlanden door zijn frisch en opwekkend woord liet hooren,
en wiens preeken modellen zijn van direct-aangrijpende
volks-welsprekendheid.
Trouwens deze veertiende eeuw is merkwaardig in tweeerlei
opzicht : Noord-Nederland laat zich nu ook resoluut als
literair, zij het nog als mystiek-ascetisch milieu gelden ; en
bovendien is het de eeuw van het proza als kunstvorm. Want
naast de mystiek, Brij pen nu eveneens naar de zoogenaamde
ongebonden taal het didactisme en zelfs de verhalende letterkunde.
Omstreeks het midden der eeuw werd de Bijbel vertaald
; uit denzelfden tijd dagteekent een Leven van Jezus.
Vooral ontstaan er, in de 1 4 e en 1 5 e eeuw, verzamelingen
in proza van Exempelen, didactische voorbeelden uit de levens
der heiligen, en vaak ontroerende Legenden waarin de mystieke
inslag nawerkt op de verhalende literatuur. En we molten
niet vergeten dat de oude ridderromans nog steeds gegeerd
bleven, maar nu eveneens in doorloopend proza.
E. - EEN NIEUWE DRAMATIEK WORDT GEBOREN
De middeleeuwer beschouwde het tooneel niet of ternauwernood
als een uiting van artistieke bedrijvigheid. Het tooneel
was voor hem een openbare aangelegenheid, die deel uitmaakte
van het leven der gemeente, evengoed als jaarmarkten
of kermissen. Hij wist dat in het jaar regelmatig, ten aanschouwe
van gansch de burgerij met vooraan den stadsmagistraat
en de kerkelijke overheid, onder de vrije lucht en
42