Bekijk het PDF bestand. - digitale bibliotheek voor de Nederlandse ...

Dit hangs samen met de geschiedkundige toestanden. Er
was iets veranderd in de samenleving . der naar hun einde
nijgende middeleeuwen het schoone evenwicht tusschen
aardschheid en hemelschheid » was zoek, de ineenschakeling
van het geestelijk ideaal en de stoffelijke werkelijkheid
was gebroken. De mistoestanden, door Maerlant gehekeld,
waren op de spits gedreven, en de ondeugd schaamde zich
niet om onbeschroomd en uitdagend in het voile daglicht te
treden.
In het jaar 1378 ontstond daarenboven de groote Westersche
scheuring in de Kerk, waardoor de geestelijke tucht
merkelijk verzwakte en het gezag van den Paus in het
gedrang kwam. Allerlei ketterijen konden welig tieren en
brachten een niet geringe vertroebeling in de geesten en de
gemoederen.
Tegen dien wassenden vloed van ongerechtigheden zoeken
de zuiveren van hart meer en meer bescherming in de mystiek
die tot een sociaal verschijnsel uitdijt. Reeds in de vorige
eeuw had een zelfde gevoel van reactie tegen de godsdienstige
en zedelijke verwording geleid tot het oprichten van de
begijnhoven. Nu opnieuw wordt de moderne devotie, die het
geestelijk leven in veiliger banen leidt, uit dit religieus yolksenthousiasme
geboren. Het kenmerk van de mystiek is het
streven van de ziel om zich te vereenigen met God. Voorai
door de bespiegeling, door het opgaan in de goddelijke liefde,
tracht de enkeling deze vereeniging met de Eenheid, met
God, te bereiken.
De voornaamste vertegenwoordiger van de mystiek in onze
gewesten is JOANNES RUUSBROEC, wiens extatische
J. RUUSBROEC
gestalte op den drempel der veertiende eeuw oprijst. 1293-1381
Hij werd, naar men denkt, te Ruisbroek (bij Brussel) in
1293 geboren. Nog jonge knaap ging hij inwonen bij zijn
oom die geestelijke was van Ste Goedelen te Brussel, en
werd opgeleid tot den priesterstand. Gedurende de meer dan
dertig jaar die hij in de hertogelijke stad doorbracht, voelde
hij de mystische neiging van zijn wezen aangroeien, en
schreef hij wellicht reeds eenige van zijn tractaten; tot hij,
samen met nog twee andere geestelijken, zich in de eenzaam-
39