Bekijk het PDF bestand. - digitale bibliotheek voor de Nederlandse ...

poezie.
Naast het profane lied, had de middeleeuwer HET GEESTELIJK
ook zijn godsdienstige zangen. De oudste zullen wel
LIED
eenvoudige vertalingen of paraphrasen geweest zijn van
Latijnsche kerkzangen. De bloeitijd van het geestelijk lied valt
echter vooral in de 1 5 e eeuw. Vele schijnen ontstaan te zijn
uit de godsdienstige reactie tegen de verwildering der toenmalige
zeden, en als tegenhangers van de dikwijls al te losse
wereldlijke liederen. Het gebeurde zelfs niet zelden dat een
vroom lied zijn wijs ontleende aan een bekend profaan lied,
of dat de tekst schijnbaar aanleunde tegen een wereldlijk
gedicht. Sommige teekenen wijzen er op dat de Franciscanen,
die een bedrijvige rol speelden in de godsdienstige heropleving,
als echte menestrelen ter eere van God met hun liederen
rondreisden en ze aldus mondgemeen maakten.
Men zong ze zonder twijfel in den huiskring, maar in hoofdzaak
waren ze bestemd om door de geloovigen in de kerk
gezongen te worden. Merkwaardig is dat vele bijna. louter
verhalend van inhoud zijn. Zij missen dan ook over 't algemeen
de ontstellende ontroeringskracht die we b.v. bij de
oudere ridderromances aantref fen. Maar daartegenover staat
een grille onbeholpenheid, die naiefweg met het heiligste op
vertrouwelijken voet omgaat, en een onverschrokken Bemis
aan locale kleur.
Zeer talrijk zijn de kerstliederen waaronder er verschillende
zijn die men herkent als bestemd om door kinderen
gezongen te worden. B.v. Ons ghenaket die Aventstar.
Daarnaast
tref fen we passie-, paasch- en hemelvaartliederen aan, alhoewel
die indeeling eenigszins willekeurig is : gansch het leven
van Christus werd immers bezongen, evenals dat van Maria
en van de heiligen. In enkele gevallen komt het lied op de
uiterste grens van de legende te staan : De Soudaen had een
Dochterkijn.
Meer persoonlijke stemming vinden we in de liederen
waar de mystieke geest, dien we het eerst bij Hadewijch
aantrof fen, doorheen waait, en die gansch de gamma van
een door Gods liefde beroerde ziel aanstrijken, maar wier
kunstwaarde ook zeer verscheiden is.
3 7