Bekijk het PDF bestand. - digitale bibliotheek voor de Nederlandse ...

posthume uitgave van zijn vaak baldadig Krities Proza, 2 d ,
werd door zijn vrienden bezorgd. Hij heeft ook humoresken
in proza geschreven, als Diergaarde voor Kinderen van nu, en
verschillende Grotesken : De Trust der Vaderlandsliefde, Vogeivrij,
waarin hij zijn verbitterden, satirischen geest vrij spel liet.
Door zijn verblijf in de gevangenis werd de twin- WIES MOENS
tigjarige WIES MOENS tot dichter gewijd. In ontroe- Geb. in 1898
rende Celbrieven (1920) zette hij zijn geestelijke ervaringen
uiteen. Schitterende en oneindig teedere bladzijden zijn er in
dezen roep om meer menschengeluk en een betere wereld,
die na de oorlogsgruwelen als een lenteb ode weerklonk. In
vrije rhythmen verkondigde de bijna tegelijkertijd verschenen
Boodschap dezelfde blijde tijding : op profetischen toon, met
een overvloed van beelden welke aan den Bijbel en den
Hindoeschen denker-dichter Tagore herinneren. Nu die
humanitaire roes voorbij is, doet de opgeschroefdheid van
de ietwat brokkelige verzen, met hun opeenstapeling van
geforceerde beeldspraak uit zijn volgende boeken : De Tocht,
Opgangen, Landing, grootsprakig aan en klinken de herhaalde
verklaringen van menschenliefde en broederschap programmatisch,
na de dynamische geladenheid van zijn vroegste
werk. Doch het gevoel waaraan zij uiting gaven was onbetwistbaar
echt en de vorm, die het midden houdt tusschen
poezie en proza, paste er goed bij.
In de twee bundels hoofdzakelijk politieke verzen die hij
na jarenlang zwijgen liet verschijnen : Golfslag, Het Vierkant
vernemen wij nog slechts zelden uien ontroerenden toon.
Evenals Moens en Van Ostaijen werkte de invloed
M. GIJSEN
van MARNIX GIJSEN, pseudoniem van J. A. Doris, (J. A. Goris)
na tot in Noord-Nederland. Ook zijn Hollandsche Geb. in 1899
geestverwanten begroetten zijn Lof-Litanie van Sint Franciscus
van Assisi als een revelatie, waarin de jeugd zichzelf herkende.
In rhythmisch proza volgden de aanroepingen en gewaagde
beelden elkander overstelpend snel op. Maar er schuilde verbeten
teederheid onder dit bonte kleed, naast veel dat slechts
gewild-literair is.
Nadien is de diepere, evenwichtige aard van Gijsen tot
uiting gekomen ; en een scherper tegenstelling dan tusschen
345