Bekijk het PDF bestand. - digitale bibliotheek voor de Nederlandse ...

eeuw door in zwang, overwoekerde de romankunst, versmolt
met de mystiek, om ten slotte in het rederijkerstijdperk zelfs
de dramatische poezie dienstbaar te maken aan haar doeleinden.
C. — DE LYRIEK
1. — HET INDIVIDUEEL GEVOEL
De middeleeuwen zijn een periode waarin de mensch zich
hoofdzakelijk als een lid der gemeenschap voelt. Door zijn
geloof is hij een deel van het lichaam dat geheel de Westersche
wereld omvat, de Kerk ; maatschappelijk is hij een schakel
in de inrichting van het gemeentewezen met de starre en
strenge kasten van ambachten en neringen. Over het algemeen
zijn de persoonlijkheden, vooral in de wereld van het denken,
dan ook zeer weinig scherp afgeteekend : ze worden weggedoezeld
in de massa.
Maar het hart, het gevoel, met zijn individueele aspiraties,
met zijn persoonlijke vreugden en smarten, met zijn begeerten
en droomerijen, verliest nooit zijn recht om zich zelf te zijn.
Vandaar het op het eerste gezicht ongewone feit dat, in die
tijden van gemeenschapskunst, de lyriek, die persoonlijkste
aller kunstvormen, allesbehalve schaars vertegenwoordigd is.
Voor vele middeleeuwsche dichters had de lyriek bovendien
nog haar oorspronkelijke bestemming behouden : gezongen
te worden met begeleiding van de Tier, of van den
doedel, naar gelang van het milieu waar zij tot uiting kwam,
en gepaard te gaan met dansen.
Nochtans moet niet uit het oog verloren worden dat in
sommige gevallen de uitstorting van het gevoel beperkt bleef
binnen zekere conventioneele grenzen en gebonden aan conventioneele
vormen. Dit gold meest voor de hoofsche minne-
lyriek, van Provencaalschen oorsprong en waarvan MINNELYRIEK
de vorm, met een lange traditie achter zich, uiterst gekunsteld
was, de toon hoofsch en het onderwerp gewijd aan de hulde
van een edele vrouwe. HENDRIK VAN VELDEKE, de
Limburger van wien hierboven reeds spraak was,
schreef er een dertigtal in den geijkten, zeer bewerk-
H. VAN
VELDEKE
einde 12' eeuw
31