Bekijk het PDF bestand. - digitale bibliotheek voor de Nederlandse ...

Spieghel Historiael schreef, en LODEWIJK VAN VELTHEM die
het gedicht tot zijn eigen tijd bijwerkte.
De verdienstelijkste leerling is nochtans JAN VAN
JAN VAN
BOENDALE BOENDALE, geboren te Tervuren, later schepenklerk
1290-± 1366 te Antwerpen, die in zijn Brabantsche Yeesten de ge-
MELIS STOKE
einde 13' —
begin 14' eeuw
schiedenis der hertogen van Brabant te boek stelde. Zijn
hoofdwerk is Der Leken Spieghel, een uitgebreid zedekundig
tractaat waarin de geschiedschrijving even goed haar plaats
vindt als menig voorschrift aangaande de dichtkunst en zelfs
de wellevendheid. Het is een karakteristiek voorbeeld van het
soort van handboeken waaruit een burger der 1 4 e eeuw kon
putten al wat hij diende te weten om door te gaan als een
beschaafd en belezen man.
In denzelfden aard en misschien wel een aanvulling op
Der Leken Spieghel is zijn Jans Teesteye, eveneens een handleiding
voor practische zedenleer, waarin Boendale den tijd
dien hij beleeft nog zoo kwaad niet vindt : alleen in den
achteruitgang van den adel ziet hij reden tot klagen.
Te vermelden is nog een « dichter » die ons an-
dermaal naar de Noordelijke Nederlanden verplaatst,
en die ons meldt dat ook daar het letterkundig Leven
traag en moeizaam ontwaakt. MELTS STOKE, klerk van den
Hollandschen graaf Floris V, schreef koud en droog en
plichtmatig een Rymkroniek van Holland.
Namen van andere didactische schrijvers ontbreken niet
ofwel beoefenen zij, zooals JAN VAN HEELU met zijn Yeeste
van den Slag van Woeringen, de kroniek en het geschiedverhaal,
en als zoodanig boezemen ze den historicus meer belang in
dan den student in de letterkunde; ofwel beoogen zij godsdienstige
en zedekundige leering, zooals JAN DE WEERT van
leper met zijn Nieurve Doctrinael, en zijn Disputacie van Rogiere.
Daarnaast mag wel speciaal melding gemaakt worden van
een soort van geschriften waarin we werkelijk de eerste
pogingen vernemen om een wetenschap in het Nederlandsch
te vestigen, nl. de Cyrurgie van JAN YPERMAN, en het Boeck
van Surgien van THOMAS SCELLINCK, beiden heelmeesters uit
het begin van de 14e eeuw.
Het didactische genre bleef heel de veertiende en vijftiende
30