Bekijk het PDF bestand. - digitale bibliotheek voor de Nederlandse ...

gestalte — een vent ! — gesteld ! In menig romantisch vers
komen deze heroische levensdrift, dit actief partij kiezen tot
uiting; en aan de hernieuwde belangstelling voor den historischen
roman of de levensbeschrijving zijn zij evenmin
vreemd.
Andere theorieen hebben van 1925 af, geleide-
HET
SURREALISME
lijk het expressionnisme verdrongen; o. m. net surrealisme
— een kind van de psycho-analytische theorieen van
den Weenschen psycholoog Freud — dat de uitdrukking van
het irrationeele nastreeft en droomgezichten uit de donkere
wereld van het onderbewustzijn aan het daglicht bedoelt to
brengen.
De vernieuwing van het proza hield niet dadelijk DE NIEUWE
PROZAKUNST
gelijken tred met deze van de poezie. Zoodat de
noodzakelijkheid van een verjonging lang theoretisch betoogd
werd in menig sierlijk essay eer men in werkelijkheid iets
bereikte. Verder dan een moeizaam zoeken en experimenteeren
had men het nauwelijks gebracht, toen de minder in
de woordkunst verstrikte Vlaamsche vertellers reeds verwezenlijkingen
boekten.
Mede onder invloed van de film heeft de moderne expressieve
stijl een feller vaart, een krachtiger rhythme, een sterker
plastiek gekregen. De strakke, gespannen zin, beknopt zakelijk,
ontdaan van alle stijlsieraden en van woord tot woord
voldragen, is regel geworden. Een teekenend detail erkent
men als doeltreffender dan een uitvoerige beschrijving of de
haarfijne motiveering van de minste handeling. De nieuwe
roman wil boven het anecdotische uitstijgen, en verlaat de
traditioneele banen van de huiselijkheid. Hid beantwoordt
vaak aan het romantisch verlangen naar avontuur op verre
kusten of naar een heroisch gedroomd nationaal verleden;
ook in het geromanceerde levensrelaas, de « biographie
romancee », bezorgt hij een uitweg voor de heldenvereering
waaraan een jong, op vitaliteit belust geslacht behoefte
gevoelt.
307