Bekijk het PDF bestand. - digitale bibliotheek voor de Nederlandse ...

naar extreme oplossingen. Haar poezie is als een reeks dagboekoverpeinzingen,
waarin zij haar inwendig leven Jalootlegt,
gestadig een tweespraak voerend met haar geweten. Onrust,
hoop en vertwijfeling; haar ontgoochelingen en haar trouw
aan het ideaal, heeft zij eerlijk opgebiecht. De nieuwe Geboort
(1903) , Opwaartsche Wegen, De Vrouw in het Woud, toonen
ons haar middenin den kamp dien zij naast haar broeders
en zusters voert, als vrouw dubbel de tragiek van den huidigen
overgangstijd aanvoelend : aan haar dagen ontbreekt de
kroon van de huiselijkheid en het moederschap. Menigmaal
schiet haar dichterlijke vormkracht to kort en schrijft zij
stroeve, redeneerende verzen, vol enjambementen en verwrongen
wendingen, die in lange rijen, zonder uiterlijken
praal, in forsche vaart jachten of pijnlijk voortstrompelen.
Maar soms jubelt zij het uit als een in extase verloren mystieke
middeleeuwsche of Bijbelsche profetesse van de toekomstwereld,
gesteund op naastenliefde en broederschap ; of breken
haar smart en haar onrust uit in tragische klachten vol donkere
bekoring. Dan stroomt het geweld van haar rhythme
door de woorden heen : Moderne Prometheus, Aan de Gebrokenen,
Gebed aan het Socialisme, Mensch en Mensch...
Aanleiding tot De Vrouw in het Woud was de crisis die zij
doormaakte toen de linksche elementen — de latere communisten
— zich van het gros der arbeiderspartij afscheurden.
Sedert dat oogenblik is er iets in haar gebroken : het geloof
in de vereenigbaarheid van droom en daad. Het blijkt dat
zij noch haars gelijken den zielsvrede zullen vinden. In De
Boom van Groot Verdriet
objectiveerde zij haar gevoelens.
De Russische omwenteling ontgoochelde haar vrij spoedig.
Eerst schreef zij vol verwachting over Verzonken Grenzen
(1918) : een bundel die allerschoonste bespiegelende lyriek
bevat. De problemen van deze wereld waren opgeheven in
die overpeinzingen van leven en dood, waartoe het overlijden
van haar moeder de aanleiding was. Doch toen zij weinigen
tijd later in Sovjet-Rusland niet de verwachte verwezenlijking
van haar idealen vond, gaf haar dit bittere elegieen in (Tusschen
twee Werelden, 1923).
Berusten kan zij niet. Verworvenheden, Vernieuwingen
heeten
299