Bekijk het PDF bestand. - digitale bibliotheek voor de Nederlandse ...

dat hij in breed deinende volzinnen wist uit te zeggen, in een
gesmijdige, bij Gezelle aansluitende taal. « Als de zon kon
schrijven, zegde Albert Verwey, zou zij het min of meer
doen als Stijn Streuvels. — Hij ziet de aarde van boven af,
alles in-eenen, en voor hij begint schijnt alles op zijn plaats
te staan. >> De werkelijkheid om haar zelf geeft hij inderdaad
niet : zijn fantasie herschept, zijn verbeelding kleurt haar.
Hem lezende, zien we de gewoonste dingen en landschappen
in een ander licht.
Zijn wereld is de hem vertrouwde Zuidvlaamsche natuur.
En in die sfeer is hij tevens, in strijd met wat wel eens beweerd
wordt, een scherp ontleder van karakters liefst zwijgzame
landlieden en kinderen. Niet zoozeer de enkeling is bij hem
van belang als de eeuwige wisselgang van jaargetijden en
menschengeslachten, alsmede de verborgen tragiek die het
boerenleven in het bijzonder beheerscht.
Uit de aanzienlijke rij van zijn werken, meest uitgebreide
novellen, zijn vooral bekend : zijn eersteling Lenteleven
(1899) ; Zonnetij, waarin De Oogst voorkomt; Doodendans,
Dagen, Dorpsgeheimen, Het Uitzicht der Dingen; verder de mooie
vertelling Het Kerstekind, de hymne aan Het glorierijke Licht
en het levensrelaas van een boerenknecht : Langs de Wegen.
In het epos van den vlasarbeid, De Vlaschaard (1907), waarin
de botsing van opeenvolgende geslachten een hoofdmotief is,
bereikte hij het hoogtepunt uit deze eerste periode. Op rijpe
ren leeftijd en vooral sedert den oorlog is Streuvels de natuurromantiek
ontgroeid en is hij zich steeds meer gaan toeleggen
op de uitbeelding van gecompliceerder zieleleven, op de verruiming
en verdieping van zijn vroegere stemmingskunst. Aan
deze bekommeringen danken wij verschillende, qua roman
mislukte verhalen, psychologisch breedvoerig gemotiveerd,
maar niet overtuigend. Ze bevatten echter heel mooie gedeelten
: Minnehandel, Dorpslucht, de historische roman Genoveva
van Brabant, De Teleurgang van den Waterhoek. Een fijne proeve
van kinderpsychologie is Prutske, terwijl Leven en Dood in den
Ast (met De Workman vereenigd in den bundel Werkmenschen)
en het strakke levensrelaas van De oude Wiping, als een vernieuwing
aandoen. Met Alma, waarin hij uitsluitend het boven-
259