Bekijk het PDF bestand. - digitale bibliotheek voor de Nederlandse ...

Het bekendste boek van TOP NAEFF, die tevens TOP NAEFF
(Mew. A. van
voor en over net tooneel schrijft, beet VOor de Poort.
Maar de voortreffelijke kleine verhalen : Letje of de Geb. in 1878
Weg naar het Geluk, Een Vriendin
en de lijvige roman Een
Huis in de Rij, staan hooger. Haar stijl is persoonlijk en bedachtzaam,
haar ironie vrij scherp.
D. — HET TOONEEL
Van een oorspronkelijke tooneelkunst kon er in Nederland
voor 1880 nauwelijks spraak zijn. Terloops hebben wij
Schimmel, Lodewijk Mulder (De Kiesvereeniging van Stellendijk)
en Justus van Maurik (Janus Tulp), vermeld. Voegen wij bier
nog Helvetius van den Bergh (De Neven) aan toe, en als van
meer beteekenis : Uitgaan van GLANOR, pseudoniem van H.
Beyerman, en Multatuli's ideeendrama Vorstenschool (1875).
Eerst het naturalisme zou het Nederlandsche tooneel een herleving
brengen.
Een overgangsfiguur was W. G. VAN NOUHUYS, tevens
criticus, die met Het Goudvischje en Eerloos (1897) succes
behaalde doch eenige jaren later geheel in de schaduw gesteld
werd door HERMAN HEIJERMANS. Een andere verdienstelijke
dramaturg, de koude, pessimistische MARCELLUS EMANTS,
schreef verschillende drama's waarin hij dezelfde problemen
behandelde als in zijn romans : Artiest (1895), Domheidsmacht.
Onder de eigenlijke Nieuwe Gidsers heerschte weinig belangstelling
voor het tooneel : een vorm van gemeenschapskunst
waartoe hun individualisme zich niet aangetrokken
voelde. Alleen FREDERIK VAN EEDEN liet reeds als student
eenige blijspelen opvoeren. Latere stukken van dieper beteekenis
: Lioba, drama van Trouw;
de sociale satire IJsbrand; het
zangspel Minnestral e. a. bevatten veel geredeneer over de
vraagstukken die hun auteur bezighielden. Dit was minder
het geval in De Heks van Haarlem, een drama op historischen
grondslag, en zijn beste tooneelwerk.
Ook VERWEY schreef een drietal leesdrama's.
Doch den triomf van het naturalisme op de plan- H. HEIJERMANS
1864-1924
ken verzekerde de Rotterdammer HERMAN HEUER-
MANS.
237