Bekijk het PDF bestand. - digitale bibliotheek voor de Nederlandse ...

I. QUERIDO Een andere Israeliet, ISRAEL QUERIDO, vestigde
1873-1932
zijn naam door Levensgang, Menschenwee en vooral
het Amsterdamsche epos De Jordaan, 4 d. Gemis aan zelfbeheersching
heeft hem belet de groote kunstenaar te worden
waarvoor hij den aanleg bezat. Compositie en stijl zijn even
overladen. Maar ondanks haar « enorme, formidabele >> gebreken,
blijft de visionnaire uitbeelding van een volkswijk en
de teekening van enkele krachtnaturen eruit een machtig,
imponeerend geheel. Van eenzelfde grootsch opzet om
oud-Perzische of oud-Testamentsche wereldbeelden te omvatten,
getuigen de trilogie De oude Waereld en Simson, 2 d.
Zijn dood liet onvoltooid den cyclus Het Volk God's, waarvan
het tweede deel posthuum verschenen is.
Even hartstochtelijk ging deze geniale, onevenwichtige
auto-didact in zijn talrijke lyrische critieken en studies te keer.
j. DE MEESTER Wie onder al deze sombere naturalisten met de
1860-1931 warmste hartelijkheid het leven gadesloeg en uit-
DE (‘ NEGEN-
TIGERS ),
DOORGAANS
MINDER
ZUIVER-NATU-
RALISTISCH
beeldde, was JOHAN DE MEESTER.
Op zijn karakter en op zijn werk bleek een jarenlang
verblijf als journalist te Parijs van duurzamen invloed. Ook
hij betoonde zich aanvankelijk, naar de leer het gebood, zoo
objectief en zoo pessimist mogelijk. Zijn haastige hobbelige
stijl en zijn nerveuse verhaaltrant zijn het gevolg van een
ongedurig temperament en van een gejaagd bestaan voor
de krant. Zijn hoofdwerk is Geertje (1905), de roman van
een gevallen dienstmeisje. Ondanks de theorie, breekt hier
een diep menschelijke deernis door voor zijn schamele heldin,
die alles door haar liefde adelt. Ethische bedoelingen en een
optimistischer levensopvatting kwamen steeds meer tot uiting
in zijn werk : de innige vertellingen van Deemoed, De Zonde
in het deltige Dorp en vooral het levensrelaas van een misvormde
Joodsche, Eva.
De meeste prozaschrijvers, die in de jaren '90 aan
het woord gekomen zijn, stonden weigerachtig
tegenover de al te dogmatische voorschriften van
het naturalisme, en temperden dit door trouw te
blijven aan den vanouds inheemschen copieerlust,
het bezadigder realisme van Sara Burgerhart en Camera
234