Bekijk het PDF bestand. - digitale bibliotheek voor de Nederlandse ...

Na een paar gemaniereerde dichtbundels : Een L. COUPERUS
1863-1923
Lent van Vaerzen en Orchidean, waarin een enkele
maal de toon aan Potgieter herinnerde, wekte Louis ANNE
CouPERus algemeene bewondering met zijn Haagschen
roman : Eline Vere (1889) : een specimen van naturalistische
kunst, dat, in strijd met de meeste Nederlandsche producten
van dit soort, oorspronkelijk en boeiend is. De heldin van
dezen zuiver psychologischen roman uit de aristocratische
kringen van zijn geboortestad is een zenuwzieke jonge vrouw,
erfelijk belast met een wilszwakte en een onevenwichtigheid,
die haar ondergang bewerken. Meer nog dan het uitzonderlijke
van dit geval wekte opspraak de pessimistische levenshouding
die eveneens uit Noodlot en Extaze bleek. In dezelfde
realistische lijn lagen de latere Boeken der kleine Zielen, 4 d.,
Van oude Menschen, de Dingen die voorbij gaan, en die andere
Indische roman De stille Kracht, die tot zijn best geslaagde
behoort.
Hij Wilde los uit de enge grenzen van het burgerlijk realisme
in een heele reeks fantastische of symbolische verhalen die
over het algemeen minder waardeering verdienen : de trilogie
Majesteit, Wereldvrede, Hooge Troeven; de mythologische verhalen
Dionyzos, Herakles; een drietal sprookjes, waaronder
Psyche. Doch geleidelijk vond Couperus een gelukkiger cornpromis
tusschen verbeelding en werkelijkheid, in menige herschepping
van oude, verre tijden en landen. Met een veelal
gezwollen, aan allerhande figuren overrijken stijl, voerde hij
dit verleden voor ons oog op : het Romeinsche keizerrijk
(De Berg van Licht, De Komedianten);
Hoogmoed, Islander, den roman van Alexander den Groote)
het Oosten (Xerxes of de
het oude Spanje (De Ongelukkige): een enkele maal de middeleeuwen
(Het Zwevende Schaakbord, een ironischen Britschen
roman) of de Renaissance (Schimmen van Schoonheid). Hij
muntte vooral uit in korte, van ironie en geestigheid tintelende
refs- en kunstindrukken Antieke Verhalen; Uit blanke
Steden onder blame Lucht.
Een geheel aparte plaats in zijn productie bekleeden die
korte reisverhalen en zelfbehaaglijke ironische praatjes, herinneringen
uit zijn jeugd of aan eenig moment uit zijn verder
231