Bekijk het PDF bestand. - digitale bibliotheek voor de Nederlandse ...

3. - DE VERTELKUNST VAN DEN VROMEN MIDDELEEUWER
Van al de besproken gedichten, hoe sterk verchristelijkt ze
soms zijn, is de grondlaag heidensch Frankisch-heidensch
in de Karel-epen, Keltisch-heidensch in de Arthur-romans,
antiek-heidensch in de classieke romans. Daarnaast kende
men echter een van oorsprong louter christelijke verhaalkunst,
die uiting gaf aan den vromen godsdienstzin van den mensch
in de middeleeuwen. Het geloof was immers de band waardoor
West-Europa, ondanks zijn inwendige twisten, zich
voelde als een groote gemeenschap. Het doordrenkte de geledingen
der samenleving en het gedachten- en gemoedsleven
van den enkeling in gelijke mate. De mensch was lid van de
Kerk, erfgenaam van God en kind van Maria, in wie hij een
onbegrensd en kinderlijk vertrouwen had, en zijn bestaan
hier beneden beschouwde hij als een voorbereiding tot zijn
eeuwige zaligheid.
Meer nog dan in de andere kunstsoorten zijn de motieven
hier internationaal, en worden zij geput uit Latijnsche verzamelingen.
Sommige verhalen, nl. de heiligenlevens, werden,
evenals de oude Karel-romans, in het publiek voorgedragen
op bedevaartplaatsen ; andere hadden slechts ten doel uiting
te geven aan de naieve vroomheid en aan het Godsbetrouwen
dat die eeuwen van intens geloof kenmerkt.
Wij vermelden eerst de Reis van Sinte Brandaen,
die den
tocht naar de onderwereld van een wegens zijn twijfel gestraften
monnik verhaalt, en waarin het christelijke sterk
vermengd voorkomt met het fantastische der Keltische motieyen.
Afgezien misschien van dit verhaal, is het oudste geeste-
lijk gedicht de Sinte Servaes van den reeds vermelden SINTE SERVAES
Limburgschen schrijver Hendrik van Veldeke. (Zie ± 1170
bldz. 1 7.)
Hij vertelt er, in onbeholpen maar naieve verzen, het
leven van den H. Servatius, die eerst bisschop was te Tongeren
en daarna zijn verblijfplaats overbracht naar Maastricht, waar
hij stierf. Het kapittel van de St.-Servatiuskerk in deze stad,
waar men van heinde en verre ter beevaart kwam, had Van
Veldeke verzocht dit gedicht te schrijven. Dergelijke heiligen-
2 1