Bekijk het PDF bestand. - digitale bibliotheek voor de Nederlandse ...

Na zeven jaar zwijgens gaf Verwey de eerste van een
nieuwe reeks dichtbundels : Aarde (1896). Een sterk cerebraal
karakter draagt deze veel minder bekoorlijke poezie
van den echten Verwey. Meer dan stroef gerijmel was het,
ook in de volgende bundels menigmaal niet. Directe aandoeningen
van buiten inspireerden hem steeds minder : zijn
poezie is wijsgeerige bespiegeling, bezield in beeld brengen
van zijn ervaringen. Aldus groeide hij tot een moeilijk dichter,
die bezonnen, cerebrate verzen schreef. Sommige daarvan zijn
van een rijpe, evenwichtige wijsgeerigheid of verrassen een
enkele maal door hun felheid. Met Huygens en Potgieter biedt
deze typisch Hollandsch burgerlijke figuur groote gelijkenis.
(Verzanielde Gedichten, Rondom mijn Werk (1890-1923), Het
zichtbaar Geheim, De Weg naar het Licht, De getilde Last, De Ring
van Leed en Geld?, Het lachende Raadsel.)
Op de volgende geslachten heeft Verwey aanzienlijken
invloed uitgeoefend. Niet het minst door zijn tijdschrift De
Beweging (1905-1919) dat geruimen tijd richting aan een
deel van de jeugd gaf, door het voorbeeld en den persoonlijken
invloed van den leider, zijn wijsgeerig-letterkundige
theorieen, zijn beredeneerde critiek. Op lateren leeftijd werd
hij hoogleeraar in de Nederlandsche letterkunde to Leiden.
Leesdrama's zijn Johan van Oldenbarneveldt, Jacoba van
Beieren en Cola Rienzi. Zijn gebundelde critische studien beslaan
tien groote deelen Proza.
FR. VAN EEDEN Neen, ik houd niet van literatuur... van kunst...
1860-1932 van poezie, maar ik houd van menschen. lk heb
kunst niet lief om kunst, maar om den mensch die haar
gemaakt heeft. >>
Deze uitspraak uit later tijd is teekenend, ook voor den
jongen FREDERIK VAN EEDEN. Van den aanvang of stelde
hij zich niet, als de anderen, uitsluitend de kunst tot doel.
Er was in hem lets van den zedenmeester, den wereldhervormer
: een humanistische strekking die in rijper werk den
boventoon heeft gekregen.
Het eerste nummer van De nieuwe Gids opende met het
sprookje De Kleine Johannes, zijn geliefdste boek, dat vooral
bekoorde door de verheerlijking van het Hollandsche duin-
222