Bekijk het PDF bestand. - digitale bibliotheek voor de Nederlandse ...

jeugd doorgebracht had doch aan wier invloed hij ontsnapte :
student van prof. Opzoomer, ging hij tot de moderne richting
over en brak later met alle geloof.
ED. DOUWES De man die meer dan wie ook als voorpost en
DEKKER inluider van een nieuwen tijd mag Belden was
(Multatuli)
1820-1887 EDUARD DOUWES DEKKER.
Hoe hij als Indisch ambtenaar, in zijn pogingen om onrecht
van inlandsche hoofden jegens de bevolking te keer te gaan,
geen steun vond bij zijn overheden en ontslag nam : de geschiedenis
is algemeen bekend uit het ophefmakend boek dat
hij eraan wijdde : Max Havelaar of de Koffijveilingen der
Nederlandsche Handelmaatschappij (1860). Hij schreef dit in
armoedige omstandigheden, op een hotelkamertje te Brussel,
onder het pseudoniem MULTATULI (d. i. « lk heb veel geleden
»). Een geniaal boek is het, dat een overweldigenden
bijval gekend heeft en van invloed gebleken is op den geest
waarin Nederlandsch Oost-Indie bestuurd wordt. Zichzelf
voerde de auteur als Max Havelaar ten tooneele, middenin
een caricaturaal geschetst Amsterdam, verpersoonlijkt in
Batavus Droogstoppel, een bekrompen, uitsluitend op geldbejag
gespitsten koopman. In diens huiskring wordt uit de
papieren van Sjaalman, zooals de makelaar in koffie hem
noemt, het relaas van de gebeurtenissen op Java voorgelezen.
Heerlijke idyllische tafereelen als de Geschiedenis van Saidjah
en Adinda, wisselen of met bladzijden van een meesleepende
oratorische kracht : de Toespraak tot de Hoofden van Lebak of
aan het slot het beroep op den Koning van Nederland, tevens
Keizer van 't prachtige Rijk van Insulinde, dat zich daar
slingert om den evenaar als een gordel van smaragd >>. De
compositie is opzettelijk grilli , de uitweidingen en ambtelijke
stukken zijn te talrijk : toch is het een meesterlijk boek.
Dat in zijn onmiddellijke gevolgen den auteur echter diep
teleurstelde : niet als kampioen van de rechten van den verdrukten
Javaan prees men hem, doch in de eerste plaats als
schrijver. Hij voelde dat men hem niet begreep of niet begrij
pen wou en dat verbitterde den zenuwlijder en den romanticus
die hij steeds geweest is. Want een typische, late vertegenwoordiger
van de romantiek was hij ongetwijfeld : met
178