Bekijk het PDF bestand. - digitale bibliotheek voor de Nederlandse ...

een vernieuwden godsdienstzin : als terugkeer tot het katholicisme,
als verdieping van het gemoedsleven in het protestantsche
Reveil, in de mystiek of de metaphysica. Men bekommerde
zich opnieuw om het onzienlijke, het eeuwige, het
absolute, om de groote levensgeheimen waarvoor de rede
onmachtig blijft. In plaats van naar de antieke geschiedenis,
greep men terug naar het nationale verleden, bij voorkeur
naar het beeld dat men zich van de gothische en Katholieke
middeleeuwen vormde. De ballade, waarin het bovennatuurlijke
op den voorgrond treedt, en de historische roman zijn
een typisch verschijnsel van dezen tijd. In het exotische —
liefst het Oosten ! —, in het wild-fantastische, het huiveringwekkende
wonder, of gewoner in de melancholische eenzaamheid
van een bezielde natuur, liefst bij maneschijn, vond de
wereldmoeheid en wereldwalging van den hoogmoedigen
opstandeling een uitweg.
Want een opstandeling, een revolutionnair was de romanticus
in den grond van zijn hart : tegenover elk gezag, elken
maatschappelijken band; tegenover elke traditie, evenzeer de
gangbare moraal als de schoolsche voorschriften der kunst.
Iedere romantische kunstenaar voelde zich een uitzondering,
een uitverkorene. Heel deze gevoelsstrooming, hoe verscheiden
en verward ook, en waaraan door de eeuwen heen Villon
en Shakespeare evengoed deel gehad hebben als Cervantes
en Jean-Jacques Rousseau, is in haar diepste wezen een
wederopbloei van het individualisme, een drang naar het
onbelemrnerd zich uitleven van heel de persoonlijkheid.
Al deze buitenlandsche invloeden hebben zich DE ROMANTIEK
eerst orntrent 1 830 in Nederland laten gelden. De IN NEDERLAND
rijke beloften uit het laatste kwart van de vorige eeuw, met
Bellamy, Feith, Wolff-Deken, Van Alphen..., waren niet in
vervulling gegaan. Niet het minst doordat de Fransche be-
zetting een einde gesteld had aan de bevruchtende inwerking
uit Duitschland en vooral uit Engeland, terwijl de gezaghebbende
dichter, Bilderdijk, geheel naar het verleden georienteerd
bleef. Tusschen het heden en de bij uitstek