Bekijk het PDF bestand. - digitale bibliotheek voor de Nederlandse ...

HOOFDSTUK VIII
DE NIEUWERE TIJDEN
A. — DE ROMANTIEK IN HET NOORDEN
DE GIDS, 1837
DE ROMANTIEK
De algemeene inzinking, die na den val van Napo-
IN EUROPA leon (1815) over het uitgeputte en vredelievende
Europa van de Sainte Alliance intrad, droeg er veel toe bij
om de romantische stroomingen uit de tweede helft van de
18e eeuw algemeen te doen zegevieren. In de weemoedige
avondstemming die na den gedeeltelijken terugkeer tot de
toestanden van voor de revolutie heerschte, kwam men, tot
inkeer. Zeker bleef er heel wat over van de gedachten die
de Fransche lepers alom verbreid hadden, o. a. de gewetensvrijheid
en eenige politieke vrijheden, althans voor den der-
-den stand die op heel de 19e eeuw zijn stempel ging drukken.
Maar te midden van de verarming en de algemeene ontreddering
stelde men vast dat zooveel geestelijke en zedelijke
banden gelost, zooveel vertrouwde en geliefde zekerheden
uit vroeger tijden verloren gegaan waren. Verdieping van
de 18e eeuwsche sentimentaliteit, maakte een onbestemd
verlangen naar iets anders en beters zich van de gemoederen
meester. Die vlucht uit de weinig bemoedigende werkelijkheid
gaf aanleiding tot een zekeren wellust van de smart
(Sehnsucht, Weltschmerz, melancholie, spleen, mal du si&le) die
men ging beschouwen als een van de dingen waaraan het
leven zijn waarde ontleent.
Een tranerige weekheid karakteriseert deze periode waarin
gevoel en fantasie, door het cerebrale classicisme zoolang
bedwongen, onstuimig doorbraken. Het heimwee naar het
oneindige, de drang naar het mysterie, dat niet het verstand
dock alleen het gevoel intuitief kan benaderen, uitte zich in
158