Bekijk het PDF bestand. - digitale bibliotheek voor de Nederlandse ...

KAREL ENDE
ELEGAST
12e eeuw
later, de dichters van de ridderromans teruggrijpen naar de
grootsche gestalten uit de periode van de vestiging van het
rijk, zien wij in hen nog eenmaal de oude Germaansche
idealen van getrouwheid aan den vorst en vreugde om den
kamp herleven.
In een groot aantal van de vroegste ridderromans wentelt
de handeling om de geidealiseerde figuur van Karel den
Groote, wiens leven en laden een onuitwischbaren indruk
maakten op tijdgenooten en nakomelingen. Zij verheerlijken
de ruwe heldhaftigheid van het feodale tijdperk, toen de
trouw aan den leenheer als de hoogste deugd gold, en de
geweldige mannenkracht slechts getemperd werd door geloofsijver
en zielenadel.
Een merkwaardig episch gedicht uit de vroegste tij den
onzer letterkunde is Karel ende Elegast (misschien
1 2 e eeuw), waarin Karel de Groote zelf als hoofdpersoon
optreedt samen met den roofridder Elegast,
met wien hij, op Gods bevel, op strooptocht uittrekt bij zijn
zwager Eggeric van Eggermonde. Daar verneemt hij toevallig
dat Eggeric het plan beraamd heeft hem 's anderen daags op
zijn hofdag to dooden. Waartegen hij dan tijdig maatregelen
kan treffen, en tevens den roofridder Elegast, wiens trouw hij
kunnen vaststellen heeft, in eere herstelt.
Dit is een van onze zeldzame romans waarvan geen Fransch
origineel voorhanden is : in alien gevalle is de grondtoon
ervan Germaansch en heidensch, wat niet belet dat hij, om
de levendigheid der voorstelling, om den vinnigen gang van
het verhaal en de lichte ironie in de karakterteekening, een
meesterstukje is uit onze vroegste letterkunde.
Andere romans hebben als hoofdpersoon niet Karel zelf,
maar verwanten of vazallen van den machtigen keizer. Zoo
bestaan er fragmenten uit een Middelnederlandsche bewerking
ROELANTSLIED van de sage van Roncevaux, het zoogenaamde Roe-
1200 lantslied. Volgens die sage zou de achterhoede van
Karels leger, onder het bevel van Roland, tij dens den terugtocht
uit Spanje, in de Pyreneeen bij Roncevaux aangevallen
en vernietigd zijn geworden door de Sarracenen, daarin geholpen
door den verrader Ganelon. Nog andere fragmenten
1 4