Bekijk het PDF bestand. - digitale bibliotheek voor de Nederlandse ...

HOOFDSTUK VI
HET DIEPE VERVAL IN ZUID-NEDERLAND
(1 7 e en 1 8 e eeuw)
Deze twee eeuwen vertoonen ons het schouwspel
van het verdwijnen van een beschaving die honderd
jaar vroeger meetelde onder de schitterendste van Europa.
Er zijn in de geschiedenis weinig voorbeelden van een zoo
snellen ondergang van een cultuurland. De oorzaken zijn niet
zeer talrijk, maar ze zijn beslissend. Door de uitwijking op
groote schaal die gedurende de tweede helft der 1 6 e eeuw niet
opgehouden had, was hier zoowel de artistieke als de economische
volkskiacht geknot. Geestelijke en stoffelijke verarming
was de uitslag geweest van de troebelen. Langzaam,
maar zeker, geraakte om staatkundige en godsdienstige redenen,
het geestelijk contact tusschen Noord en Zuid verbroken.
Wellicht ware er een geleidelijk herstel mogelijk geweest
indien het land gedurende de 1 7 e eeuw niet steeds opnieuw
door de invallende legers geteisterd was geworden. Bovendien
ontstond er aldra een kloof tusschen het yolk en de
hoogere hofkringen waar een vreemde t4a1 gesproken werd
en va9waar geen belangstelling, laat staan aanmoediging to
verwachten viel voor de nationale letterkunde. De leidende
standen : adel, ambtenaars en geleerden vervreemdden van
de groote massa.
Wat er geschreven werd was dan ook bijna uitsluitend
volksliteratuur, niet alleen omdat het bestemd was voor een
nauwelijks 'ontwikkelden lezerskring, maar ook omdat de
schrijvers zelf veelal niet hooger stonden dan hun publiek,
en blijk gaven van slechts rudimentairen smaak en kunstzin.
Daaruit volgt dat de groote geestelijke stroomingen der
naburige landen onze literatuur volkomen onberoerd lieten.
OORZAKEN
VAN VERVAL
133